رامین جهانبگلو
حمله وحشيانه و غيرانسانی به روزنامهنگاران و کاريکاتوريستهای بیگناه مجله فرانسوی شارلی ابدو ـ که پس از حوادثی مانند قتلعام پيشاور، کشتار يزيدیهای بیگناه به دست حکومت اسلامی (داعش) و گروگان گرفتن ۱۷۲ زن به دست بوکو حرام در نيجريه روی داده ـ حسی از هشدار و ترس از تعصب مذهبی را به وجود آورده است. در دنيای ما وحشت از تعصب مذهبی چيز تازهای نيست. نکته تازه در مورد اين اتفاقها، روی دادن آنها در قالب تازهای از بربريت و وحشيگری است. آيزايا برلين، با در نظر گرفتن تاريخ خشونتبار «چوب کج بشريت»، در جايی گفته بود بهترين چيزی که با در نظر گرفتن «افق مشترک اخلاقی» میتوان برای بشريت آرزو کرد يک «جامعه مناسب حداقلی» است. اما آيا امروز حتی رسيدن به اين آرزوی حداقلی آيزايا برلين امکانپذير خواهد بود؟ آيا در زمانی که نفرت جهانی و به رسميت نشناختن ديگران به سياست غالب تبديل شده است، هيچ راهی برای ساختن دنيايی متنوع و شکل دادن به