شێخ له‌تیفی كوڕی شێخ مه‌حمودی حه‌فیدی مه‌لیكی كوردستان، كۆچی دوایی كردووه
- ڕۆژی 11ی ئایاری ساڵی 330ی زاینی، شاری (قوسته‌نتینییه) كه له‌لایه‌ن سوپای ڕۆمه‌كانه‌وه داگیركرابوو، وه‌كو پایته‌ختی ئیمپراتۆرییه‌تی ڕۆمانی ناسێنرا‌و ناویشی لێنرا (ڕۆمای نوێ).
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1304ی زاینیدا، (مه‌حمود غازان) كۆچی دوایی كردووه، كه یه‌كێك بووه له‌سوڵتانه‌كانی ئیلخانی‌‌و هه‌وڵی زۆریداوه بۆ فراوانكردنی ده‌سه‌ڵاتی ئیلخانییه‌كان.
- له‌ساڵی 1832و له‌ڕۆژی 11-5دا، له‌شاری مهابادی خۆرهه‌ڵاتی كوردستان، شه‌ڕێكی گه‌وره له‌نێوان هێزه‌كانی میرنشینی سۆران‌و سوپای ئێراندا ڕوویدا، به‌ڵام سوپای قاجاری به‌پشتیوانیی ئه‌رده‌ڵانییه‌كان به‌توندی به‌رپه‌رچی هێزه‌كانی سۆرانیان دایه‌وه‌‌و ژماره‌یه‌كی زۆریان لێكوشتن.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1874دا، یه‌كه‌م هێڵی شه‌مه‌ندۆفێر له‌ژاپۆندا كه‌وته كار، كه درێژییه‌كه‌ی نزیكه‌ی 33 كیلۆمه‌تر بوو له‌نێوان شاره‌كانی كۆبه‌‌و ئۆساكادا بنیاتنرابوو.
- له‌ساڵی 1891و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، له‌میانی سه‌ردانێكی جێنشینی ئیمپراتۆرییه‌تی ڕوسیا بۆ ژاپۆن، پاسه‌وانێكی ژاپۆنی هێرشی كرده سه‌ر (نیكۆڵا ئه‌لیكسه‌نده‌رۆفیچ) به‌مه‌به‌ستی تیرۆركردنی، به‌و هۆیه‌شه‌وه كێشه‌یه‌كی گه‌وره كه‌وته نێوان ڕوسیا‌و ژاپۆن.
- له‌میانی شاڵاوی جینۆسایدكردنی ئه‌رمه‌نه‌كان له‌لایه‌ن سوپای ده‌وڵه‌تی عوسمانییه‌وه، ڕۆژی 11ی ئایاری ساڵی 1904، عوسمانییه‌كان به‌توندی په‌لاماری ئه‌رمه‌نه‌كانیاندا‌و 900 كه‌سیان لێكوشتن.
- له‌ساڵی 1904و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، وێنه‌كێش‌و هونه‌رمه‌ندی به‌ناوبانگی ئیسپانیا‌و جیهان (سلڤادۆر دالی) له‌دایك بووه.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1915دا، هێزه‌كانی ڕوسیا هێرشیان كرده سه‌ر شاری ورمێی خۆرهه‌ڵاتی كوردستان‌و داگیریان كرد.
- له‌ساڵی 1926و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، دوایین ژماره‌ی هه‌فته‌نامه‌ی (دیاری كوردستان) بڵاوكرایه‌وه، كه ژماره 16 بوو.
- وێڕای ناڕه‌زایه‌تی زۆری وڵاتانی عه‌ره‌بی، له‌ساڵی 1949و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، ئیسرائیل وه‌كو ئه‌ندامی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان وه‌رگیرا.
- ڕۆژی 11ی ئایاری ساڵی 1949، ناوی وڵاتی سیام به‌شێوه‌یه‌كی ڕه‌سمی گۆڕدرا بۆ تایلاند.
- له‌ساڵی 1953و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، شانشینی به‌ریتانیا ڕه‌خنه‌یه‌كی توندی له‌ئه‌مریكا گرت به‌وه‌ی، كه له‌ژێر ناوی (ستراتیژی دۆمینۆ)دا، ده‌یه‌وێت پاساو بۆ ده‌ستوه‌ردان له‌كاروباری وڵاتاندا بهێنێته‌وه‌‌و به‌و هۆیه‌شه‌وه ده‌ست به‌سه‌ر وڵاتانی جیهاندا بگرێت.
- پاش خۆحه‌شاردانی بۆ ماوه‌ی 15 ساڵ، ڕۆژی 11-5ی ساڵی 1960، چوار سیخوڕی ده‌زگای هه‌واڵگریی ئیسرائیل (مۆساد)، له‌شاری (بۆینس ئایرس)ی پایته‌ختی ئه‌رجه‌نتین، (ئه‌دۆڵف ئایخمان)ی سه‌ركرده‌ی نازییان ده‌ستگیركرد‌و ڕفاندیان بۆ ئیسرائیل، كه له‌میانی جه‌نگی دووه‌می جیهانیدا ده‌ستی هه‌بوو له‌كوشتنی ده‌یان هه‌زار جوله‌كه‌دا.
- له‌ساڵی 1967و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، ئه‌دیب‌و نوسه‌ر‌و شاعیری ناوداری گه‌لی كورد مامۆستا (ئه‌وڕه‌حمان به‌گی بابان) كۆچی دوایی كردووه.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1972دا، كه‌سایه‌تی ناوداری گه‌لی كورد‌و تێكۆشه‌ر، شێخ له‌تیفی كوڕی شێخ مه‌حمودی حه‌فیدی مه‌لیكی كوردستان، كۆچی دوایی كردووه.
- ڕۆژی 11-5ی ساڵی 1977، هێزه ئه‌منییه‌كانی عێراق له‌چه‌ند پرۆسه‌یه‌كی پشكنین‌و بۆسه‌دا، ژماره‌یه‌ك له‌ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵه‌یان له‌باشوری كوردستان ده‌ستگیركرد، كه هه‌ندێكیان له‌سێداره دران‌و ژماره‌یه‌كشیان حوكم دران.
- له‌ساڵی 1978و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، سوپای عێراق له‌ناوچه‌ی برادۆست په‌لاماری هێزێكی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستانی دا، كه به‌مه‌به‌ستی چه‌كهێنان بۆ هێزی پێشمه‌رگه چووبوونه ئه‌و ناوچه‌یه، به‌هۆیه‌وه ژماره‌یه‌ك پێشمه‌رگه كوژران‌و چه‌ند پێشمه‌رگه‌یه‌كیش بریندار بوون.
- ڕۆژی 11ی ئایاری ساڵی 1982، له‌گوندی حه‌مكی ناوچه‌ی جه‌باره، شه‌ڕێكی قورس له‌نێوان هێزه‌كانی سوپای عێراق‌و كه‌رتی چواری جه‌باریدا به‌فه‌رمانده‌یی مامه‌ڕیشه ڕوویدا، كه تێیدا پێشمه‌رگه زیانێكی زۆریان له‌سوپای عێراقدا.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1984دا، یاریزانی هه‌ڵبژارده‌ی تۆپی پێی ئیسپانیا (ئه‌ندرێس ئه‌نێستا) له‌دایك بووه، كه ساڵی 2010 ڕۆڵی باشی بینیوه له‌به‌ده‌ستهێنانی جامی مۆندیالدا بۆ وڵاته‌كه‌ی.
- ڕۆژی 11-5ی ساڵی 1987، هێزه ئه‌منییه‌كانی سوپای عێراق ده‌ستیان به‌ڕاگواستنی ده‌یان گوندی سنوری شاره‌زوور كرد، له‌ناوچه‌كانی عه‌ربه‌ت‌و خورماڵ‌‌و سه‌یدسادق‌و سیروان، تێیدا ده‌یان هاوڵاتی ده‌ستگیركران.
- له‌ساڵی 1989و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، (جۆرج بوش)ی سه‌رۆكی ئه‌مریكا ئاشكرایكرد، به‌نیازن هێرش بكه‌نه سه‌ر په‌نه‌ما‌و (مانوێل نۆرێگا)ی سه‌رۆكی ئه‌و وڵاته ده‌ستگیر بكه‌ن، به‌و تۆمه‌ته‌ی كه ده‌ستی هه‌یه له‌ئاودیوكردنی ماده‌ی هۆشبه‌ر له‌كۆڵۆمبیاوه بۆ خاكی ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كان.
- ڕۆژی 11ی ئایاری ساڵی 1989، له‌میانی كۆنگره‌یه‌كی نێوده‌وڵه‌تیدا كه له (كینیا) ئه‌نجامدرا، وڵاتانی جیهان پێكهاتن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی بازرگانیكردن به‌ماده‌ی (عاج) قه‌ده‌غه بكرێت، چونكه له‌شفره‌ی فیل دروستده‌كرێت‌و به‌و هۆیه‌شه‌وه بانده‌كانی ڕاوكردن له‌كیشوه‌ری ئه‌فریقا، ساڵانه هه‌زاران فیل له‌ناو ده‌به‌ن.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1996دا، (نامدی ئه‌زیكیۆی) سه‌رۆكی نێجیریا كۆچی دوایی كردووه.
- له‌ساڵی 1998و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، هندستان یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌ی ئه‌تۆمیی له‌ژێر خاكدا ئه‌نجامدا، ئه‌وه‌ش بووه مایه‌ی نیگه‌رانی لای زۆربه‌ی وڵاتانی جیهان.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 1999دا، وه‌فدێكی هاوبه‌شی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و پارتی دیموكراتی كوردستان، گه‌یشتنه شاری نیویۆرك‌و له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان كۆبوونه‌وه‌‌و تاووتوێی چه‌ند پرسێكی ناوخۆیی عێراق‌و ناوچه‌كه‌‌و دۆزی كورد كرا.
- دوای مانگرتنی 5 په‌نابه‌ری كورد له‌هۆڵه‌ندا بۆ ماوه‌ی زیاتر له‌سێ مانگ، سه‌رئه‌نجام ڕۆژی 11-5ی ساڵی 2001، حكومه‌تی هۆڵه‌ندا مافی په‌نابه‌رێتی پێبه‌خشین، مانگرتووه‌كانیش مانه‌كه‌یان شكاند.
- له‌ساڵی 2001و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، نوسه‌ر‌و ئه‌دیب‌و ڕۆماننوسی ناوداری ئینگلیزی، (دۆگلاس نۆیڵ ئاده‌مز) له‌ته‌مه‌نی 49 ساڵیدا كۆچی دوایی كردووه، كه وێڕای كاره ئه‌ده‌بییه‌كانی، له‌بواری میوزیك‌و درامای ڕادیۆییشدا كاری زۆری كردووه‌‌و زنجیره‌یه‌ك درامای به‌رهه‌مهێناوه.
- دوای ڕوخانی ڕژێمی به‌عس له‌عێراق، له‌ساڵی 2003و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، گۆڕێكی به‌كۆمه‌ڵ له‌ناوچه‌ی (شنافییه)ی نێوان نه‌جه‌ف‌و كه‌ربه‌لا دۆزرایه‌وه، كه ڕوفاتی هه‌زاران كه‌سی تێدا بوو، دواتر ده‌ركه‌وت سه‌رجه‌میان كوردی ئه‌نفالكراون‌و زۆربه‌شیان ژن‌و منداڵ بوون.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 2004دا، ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا بڕیاریدا، گه‌مارۆی ئابوری بخاته سه‌ر ڕژێمه‌كه‌ی (به‌شار ئه‌سه‌د) له‌سوریا، به‌هۆی پابه‌ندنه‌بوونی به‌بڕیاره‌كانی كۆمه‌ڵی نێوده‌وڵه‌تییه‌وه.
- ڕۆژی 11-5ی ساڵی 2004، ڕێكخراوی قاعیده له‌گرته‌یه‌كی ڤیدیۆییدا وێنه‌ی سه‌ربڕینی هاوڵاتییه‌كی ئه‌مریكایی پیشاندا به‌ناوی (نیك بێرگ)، كه پێشتر له‌لایه‌ن ئه‌و ڕێكخراوه‌وه ده‌ستگیركرابوو، ئه‌وه‌ش وه‌كو تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌یه‌ك له‌سوپای ئه‌مریكا كه به‌رامبه‌ر به‌هاوڵاتیانی عێراقی ئه‌نجامی ده‌دا له‌گرتووخانه‌ی ئه‌بوغرێبدا.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 2008دا، له‌شاری سلێمانی یه‌كه‌م كۆنفرانسی مه‌كته‌بی ڕێكخراوه دیموكراتییه‌كانی یه‌كێتیی نیشتمانی ده‌ستی پێكرد.
- له‌ساڵی 2009و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، (خه‌لیفه بن زاید ئال نهه‌ییان)ی سه‌رۆكی ئیمارات، گۆڕانكاریی له‌كابینه‌ی حكومه‌تی ئه‌و وڵاته‌دا كرد‌و دوان له‌براكانی له‌پۆسته‌كانیان دوورخسته‌وه، كه ئه‌وانیش (سوڵتان‌و حه‌مدان بن زاید ئال نهه‌ییان) بوون، له‌شوێنی ئه‌وانیش، هه‌ریه‌كه له (مه‌نسور‌و سه‌یف بن زاید ئال نهه‌ییان) كه ئه‌وانیش برای بوون دانران.
- له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی 2010دا، (گۆردن براون)ی سه‌رۆك وه‌زیرانی به‌ریتانیا ده‌ستی له‌پۆسته‌كه‌ی كێشایه‌وه، شاژنه (ئه‌لیزابێسی دووه‌م)ی پاشای به‌ریتانیاش، (ده‌یڤد كامیرۆن)ی سه‌ركرده‌ی پارتی پارێزگارانی ڕاسپارد بۆ پێكهێنانی كابینه‌یه‌كی نوێ.
- له‌ساڵی 2012و له‌ڕۆژێكی وه‌كو ئه‌مڕۆدا، له‌شاری هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێمی كوردستان یه‌كه‌م كۆنگره‌ی جوڵانه‌وه‌ی هاوڵاتی ئازاد‌و یه‌كسان ئه‌نجامدرا، كه ماوه‌ی یه‌ك ڕۆژی خایاند‌و زیاتر له 450 گه‌نج وه‌كو نوێنه‌ری هه‌ر چوار پارچه‌كه‌ی كوردستان به‌شدارییان تێدا كرد.
- ئه‌مڕۆ له‌هه‌نگاریا به‌ڕۆژی یادی بنیاتنانی شاری میسكۆلچ له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت، هه‌ر ئه‌مڕۆش به‌ڕۆژی ده‌سته‌سڕ هه‌ژمار ده‌كرێت، وه‌ك ڕێزلێنانێك بۆ گیانی نوسه‌ری ئینگلیزی (دۆگلاس ئاده‌مز)، نوسه‌ری زنجیره كتێبی (ڕێبه‌ری كۆچبه‌ر بۆ گه‌لئه‌ستێره)یه‌‌و له‌ناو ئه‌و زنجیره كتێبه‌دا ده‌سته‌سڕ واتایه‌كی تایبه‌تی هه‌بووه، هه‌ر ئه‌مڕۆش به‌ڕۆژی جیهانیی ئه‌و زینده‌وه‌رانه له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت، كه مه‌ترسیی له‌ناوچوونیان لێده‌كرێت.
----------------------------------------------------------------
NNA
11/05/2014
