^{ناتۆ بڕیاری دا گفتوگۆی ھێشتنەوەی سیستەمی بەرگریی دژە موشەکی پاتریۆت لەگەڵ تورکیا درێژەپێبدات. بەھۆی ھەڕەشەکانی سووریاوە، بڕیار لەسەر بەردەوامبوونی وتوێژەکانی سیستەمی بەرگریی دژە موشەکی پاتریۆت درا. دوای ئەوەی شەڕی ناوخۆی سووریا مەترسییەکی زۆری خستە سەر سنووری وڵاتەکەی، تورکیا داوای درێژکردنەوەی ماوەی سیستەمی بەرگریی دژە موشەکی لە رێکخراوی ھاوپەیمانی باکووری ئەتڵەسی-ناتۆ کرد. ئەوەبوو رێکخراوەکە وەڵامێکی ئەرێنی دایەوە. دوای ئەوەی ئەمریکا لە 4ی کانوونی یەکەمی 2012دا گڵۆپی سەوزی بۆ  داگیرساند، تورکیا سەرەتای ساڵی 2013 سیستەمی بەرگریی دژە موشەکی لە شارەکانی ئەدەنە، مەراش، عەنتاب جێگیرکرد.}

^14/11/2013

^{بۆ به‌ فه‌رمی ناساندنی كه‌مپینی هاوكاری كردنی په‌نابه‌رانی كوردانی ڕۆژائاوا دوێنێ‌ چوارشه‌ممه‌ 13-11-2013 به‌ئاماده‌بوونی د. عصمت محمد خالد وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و نوێنه‌ری رێكخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان، ئاهه‌نگی ده‌ستپێكردنی كه‌مپینی )گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ خوێندن) بۆ قوتابیانی ڕۆژئاوای ده‌ره‌وه‌ی كه‌مپه‌كان له‌ پاركی شانه‌ده‌ر له‌ هه‌ولێر ساز كرا.} 

    ^{وه‌زیری په‌روه‌رده‌  له‌ ووته‌یه‌كیدا ئه‌م جۆره‌ چالاكییانه‌ی‌ به‌ گرنگ وه‌سف كرد و گوتی: حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هاوكارییه‌كی زۆری په‌نابه‌رانی سووری كردووه،‌ به‌ تایبه‌تی له‌ بواری په‌روه‌رده‌وه‌ به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان، ئێمه‌ به‌ هه‌موو شێوەیەك هاوكارییان ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی له‌ خوێندن دانه‌بڕێن و هیوادارم به‌ زووترین كات ئاشتی و ئارامی بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ووڵاته‌كه‌یان بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێنه‌وه‌ شوێنی خۆیان.}

    ^{شایه‌نی باسه ئاهه‌نگه‌كه‌‌ به به‌شداری ژماره‌یه‌كی له‌  قوتابی كوردانی ڕۆژئاوا به‌ڕێوه‌چوو و به‌چه‌ند بڕگه‌ی جۆراو جۆرو گۆرانی و مۆسیقا و شانۆ رازاندرایه‌وه‌ كه‌ له‌ لایه‌ن تیپی چالاكی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ریكخرابوو و له‌ كۆتاییشدا دیاری به‌سه‌ر قوتابییه‌كاندا دابه‌شكرا.}

^ج.ع

^{جۆ بایدن جێگری سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کرد لە پەیوەندییەکەدا جەخت لەوە کرایەوە کە لەپێناو چارەسەرکردنی کێشەکان و باشتربوونی بارودۆخەکە ھەماھەنگی لەنێوان ھەولێر و بەغدا بەردەوام بێت.} 

^{لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا ھەردوولا بیروبۆچوونی خۆیان لەبارەی بارودۆخی سیاسی ناوچەکە و ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر ئاڵوگۆڕ کرد و، ھەروەھا جەختیش لەوە کرایەوە کە لەپێناو چارەسەرکردنی کێشەکان و باشتربوونی بارودۆخەکە ھەماھەنگی لەنێوان ھەولێر و بەغدا بەردەوام بێت.}

^{"هەرێمی كوردستان پەناگەیەك بۆ گەیشتن بە ئارامی"، ئەمە ناونیشانی راپۆرتێكە كە رۆژی سێشەممە 12-11-2013  لە ماڵپەڕی BBC  بڵاوكراوەتەوە. كوین كانلی، پەیامنێری BBC  لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە راپۆرتێكدا كە بۆ ئەو ئاژانسەی ئامادە كردووە دەڵێت: "هەنگاوەكانی كورد لە ناوچەكەدا ئەوە دێنێتە بەرچاو، كە بە بێدەنگی هەوڵدەدەن دەوڵەتێك بۆ خۆیان درووستبكەن و دەستبدەنە سڕینەوەی ئەو سنوورانەی كە لە كۆتایی شەڕی یەكەمی جیهانییەوە لەلایەن زلهێزەكانەوە داڕێژرا،ناوچە كوردییەكان لە نێوان سووریا، ئێران، توركیا و عێراق دابەشكراون. ئێستاش كورد هەنگاو دەنێنە نێو دیپلۆماسیەكی قورس بۆ بیركردنەوە لە خەونێكی قەدەخەكراوی بە وڵات بوون". لە بەشێكی دیكەی راپۆرتەكەدا ئاماژە بەوە كراوە: "جێی گومان نییە قەیرانەكانی ئەمڕۆی عێراق و لاوازبوونی دەوڵەتی فیدراڵی بەغدا، بووەتە هۆكارێك بۆ ئەوەی كورد هەلومەرجێكی باشیان بۆ بڕەخسێت بۆ ئەوەی بگەنە خۆبەڕێوەبردنێكی ناوچەیی و بەئارامی هەنگاو بنێن بەرەو شتێكی زیاتر لە ئۆتۆنۆمی". سولی ئوزل، شارەزای سیاسی تورك دەڵێت: "كورد بە شێوەیەكی كردەیی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان لە باكووری عێراق درووستكردووە و ئەگەریش هەیە جۆرێك لە خۆڕێبەری لە سووریا بەدەستبهێنن". سولی ئوزل، توركیا وەك نمو‌ونەیەك دەهێنێتەوەو دەڵێت: "لە دەیان ساڵی رابردوو دەوڵەتی توركیا بۆ قڕكردنی كورد لە ناو سنوورەكانی خۆی، شەڕی  كوردی كرد و هەروەها هەوڵیاندا وشەی كورد قەدەخە بكرێت و بە (توركی كێوی) ناویان ببرێت، بەڵام توركیا ئێستا گرنگترین هاوبەشی بازرگانی هەرێمی كوردستانە". هەروەها لە درێژەی ئەو راپۆرتەدا و بە دانانی نەخشەیەكی كوردستانی گەورە، ئاماژە بەوە كراوە: " زۆربەی كوردەكان ئاواتیان ئەوەیە وڵاتێكی یەكگرتوویان هەبێت، كە كوردانی توركیا، سووریا، ئێران و عێراق لە یەك وڵاتی یەكگرتوودا خۆیان ببیننەوە، بەڵام ئەوان ئەوەندە كردەیی نین، كە ئەو خەونە  تەنها وەك خەونێكی دوورە دەست بۆ خۆیان ببینن." لە راپۆرتەكەدا هاتووە "پشتیوانی توركیا تا ئەو كاتە درێژەی دەبێت، كە هەوڵەكان بۆ درووستكردنی دەوڵەتی كوردی تەنها هەرێمی كوردستان بگرێتەوە، بەڵام لە بەرامبەردا هەولێر، بە شارەزاییەكی زۆرەوە یاری بە كارتەكانی دەكات". هێمن هەورامی، ئەندامی پارتی دیموكراتی كوردستان، دەڵێت: "پرسی سەرەكی ئەوەیە یەكسانییەك لە نێوان ئاواتە سیاسییە درێژ مەوداكانمان و راستییە دیپلۆماسییەكانی ئێستا درووستبكەین". هێمن هەورامی زیاتر دەڵێت:"لە هەر كوردێك بپرسیت خوازیاری كوردستانێكی سەربەخۆیت یان نا، وەڵامەكەی بە دڵنیاییەوە بەڵێ دەبێت. بەڵام ستراتیجی كوردستان ئەوەیە، ئامانجەكانی لە رێگەیەكی ئاشتیخوازانەوە بێنێتەدی، ئێمە نامانەوێت ببینە هۆكاری رووخانی عێراق".  ئەوەی كە ئێستا دێتە بەرچاو ئەوەیە، هەرێمی كوردستان لەسەر ئەو باوەڕەیە، دەتوانێت بە ئاراستەی درووستكردنی دەوڵەت ‌و میللەتێكی نوێ هەنگاو بنێت، بەبێ ئەوەی بە فەرمی رایبگەیەنێت، خەریكی درووستكردنی وڵاتێكی نوێیە. ئاڵا، سروودی نیشتمانی و هێزی سەربازی تایبەتی هەرێمی كوردستان ‌و سەرچاوەی نەوت چەند تەوەرێكی دیكەی راپۆرتەكەن‌و نووسیویەتی "بە هەموو ئەو شتانەوە، ئەوەی كە ئاشكرایە ئاواتی لەمێژەی بوون بە دەوڵەت لە هەرێمی كوردستان گیانێكی نوێی گرتووە و ئەو خەونە لە ناوچەیەكی مەترسیدار و لەكات و ساتێكی ئاڵۆزدا، خەریكە ببێتە راستییەك".} 

^{رووداو- BBC}

^13/11/2013

^{چالاكڤانێك رایدەگەیەنێت، هێرشكەرانی سەر كونسوڵخانەی ئێران لە هەولێر هێشتا دەستگیرنەكراون و دەڵێ ئەوانەی دەستگیركراون رێكخەرانی خۆپێشاندانەكەن. ئاماژەی بەوەشكرد كە ئەندامانی هەموو حیزبە كوردییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەشداربوون لە خۆپێشاندانەكە، بەڵام تاوەكو ئێستا ئەو حیزبانە هەڵوێستێكی فەرمییان لەسەر دەستگیركردنی ئەو كەسانە دەرنەبڕیوە. كامیل نەجاری، ئەندامی بەڕێوەبەرایەتی رێكخراوی گەشەپێدانی كۆمەڵایەتی و سیاسی زێد، بەشداریی بەرنامەی (رووداوی ئەمڕۆ)ی تەلەفزیۆنی (رووداو)ی كرد و رایگەیاند: "ئەو كەسانەی دەستگیركراون بەشدارییان لە هێرشی سەر كونسوڵخانەی ئێران نەكردووە، بەپێی ئەو زانیارییانەی لەبەر دەستی ئێمەدان، هیچكام لەو كەسانەی هێرشیان كردووەتە سەر كونسوڵخانە دەستگیرنەكراون". كاژێر 4ی ئێوارەی رۆژی 8-11-2013 لەلایەن ژمارەیەك خۆپێشاندەرەوە، كە خۆپێشاندانێكیان دژی لەسێدارەدانی لاوانی كورد لە ئێران بۆ بەردەم كونسوڵخانەی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر سازكردبوو و بەشی زۆری خۆپێشاندەرەكان ئەندامانی پارتەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بوون، كونوسڵخانەی ئێران بەردباران كرا. بە گوتەی پەیامنێری رووداو كە لە شوێنی رووداوەكە ئامادەبوو، ژمارەیەك خۆپێشاندەر ئاراستەی خۆپێشاندانەكەیان گۆڕیوەو كونسوڵخانەی ئێرانیان بەردباران كردووە. نەجاری ئاماژەی بەوەشدا، كە بەپێی لێدوانی نەقیب كاروان، بەرپرسی راگەیاندنی پۆلیسی هەولێر، ئەو كەسانە بەپێی مادەی 10ی یاسای خۆپێشاندان دەستگیركراون، مادەكەش ئاماژە بەوەدەكات (ئەگەر ئەو كەسە سەرپێچی بكات بەلانی زۆر مانگێك زیندانی دەكرێ، یاخود بە 50 تا500 هەزار دینار سزا دەدرێ). گوتیشی "هیچ بڕگەیەك لە یاسای خۆپێشاندان ئاماژە بەوە ناكات رێكخەرانی خۆپێشاندان دەستگیربكرێن". خۆپێشاندانەكە بە كۆدەنگی هەموو حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان ئەنجامدراوەو  ئەندامانی هەموو حیزبەكانیش بەشدارییان تێدا كرد. سەبارەت بە هەوڵی حیزبەكانی رۆژهەڵات بۆ ئازادكردنی دەستگیركراوان، نەجاری گوتی: "ئەو حیزبانە لەرێگەی پەیوەندییەكانی خۆیانەوە لە هەوڵدان بۆ ئەوەی ئازاد بكرێن، بەڵام بەشێوەیەكی فەرمی هیچ هەڵوێست و بەیاننامەیەكیان نەبووە". نەجاری جەختیكردەوە "بەپێی هەموو بەڵگەكان ئەو دەستگیركراوانە بێتاوانن و تەنیا رێكخەری خۆپێشاندانێك بوون كە بەپێی یاساكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجامدراوە، لەكاتی دیاریكراو و شوێنی دیاریكراو دەستیپێكردووە و كۆتایی هاتووە". گوتیشی: "ئێمە بانگەشەی ئەوەمان نەكردووە رۆژهەڵاتی كوردستان رزگار دەكەین، ئێمە كۆمەڵێك چالاكی بواری مەدەنین، چالاكییەكانمان زیاتر لە بواری راگەیاندنەكەی بۆ ئێمە گرینگە، ئێمە نە مەبەست و ئامانجمان رووخاندنی رژێمی كۆماری ئیسلامی ئێرانە نە رزگاركردنی رۆژهەڵاتی كوردستان، ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ بەرنامەی حیزبە سیاسییەكان".}

فەرهاد چۆمانی

^13/11/2013

^{لە ماوەی كەمتر لە مانگێكدا، سێ چالاكوانی سیاسی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان بە ناوەكانی (حەبیبوڵڵا گوڵپەری پوور، شێركۆ مەعاریفی و رەزا ئیسماعیلی) لە سێدارەدران. ئەمەش ناڕەزایەتی بەربڵاوی كوردی لێكەوتەوە. نوێنەرێكی كورد لە پارلەمانی ئێران تاوانەكە دەخاتە ئەستۆی لایەنە توندڕەوەكانی نێو دەسەڵات و دەڵێت "هێشتا زانیاریمان لەبارەی ئەو رووداوانە نییە، بۆیە ناتوانین لەگەڵ بەرپرسانی پایەبەرزی حكومەت باسی بكەین". لە سێدارەدانی گیراوانی سیاسی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان ناڕەزایەتی زۆری لێكەوتەوە. لە شارەكانی مەریوان و سەقز خەڵك هاتنە سەر شەقامەكان. هێزە ئەمنییەكانی ئێران رێیان لە بەڕێوەچوونی خۆپیشاندان لە شارەكانی سەردەشت، رەبەت و مەهابادیش گرت. ناڕەزایەتییەكان بەشێك لە شارەكانی هەرێمی كوردستان و وڵاتانی ئەوروپاشیان گرتەوە.  بەڵام عابد فەتاحی، نوێنەری شاری ورمێ لە رۆژهەڵاتی كوردستان بە (رووداو)ی گوت كە ئەوان زانیاری وردیان لەسەر دۆسیەی لەسێدارەدراوە سیاسییەكان لە بەردەست نییە "بۆیە دەبێت نوێنەرانی كورد لە پەرلەمان بە یەكەوە دابنیشین و زانیاری كۆبكەینەوە، ئینجا بەیاننامەیەك دەربكەین". گوتیشی "بەهۆی ئەوەی ئێستا پەرلەمانی ئێران لە پشوودایە بۆیە نوێنەرانی كورد نەیانتوانیوە كۆببنەوە". ئەو پێیوایە سزای لە سێدارەدان هیچ سوودێك بە كۆماری ئیسلامی ئێران ناگەیەنێ "لەسێدارەدانی خەڵك بێسوودە. بە تانك و تۆپ و تەیارە ناتوانی بیروباوەڕەكان بگۆڕی و لەنێویان ببەی. ناتوانی لەگەڵ ئەندێشە و باوەڕەكاندا بەربەرەكانێ بكەی. بەگوتەی ئەو نوێنەرە كوردە، مافی تەواویان هەیە بەدواداچوون بۆ هەر شتێك بكەن كە لە وڵاتدا روودەدات. فەتاحی گوتی "ئەوانەی جیاوازیی بیروبۆچوونیان لەگەڵ دەسەڵات لە ئێراندا هەیە لە سێدارە نادرێن، بەڵكو تەنیا ئەو كەسانە لە ئێران لەسێدارە دەدرێن كە هەوڵ بۆ رووخاندنی كۆماری ئیسلامی دەدەن. هەڵبەت ئەوەش دادوەر بڕیاری لێدەدات". سەبارەت بە بێدەنگی نوێنەرانی كورد بەرامبەر لە سێدارەدانی ئەو سێ چالاكوانە كوردە، فەتاحی رەتیكردەوە بێدەنگ بووبن و گوتی "زانیاری تەواومان لەبەردەست نییە بۆیە بێدەنگین، بەڵام بە دڵنیاییەوە بەدواداچوون بۆ ئەو پرسە دەكەین و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای حكومەت قسە دەكەین". بەگوتەی فەتاحی، بەرپرسانی پایەبەرزی حكومەت لەگەڵ ئەوەدا نین كەسێك لە كوردستان لەسێدارە بدرێ "بەڵام لایەنگەلێكی توندڕەو هەن كە كاری خۆسەرانە دەكەن. هەڵبەت وڵاتانی دیكەش كە ناكۆكییان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی هەیە، كێشە دەنێنەوە". پێشتریش عەلی یونسی، راوێژكاری حەسەن رووحانی بۆ كاروباری نەتەوە و ئاینەكان، لە سێدارەدانی گیراوانی سیاسی خستبووە ئەستۆی لایەنە توندڕەوەكانی نێو دەسەڵاتی ئێران. ئەو ئاماژەی بۆ لایەنێكی دیاریكراو نەكردبوو. حكومەتی حەسەن رووحانی تا ئێستا سەبارەت بەو زنجیرە لەسێدارەدانە هیچ هەڵوێستێكی نەبووە. لایەنە توندڕەوەكان پێشینەیەكی درێژیان لە كۆماری ئیسلامیدا هەیە. پێشتریش هاشمی رەفسەنجانی، سەرۆك كۆماری پێشووی ئێران، تیرۆری عەبدولڕەحمان قاسملو، سكرتێری گشتی پێشووی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێرانی خستبووە ئەستۆی ئەو لایەنە توندڕەوانە. جێدەستی لایەنە توندڕەوەكان زیاتر لە سەردەمی محەممەد خاتەمی، سەرۆك كۆماری ریفۆرمخوازی ئێراندا دەركەوت. ئەوكات ژمارەیەك لە نووسەران و رۆشنبیرانی ئێرانیشیان كوشت. حكومەتی خاتەمی لێكۆڵینەوەی لە كوژرانی ئەو نووسەرانە كرد و دەركەوت لایەنێكی توندڕەو كە فەرمان لە وەزیری ئیتلاعات وەرناگرن، ئەو نووسەرانەیان كوشتووە. بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕی جەڕەس، كە سەر بە بزووتنەوەی سەوزی ئێرانە، هاوكات لەگەڵ هاتنە سەركاری حكومەتی رووحانی و دیاریكردنی وەزیری ئیتلاعات، لایەنێك لەنێو وەزارەتی ئیتلاعات و سوپای پاسدارانەوە لە هەوڵی ئەوەدان ئیتلاعاتی هاوتەریب پێكبهێنن. ئیتلاعاتی هاوتەریب لایەنە توندڕەوەكانی سوپای پاسداران و وەزارەتی ئیتلاعات دەگرێتەوە كە بەشێوەی نهێنی و سەربەخۆ كار دەكەن و دەستوور لە وەزیر وەرناگرن. هاوكات لەگەڵ لەسێدارەدانی ئەو سێ چالاكوانە، حوكمی سێدارەی 4 گیراوی سیاسی دیكەی كورد لە زیندانی ورمێ پشتڕاستكرایەوە و ئەگەری لە سێدارەدانیان هەیە. ئێستا حەوت گیراوی سیاسی كورد ئەگەری بەڕێوەچوونی حوكمەكەیان هەیە. - 13/11/2013}

^{ئه‌مینداری گشتی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان به‌ره‌ به‌یانی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ به‌ره‌و به‌لجیكا به‌ڕێوه‌كه‌وت به‌ مه‌به‌ستی به‌شداریكردن له‌ کۆنفرانسێکی نێودەڵەتی هێز باكووری ئه‌تڵه‌سی (ناتۆ) .} 

^{له‌ راگه‌یه‌ندراوێكی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌دا هاتووه‌ كه‌ كۆپیه‌كی بۆ ئاژانسی هه‌واڵی په‌یامنێر نێردراوه‌; "فەریق جەباریاوەرمەندە ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە کە ھاوکات ئەندام ووتەبێژی فەرمی فەرماندەیی گشتی ھێزەکانی پاراستنی ھەرێمە بەرەو  شاری(برۆکسڵ)ی پایتەختی (بەلجیکا ) بەرێکەوت".}

^{هه‌ر له‌و راگه‌یه‌ندراوه‌دا روونكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ چه‌ند ته‌وه‌رێك له‌و كۆنفرانسه‌دا گفتوگۆ و بیروڕایان له‌سه‌ر ئاڵوگۆڕ ده‌كرێت، له‌وانه‌ ; "ناوتۆ و ده‌وڵه‌تی فیدراڵی عێراق له‌ رووی سیاسی و ئه‌منییه‌وه‌، به‌رهه‌ڵستی تیرۆر و رۆڵی ناتۆ له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و چه‌ند ته‌وه‌ر و باره‌تێكی دیكه‌.}

^{بڕیاروایه‌ كۆنفرانسه‌كه‌ 14ی ئه‌م مانگه‌ ده‌ست پێ بكات و دوو رۆژ ده‌خایه‌نێت و به‌رپرسانی سه‌ربازی چه‌ندین وڵاتی تێیدا به‌شدار ده‌بن كه‌ به‌شداربوونی ئه‌مینداری گشتی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ش له‌ سه‌ر بانگهێشتی فه‌رمی باره‌گای سه‌ره‌كی ناتۆیه‌.}