وحید وحدت حق
در بخش نخست و دوم سعی شد مقدمه ای در خصوص چگونگی شروع تاریخ سکولاریسم در اروپا ارائه شود. در آنجا به اختصار نشان داده شد که عقلانی شدن علم و فلسفه از خصوصیات این دوره است. در قرن هجدهم عصر روشنگری فصل دیگری را در فرایند سکولاریزه شدن اروپا باز کرد. از خصوصیات خرد عصر جدید فکر آزاد، به عبارت دیگر فکر بدون توهم، بدون احساسات، بدون تعصبات دینی، یعنی واقع بینانه فکر کردن بدون نفی آرمانگراییست. حتی امید به بهشت روی زمین و عدالت و تساوی خواهی در فلسفه جنبه علمی به خود میگیرد. اما علت شکل گیری و پیدایش عصر روشنگری اصلا چه بود؟ در پایان قرن هفدهم جنگهای مذهبی ساختار اجتماعی جوامع اروپایی را منهدم کرده بودند و کلیسا قدرت خودش را فقط با زور و ستم نگه میداشت. بنابر این انحطاط فرهنگی و سقوط تاریخی طبقه اشرافیت در اروپا یعنی