سعید پیوندی (جامعه شناس)
از دین و تاریخ آن چه میدانیم، دانش و باورهای ما از کجا آمدهاند و اعتبار آنچه میدانیم و یا آنچه که پیرامون دین به ما گفته شده و میشود تا چهاندازه است؟ رابطه میان باورهای دینی و شناخت تجربی و علمیچیست؟ چرا و چگونه این باورها نزد بسیاری حقیقت یگانه و مقدس به شمار میروند، تعصب و «غیرت» دینی را سبب میشوند و دینداران نباید درباره آنها چند و چون کنند؟ چرا ادیان بزرگ یکتاپرست با وجود تکیه بر کتاب مقدس یگانه خود روایتها و گرایشهای بسیار متفاوت را در درون خود جا میدهند؟ اگر روایتهای دینی وجه قدسی دارند چگونه میتوان تنش تاریخی و درگیریهای گاه خونین میان گرایشهای درون یک دین را توضیح داد؟ در جنگ و نزاع بی پایان میان گرایشهای دینی چه کسی نماینده حقیقت دینی است و چه کسی بر اصالت و مشروعیت آن مهر راستی و درستی میزند؟
اگر در کشورهای با سنت تمدنی مسیحی از دو قرن پیش به اینسو افکار عمومی با نظریههای سنجشگرانه و کند و کاو درباره دین و مسائل دینی خو گرفتهاند و در دانشگاهها پژوهشهای مستقل بروی تاریخ، فلسفه و جامعه شناسی دین امری رایج است، در کشورهای مسلمان نشین چون و چرا کردن درباره اسلام و تاریخ و روایتهای آن کار چندان آسانی نیست و چماق تکفیر،