^{رضا تقی‌زادە}

^{مجادله رسانه‌ای عباس عراقچی یکی از مذاکره کنندگان ارشد اتمی جمهوری اسلامی با جان کری وزیر خارجه آمریکا پیرامون «تعهدات و اقدامات داوطلبانه آمریکا در اجرای برجام»، ضمن نمایش بی‌میلی واشنگتن برای برداشتن گامهای داوطلبانه بیشتر بسوی ایران و اصرار تهران بر ادامه سیاست خارجی چالش برانگیز خود در منطقه، حاکی از افزایش دشواری‌های اجرای «برجام» طی ماههای آینده است.}

^{روز چهارده اکتبر جان کری طی گفتگوی حساب شده‌ای با نشریه آمریکایی «فارین افرز»، ظاهرا بمنظور رساندن پیام مستقیم سیاسی به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، در شرایطی که بنظر می‌رسد مجاری سیاسی مورد استفاده برای گفتگو با تهران باریک‌تر از پیش گردیده، مدعی شد: «آمریکا در اجرای برجام از تعهدات خود فرا‌تر رفته و تلاشهای مضاعف برای تشویق بانک‌ها به داد و ستد با ایران صورت داده اما وجود مشکلات دیگری است، منجمله نظام بانکداری، مسائل تجاری، و شفافیت (زبان مودبانه برای اشاره به فساد مالی و اداری و پولشویی و قاچاق کالا) که باید در درون ایران رفع شوند.»}

عماد آبشناس

^{علیرغم اینکه اکثر رسانه های بین المللی تلاش دارند حضور ایالات متحده در عملیات آزاد سازی موصل را پر رنگ کنند و حضور ایران را کمرنگ کنند اما همه واقف هستند که روی زمین در عراق، بدون ایران هیچ عملیاتی روزنه پیروزی را نمی تواند به خود ببیند. چند هزار مستشار نظامی (که به زبان فارسی می شود رایزن نظامی) ایران در عراق مستقر هستند و از آموزش نیروهای نظامی گرفته تا برنامه ریزی عملیاتی وپوشش اطلاعاتی و امنیتی و… را عهده دار می باشند. بر عکس نیروهای ترکیه، ایرانی ها با تقاضا و دعوت رسمی دولت عراق در این کشور حضور دارند ودولت عراق می داند اینان تنها نیروهایی هستند که می تواند برای رهایی از داعش و دیگر گروه های تروریستی به آنها صد در صد اعتماد کند. عمده ساختار نظامی داعش توسط افسران سابق ارتش ونیروهای امنیتی عراق تشکیل شده همان هایی که هشت سال بر علیه ایران جنگیدند. طبیعتا افسران ایرانی که تجربه زیادی در رویارویی با اینان را دارند بهترین گزینه برای مقابله با آنها به حساب می آیند. بصورت تاریخی ثابت شده که هیچ ارتش منظمی توانایی مقابله با شبه نظامیان را ندارد و تنها راهکار مبارزه با گروه های شبه نظامی استفاده از بسیج مردمی می باشد. وقتی که ارتش عراق به همین دلیل در مقابل شبه نظامیان داعش در حال شکست بود این نیروهای بسیج مردمی شیعی آموزش دیده توسط ایران بودند که توانستند در مقابل داعش بایستند و امروزه نیز همین ها هستند که در همه عملیات پیشرو می باشند.}

^{دو وزیر یا سه وزیر، چندان فرق نمی‌کند، مهم این است که می‌توان کاندیداهایی را که حسن روحانی رییس جمهوری ایران در روزهای آینده برای پست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ورزش و امور جوانان و احتمالا وزارت آموزش و پرورش معرفی می‌کند، محکی برای ارزیابی آینده دولت روحانی دانست.} تقریبا همه جناح‌های صاحب نفوذ در سیاست ایران، اعلام غیر رسمی تصمیم آقای روحانی به ترمیم کابینه توسط یک مقام آگاه در روز سه شنبه ۲۷ مهر را اقدامی دیرهنگام توصیف کرده‌اند. هر چند اعلام بعدی وزارت آموزش و پرورش مبنی بر اینکه وزیر آموزش و پرورش استعفا نداده است ابهام‌هایی درباره ابعاد و دلایل ترمیم کابینه ایجاد کرد.

^{سایت تابناک در ارزیابی خود در روز چهارشنبه ۲۸ مهر نوشته است «تاکنون تغییر وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی و ورزش و جوانان قطعی است و گویا جنتی و گودرزی حتی استعفانامه خود را به رئیس جمهور تقدیم کرده‌اند. بر اساس شنیده‌ها وزیر آموزش و پرورش و همچنین برخی معاونت‌های رئیس جمهور به دلیل احتمال وزیر شدنشان جا به جا خواهند شد و جای خود را به احتمال فراوان تا پایان هفته جاری به افراد جدیدتری خواهند داد.»}

^{دیرگاهی است که گمانه‌زنی‌ها دربارهٔ آغاز عملیاتِ آزادسازی موصل ادامه دارد. خالد العبیدی، وزیر دفاع عراق، در فوریه ۲۰۱۵، نوید داد که در شش ماه آینده نبرد آزادسازی این شهر رقم خواهد خورد و حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق، به مناسبت‌های گوناگون، سال ۲۰۱۶ را سال پیروزی بر داعش نام‌گذاری کرد.}

^{در هفته‌های اخیر، نظامیان بلندپایه آمریکایی به طور تلویحی دربارهٔ آغاز عملیات یادشده سخن گفته‌اند. در این راستا، ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک آمریکا، گفته است نیروهای عراقی در ماه اکتبر آماده عملیات خواهند بود. این در حالی است که ژنرال وُتِل، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا (سنت‌کام) بازپس‌گیری موصل را تا اواخر سال جاری میلادی میسر نمی‌داند.}

^{به تازگی، رجب طیب اردغان، رئیس جمهور ترکیه که برای شرکت در هفتاد و یکمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، به صراحت گفت عملیات مذکور ۱۹ اکتبر (۲۸ مهر) آغاز خواهد شد. گو اینکه دولت بغداد و دولت اقلیم کردستان این خبر را تأیید نکرده‌اند.} جدا از زمان شروع عملیات، جنب‌وجوش نیروهای مستقر در اطراف شهر موصل ادامه دارد و همگام، شماری از بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نگران دوران پس از داعش در این شهرند و به توانایی دولت بغداد برای مدیریت بحران‌هایی که ممکن است در این شهر رخ دهد، به دیده تردید می‌نگرند.

^{ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ، در مصاحبه ای با شبکه TF1 توضیح داد که چه کسی در جنایات نظامی شهر حلب مقصر است و چه باید کرد تا مبارزه با تروریسم در سوریه به پایان برسد.}

^{در خصوص اتهامات آمریکا خبرنگار فرانسوی در گفتگو با رئیس جمهور روسیه به این موضوع توجه نشان داد که در کرملین در خصوص شعارهای شدید الحن علیه روسیه از جانب آمریکا و اتحادیه اروپا و متهم کردن مسکو به کشتار ساکنین غیر مسلح در حلب فکر می کنند. پوتین پاسخ داد: " این شعار سیاسی است که معنا و مفهومی نداشته و واقعیات اتفاق افتاده در این کشور را شامل نمی شود." وی همچنین افزود که شرکای غربی روسیه و در وهله ی اول آمریکا مسئولیت اوضاع پیش آمده در سوریه را برعهده دارند. رهبر روسیه یادآوری نمود که بر اساس سناریوی مشابه اوضاع در لیبی و عراق تشدید شد. اما فعالیت غرب در این دول در نتیجه نه به پیروزی دموکراسی بلکه به شکوفایی تروریسم جهانی منجر شده است.}

^{چرا جمهوری اسلامی ایران با عدم مشارکت شبه‌نظامیان شیعه عراقی نزدیک به خود (حشد الشعبی) در عملیات آزادسازی موصل از تصرف گروه «حکومت اسلامی» موافقت کرد؟ و این موضع با طرح‌های قدیمی تهران در ایجاد جاده ارتباطی با دریای مدیترانه چه ارتباطی دارد؟} روزنامه بریتانیایی گاردین هفته گذشته در گزارشی نوشت که شبه‌نظامیان شیعه «حشد الشعبی» آخرین مراحل نقشه مشارکت خود را در عملیات موصل طرح‌ریزی می‌کنند.

^{این گزارش خاطرنشان می‌کند که شبه‌نظامیان شیعه، نقش مستقیمی در حمله به موصل به منظور آزادسازی آن از تصرف «حکومت اسلامی» نخواهند داشت تا به ساکنان سنی‌مذهب شهر این اطمینان داده شود که هدف از این عملیات، انگیزه مذهبی نیست.} شبه‌نظامیان «حشد الشعبی» (بسیج مردمی) نقش ایجاد مانع را از طرف غرب موصل ایفا خواهند کرد به گونه‌ای که جلوی فرار شبه‌نظامیان «حکومت اسلامی» را به آخرین پایگاه بزرگ خود یعنی شهر رقه سوریه، بگیرند.

^{گاردین نوشته است که شبه‌نظامیان شیعه با وارد نشدن به شهر موصل، دستشان برای تحقیق یکی از برجسته‌ترین اهدافشان باز خواهد بود که عبارت است از، تامین منطقه نفوذی در عراق و سوریه که به دریای مدیترانه منتهی می‌شود.}

^{با افزایش دوئل سیاسی میان مسئولان عالیرتبه سیاسی ترکیه با عراق بر سر خروج نیروهای نظامی آن کشور از شمال عراق، بحران جدیدی در روابط سیاسی ناپایدار میان دو کشور در حال شکل‌گیری است؛ به‌طوری که با گذشت زمان و جبهه‌گیری‌های به وقوع پیوسته میان نخست‌وزیر عراق با همتای ترکیه‌ای خود در روزهای اخیر، می‌رود تا فتیله آتش جدید در منطقه خاورمیانه روشن شود که طبیعتاً تبعات ناهمگون آن نه تنها دو کشور عراق و ترکیه که بسیاری از کشورهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای را درگیر خود خواهد ساخت.}

^{ترکیه از سال ۲۰۰۷ به طور رسمی بارها برای سرکوب مواضع نیروهای شورشی پ ک ک وارد شمال عراق شده و بعد از سقوط شهر موصل و تسلط نیروهای داعش بر این شهر به سال ۲۰۱۴ و درخواست مسعود بارزانی و تأیید دولت مرکزی عراق، نیروهای نظامی آن کشور در حدود ۲۰ کیلومتری موصل در منطقه‌ای به نام بعشیقه مستقر شدند.}

^{تا به امروز حضور نیروهای نظامی ترکیه در این پایگاه و افزایش نیروهای موجود در آن موجب ایجاد برخوردها و موضع‌گیری‌های سیاسی میان ترکیه و عراق شده است. در شرایطی که ورود نظامی ترکیه به شمال عراق در شرایط کنونی موجب خشم نخست‌وزیر و}

^{متن به‌روز شده سند راهنمای «اداره کنترل دارایی‌های خارجی» وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) در زمینه همکاری شرکت‌ها و موسسات آمریکایی و غیر آمریکایی با ایران، که جمعه شانزدهم مهر ماه (هفتم اکتبر) منتشر شد، در مقایسه با متن پیشین (شانزدهم ژانویه ۲۰۱۶)، تسهیلات محدود و مشروطی را در روابط مالی و بانکی با جمهوری اسلامی ایجاد می‌کند.}

^{بخش سی (C) سند راهنمای «اوفک» زیر عنوان «اقدامات مالی و بانکی»، شانزده پرسش و پاسخ را دربر می‌گیرد که هفتمین آن، با متنی متفاوت نسبت به آنچه قبلاً منتشر شده بود، بیش از همه جلب توجه می‌کند. پرسش این است که آیا، بعد از شروع اجرای «برجام»، نهادهای مالی غیر آمریکایی و نیز شرکت‌های تابع نهادهای مالی آمریکایی که در خارج از این کشور به ثبت رسیده باشند، می‌توانند برای دولت ایران و مؤسسات تابعه آن، مثلاً بانک مرکزی و شرکت ملی نفت جمهوری اسلامی، معاملات دلاری انجام دهند و یا برای آنها حساب‌های دلاری افتتاح و نگهداری کنند؟}

یلدا حکیم

^{سوئد کشوری آرام و دموکراتیک است که سال‌ها مقصد کسانی بوده که از جنگ و درگیری فرار می‌کنند. ولی خیلی از جوانانی که خانواده‌هایشان سال‌ها پیش به این کشور پناه آورده بودند حالا دارند به آن پشت می‌کنند. بیش از ۳۰۰ نفر از این کشور برای جنگیدن به سوریه و عراق رفته‌اند. اگر جمعیت نسبتا کم سوئد را در نظر بگیریم، این کشور یکی از بزرگترین صاردکنندگان سربازان افراط‌گرای اسلامی در اروپا است.
من با سارا، ۲۳ ساله، در زیرزمین ساختمانی در گوتنبرگ، دومین شهر بزرگ سوئد، دیدار کردم. او در ظاهر فرقی با دیگر زنان جوان غربی ندارد: لباس‌های تنگ پوشیده، آرایش کرده و روی دست‌ها و گردنش خال‌کوبی دیده می‌شود. ولی او اخیرا از شهر رقه در سوریه بازگشته، جایی که شوهرش برای گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) جنگید و کشته شد. او از تجربیات مخوفش برایم می‌گوید. صدای تجاوز به زنان ایزدی در اتاق بغلی؛ شلاق خوردن مجرمان و اعدام آن‌ها؛ بمباران‌ها و حمله‌های هوایی مداوم - همه این‌ها بخشی از زندگی روزمره یک عروس جهادی است.
البته اوضاع در ابتدا جذابتر به نظر رسیده بود - او از بودنش در رقه خوشحال بود. ولی بعد از مرگ شوهرش متوجه چیزهایی شد که ربطی به تربیت‌های دینی خانواده‌اش نداشت. "وقتی خلبان اردنی را آتش زدند از آن‌ها پرسیدم چرا یک انسان را سوزاندند. آیا این کار در اسلام درست است؟ تا جایی که من می‌دانم شما حق ندارید کسی را آتش بزنید."}

ولادیمیر ساژین

 ^{گردهمایی اقتصادی با شرکت هیأت نمایندگی آلمان در تهران برگزار شد. چندی پیش در تهران، زیگمار گابریئل، وزیر اقتصاد آلمان فدرال، گردهمایی اقتصادی در تهران را افتتاح نمود که 160 تاجر آلمانی و تعداد زیادی از تاجران ایرانی در آن شرکت داشتند. وزیر، ذینفعی آلمان در احیای مناسبات با ایران را مورد تأیید قرار داد و برای سرمایه گذاری های بزرگ در رشته صنایع ایران ابراز آمادگی نمود تا تهران بتواند اصلاحات برنامه ریزی شده را پیاده کند.}

دورنمای توسعه مناسبات ایران — آلمان چگونه خواهد بود؟ ولادیمیر ساژین، خاور شناس و کارشناس سیاسی روسیه در این خصوص اظهار نظر نموده گفت: شایان ذکر است که آلمان در دهه های اخیر یکی از شرکای اصلی تجاری — اقتصادی ایران بوده است. البته، تحریم ها و بطور کلی سیاست خارجی غیر سازنده احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، مانع از رشد مناسبات تجاری — اقتصادی ایران و آلمان شد. بسیاری از شرکت های بزرگ آلمان مانند — Daimler, Siemens- ایران را ترک کردند. اما روند صادرات — واردات به حساب شرکت های خرد و متوسط جریان داشت. در سال 2015 میلادی، گردش کالا بین آلمان و ایران حدود 2 میلیارد و 800 میلیون دلار بود. طی 6 ماه اول سال جاری، حجم صادرات آلمان به ایران 15 درصد افزایش یافت و تا پایان سال جاری ممکن است به 4 میلیارد و 500 میلیون دلار برسد.