سامان رسول‌پور

^{یک: «شاخ» و «شار» در مبارزات کردهای عراق یک دوگانه مفهومی منفک اما مرتبط هستند. شاخ همان کوهستان و شار همان شهر است. جلال طالبانی با خروج از حزب دموکرات کردستان عراق و تاسیس اتحادیه میهنی کردستان، عناصر تازه ای را به جنبش سیاسی کردها در شاخ و بعدها شار افزود. علاوه بر حفظ رگه هایی از «کردایه‌تی» آن را ایدئولوژیزه هم کرد. مام جلال تلاش کرد بین ناسیونالیسم و سوسیالیسم توازنی ایجاد کند. در عمل چقدر موفق بود یا نبود، بحثی جداست اما او و جریانش در آن دوره، داشته‌های جنبش کرد در عراق را ارتقا دادند و جاذبه‌های تازه ای را به آن افزودند. جاذبه‌هایی که خصوصا برای طبقه شهری و به ویژه جوانان تحصیل‌کرده در شهرهای کردستان عراق و در زونی که بعدها زون «سبز» خوانده شد، یک نقطه عطف محسوب می شد.}

^{دو: جلال طالبانی شب های زیادی روی تخته سنگ‌های قندیل و زیر بمباران و توپباران ارتش عراق خوابید. صدام حسین دربه‌در دنبال رهبر جوان و بلندپروازی می گشت که هم با ایده های سیاسی و هم با نیروی نظامی اش، خواب را از ارتش عراق و رهبری حزب بعث ربوده بود. این دوره فراز و فرودهای زیادی داشت. اما زمان فاکتور عجیبی است. بعدها ورق برگشت. رئیس جمهور سابق عراق دست بسته تحویل جلال طالبانی، شورشی دیروز و رئیس جمهور بعدی داده شد. جلال طالبانی}

چند کلمه در باره نوشته آقای کامران امین آوه

ایرج فرزاد

^{• هیچکس مانع این نیست که شما ناسیونالیست باشید و ناسیونالیست بمانید و تصور کنید که “کُرد” و ملت و قوم و عشیره کُرد، مبدا و پایان تاریخ جهان است. اما، همین را بگوئید! چه، برایتان توضیح دادم، که در کردستان مردمانی هستند و بوده اند و خواهند بود، که لازم نیست به صرف تولد در آن "خاک مقدس” حتما ناسیونالیست کرد و مرید و رعیت سر عشیره ها و شیوخ و خوانین اعصار سپری شده؛ و در خرافه ناسیونالیسم طلسم و افسون باشند ...}

^{آقای کامران امین آوه، مطلبی نوشته است در اخبار روز با این عنوان: “زایشی نو”.
ایشات انگیزه و محرک خود را “به مناسبت پیروزی استقلال طلبان” در رابطه با همه پرسی اخیر در اقلیم کردستان عراق اعلام، کرده است. من نظرم را در باره “مساله کُرد” و اینکه با تشکیل دولت در هر بخش از “چهارپارچه”، و یا حتی، مثل موردی که با همه پرسی اخیر شاهد بودیم، در بخشی از کردستان عراق، “کردها صاحب دولت” بشوند، این مساله حل شده است، نوشته و گفته ام. در این مورد قطعا با موضع و رویکرد آقای امین آوه، و همه دوایر ناسیونالست کرد اختلاف نظر جدی دارم. برای اینکه خیال ایشان را هم آسوده کنم، من، نه به خاطر “سرود ای رقیب”، و یا تولدم در شهر سنندج، که بخاطر اینکه تشکیل یک دولت مستقل در کردستان عراق، به وضعیت آویزان حقوقی و مدنی شهروندان “اقلیم” پایان میدهد، با آن موافقم. بعلاوه پنهان نمیکنم، که علاقمند بودم که رهبری حل این معضل اجتماعی را رفقایم در جنبش کمونیسم}

سمیه پسندیده

^{تقویت و تعمیق مناسبات در سطوح بالا و همه جانبه با همسایگان یکی از پایه های سیاست خارجی دولت ایران است و بر همین اساس برقراری رابطه نزدیک با ترکیه بویژه در شرایط کنونی خاورمیانه یکی از اقدامات ضروری دستگاه سیاست خارجی ایران است. خبرگزاری اسپوتنیک- با توجه به جایگاه و نقش دارای اهمیت دو کشور در منطقه و همچنین در مناسبات دوجانبه، اراده مقامات عالی ایران و ترکیه بر توسعه مناسبات در همه عرصه ها با جدیت دنبال می شود و انتظارتبعات مثبت آن برای دو کشور و منطقه خواهیم بود.}

^{هرمز جعفری کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه در خصوص ابعاد و اهداف مورد انتظار از سفر اردوغان رئیس جمهور ترکیه به ایران گفت: این سفر به نوعی تکمیل کننده رفت و آمدهای دیپلماتیک چند وقت اخیر منجمله سفر محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به ترکیه و سفر همتای ترک ایشان آقای خلوصی آکار، رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه به ایران است. هرمز جعفری، سفر رجب طیب اردوغان در شرایط فعلی منطقه خاورمیانه را بسیار با اهمیت دانست. به طور حتم، آقای اردوغان با دستور کارهای دو جانبه منطقه ای و در راس آن موضوعات مربوط به تحولات کردستان عراق، تحولات سوریه و تحولات خلیج فارس و به خصوص مباحث تحریم روابط با قطر توسط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس عازم ایران خواهد شد.}

بهزادخوشحالی

^{"ثبات خاورمیانه نه در گرو مساله ی اعراب- اسراییل، بلکه در گرو تثبیت مساله ی کوردها و چاره یابی نهایی برای آن است."}

^{کوردستان به دلیل ویژەگی های ژئوسیاسی, مدنی و تاریخی, سرزمینی "شرقی" است و به جهت قرار گرفتن در مرکز خاورمیانه و مرکزیت دوایر متحد المرکز جغرافیای سیاسی (از نگاه ژان گاتمن) از جایگاهی ممتاز در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های منجر به بازدارندگی و اقدام در خاورمیانه و جهان برخوردار است. (اگرچه باید اذعان داشت ملت کرد تاکنون خود در هیچ یک از این اندرکنش ها عنصر عامل نبوده است.). با توجه به این موضوع که وضعیت ملت کورد در خاورمیانه اکنون در روندی قرار گرفته است که تغیییر در معادلات سیاسی_جغرافیایی منطقه را از هر زمان دیگری محتمل تر نموده است.} تحلیلگر استراتژیست "پاول هوبرت "ژئوپلیتسین آمریکایی می گوید: "ثبات خاورمیانه نه در گرو مساله ی اعراب-اسراییل بلکه در گرو تثبیت مساله ی کوردها و چاره یابی نهایی برای آن است."

^{ترین جنبش های ملت کورد اشاره می کنیم:}

^{الف)۱۹۱۴-۱۸۰۰}

^{-جنبش عبدالرحمان پاشا بابان (سلیمانیه۱۸۰۸-۱۸۰۶)}

^{-جنبش احمد پاشا بابان (سلیمانیه۱۸۱۲)}

^{-جنبش کردهای}

فریدون خاوند (تحلیلگر اقتصادی)

^{حاصل درون‌گرایی وجود صنایعی است که بسیاری از آنها تنها در چارچوب بازار درونی، آن‌هم زیر حمایت دولت امکان بقا دارند؛ مهم ترین نمونه خودرو سازی ایران است که از اقبال مصرف‌کنندگان ایرانی برخوردار نیست و حضورش در خارج هم آنقدر حاشیه‌ای است که به حساب نمی‌آید از میان ده تنگنای اقتصادی ایران که در مقدمه این مبحث بر شمرده شده، فریدون خاوند در این مقاله به بررسی سومین تنگنا می‌پردازد که به «اقتصاد درونگرا» اختصاص دارد.}

^{از پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی به این سو، شماری از کشور‌های در حال توسعه به ویژه در آسیا ثابت کرده‌اند که تنها با در پیش گرفتن یک استراتژی صنعتی در راستای برونگرایی (صدور انبوه کالا‌های رقابتی به بازار‌های جهانی) می‌توان از گرداب بیکاری و فقر بیرون آمد. ایران اما همچنان گرفتار اقتصادی است که دستگاه‌های تولیدی آن به درونگرایی خو گرفته‌اند، به جز صنعت نفت که رو به سوی بازار‌های جهانی دارد و وظیفه ارز آوری برای کشور را عمدتا بر دوش می‌کشد.} ولی این وضع نمی‌تواند مدت زیادی ادامه پیدا کند، زیرا با تحولات بزرگ کنونی در سطح جهانی و پیشروی برق اسای تکنولوژی‌های تازه، معلوم نیست نفت و گاز در سبد آتی انرژی چه جایگاهی داشته باشد.

^{«شمال» و «جنوب»}

ادبیات روابط بین المللی، در گذشته ای نه چندان دور، کشور‌های جهان را به دو بخش «شمال» و «جنوب» تقسیم می‌کرد.

^{سیمین صبری}

^{چون یک ترک و عضوی ازمللی تحت ستم ملی‌ در ایران، از حقّ تعیین سرنوشت تمام ملت‌های تحت ستم در جهان به خصوص همسایگان‌مان که با آن‌ها در آینده در صلح و دوستی‌ می‌خواهیم زندگی‌ کنیم، حمایت بی‌ چون و چرا دارم، چون کسی‌ که هر جای لازم آمده به هر گونه افراطی گری از سوی هر طرفی‌ پاسخ رضایت بخش برای وجدان خود را داده‌ام . امروز هم می‌گویم که در اقلیم کردستان عراق و سرزمین‌های کردنشین عراق، کسی جز کردها نمی‌تواند حرف آخر را بزند.
چه مخالف و چه موافق شیوه‌های مبارزاتی دیگر ملت‌ها, از جمله کردها، باشم یا نباشم، معتقد هستم که کردها در کشورهای همسایه از جمله ترکیه و عراق هم، به اندازه کافی‌ در راه احقاق حقوق ملی‌ خود مصیبت‌های ضدّ بشری و کشتارهای جمعی‌ دیده‌اند وصد البته شایسته آن هستند که امروز زمام امور خود را در چهارچوب تعاریف تصویب شده سازمان ملل در مورد حقوق ملت‌ها و حقوق بشر در دست گیرند.
معتقد هستم که در واقع ایجاد یک کشور مستقل کُرد در همسایگی ایران، به همان شکل که آزربایجان با تمام کاستیهایش نسبت به جوامع مدرن دارد، چون خاری در چشم جمهوری اسلامی است که همواره این کشور}

^{بهزاد کریمی}

^{• با اینهمه اما اگر "اقلیم" بخواهد نتیجه رفراندوم را بی درنگ به تاسیس جمهوری کردستان ترجمه کند و پای اجرای آن رود، باید آن را به رسمیت شناخت. این درست است که مسئولیت پیامدهای تصمیم برای انجام رفراندوم و نتیجه گیری از آن بر عهده مدیریت آنست، اما وظیفه هر نیروی دمکرات در جهان، منطقه و کشور ما در اینست که جمهوری کردستان را در برابر زور و تعرض تنها نگذارد ...}

^{همه‌پرسی در کردستان عراق پایان گرفت و "اقلیم" بر حق استقلال خود مهر قانونی کوبید. گرچه نتیجه هنوز اعلام نشده است اما قطعی است که از حدود ۷۵ درصد شرکت کننده در رفراندوم، بیشترینه بسیار قابل ملاحظه‌ای به آن رای مثبت داده‌اند. مردم کردستان عراق علیرغم تهدیدات بسیار و چندجانبه‌ای که از هر سو شنید، با شرکت در این رفراندوم و دادن رای آری قاطع به پرسش مطروحه، عزم و تصمیم خود را برای در دست داشتن سرنوشت خویش نشان داد. اکنون دیگر وضعیت نوینی شکل گرفته و باید دید تهدیدها علیه "اقلیم" تا چه میزان عملی خواهند شد و این ملت مورد تهدید در صورت عملی شدن آنها چه هزینه‌هایی باید تحمل کند و چه رویکردی در برابر فشارها در پیش بگیرد؟ اینها و پرسش‌های بسیاری در برابر ما قرار دارد. با همه اینها اما، نکته محوری اینست که ملت کرد در روز ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ با شکل دادن به سندی تاریخی پا در ورودیروندی نو نهاده است. موضع در برابر این تصمیم چیست؟}

منصور امان

^{رژیم جمهوری اسلامی با لشکرکشی به اُستانهای غرب کشور و تلاش افسار گُسیخته برای هراس افکنی در میان شهروندان کُرد، مُشت سیاست خود علیه همه پُرسی کُردستان عراق را نیز باز کرد. اگر تاکُنون کمترین ابهامی نسبت به انگیزه مُخالفت هیستریک رژیم ولایت فقیه با همه پُرسی اقلیم وجود داشت، هُجوم نظامی امنیتی به اُستانهای کُردنشین آن را نیز به تمامی از صورت مساله زُدود.}

^{آرایش نظامی امنیتی حاکمان کشور علیه شهروندان کُرد ایران آنگونه است که گویی همه پُرسی استقلال نه در عراق، بلکه در ایران برگُزار می شود. سپاه پاسداران نیروی زمینی خود را به کُردستان گُسیل داشته است تا "مانور امنیتی" برگُزار کند، در شهرهای پُرجمعیت حُکومت نظامی غیر رسمی برقرار گردیده، نیروهای ضد شورش از نُقاط دیگر کشور گردآوری و به کُردستان اعزام شده اند، هواپیماهای جنگی بر فراز شهرها به جولان درآمده اند و برای به وحشت افکندن شهروندان، دیوار صوتی را می شکنند.}

^{هُجوم نظامی را کُردستان یکبار دیگر، زمان کوتاهی پس از قُدرت گیری استبداد – مذهبی به گونه ای خونین تجربه کرده است. ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ آیت الله خُمینی، رهبر وقت رژیم مُلاها، فرمان حمله سراسری به کُردستان زیر عُنوان "جهاد با کُفار" را صادر کرد. در جریان این یورش، لشکریان مُسلح به توپ و تانک و هواپیما و هلی کوپتر، زیر پرچم ولایت فقیه از ارتکاب}

تقی روزبه

^{• قدحاضر با نادیده گرفتن آموزه های کلیشه ای در موردحق ملی، و با نقدشیوه برگزاری همه پرسی، با الهام و دفاع از حق تعیین سرنوشت، بر این مدعاست که حق تعیین سرنوشت اگر براستی بخواهد حق تعیین سرنوشت باشد و نه امری صوری و شکلی و مسخ شده، باید خود را در همان گام نخست، یعنی شیوه همه پرسی به نمایش بگذارد، و گرنه به یک دولت اتنیکی و شیربی یال و دم و اشکم تبدیل خواهد شد ...}

^{با نزدیک شدن لحظه همه پرسی استقلال ملی کردستان عراق، چالش ها و رویکردهای موافق و مخالف در منطقه و نقاط دیگرجهان و نیز در صفوف چپ ها پیرامون این رویدادمهم و مناقشه برانگیز و تاثیرگذار بر نقشه خاورمیانه، بیش از پیش داغ شده و به نقطه غلیان خود نزدیک می شود. نوشته حاضر رئوس عمده این چالش ها را تحت عنوان سه چالش اصلی و مهم موردبررسی قرار می دهد، که عبارتند از چالش های مربوط به فضای سیاسی و مخالفت ها و ریسک های پیشاروی حاکم بر نتیجه این همه پرسی، چالش مربوط به شیوه برگزاری آن و بالأخره چالش معطوف به به محتوا و پوست اندازی حق تعیین سرنوشت بحران های برخاسته از نظم مبتنی بر دولت -ملت در گذرتاریخ.}

^{چالش نخست}

^{قبل از هرچیزباید به این واقعیت اشاره کرد که برگزاری همه پرسی بیش از آن که مقدمه ای برای تحقق حاکمیت مستقل باشد موخره ای است بر آن و رسمیت دادن به آن. در اصل مدت کمابیش طولانی است که کردستان عراق عملا و بشکل دوفاکتو مستقل بوده است، یا بقول خودمسعودبارزاتی «عراق تقسیم شده و فاقدحاکمیت مستقل است». فرایندشکل گیری}

یوسف عزیزی بنی طرف

^{“من سرباز وظیفه .. از سلیمانیه ( اربیل، دهوک و..) با شما صحبت می کنم. صحیح و سالم هستم و به مادر و پدر عزیزم سلام می رسانم”. این صدای سربازان عراقی است که بعد از گذشت دهه ها هنوز در ذهن ام طنین انداز است. این نواهای وحشت زده و نگران را از دوران کودکی در دهه شصت میلادی تا بعدها و بعدها از زبان سربازان عراقی اعزامی به کردستان عراق می شنیدم که با سخن گوینده رادیو بغداد در می آمیخت که می گفت “اینان برای مبارزه با اشرار مسلح و برای حفظ تمامیت ارضی به شمال میهن اعزام شده اند”.
سرکوب و کشتار ملت کرد در عراق، که برای دستیابی به حقوق ملی خویش مبارزه می کردند، با اجرای عملیات انفال در سال 1988 به اوج خود رسید. با این همه از حق نباید گذشت که حاکمان عراق – برخلاف دیگر رژیم های منطقه – در برخی از دوره ها انعطاف نشان می دادند وپاره ای از حقوق این ملت را به رسمیت می شناختند اما پیکار هیچ گاه متوقف نشد. از سوی دیگر، شخصیت ها و احزاب چپ ودموکرات عراق همواره حق تعیین سرنوشت را برای ملت کرد عراق به رسمیت شناخته و متحد نیروهای مبارز کرد علیه رژیم های خود کامه بوده اند. ولی متاسفانه این نیروها پس از سرنگونی صدام حسین، همه تخم مرغ های خودرا در سبد احزاب و گروه های مذهبی و فرقه گرای عراق نهادند و هم پیمانان چپ و دموکرات خودرا تنها گذاشتند.}