فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-08-33 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-04-11-24-39قۆڵی لەنێوان (ئێران و تورکیاو رووسیا)، بۆ کۆتایهێنان بەشەڕی ناوخۆ لەسوریا سازدرا. کە ڕۆژێک پێشتر لە (١٢/٦ )هێزەکانی دەستەی تەحریری شام، شاری (حەمایان ) کۆنترۆڵ کردبوو. بەمانایەکی...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

عەبدولحکیم زراری

ده‌ستپێكی بابه‌ته‌كه‌م به‌ وته‌یه‌كی پسپۆڕى سه‌ربازی و فه‌یله‌سوفی چینی (سون تزو Sun Tzu) ده‌بێت كه‌ ده‌ڵێت: ستراتیژى بێ تاكتیك خاوترین رێگه‌یه‌ بۆ سه‌ركه‌وتن،و تاكتیكی بێ ستراتیژیش ژاوه‌ ژاوى پێش شكسته‌.گه‌مه‌ى سیاسیی كه‌ره‌سته‌و پێداویستى خۆى هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى بتوانرێت به‌ جوانترین شێوه‌ ئیداره‌ى ئه‌و تاكتیك و ستراتیژه‌یه‌ بدرێت كه‌ داڕێژراوه‌ به‌مه‌به‌ستى گه‌یشتن به‌ ئامانجه‌ باڵاكان، یه‌كێكیش له‌و كه‌ره‌سته‌ سه‌ره‌كییانه‌ بوونى روئیایه‌كى قووڵی ستراتیژییه‌، بۆیه‌ ناكرێ حزب خۆى بخزێنێته‌ نێو گه‌مه‌ و ململانێیه‌كى توندی سیاسییه‌وه‌ كه‌ میكانیزم و كه‌ره‌سته‌ى ئه‌م گه‌مه‌ سیاسییه‌ى نه‌بێت، ستراتیژیش له‌ ساده‌ترین پێناسیدا داڕشتنى پلان و نه‌خشه‌یه‌كى درێژخایه‌نه‌ بۆ مه‌ودایه‌كى دوور، و تاكتیكیش فۆڕمێكى كرده‌ییه‌ بۆ گه‌یشتن به‌ یه‌كێك له‌ ئامانجه‌كانى ئه‌و ستراتیژه‌ى كارى بۆ ده‌كرێت. ستراتیژ ئه‌و چه‌مكه‌ گرنگه‌یه‌ كه‌ هه‌موو كه‌لێنێكى ژیانى گرتۆته‌وه‌ و په‌لی هاوێشتووه‌ بۆ كایه‌كانى ده‌وڵه‌ت و حیزب و رێكخراو و كۆمپانیاكانه‌وه‌. ئه‌وه‌ى مه‌به‌ستمه‌ له‌ روئیاى ستراتیژى نێو گه‌مه‌ى سیاسیی باسی لێ وه‌بكه‌م، په‌یوه‌سته‌ به‌و حزبه‌ سیاسییانه‌وه‌ كه‌ به‌ هۆى نه‌بوونى روئیایه‌كى روونی ستراتیژى و نه‌ خوێندنه‌وه‌ى بابه‌تیانه‌ له‌ چوارچێوه‌ى چه‌ندین پلانی تاكتیكى سیستماتیككراو بۆ ئه‌و هه‌ڵ و مه‌رجه‌ى له‌ واقیعدا بوونى هه‌یه‌ و بازدان به‌سه‌ریاندا، له‌ ئه‌نجامدا تووشی غلۆربوونه‌وه‌ بوونه‌ته‌وه‌ و به‌ زیان به‌سه‌ریاندا شكاوه‌ته‌وه‌ و شكستیان خواردووه‌.هه‌روه‌ك وتمان ستراتیژ و ئامانج هیوایه‌كى دوور مه‌ودایه‌ و گه‌یشتن به‌و ئامانجه‌ تاكتیكی عه‌قڵانی و هه‌نگاوى ژیرانه‌ى ده‌وێ، پێچه‌وانه‌ى ئه‌مه‌ حزب رووبه‌ڕووى چه‌قبه‌ستوویی سیاسیی و سستى و خاوى ئیداریی ده‌كاته‌وه‌ جا له‌سه‌ر ئاستى ستراتیژى بێ یان تاكتیكی، ئه‌مه‌ش له‌ ده‌ره‌نجامدا ده‌بێته‌ هۆى نه‌مانى كاریگه‌رى سیاسیی و تواناى ده‌ستپێشخه‌ری ئه‌م حزبه‌ و دواجار له‌ هه‌موو ئااسته‌كاندا به‌ره‌و پوكانه‌وه‌ و لاوازى پێگه‌ى سیاسیی ده‌چێت.
ئاشكرایه‌ دروشم و كاریگه‌رى رێبازێك په‌یوه‌ندى نییه‌ به‌وه‌ى كه‌ تا چه‌ند به‌رنامه‌ و په‌یڕه‌وى ناوخۆكه‌ى له‌ رووى داڕشتن و نووسینه‌وه‌ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ و دروشمی جۆراوجۆرى تێدایه‌ و دروشمه‌كان له‌ خزمه‌تى خه‌ڵكدان، به‌ڵكو عبیره‌ت له‌وه‌دایه‌ كه‌ میكانیزمی كاركردن و زه‌مینه‌سازى و به‌ پراكتیك كردنى ئه‌و دروشمانه‌ مه‌یسه‌ر بكرێن. كه‌واته‌ ئه‌و حزبانه‌ى ته‌نها له‌سه‌ر لافیته‌ و دروشمه‌كان پاڵده‌كه‌ون بێ ئه‌وه‌ى تواناى هاتنه‌دیان هه‌بێت، تواناى گه‌یشتن به‌ ئامانجه‌كان له‌ ده‌ست ده‌ده‌ن. هه‌وره‌ها تێكه‌ڵكردنى مه‌نهه‌جییه‌تی نێوان ستراتیژ و تاكتیك هه‌مدیس سه‌رده‌كێشێت بۆ به‌هه‌ده‌ردانى تواناى ته‌واوكارى، به‌مه‌ش كرده‌ى سیاسیی بێ توانا ده‌بێت له‌ ڕێكخستنى سه‌رجه‌م چالاكییه‌كان بۆ ده‌ستكه‌وتنى هه‌ر ئه‌نجامێكى پێشبیینى كراو، ئه‌مه‌ش خاڵی بنه‌ڕه‌تى جیاكردنه‌وه‌ى نێوان حزبی گه‌شه‌سه‌ندوو و حزبی پووكاوه‌یه‌. حزبی زیندوو و تواناى موماره‌سه‌كردنى سیاسه‌تى هه‌یه‌ جا له‌ ره‌هه‌ندی ستراتیژییه‌وه‌ بێت یان تاكتیكی، بۆیه‌ سه‌رجه‌م ئه‌نجامه‌كان به‌ كردوكۆششێكى كه‌م چنگی ده‌كه‌وێت، كه‌چی حزبی چه‌قبه‌ستوو له‌به‌ر نه‌بوونى تواناى جیاكارى نێوان كرده‌ى سیاسیی ستراتیژى و تاكتیكی، ره‌نجێكى زۆر به‌ خه‌رج ده‌ده‌ات بێ ئه‌وه‌ى ئه‌نجامێكى دڵخۆشكه‌ر به‌ده‌ستبهێنێت كه‌ له‌ ئاست خه‌بات و تێكۆشانه‌كه‌ى بێت.جا ده‌ربازبوون له‌م بنبه‌سته‌ سیاسییه‌ پێویستى به‌ گرنگیدانى روئیاى ستراتیژیی و تێفكرینی قووڵ له‌ پێناو هێنانه‌دى ئه‌م روئیایه‌ هه‌یه‌، به‌بێ ئه‌وه‌ى چاوپۆشی له‌ كرده‌ى سیاسیی رۆژانه‌ بكات كه‌ زیاتر په‌یوه‌ندى به‌ تاكتیكی سیاسییه‌وه‌ هه‌یه‌، ئه‌مه‌ش بێگومان روئیایه‌كى ستراتیژی روون و راشكاو،و تاكتیكێكى سیاسی كارا و توانا به‌سه‌ر موكه‌به‌كردنى كاروبارى رۆژانه‌ى گه‌ره‌كه‌، بێ ئه‌وه‌ى تیایدا ماندوو و شه‌كه‌ت بیت.له‌ كۆتاییشدا هه‌رئه‌وه‌ ده‌ڵێم كه‌ له‌ نێو گه‌مه‌ى سیاسیی و ململانێی نێوان حیزبه‌ سیاسییه‌كاندا و له‌ دواى هه‌ر شكست و دۆڕانێك، جارێكى تر هه‌ڵسانه‌وه‌ و گه‌یشتن به‌ مه‌به‌ست، له‌ گله‌یی و گازانده‌ و ڕه‌خنه‌ و بۆڵه‌ بۆڵی به‌رامبه‌ره‌كه‌ت چنگ ناكه‌وێت، به‌ڵكو په‌یوه‌سته‌ به‌ گۆڕینى روئیاى ستراتیژ و شێوازى تاكتیكى رۆژانه‌. له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌ پێویسته‌ ته‌ركیز بخه‌ینه‌ سه‌رخۆمان و چاوی پێدابگێڕینه‌وه‌ و به‌ خۆماندا شۆڕبینه‌وه‌، ورد به‌ نه‌خشه‌كانى خۆماندا بچینه‌وه‌، له‌ پلانه‌كانمان وردبینه‌وه‌، له‌ نیازه‌كانمان ئاگاداربینه‌وه‌، ته‌نانه‌ت ناو خه‌یاڵدان و مێشكى خۆشمان بخوێنینه‌وه‌، له‌ وشه‌ و ده‌سته‌واژه‌ و ڕسته‌ و په‌ڕه‌گراف و كتێبه‌كانمان به‌ بارێكى تردا ده‌ربڕینه‌كانمان بنووسینه‌وه‌، به‌ دیوێكى تردا به‌رهه‌م و نووسینى ئه‌وانى تر داڕێژینه‌وه‌ و بخوێنینه‌وه‌، تا بتوانین ستراتیژى هه‌نووكه‌یی خۆمان به‌ ستراتیژیه‌تێكى تر بگۆڕینه‌وه‌، تا چاره‌نووسی خۆمان بۆ خۆمان، به‌ ده‌ستى خۆمان دیارى بكه‌ینه‌وه‌،و گه‌رمتر له‌ جاران هه‌ڵسینه‌وه‌ و رووه‌ و ئاراسته‌ى ئامانجی ڕه‌سمكراو هه‌نگاوی خێرای سیاسیی بهاوێژین.

4/11/2021

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان