فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-05-31-11-19-20؟! پێم وانەبێ! لانیکەم لەو ئاستەدا وا هەوڵدراو بوودجە بۆ هەژار دابینکرا، پێم وانەبێ ئەوندە پێشوازی بکرێ و کەسی وا پەیدا ببن شان بدەنە بەر...
2025-05-24-12-59-22 هاوبەشی زیاتری لەگەڵ بەیتە کوردییەکە هەیە: ناوی جەمۆ و حەمۆ کە یار و پشتیوانی سیامانتۆن، کوردییەکی تەواون، سیپان و کێلەسیپان کە شانۆی سەرەکیی ڕووداوەکانن،...
2025-05-24-13-03-42بۆ هێێزی دەرەکیی کردوە، خۆبەهەڵەدابردن و تێنەگەیشتنێکی ھێجگار خراپە لەو سەردەم و رۆژگارەی خەباتی چەکداریی دەکات بە شێوازی باڵادەستی خەباتکردن لە کوردستاندا. ئەگەر یەکێک لە خاڵە...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

jalil azadixwazهەرساڵ ناوەندو رێکخراو هیزو پارت و کەسایەتیە پێشکەوتووخوازوبەرابەر ویستەکان یادی هەشتی مارس دەکەنەوە ، ئەم یادکردنەوانە لە راستیدا دەبێ  لە سەرهه ندێ بنەماو بناغە ی تۆکمە وەستابن و وایانکردبیت کە ئەمرۆژە شیاوی یادکردنەوە و لە سەر وەستان و رامانبیت . باشترین یادو رامان لەم رۆژە وەستان لە سەر ئەنجام وبە رئەنجامەکانی ئەم بزاوتە کۆمەلایەتیەو هوکارو میکانیزمەکانی خولقانیەتی . هە شتی مارس رۆژیی لە دایکبوونی بزاوتێکی بە هیزی کۆمەلایەتیە کە شقڵی تواناو هێزو دەستی ژنانی پیوە دیارە . لەم رۆژەدا بە پیناسەکردنی کۆمەلایەتی ژنان و هیزیان لە لایەن خۆیانەوە وو بە کردە دەرهینانی هۆشیاری خۆیان لە پرۆسەیەکی  زەینیەوەبۆ واقیعێکی بە رجەستە سەری هەلدا ، بزوتنەوەیەکی مافخوازو رەگەزیی و کۆمەلایەتی کە لە خۆیدا هە ناسەیەکی رامیاریش دەگریت ،خولقا کە ئاسۆی ئاراستەکانی هەلتەکاندنی نابەرابەری و جیگیر کردنی مافو بەرابەییە لە زۆر لا ورووبەردا .

دوو داخوازی بەرجەستەو سەرەکی سەرەتای هاتنە دنیای ئەم بزاوتە، واتە کرێ و هەقدەستی بە رابە لە گەڵ پیاوان و داخوازی مافی دەنگدان لە دایکبوونیکی کۆمەلایەتی و رامیاری بزوتنەوەیەکبوو کە هەم سەرمایەداری و هەم سیستەمی پیاوسالاری راچلەکاند و بانگی هەلوەشانەوە و نابەرابەر بوونی هە لدان .

سالانە رامان لەم رۆژو رووداوە کە رەوت وئاراستەی زۆر هه وڵ هزرو بۆچوونی گۆری لە راستیدا دەبێ پیدا چوونەوەیەکی وردو شیاوی هەوڵ و بە پێشەوە چوونەکانی بزاوتی ژنان بیت، وەک بزواوتیکی کۆمەلایەتی مافخوازو رەگەزیی کە خۆی تەر خانکردوە بۆ دە ستەبەر کردنی ویست و داخوازیەکانی ژنان . جیهانی ئەمرو لەگەل هەردوو فاکتەری سەرمایە وپیاوسالاریدا ئە گەرچی ئەم پیاو سالاریەش زەبری شیاوی لێکەوتووە زیادەیەکی دیکە شی بو زیاد بووە کە جیهانگیریەو سەر مایە بەبەشی جیانەبووە وەی خۆیی دەزانی و لە ریگای کە شی دیموکراسیەوە مووتوربەی دەکات ئەم دۆخە بۆخۆی دە توانێ باریکی فکری و کۆمەلایەتی لە باری رەخساندبێت بو بزاوتی ژنان لە بەر ئەوەی کە لە جیهانی دەرەوەی رۆژ ئاوادا کلتوری لە سەر نەریت وەستاو بیری دینی و ئایدۆلۆژیایی ناچار کردووە کە لە فەزایەکی هەمەرەنگدا مل بۆ کایە فکری و هزریەکانی دیکە بدات و لە رووی کلتوریشەوە نا چاری دانوسان و تا رادە یەک ئاسان گیری و مدارابیت تا بتوانی لەم کەشە خولقاوەدا مانەوەی خۆی دەستەبەر کات.(ئەم برگە بە واتای نەمانی ئەم پێکهاتیە لە کۆی خۆیدا نییەلە رۆژئاوادا )  بۆیە بە پیویست دەزانریت کە بزاوتی ژنان لە بە خۆ چوونەوەدا  لەم رۆژە دا دە سکەوت و پێشە وە چوون وبە بە کلتور بوونی باوەری هاوسانی دوورەگەز  تە تلە بکات و لەئاست داهاتوو دا بەر نامە وگلالەو پرۆژەی خۆی هەبیت . ریژەی ئازاد بوونی ژنان و هاو بەشی و هاو سەنگیان لە جیهانی دەسەڵات و دنیای ئابووری وبە دەستهینانی مافەکانیان بۆ نزییکبوونەوە لە بە رابەری بخاتەوە بەر باس و رامان . بزاوتی کۆمەلایەتی ژنان دەبی ئەم راستیە باش بزانیت کە بە ئەندازەی رۆڵ و کارابوونی کۆمەلایەتی خۆی  نرخ و قورب و باوەر پیکراوی کۆمەلایەتی بۆخۆی بە  دەستدە هینیت . بەدەستەوە گرتنی رووبەریکی زۆرتری کۆمەلگای ژنان و مرۆفی باوەر بە مافو بەرابەری، بەهیزکرنە  ، بە هیزکردنی کۆمەلایەتی ژنان تا بتوانن بالانسەکان بگۆرن و مەودای کارگیری کارا پەیدا بکەن بە تای بەتی ژنانی کۆمەلی کوردە واری ، چوون ئەم رەوشە زەمینە خولقێنی بە دەستهینانی دە سەلاتە و دە سەلاتیش واتە بە کردە درهینانی داخوازی و مافەکان .

کۆمەلی ئیمە کۆمەلگای ئالۆزیەکانە . بەم مانا کە پیگەی ژیانمان گۆرەپانی چەمک و رەهەندە فکریە جۆراوجۆرەکانە ، ئەمە خۆی بۆ ئەم بزاوتە هەم  هەلە هەم مەترسی ئەگەر بەریوەبەرایەتی ئەم جولانەوە خۆی چەق بە ستوی یەک ئایدۆلۆژی نەکات و نەبیتە پاشکۆی گوتاریکی تەنگی سیاسی یا ناسیونالیستی و دینی دە توانی ئەم دۆخە بۆ خۆی بکاتە هەل . وەک بزاوتیکی کۆمەلایەتی رەگەزی مافخوازو بەرابەری ویست بێ پاشکۆ بوون وپەیوەست بوون هەلی گەشەی هە راوی لە بەردەستدایە.

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان