^{لقمان قنبری/ کارشناس سیاسی}

^{کانال 2 تلویزیون اسرائیل روز سه‌شنبه 5 اسفند 93ٰ، در گزارشی مدعی شد که مقامات عربستان در گفت‌وگو با همتایان اروپایی اعلام کرده‌اند که آماده‌اند تا در اقدام نظامی اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، همکاری داشته باشند. البته یادمان باشد که چند سال پیش نیز ملک عبدالله به آمریکا دربارهٔ حملهٔ نظامی به ایران و متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای این کشور اشاره کرده بود. اهمیت برنامه هسته ای ایران برای کشورهایی منطقه به ویژه برای عربستان به حدی جدی است که جان کری و زیر خارجه امریکا گفت:}

^{: واقعیت این است که مسئله ایران قطعا جنجال‌برانگیز است و ممکن است ریسک‌هایی داشته باشد. منظور از ریسک ها واکنش ها احتمالی کشورها ی عربی نظیر قطر ؛ مصر و به ویژه عربستان است. روابط ایران و عربستان را در سال های اخیر حتی با وجود سرکار امدن دولت میانه رور روحانی در ایران رویه مثبتی در جهت گشایش و بهبود روابط نداشتەاند بلکه تقابل‌ها و تضادها بیشتر شده است. بنابراین می توان گفت اختلاف ایران و عربستان بنیادی و استراتژیک است. در راستا عمق تقابل، سعودی‌ها همکنون در حال آماده کردن خود در چند جبهه جهت مقابله با تهدیدهای ایران هستند. شواهدی از تقابل این دو کشور را که احتمالا به یک جنگ منتهی شود را می توان چنین لیست بندی کرد}

^{1- بحران انرژی: در پی کاهش شدید قیمت نفت در ماه‌های انتهایی سال ۲۰۱۴ (میلادی) و اوایل سال ۲۰۱۵ (میلادی)، ایران عربستان سعودی و کویت را متهمان اصلی افت قیمت نفت عنوان کرد و این دو کشور را تهدید به متضرر شدن از این تصمیم خود کرد. در همین راستا گروه‌های اصولگرای ایران خواهان اتخاذ سیاستی تند علیه ریاض شدند.}

^{2- تشدید نبردهای نیابتی و ژئوپلیتیکی: تقابل ایران عربستان به حدی رسیده که ایران برای مستحکم کردن جبهه شبه نظامیان حوثی یمن عناصری کارآزموده از شبه نظامیان حزب الله لبنان را برای آموزش و رهبری حوثی ها برای جنگ چریکی با نیروهای عربستان و یمن به منطقه صعده در شمال یمن (مقر تجمع چریک های حوثی) اعزام کرده است. رویکرد ایران و عربستان سعودی در زمینه عراق نیز بسیار متفاوت خواهد بود. سعودی‌ها فشار بیشتری را بر «حیدر العبادی» نخست وزیر فعلی عراق برای حضور حداکثری سنی‌ها در بدنه دولت این کشور وارد خواهند کرد در حالی‌که ایران نیز به حمایت خود از سلطه شیعیان در عراق ادامه داده و به طور فزاینده حمایت از مبارزان شیعه عراقی را ادامه خواهد داد. بعلاوه سوریه برای ایران و عربستان به شکلی متضاد، کانون خونریزی‌های ژئوپلیتیک و فرقه‌ای است. حمایت عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس از مخالفان سوری در اوایل سال ۲۰۱۲، با مداخله حزب‌الله و نیروهای سپاه انقلاب اسلامی به اوج خود رسید.}

^{3- تشکیل ناتو عربی: ریاض با زیر فشار گذاشتن قطر در شورای همکاری خلیج فارس و جلب نظر اعضای آن برای تشکیل نیروی دریایی مشترک و پلیس ضد ترور را در دستو کار برای هر گونه حمله احتمالی به ایران قرار داده اند.}

^{4- تشدید مزاکرات هسته ای: پیش بینی می‌شود گفت‌وگوهای هسته‌ای در حصول توافق شکست خواهد خورد. اگر واشنگتن در ادامه این مسیر تحریم‌‌های بیشتری را بر ایران تحمیل کند، ایران نیز سیاست منطقه‌ای تهاجمی را اتخاذ می‌کند که به ویژه متوجه عربستان سعودی خواهد شد. یاد مان نرود که موافقت‌نامه موقت هسته‌ای که در نوامبر ۲۰۱۳ بین پنج عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان (۵+۱) و تهران منعقد شد همان فاجعه‌ای بود که عربستان سعودی از آن نگران بود.}

^{5-هراس عربستان از برتری نظامی ایران: عربستان نظاره گر رشد بودجه نظامی و مانورهای نظامی ایران در خلیج فارس است. یادمان باشد که دولت روحانی بودجه‌ی «ستاد مشترک سپاه پاسداران» را از رقم ۱۱ هزار میلیارد و ۷۵۹ میلیون تومان به ۱۷ هزار میلیارد و ۲۸۹ میلیون تومان، معادل ۴۷ درصد افزایش داده است که در این میان، سهم «قرارگاه خاتم‌الانبیا» به عنوان بازوی اقتصادی سپاه از پنج هزار میلیارد تومان در سال ۹۳ با رشدی ۱۰۰ درصدی به ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. بودجه سازمان شبه‌نظامی «بسیج» هم از ۶۲۷ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۳ به ۸۸۵ میلیارد تومان در سال آینده افزایش پیدا کرده که از رشدی ۴۱ درصدی حکایت دارد.}

^{6- و نکته اخر اینکه هر دو کشور ایران و عربستان به دلیل بحران های داخلی برای جلب توجه افکار عمومی به خارج از مرزها و ایجاد حس همبستگی ملی نیازمند جنگ می باشند به قولی جنگ موجب می شود که جوانان جلای وطنن کنند . و اختلافت داخلی را کنار بگذارند.}

^{بنابر شواهد تاریخی، نیازهای ایدئولوژیکی و سیاست بقاء - رئال پولیتیک، هر دو کشور ایران و عربستان تقریباً در هر مسئله مهم خاورمیانه، موضعی مخالف یکدیگر دارند . این دو کشور در نگاه اول رقبای نژادی (عرب در مقابل فارس)، فرقه‌ای (سنی در برابر شیعه) و ژئوپلیتیک هستند و برای کسب قدرت و نفوذ در خلیج‌فارس، خاور نزدیک، قلمرو فلسطینیان و عراق و نیز در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) رقابت می‌کنند. به علاوه، هر یک شکل متفاوتی از حاکمیت را برگزیده‌اند و دیدگاه‌های مختلفی در مورد نظم خاورمیانه دارند . بنابراین با توجه به شواهد مذکور احتمال تقابل به صورت جنگ نیابتی و یا جنگ بین دو کشور و یا جنگ محدود و یا اینکه عربستان به اسرائل برای حمله به تاسیسات ایران کمک کند محتمل الوقوع خواهد بود.}

25/2/2015