حبیب حسینی فرد
امروز، هم بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به روسیه رفته است تا کرملین را به محدودسازی حضور ایران و حزب‌الله در سوریه ترغیب و حتی فراتر ا ز آن، مسکو را به صرفنظر از مناسبات تنگاتنگ با جمهوری اسلامی متقاعد کند، و هم نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل گفته است که تلاش‌ها برای یافتن راه حل سیاسی برای سوریه متضمن بیرون‌رانده‌شدن نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی ایران و متحدانش (حزب‌الله و نیروهای شیعه عراقی) از سوریه خواهد بود. در مجموع هم به نظر می‌آید که همراهی آمریکا و ترکیه با روسیه در زمین سوریه علاوه بر زدن داعش معطوف به سروسامان دادن به معادلات مربوط به آینده سوریه هم است، آینده‌ای که برکناری اسد از شاخصه‌های آن نیست، به شرطی که رابطه این حکومت با جمهوری اسلامی و حزب‌الله به ضرر کاهش حضور و نفوذ این دو اکتور در سوریه سمت و سو یابد.اسرائیل هم در مختصات جدید، یعنی تداوم احتمالی زندگی با سوریه‌ای که همچنان رژیم اسد عامل اساسی قدرت در آن باشد، با سیاست‌های ۵ سال گذشته خود در حال فاصله‌گیری است. این سیاست عمدتا معطوف به آن بود که هیچ‌کدام از طرف‌های درگیر در سوریه بر دیگری تفوق نیابد و در عین حال امکانات و بنیه نظامی این خصم دیرین را اگر جنگ داخلی هم تضعیف نمی‌کند مورد حمله مستقیم قرار دهد، به خصوص که حالا بیش ازپیش میان دولت اسد و جمهوری اسلامی که از دیرباز شعار نابودی اسرائیل را داده است پیوندهای تنگاتنگ‌تری ایجاد شده است.برای تل‌آویو همچنین مهم بوده که حزب‌الله علاوه بر لبنان در سوریه هم نقش و وزن سنگین‌تری پیدا نکند و تجهیز بیشتر این نیرو توسط ایران از درون خاک سوریه که در سال‌های قبل از جنگ داخلی این کشور به راحتی انجام می‌شد اختلال بیشتری بردارد. حملات متعدد به پایگاه‌های سوریه یا مقرها و کاروان‌های نظامی حزب‌الله در درون خاک این کشور عمدتا در خدمت این هدف بوده‌اند.
از سال ۲۰۱۳ که بخشی از مرز مشترک اسرائیل و سوریه در ارتفاعات جولان به تصرف نیروهای جبهه النصره درآمد و نیروهای سازمان ملل از منطقه حائل میان دو کشور خارج شدند اسرائیل به رغم همسویی این نیروهای جهادیست با القاعده، چندان حساسیتی به حضور آنها زیر بیخ گوش خود نشان نداد و آن را حتی سد سدیدی در برابر رخنه و نفوذ حزب‌الله و ایران به ارتفاعات جولان و ایجاد احتمالی جبهه‌ای در این منطقه علیه اسرائیل تلقی کرد. در همین راستا کمک‌رسانی پزشکی به مجروحان نیروهای النصره و گروه‌های مشابه هم در دستور کار بود .
بخشی از ۲۵۰۰ نفری که در سه سال گذشته در اسرائیل و عمدتا در بیمارستانی در شهر نهاریا مداوا شده‌اند به جبهه النصره وابسته بوده‌اند. حتی گزارشی از سازمان ملل موجود است که از تحویل دو محموله سلاح توسط اسرائیل به این نیروها خبر می‌دهد. در درون کنست، پارلمان اسرائیل نیز این گونه رابطه با گروه‌هایی مانند النصره محل بحث و مناقشه بوده است. در یک مورد هم دروزی‌های ساکن بخش اسرائیلی جولان که با دروزی‌های این سوی مرز پیوند تنگاتنگ و به رژیم اسد نیز نظر مثبتی دارند، جلوی آمبولانس حاوی عناصر النصره را گرفتند، افراد مجروح النصره را مورد ضرب و شتم قرار دادند و علیه مداوای آنها در اسرائیل اعتراض کردند. از آن پس آمبولانس‌های اسرائیلی با اسکورت و در بیرون از مناطق دروزی‌نشین حرکت می‌کنند. اخیرا خبرنگار روزنامه فرانکفورتر آلگماینه اجازه دیدار از بیمارستان نهاریا، محل مداوای اعضای النصره را یافته و گزارش کم‌سابقه‌ای فرستاده که در نوع خود جالب است.
مشکل اسرائیل حالا ولی این است که نیروهای رژیم اسد با تصرف دوباره حلب در حال بسیج نیرو برای تسلط دوباره بر مزر مشترک با اسرائیل در ارتفاعات جولان و بیرون راندن النصره از این منطقه‌اند. برای تل‌آویو حمایت مستقیم از النصره در درگیری‌های احتمالی گزینه محتملی نیست، نه به لحاظ درگیرشدن مستقیم در جنگ داخلی سوریه و نه به لحاظ بدنامی جبهه النصره و رابطه آن با القاعده که البته پس از تغییر نام به جبهه فتح شام ادعا می‌شود که دیگر چنین رابطه‌ای وجود ندارد.
در همین چارچوب یک هفته پیش وزیر بهداشت اسرائیل از توقف احتمالی مداوای مجروحان سوری (النصره و افراد عادی) در اسرائیل خبر داد، چون به گفته او بودجه کافی برای این امر وجود ندارد. مداوای مجروحان یادشده در ۴ سال گذشته برای دولت اسرائیل ۸۰ میلیون دلار هزینه برداشته است. با این همه به نظر نمی‌رسد که مسئله مالی معضل اصلی در تصمیم جدید بوده باشد، بلکه مسائل ناشی از معادلات سیاسی جدید مربوط به آینده سوریه که بقای رژیم اسد و تحکیم موقعیت نظامی آن از شاخصه‌های آن است سهم عمده در این روند را دارد و همکاری غیرمستقیم با النصره که متضمن بازدارندگی در برابر ایران و حزب‌الله بود را بلاموضوع می‌کند. در همین چارچوب است که تحرکات دیپلماتیک سیاسی اسرائیل و آمریکا برای بیرون‌راندن ایران و حزب‌الله از سوریه هم شدت بیشتری یافته، ترکیه و عربستان هم که از دیرباز در این مسیر تلاش کرده‌اند و چه بسا که کرملین هم به این یا آن اندازه با این روند همراه شود.
20/3/2017
