نووسینگەی داواکاری گشتیی بەلجیکا ئاشکرا کردنی شوێنی دروستکردنی ئەو بۆمب و تەقەمەنییانەی راگەیاند، کە لە مانگی تشرینی دووەمی 2015 لە شاری پاریسی پایتەختی فەرەنسا تەقینەوە.

ئێریک ڤان دێرسیپت، گوتەبێژی داواکاری گشتیی بەلجیکا رایگەیاندووە، کە رۆژی 10 کانوونی یەکەمی 2015 هێزە ئەمنییەکانی وڵاتەکەی هەڵیانکوتاوەتە سەر شوقەیەک لە گەڕەکی شەخاربێک لە برۆکسلی پایتەخت.

بەپێی زانیارییەکان، پۆلیس لەو هەڵمەتەیدا، پاشماوەی چەند ماددەیەکیان دۆزیوەتەوە، کە لە دروستکردنی بۆمب و تەقەمەنیدا بەکاردێن، وێڕای دۆزینەوەی پەنجەمۆری سەڵاح عەبدولسەلام، تۆمەتباری سەرەکیی تەقینەوە و هێرشە تیرۆریستییەکانە لە پاریس لە رۆژی 13ـی تشرینی دووەمی 2015.

گوتەبێژی داواکاری گشتی بەلجیکا ئاماژەی بەوەشکردووە، کە خاوەنی ماڵەکە بە تۆمەتی تیرۆر دەستگیرکراوە و شوقەکەشی بە بەڵگەنامەی ساختە، بەکرێ گرتووە.

9/1/2016

<sup>کۆریای باکوور هۆشداریی دەداتە ئەو وڵاتانەی چەکی ناوەکییان هەیە یاخود بە نیازی دەستکەوتنین.

ئاژانسی فەرمیی کۆریای باکوور بڵاویکردووەتەوە، کە حکوومەتی ئەو وڵاتە ئەزموونی چەکی ناوەکیی خۆی بە ”رووداوێکی گەورە“ دادەنێت و پێیوایە توانای خۆپاراستنی لە ”هێزە دوژمنەکان“ زیاتر دەکات.

کیم جۆنگ ئون، سەرۆکی کۆریای باکوور و بەرپرسانی باڵای ئەو وڵاتە پێیانوایە ”یاسای دارستان“ حوکمی جیهان دەکات و چەنکی ناوەکیش باشترین هۆکارە بۆ شەڕی ئەو یاسایە.

بە بڕوای بەرپرسانی باڵای کۆریای باکوور، رژێمەکانی سەدام حوسێن لە عێراق و موعەممەر قەزافی لە لیبیا تووشی داڕمان نەدەبوون، ئەگەر ”وازیان لە پەرەپێدان بە بەرنامە ناوەکییەکەیان نەهێنابا“.

حکوومەتی پیۆنگ یانگ پێیوایە داواکردن لە کۆریای باکوور بۆ دووبارەکردنەوەی ”هەمان هەڵەی“ سەدام و قەزافی بە وازهێنان لە بەرنامە ناوەکییەکەی، رژێمی ئەو وڵاتەش بە دەردی رژێمی بەعسی عێراق و سەرۆکی پێشووی لیبیا دەبات.</sup>

^9/1/1/2016

به‌گوته‌ی چالاكوانه‌كان، پاش نیوه‌ڕۆی دوێنێ له‌شاری ڕه‌قه‌ی سوریا، چه‌كدارێكی داعش له‌شوێنێكی گشتیدا دایكی خۆیی سه‌ربڕی.

له‌ڕاگه‌یه‌نراوی تۆڕی"ڕه‌قه‌ به‌بێ ده‌نگی سه‌رده‌بڕدرێت" هاتووه‌: " عه‌لی سه‌قر كه‌ته‌مه‌نی 22 ساڵه‌، خه‌ڵكی ناوچه‌ی سه‌خانی شاری ڕه‌قه‌یه‌، هه‌ستا به‌سه‌ربڕینی دایكی كه‌ ناوی لینا قایم و ته‌مه‌نی 45 ساڵ بوو، تاوانه‌كه‌ش له‌به‌رده‌م درگای فه‌رمانگه‌ی پۆسته‌ی شاره‌كه‌دا ڕوویداوه‌، دایكشی فه‌رمانبه‌ری ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ بووه‌".

چالاكوانه‌ سورییه‌كان زیاتر ڕوونكردنه‌وه‌ ده‌ده‌ن وده‌ڵێن: " دایكی عه‌لی سه‌قر سه‌ربه‌ تایفه‌ی عه‌له‌وییه‌، خه‌ڵكی شاری جه‌بله‌یه‌ سه‌ربه‌ پارێزگای لازقییه‌ له‌ ڕۆخه‌كانی سوریا".

به‌گوته‌ی چالاكوانه‌كان:" خه‌ڵكێكی زۆری شاره‌كه‌ بۆ ته‌ماشاكردنی ئه‌و تاوانه‌ كۆبوونه‌ته‌وه‌".

8/1/2016

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا باڵیۆزی ئێرانی له‌ئه‌نكه‌ره‌ بانگ كرد و، داوایه‌كی توركیای پێ گه‌یاند سه‌باره‌ت به‌ پێویستی ڕاوه‌ستاندنی ئه‌و ڕاپۆرته‌ میدیاییانه‌ی كه‌ئێرانییه‌كان بڵاوی ده‌كه‌نه‌وه‌و، له‌سێداره‌دانی زیندانییه‌كان له‌ سعودیه‌دا په‌یوه‌ست ده‌كه‌نه‌وه‌ به‌ئه‌ردۆگانه‌وه‌.

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا له‌ بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند: " به‌توندی سه‌ركۆنه‌ی ئه‌و ڕاپۆرته‌ میدیاییانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ ده‌سته‌و دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كانی ئێران بڵاوی ده‌كه‌نه‌وه‌و، به‌تایبه‌تی له‌دوای سه‌ردانكردنی سه‌رۆكه‌كه‌مان بۆ ڕیاز، كه‌ له‌سه‌رجه‌م ڕاپۆرته‌كاندا له‌سێداره‌دانی زیندانییه‌كان په‌یوه‌تس ده‌كرێنه‌وه‌ به‌و سه‌ردانه‌وه‌".

هه‌روه‌ها وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا به‌توندی سه‌ركۆنه‌ی ئه‌و ڕاپۆرتانه‌ی كرد كه‌ وێنه‌یه‌كی ناشیاو له‌چاوی گه‌لی ئێراندا بۆ ئه‌ردۆگان دروست ده‌كه‌ن.

له‌دوای ئه‌وه‌ی سعودیه‌ "نمر ئه‌لنمر"ی له‌سێداره‌دا، گرژی و ناكۆكییه‌كانی نێوان سعودیه‌ و ئێران توندتر بوون. نمر كه‌سایه‌تییه‌كی ئاینی شیعه‌كان بوو، داوای ده‌كرد مافی زیاتر بۆ كه‌مایه‌تی شیعه‌ له‌سعودیه‌ دابین بكرێت.

له‌بڵاوكراوه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیادا هاتووه‌: " به‌ باڵیۆزه‌كه‌ی ئێران ڕاگه‌یه‌نرا كه‌ هێرشكردن و ده‌ستدرێژی بۆ سه‌ر باڵیۆزخانه‌و كونسوڵخانه‌كانی سعودیه‌ له‌تاران و مه‌شهه‌د به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پاساوی نیه‌".

8/1/2016

ئه‌مڕۆ نرخی دیناری عێراقی له‌به‌رانبه‌ر دۆلاردا دابه‌زینێكی ترسناكی تۆماركرد. بۆیه‌كه‌مجار نرخه‌كه‌ی گه‌یشته‌ 1260 دینار له‌به‌رانبه‌ر یه‌ك دۆلاردا.

له‌به‌غدای پایته‌ختی عێراق نرخی دۆلاری ئه‌مریكی له‌به‌رانبه‌ر دیناردا به‌رزبوویه‌وه‌ بۆ 126 هه‌زار به‌رانبه‌ر 100 دۆلاری ئه‌مریكی.

ئه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ پێش ئه‌وه‌ی دینار به‌و جۆره‌ دابه‌زێت، نرخی یه‌ك كاغه‌زی 100 دۆلاریی ئه‌مریكی به‌رانبه‌ر 122000 دیناری عێراقی بووه‌.

قه‌یرانی دارایی عێراق به‌هۆی دابه‌زینی نرخی نه‌وته‌وه‌، هۆكاری سه‌ره‌كی به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی دۆلاره‌. له‌كاتێكدا بانكی ناوه‌ندی عێراق له‌ڕێی خستنه‌ بازاڕی دراوه‌وه‌، هه‌وڵی سه‌قامگیركردنی نرخی دینار ده‌دات.

هاوكات سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌په‌رله‌مانی عێراق، بۆ میدیاكانی ئاشكرا كرد كه‌ ژماره‌یه‌ك په‌رله‌مانتار پێشنیارێكیان داوه‌ته‌ حكوومه‌تی وڵاته‌كه‌یان تاكو نرخی دۆلار به‌رزبكرێته‌وه‌ بۆ 2000 هه‌زار دینار. تاكو ئه‌و وڵاته‌ له‌قه‌یرانه‌كه‌ی ده‌رده‌چێت.

8/1/2016

^{راوێژکاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئاماژە بەوە دەکات واشنتن و ئانکارا و هەولێر کۆدەبنەوە، بەڵام کاتی کۆبوونەوەکە نەزانراوە.}

^{"کیفاح مەحمود" راوێژکاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان، بە (باسنیوز)ی راگەیاند: بڕیارە کۆبوونەوە لە نێوان واشنتن و ئانکارا و هەولێر ئەنجام بدرێت، گوتی : "نازانرێت کۆبوونەوەکە لەسەر چ ئاستێکە، بەڵام دڵنیایی دراوە لە ئەنجام دانی ئەو کۆبوونەوەیە".}

^{گوتیشی: "بەپێی پێشبینی من، تەنیا پرسی ڕووبەڕوو بونەوەی داعش و ئاڵۆزیەکانی ناوچەکە و ئەگەرەکانی دوای نەمانی داعش دەکرێت".}

^{بەپێی زانیاری (باسنیوز)بڕیارە بەم نزیکانە کۆبوونەوەی سێ قۆڵی لەنێوان شاندێکی تورکیا و ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان ئەنجام بدرێت، کە لەو کۆبوونەوە بارزانی پرسی ڕووبەڕوو بونەوەی داعش ئەگەرەکانی دوای نەمانی داعش بۆ هەردوو وڵات باس دەکات.}

^{کیفاح مەحمود، ئەوەشی خستەروو: تائێستا بڕیار نەدراوە دەوڵەتانی دیکە بەشداری کۆبوونەوەکە بکەن.}

^7/1/2016

^{گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ئاگاداری سعودیە دەکاتەوە لەوەی فرۆکە جەنگییەکانیان هێرشیان کردوەتە سەر باڵیۆزخانەی وڵاتەکەی لەیەمەن.}

^{"حوسێن ئەنساری" گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ئەمرۆ (7\1\2016)رایگەیاند: فرۆکەی جەنگی وڵاتی سعودیە بینایەی باڵیۆزخانەی ئێرانیان لە (سەنعا)ی پایتەختی یەمەن کردوەتە ئامانج و بەو هۆیەوە کارمەندی باڵیۆزخانەکە بریندار بوون و زیانێکی زۆر بەبیناکە کەوتووە.}

^{دوای لە سێدارەدانی "نەمر شێخ نەمر" شێخی مەزهەبی شیعەکان لە سعودیە کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێناو بەوهۆیەوە نێوانی سعودیە و ئێران تێکچووە.}

^7/1/2016

<sup>وەزیری دەرەوەی عێراق رایدەگەیەنێت، کە وڵاتەکەی ئامادەیە نێوەندگیریی لەنێوان هەردوو وڵاتی ئێران و سعودیەدا بکات.

ئیبراهیم جەعفەری، وەزیری دەرەوەی عێراق، کە بە سەردانێکی فەرمیی لە تارانی پایتەختی کۆماری ئیسلامی ئێرانە، پاڵپشتیی وڵاتەکەی بۆ لێکنزیکبوونەوەی ئێران و سعودیە نیشانداوە و رایگەیاندووە، کە وڵاتەکەی ئامادەیە نێوەندگیریی بکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان.

دوای لەسێدارەدانی شێخ نمر باقر ئەلنمر، مەرجەعی شیعەکانی سعودیە، هاووڵاتییانی ئێران هەڵیانکوتایە سەر باڵیۆزخانەی سعودیە لە تاران و کوسوڵگەریی ئەو وڵاتەشیان لە شاری مەشهەد سووتاند.

دوای ئەم رووداوانە، پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی ئێران و سعودییە بە تەواوی پچڕێنران و شاندە دیپلۆماسییەکانیان گەڕانەوە وڵاتی خۆیان.</sup>

^7/1/2016

<sup>بەهۆی ئاگرگرتنی کابینەیەکی شوێنی بەخێوکردنی ئاژەڵان لە دەوروبەری کرماشان، کرێکارێک گیانی لەدەست دا.

بەپێی راپۆرتی ئاژانسی کوردپا، شەوی چوارشەممە 6 ـ 1 ـ 2016 لە قەراخ شاری کرماشان لە شوێنێ بەخیوکردنی ئاژەڵان بەناوی زاگرۆس ئاگر کەوتووەتوە و کرێکارێک بەناوی "ئەکبەر عەبرنا" تووشی سووتان بووە و بەهۆی زۆریی سووتانەکەیەوە گیانی لەدەست داوە.

بەرێوەبەری ئەو باخچەی ئاژەڵانە بە ئاژانسی ئیرنای راگەیەندووە هەتا ئێستا هۆکاری ئاگرکەوتنەوەکە دیار نییە و لێکۆڵینەوە لەم بارەوە بەردەوامە.

پەناگە و باخچەی ئاژەڵانی بێ خاوەن لە بەهاری ساڵی 2015 لە سەرەتای جادەی "سەروا نیلووفەڕ"ی کرماشان بەمەبەستی کۆکردنەوە و بەخیوکردنی سەگە وێڵەکان کراوەتەوە.

هاوینی ساڵی رابردووش لە شاری "ئێشتهارد"ی پاریزگای ئەلبورز لە سوێنی بەخیوکردنی ئاژەڵان ئاگرێکی هاوشێوە کەوتەوە ژنێکی تەمەن 60 ساڵان کە بەخێوکەری ئاژەلان بووە لەگەڵ 200 پشیلە بەتەواوەتی سووتان.</sup>

^7/1/2016

^{ماڵپەڕی سەرۆکایەتی هەریمی کوردساتن بڵاویکردەوە کە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان وەك نەریتێكی ساڵانە بە مەبەستی گەیاندنی بیروبۆچوون و سیاسەتی گشتیی هەرێم بە نوێنەری وڵاتان لەسەر پرسە ناوخۆیی و هەرێمایەتی و نێودەوڵەتییەکان، لەگەڵ سەرجەم كۆنسوڵ و سەرۆكی نوێنەرایەتیی وڵاتان لە هەولێر كۆبۆوە.
بەپێی هەواڵەکە، لەم كۆبوونەوەیەدا بارزانی گوتەیەكی بۆ ئامادەبووان پێشكەش كرد و تێیدا وێڕای بەخێرهێنانیان پیرۆزبایی ساڵی تازەی زاینی لە نوێنەری وڵاتان كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ خواستن.
بارزانی لە گوتەكەیدا بە تێروتەسەلی باسی هۆكارەكانی سەرهەڵدانی داعشی لە عێراق كرد و مەترسییەكانی ئەو ڕێكخراوە تیرۆریستییەی بۆ سەر ئاسایشی جیهانی و كۆی مرۆڤایەتی بۆ ئامادەبووان شیكردەوە و باسی لە قۆناخەكانی شەڕی پێشمەرگە و داعش كرد كە تێیدا پێشمەرگە بە قوربانیدانێكی زۆر سەرەتا هەوڵی دا خەڵك و پێكهاتەكان ڕزگار بكات و بیانپارێزێ و دواتر ڕێگە لە پێشڕەوی تیرۆریستان بگرێت و دواجاریش بكەوێتە قۆناغی هێرشبردن و شكستدانی تیرۆریستان.
لەدرێژەی قسەكانیدا بارزانی پێزانینی هەبوو بۆ قوربانیدان و گیانفیدایی پێشمەرگە و خۆڕاگریی گەلی كوردستان و سوپاسی هاوكاری و پشتیوانیی وڵاتانی دۆست و هاوپەیمانیشی كرد كە بوونە هۆی ئەوەی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە خێراتر ببن و ئاستی هەماهەنگی نێوان هێزی پێشمەرگە و هێزی هاوپەیمانان بە زۆر سەركەوتوو وەسف كرد.
پەیوەست بە قۆناغی دوای داعش و ئازادكردنی موسڵ هێمای بەوەدا كە زۆر گرنگە بتوانرێ لە قۆناغی دوای داعش بارودۆخ و ئیجرائاتێكی وا بگیرێتەبەر كە كارەساتەكان دووبارە نەبنەوە و خەڵكی ناوچەكە لە ئاییندەی خۆیان دڵنیا بن.
لەبارەی ئاییندەی ناوچە ئازادكراوەكانیش بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە ئێمە هیچ سیغەیەك ناسەپێنین و پێمانوایە كە دەبێ ڕێگە بە خەڵكی ناوچەكان بدرێت لەڕێگەی ڕاپرسی بڕیار لەسەر داهاتوویان بدرێت و ڕێز لەم بڕیارە بگیرێت.
لەبارەی ڕووبەڕووبوونەوەی داعشیش بارزانی ئەوەی دووپات كردەوە كە داعش هەڕەشەیەكە بۆ هەموو جیهان و پێویستە وڵاتان ناكۆكییەكانیان تێكەڵ بە شەڕی تیرۆر نەكەن و تەنیا تەركیز لەسەر لەناوبردنی داعش بكەن.
باسكردنی پەیوەندیی نێوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی تری قسەكانی بارزانی بوو و تێیدا ئەوەی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان یارمەتیی حكوومەتی تازەی عێراقی داوە و لە دیالۆگ و گقتوگۆ بەردەوام دەبێت. بە پێویستیشی زانی كە شەراكەتێكی ڕاستەقینە بێتە ئارا یان ڕێككەوتن لەسەر سیغەیەكی تازە بكرێت بە شێوازی ئاشتیانە و بە دیالۆگ بۆ ئەوەی بتوانین بە ئاشتیانە و برایانە لەتەك یەكتردا بژیین و چیتر كارەسات و نەهامەتی دووبارە نەبنەوە.
لە بەشێكی تری قسەكانیدا بارزانی پێداگیری لەسەر ڕاپرسی كرد بۆ ئەوەی هەموو جیهان بزانێ كە گەلی كوردستان چی دەوێت و چۆن بڕیار لە چارەنووسی خۆی دەدات و جێبەجێكردنی ئیرادەی خەڵكی كوردستانیش لە كاتی گونجاو و بە شێوەیەكی ئاشتیانە و دوور لە توندوتیژی دەبێت.
سەرۆكی هەرێمی کوردستان باسی لە بارودۆخی ئابووریی هەرێمیش كرد و ئاماژەی بەوەدا كە بڕینی بودجە و دابەزینی نرخی نەوت و شەڕی داعش و میوانداریی 1.8 ملیۆن ئاوارە هۆكاری دروستبوونی قەیرانی ئابوورین و داواشی لە وڵاتان كرد كە زیاتر هاوكاری پێشمەرگە بن و لە یارمەتیدانی ئاوارەكاندا هاوكاری هەرێمی كوردستان بكەن چونكە بارێكی زۆر قورسە و لە ئاستی تواناكانی حكوومەتی هەرێم چووەتەدەر.
لەبارەی بارودۆخی ناوخۆی هەرێمیش بارزانی هێمای بەوەدا كە لەپێناو یەكڕیزی و تێپەڕاندنی تەحەدیات حكوومەت و پەرلەمان لەسەر بنەمای تەوافوق پێكهات بەڵام دوای پێشێلبوونی تەوافوق ئەوە پێویست دەكات حكوومەت و پارلەمان لەسەر بنەمایەكی تازە بەردەوام بن لەسەر كارەكانیان.
بارزانی باسی لەوەش كرد كە ناكۆكییەكانی ناوخۆی ناكۆكی مەترسیدار و قووڵ و تاییفی نین بەڵكو ناكۆكیی سیاسین و قابیلی چارەسەرن، لەگەڵ حزبەكاندا هەوڵ دەدەن لەسەر كۆی گرفتەكان بگەنە ئەنجامێك.
بارزانی لە بەشێكی تری قسەكانیدا باسی لە سیاسەتی گشتی هەرێمی كوردستان كرد بەرانبەر ململانێ ناوچەیی و تاییفییەكان و ڕایگەیاند كە ململانێی تاییفی بابەتێكی مەترسیدارە و گەلی كوردستانیش نە كێشەی تاییفی هەیە و هەرگیز نابێتە بەشێك لە ململانێی تاییفی لە ناوچەكەدا.
بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە لەپێناو بردنەوەی ئاشتیدا پێویستە كۆتایی بە تۆڵە و ململانێی تاییفی بهێندرێت. ئەگەر وڵاتان بەردەوام بن لەم ململانێكان داعشیش تەواو بێت ئەوە دیاردەی مەترسیدارتر لە داعش سەر هەڵدەدات.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا نوێنەر و كونسوڵی وڵاتان لە هەولێر سوپاسی سەرۆك بارزانییان كرد بۆ ڕەخساندنی ئەو دیدارە و هیوای سەركەوتنیان بۆ گەلی كوردستان خواست و ستاییشی پێشمەرگە و سەركردایەتی هێزی پێشمەرگە كرد لە ڕووبەڕووبوونەوەی داعش و هەروەها پێزانینیان هەبوو بۆ خۆڕاگری گەلی كوردستان و فەرهەنگی پێكەوەژیان و لێبوردەی گەلی كوردستان. هەروەها لەبارەی شەڕی تیرۆر و بارودۆخی ئابووریی هەرێم و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا كۆمەڵێك پرسیاریان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد و سەرۆك بارزانیش وەڵامی تێبینی و پرسیاری ئامادەبووانی كۆبوونەوەی دایەوە}

^7/1/2016