لە دووەمین رۆژی کۆبوونەوەکانی گرووپی G7 باراک ئۆباما، سەرۆکی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا رایگەیاند:" ئابووری جیهان رووبەڕووی مەترسی بووەتەوە و قەیرانی ئۆکرایناش زیانی گەورەی بە کەرتی ئابووری رووسیا گەیاندووە".
سەبارەت بە دۆسیەی ئەتۆمی ئێران ئۆباما گوتی " پێویستە ئێران سوود لە دانووستاندنەکان وەربگرێت بۆ چارەسەرکردنی دۆسیەی ئەتۆمی وڵاتەکەی".
رەوشی عێراق و شەڕی داعش، تەوەرێکی دیکەی گوتارەکەی باراک ئۆباما بوو کە تێیدا سەرۆکی ئەمریکا گوتی "یارمەتییە سەربازییەکانمان بۆ عێراق زیاددەکەین و بەرەوپێشچوونێکی زۆر هەیە لە شەڕی داعش، چونکە ئەوان پاشەکشێیان کردووە، هەروەها لەگەڵ عەبادی تاوتوێی هاوکاریکردنی هێزە سونییەکانی عێراقمان کردووە".
ئۆباما نەخشە رێگایەکی بۆ عێراق دانا و ئاماژەی بەوەکرد" پێویستە حکومەتی عێراق، هێزێکی نیشتمانی درووستبکات بۆ دوورخستنەوەی مەترسییەکانی تیرۆر، هاوکات پێویستە لەسەر حکومەتی تورکیا کە دراوسێی عێراق و سووریایە، هاوکار بێت لە رێگەگرتن لە چوونی چەکدارانی بیانی بۆ سووریا و هەوڵی زیاتر بدات بۆ قایمکردنی سنوورەکانی".
G7 گرووپی 7 وڵاتی پیشەسازی بەهێزە، کە ئەمریکا، ئەڵمانیا، کەنەدا، بەریتانیا و فەرەنسا، ئیتاڵیا و ژاپۆن لەخۆدەگرێت.
کۆبوونەی G7 لە رۆژی یەکشەممە 7-6-2015 لە میونشنی ئەڵمانیا دەستیپێکردووە و دوو رۆژی تەواو دەخایەنێت، کە چەندین دیپلۆماتکاری جیهان تێیدا بەشدار دەبن.
8/6/2015
نێچیرڤان بارزانی لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەڤانی کە رۆژی یەکشەممە لەسلێمانی ئەنجامیدا رایگەیاند:" تەبایی لایەنەکانی نێو ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دڵخۆشکەر بوون". ئەو هەروەها گوتی":ئەگەر گەیشتینە ئەو بڕیارەی کە ناگەینە چارەسەر لەگەڵ بەغدا، ئەو بژاردەی دیکەمان هەیەو پەنای بۆ دەبەین".
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆنفڕانسە رۆژنامەڤانییەکەدا رایگەیاند، بەڵێندەران و وەبەرهێنانی شاری سلێمانی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان زۆر پشودرێژبوون،ئێمە بە جیدی هەوڵی چارەسەری کێشەکانیان دەدەین.
بارزانی گوتی "من ئێستا تێگەیشتم کە کێشەی بەڵێندەران زۆر گەورەتربوون لەوەی من پێشبینم دەکرد، ئەمەش وادەکات کە ئێمە بڕیاری پێویست بدەین بۆ چارەسەری ئەم کێشانە".
سەبارەت بە کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان گوتی " ئەم بارودۆخە ئابوورییەی هەرێمی کوردستان قابیلی بەردەوامی نییە، ئێمە پێمانخۆشە و هەوڵدەدەین کێشەکانمان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بکەین و پشوو درێژ بووین و هەوڵمان لەگەڵ بەغدا داوە، بەڵام حکومەتی بەغدا پابەند نەبووە بە رێککەوتنەکەی لەگەڵ هەرێمی کوردستان, ئەگەر گەیشتینە ئەو بڕیارەی کە ناگەینە چارەسەر لەگەڵ بەغدا، ئەو بژاردەی دیکەمان هەیەو پەنای بۆ دەبەین".
سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان ژمارەی ئەو ئاوارانەی بەهۆی شەڕەوە لە عێراق وسووریا روویان لە هەرێمی کوردستان کردووە ئاشکرا کرد و گوتی "زیاتر لە ملیۆنێک و 800 هەزار ئاوارە لە هەرێمی کوردستان هەن, هەرێمی کوردستان دەرگاکانی کراوەن تا ئیستا، بەڵام نایشارینەوە هەرێمی کوردستان بارگرانییەکی زۆری لەسەرە، بۆیە پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هاوکاری زیاتر پێشکەشی هەرێمی کوردستان بکات و نوێنەری حکومەتی هەرێم لە برۆکسل داوای پاڵپشتی لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کردووە".
سەبارەت بەو بڕیارانەی لە کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دراوە، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە وەڵامێکی پرسیاری پەیامنێری رووداو سەبارەت بە ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی و بڕیارەکان، گوتی "هەندێک لە بڕیارەکان ئیداری بوون، بەشێک تایبەت بوون بە شێوەی بەڕێوەچوونی کارەکان، بەشی دوای ئەوە باس لە دارایی کراوە کە پەیوەندی بە کێشەی هەولێر و بەغداوە هەیە و هیوادارین زوو چارەسەر بکرێت".
گوتیشی" تەبایی لایەنەکانی نێو ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دڵخۆشکەر بوون".
پرسی یەکگرتنەوەی وەزارەتی کارەبا و سامانە سرووشتییەکان بەشێکی دیکە بوو لە کۆنفڕانسە رۆژنامەڤانییەکەی سەرۆکوەزیران و رایگەیاند:" کێشەی وەزارەتی کارەبا پەیوەندی بە برایانی یەکگرتوو یان وەزیری کارەباوە نییە، کە بلێین خوا نەخواستە لە کارەکە نازانێت یان فاشل بووە، بەپێچەوانەوە زۆر کاری باشی کردووە، هەر لە بنەڕەتدا وەزارەتی کارەبا و سامانە سرووشتییەکان دەبێ یەک وەزارەت بن".
نیچیرڤان بارزانی سوپاسی پەرلەمانی کوردستان و جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کرد سەبارەت بە مەسەلەی قەرزی نێودەوڵەتی و پەسەندکردنی لەلایەن پەرلەمانەوە و راشیگەیاند:" قەرزی نێودەوڵەتی تەنیا رەهەندی ئابووری نییە، بەڵکو رەهەندی سیاسیشی هەیە، دوای واژۆکردنی لەلایەن سەرۆکی هەرێمی کوردستانەوە، حکومەت دەست بە گفتووگۆکانی دەکات لەگەڵ بانکەکانی جیهان".
7/6/2015
بەپێی ئەنجامە بەراییەکان لە هەڵبژاردنی گشتی تورکیا و ئەو بنکانەی لەباکووری کوردستان دەنگەکانی جیاکراوەتەوە، ئەنجامەکان بەمشێوەیە..
HDP لەم شارانە لە پێشە
ئامەد، وان ، مووش ، بەدلیس ، ئاگری ، سێرت ، ماردین ، دێرسیم ، ئیدیر، جۆلەمێرگ ، شڕناخ و ئێلیح.
AKP لەم شارانە لە پێشە
ئەردەخان، چەولیگ ، قەرس ، روحا ، خاریێت ، سەمسوور، ئەرزگان ، سێواس ، مەڵەتی ، مەراش ، دیلۆک ، کیلیس و ئەرزڕۆم .
7/6/2015
لە ئەنجامی بۆردوومانی فڕۆکە جەنگییەکانی هاوپەیمانانی عەرەبی بە رێبەرایەتی سعودیە بۆ سەر بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەن لە سەنعا، 44 کەس کوژران و بەدەیانی دیکەیش برینداربوون.
میدیاکانی یەمەن بڵاویانکردوەتەوە، رۆژی یەکشەممە 7 ی حوزەیرانی 2015، لە ئەنجامی هێرشەکانی فڕۆکە سعودییەکان بۆ سەر حوسییەکان لە شاری سەنعا، 44 کەس کوژران و زیاتر لە 100 کەسی دیکەش برینداربوون .
دانیشتوانی شاری سەنعاش بە دەزگاکانی راگەیاندنیان گوتوە، فڕۆکە سعودییەکان 5 هێرشیان بۆ سەر بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەن لە سەنعا ئەنجامداوە.
بەپێی راپۆرتەکانیش زۆرینەی قوربانییەکان ئەو سەربازانەن کە بەمەبەستی وەرگرتنی مووچە سەردانی بنکەی فەرماندەیی گشتی سوپای یەمەنیان لە سەنعا کردبوو.
هاوپەیمانی وڵاتانی عەرەبی بە سەرکردایەتی سعودیە، نزیکەی دوومانگ دەبێت هێرشی ئاسمانی بۆ سەر بارەگا و بنکەی حوسیییەکان لە یەمەن دەستپێکردووە، دوای ئەوەی ئەو گرووپە سەنعای پایتەختی یەمەنی کۆنتڕۆڵکرد.
حوسییەکان ئەم هێرشانە بە دەستدرێژی بۆ سەر سەروەریی خاکی یەمەن وەسفدەکەن، وڵاتانی کەنداویش حوسییەکان بەوە تۆمەتبار دەکەن، کە رێگەی بۆ ئێران خۆشکردووە بۆ ئەوەی دەست لە کاروباری یەمەن وەربدات.
7/6/2015
سەرۆک بارزانی دووپاتیدەکاتەوە کە گەلی كوردستان نابێتە بەشێك لەو ململانێ تاییفیەی لە ناوچەكەدا لە ئارادایە. وڵاتی کوێتیش ئامادەی هەموو جۆرە هاوکارییەکی بۆ کوردستان دەردەبڕێت
بەپێی راگەیاندراوێکی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، ڕۆژی شەممە 6ـی6ـی 2015 لە سەلاحەدین مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە عومەر ئەحمەد ئەلكەندەری، كونسوڵی كوەیت لە شاری هەولێر كرد.
لە دیدارێكدا كونسوڵی كوەیت لە شاری هەولێر سڵاوی شێخ سەباح ئەلئەحمەد ئهلجابر ئەلسەباح، ئەمیری كوەیتی بە سەرۆك بارزانی گەیاند. هەروەها ڕێز و پێزانینی خۆی بۆ خەبات و قوربانیدانی گەلی كوردستان بۆ گەییشتن بە ئازادی نیشان دا و دەستخۆشیشی لە سەرۆك بارزانی و هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد بۆ ئەو ڕۆڵە كاریگەرەی لە دژایەتیكردنی تیرۆردا گێڕاویانە. هەروەها وێڕای جەختكردنەوەی لە دۆستایەتیی و پەیوەندییە مێژووییەكانی گەلی كوردستان و گەلی كوەیت كردنەوەی كونسوڵخانەی وڵاتەكەی لە شاری هەولێر بە قۆناغێكی تازەی پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا لە قەڵەم دا. ئەوەیشی ڕاگەیاند كە وڵاتەكەی ئامادەیە ئەوەی لەدەستی بێت بۆ یارمەتیدانی گەلی كوردستان بیكات.
لە بەرانبەر دا سەرۆك بارزانی خۆشحاڵیی خۆی بۆ كردنەوەی كونسوڵخانەی كوەیت نیشان دا و پێشوازیشی لە فراوانتربوونی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا كرد. هەروەها ڕۆشنایی خستە سەر پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو گەلی كوردستان و گەلی كوەیت و ئەوەی خستەڕوو كە گەلی كوردستان لەو نەهامەتییە دەگات كە لەلایەن ڕژێمی بەعس بەسەر گەلی كوەیتدا سەپێندرا بوو. سەرۆك بارزانی باسی لە هەڕەشەكانی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان كرد و ئەوەی دووپات كردەوە كە گەلی كوردستان نابێتە بەشێك لەو ململانێ تاییفیەی لە ناوچەكەدا لە ئارادایە.
6/6/2015
کونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە هەرێمی کوردستان رایگەیاند، کە بۆ هاوکاریکردنی پێشمەرگە، “لە بڕیارێکی خۆمان پەشیمانبووینەتەوە”.
دیتەر لاملێ، کونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە هەرێمی کوردستان رایگەیاند، کە حکوومەتی وڵاتەکەی هاوکاریی سەربازی چەکدارانی حەشدی شەعبی نەکردووە، کە ئێستا شەڕی داعش دەکەن، بەڵام پێچەوانەی بڕیارێکی خۆی، کە رایگەیاندبوو “ئەڵمانیا بە هیچ شێوەیەک هاوکاری گرووپە چەکدارییەکان ناکات”، هاوکاریی سەربازی پێشکەشی پێشمەرگە کرد، بۆ رووبەڕووبوونەوەی چەکدارانی داعش.
دیتەر لاملێ هەروەها باسی لەوەکرد، کە پەیوەندی هەرێمی کوردستان و ئەڵمانیا لەسەر ئاسەکانی سیاسەت، سەربازیی و مرۆیی “زۆر باشە”.
ئهو قسانهی كونسوڵی گشتی ئهڵمانیا له مەراسیمی بهخشینی خهڵاتی “چاوی كراوه” بوو بهسهر سێ رۆژنامهنووس، كه ساڵانه ئهكادیمیای ئهڵمانی له عێراق بۆ كاری رۆژنامهوانی رێكی دهخات.
حکوومەتی ئەڵمانیا هەر لە سەرەتای شەڕی داعشدا، بە کەلوپەلی سەربازیی بەتایبەت چکی میلان و یارمەتیی مرۆیی بۆ ئاوارەکان، هاوکاریی باشووری کوردستانی کردووە.
6/6/2015
سەرەتای ئەمساڵ رێکخراوی توندڕەوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) چەند جارێک هەوڵی دا بە رێگەی کاتیۆشای ناوەندی شاری هەولێر بۆردومان بکات.
بۆ ئەم مەبەستە چەند جارێک چەند کاتیۆشایەکی ئاراستەی ناوەندی شاری هەولێر کرد, بەڵام لە دەوروبەری هەولێر کەوتنە خوارەوە و بەوهۆیەشەوە لە قەزای خەبات کە چەند کیلۆمەترێک لە شاری هەولێرەوە دوورە, کەسێکی شەهید کردوو چەند کەسێکی دیکەشی بریندار کردن.
دوا هەوڵی داعش بۆ بۆردومانکردنی سەنتەری شاری هەولێر ئەوەبوو ئەویش چەند کاتیۆشایەکی ئاراستەی شاری هەولێر کرد بەڵام لە نزیک عەلوەی شاری هەولێر کەوتنە خوارەوەو هیچ زیانێکی گیانی و مادیان نەبوو.
دواتریش فەرماندەی گشتی هێزەکانی پێشمەرگە ڕایگەیاند ,لە رێگەی کۆکردنەوەی زانیاری لەگەڵ هاوپەیمانان توانیمان ئەو چەکانەی داعش بەکاری دەهێنانن بە رێگەی بۆردومانێکی تایبەتەوە لەناویان ببەین.
6/6/2015
لەشەڕ و پێکدادانی نێوان هێزەکانی ساڵح و حوسییەکان بۆسەر هەردوو ناوچەی سنووریی جیزان و نەجران نێوان یەمەن و سعودییە چوار سەربازی عەرەبستانی سعودیە کوژران.
هێزەکانی سوپای سعودیە رایانگەیاند " چوار سەربازی سعودیە لە شەڕ و پێکدادانی نێوان هێزەکانی سوپای سعودیە و هێزەکانی عەلی عەبدوڵڵا ساڵح، سەرۆکی پێشووی یەمەن و چەکدارانی حوسی لەسنووری نێوان سعودیە و یەمەن لەناوچەکانی جیزان و نەجران کوژراون".
بەگوێرەی راگەیێندراوی سوپای سعودیە، هێرشەکە لەدیوی یەمەنەوە کراوەتە سەر هێزەکانیان لە جیزان و نەجران، شەڕەکەش ماوەی 5 کاژێری خایاندووە، هەر بەگوێرەی راگەیێندراوەکە دەیان چەکداری یەمەنی کوژراون.
ئەو سەربازە کوژراوانەی هێزەکانی سوپای سعودیەش، بریتین لە ئەفسەرێکی گاردی نیشتمانی و دوو سەربازی هێزەکانی پیادە و پاسەوانێکی سنوور.
پەیامنێری رووداو لە یەمەن باسی لەوە کرد، کە بەگوێرەی ئەو زانییارییانەی دەست (تۆڕی میدیایی رووداو) کەوتوون لایەنگرانی عەلی عەبدوڵا ساڵح، سەرۆکی پێشووی یەمەن و چەکدارانی حوسی دەستیان بەسەر چەند پێگەیەکی سوپای سعودیە لەنێو خاکی سعودییەدا گرتووە.
6/6/2015
“تاریق عەزیز” جێگری پێشووی سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لە سەردەمی ڕژێمی بەعسی لە ناوچوو، بە هۆی نەخۆشیەوە لە بەندیخانەی شاری ناسڕیە كۆچی دوایی كرد .
“عادل دەخیل” جێگری یەكەمی پارێزگاری زیقاڕ بە سۆمەرییە نیوزی ڕاگەیاندووە: “دوانیوەڕۆی ئەمڕۆ هەینی تاریق عەزیز جێگری پێشووی سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لە سەردەمی ڕژێمی بەعسی لە ناوچوو لە بەندیخانەی ناسریە كۆچی دوایی كرد و، تەرمەكەشی بۆ نەخۆشخانەی حوسەینی فێركاری لە شاری ناسڕیە گواستراوەتەوە”.
تاریق عەزیزی تەمەن 79 ساڵ ناوی ڕاستەقینەی میخائیل یوحەننایە و لە ساڵی 1936 لە نزیك شاری مووسڵ لە خێزانێكی كلدانی كاسۆلیكی لە دایك بووە و، بە تاكە بەرپرسی مەسیحی لە نێو ڕژێمی بەعس دادەندرا. پێشتر دادگای تاوانەكان لە عێراق لە 26ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2012 سزای لە سێدارەدانی بەسەر تاریق عەزیز دا سەپاندبوو.
5/6/2015
لە بەرەبەیانی رۆژی پێنجشەممەوە، ئاگر بەرۆکی دارستانەکانی ناوچەی شەلەمی ئیلامی گرتووە. ئاگرێک کە تا رۆژی هەینی 5-6-2015 بەردەوامبوو، واتە رۆژی جیهانیی ژینگەپارێزی.
بەگوتەی چالاکڤانانی ژینگەپارێزی رۆژهەڵاتی كوردستان، ئاگرەکە لە هەشت خاڵەوە دەستیپێکردووە، لە سەرەتاوە هاونیشتمانییانی پارێزگای ئیلام بە نامە یەکدیان ئاگادارکردووەتەوە و قۆڵیان بۆ کوژاندنەوەی ئاگرەکە هەڵماڵیوە، بەڵام بە کەمترین و سەرەتاییترین توانا و ئامێرەكان، پێمەڕە و چڵ و لقی دارەکان، بەهۆی هاتنی باوە ئاگرەکە بە خێراییەکی زۆرتر گواستراوەتەوە، بەشێوەیەک کە شەوی پێنجشەممە ئاگرەکە گەیشتووەتە بەرزاییەکانی دەور و پشتی شار.
هاونیشتمانییەکی شاری ئیلام بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت " ئاگرەکە لە ناو شارەوە دیاربوو، ئەوەش ترس و دڵەڕاوکێ و نیگەرانییەکی زۆری بۆ هاونیشتمانیان دروستکردبوو".
لەگەڵ فراوانبوونی ناوچەی ئاگرەکە، بەرپرسانی حکومیش هەوڵی خۆیان داوە، بە گوتەی محەممەد رەزا موروارید پاریزگاری ئیلام ، هێزەکانی سوپای پاسداران، بەسیج، یەکینەکانی ژینگەپارێزی، بەڕێوەبەرایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان، شارەوانی، پارێزگاری، فریاکەوتن و ئاگرکوژێنەوە دەستیان داوەتە دەستی هاونیشتمانییان و شانبەسانی ئەوان سەرقاڵی کوژاندنەوەی ئاگرەکە بوونە.
تەلەڤزیۆنی حکومی پارێزگای ئیلام بە ژێرنووس و بەڕێوەبەرایەتیی هەواڵگریش بە کورتەنامە داوایان لە هاونیشتمانییان کردبوو خۆیان بگەیێنە بەرزاییەکانی ئیلام بۆ کۆنترۆڵکردنی ئاگرەکە.
محەممەد رەزا موروارید، پارێزگاری ئیلام سەرلەبەیانی رۆژی هەینی رایگەیاند، کە بە یارمەتی هاونیشتمانییان و هەموو دەزگاکان توانیویانە ئاگرەکە کۆنترۆڵ بکەن.
پارێزگاری ئیلام رەخنەشی لە بنکەی بەرەنگاربوونەوەی قەیرانی ئەو پارێزگایە گرت و رایگەیاند " چۆن دەبێت پارێزگایەک بەو هەموو رووبەرە دارستانەوە هەلیکۆپتەری ئاگركوژێنەوەی نەبێت".
بە گوتەی نێوبراو بەهۆی شاخاویبوونی ناوچەی شەلەم، لە کاتی خۆیدا و بە شێوەی پێویست نەتوانراوە ئاگرەکە کۆنترۆڵبکرێت، بۆیە پێویستە بنکەی بەرەنگاربوونەوەی قەیرانی ئیلام بۆ حاڵەتی لەو شێویە هەلیکۆپتەری هەبێت .
بە گوتەی چالاکڤانانی ژینگەپارێزی کە لە ناوچەی شەلەم جێگیربوونە، لە کاتژمێر 10ی بەیانەی رۆژی هەینییەوە ئاگر لە بەشی باکووری ناوچەی شەلەم دەستیپێکردووەتەوە. بە گوتەی ئەو چالاکڤانانە زیاتر لە 800 دۆنم واتە 200 هێکتار لە دارستانەکانی ئیلام تا ئێستا سووتاون و روونیش نەبووەتەوە هۆكاری ئاگركەوتنەوەكە چیبووە.
لە سەرەتای ساڵی نوێوە تا ئێستا 13 حاڵەتی ئاگرکەوتنەوە تەنیا لە دارستانەکانی پارێزگای ئیلام تۆمارکراوە، دارستانەکانی ئیلام لەگەڵ چەند کێشەیەكی دیکە وەک نەخۆشی لۆرانتوس، وشکەساڵی و گردیلەکانیش بەرەوڕوون. رووبەری دارستانەکانی پارێزگای ئیلام 2.500.00 دۆنمە و بەشێکە لە دارستانەکانی زنجیرە چیای زاگرۆس کە رووبەریان زیاتر لە 21 ملیۆن دۆنمە.
ئومێد بەرین/ رووداو 5/6/2015
لە رۆژێكی مانگی نیساندا، لەبری ئەوەی لە خوێندنگە بۆ ماڵەوە بگەڕێنەوە، دوو هەرزەكار خوێندنگەی گوندەكەیان لە قەفقاسەوە بەجێهێشت و بەرەو جەنگ چوون. لە شاری منیاپۆلیسی، ولایەتی میناسۆتای ئەمریكاش كەسێكی تەمەن بیست ساڵان پاسپۆرتی هاوڕێكەی دزی بۆ ئەوەی هەمان ئەو رێگا ترسناكە بگرێتەبەر. لە نیوزیلەندا، كەسێكی دیكە كە پێشتر پاسەوانی ئەمنی بووە و لە كەنەداشەوە كەسێكی دیكە كە خولیای یاریی هۆكی و ماسیگرتن و راوكردن بوو، هەمان رێگەیان هەڵبژارد.
نموونەكان زۆر زۆر لەمە زیاترن. لێكۆڵینەوەیەكی رۆژئاوایی ژمارەیان بە 17 هەزار كەس مەزەندە دەكات. پیاو و ژمارەیەكی كەم ئافرەتیش لە 90 وڵاتی جیهانەوە روویان لە سووریا و عێراق كردووە تاوەكو شەڕ بۆ داعش بكەن.
ئەبوبەكر بەغدادی، سەرۆكی ئەو رێكخراوە كە خۆی وەكو دەوڵەت راگەیاندووە، داوای لە موسڵمانانی جیهان كرد بەرەو خاكی ژێر دەستی رێكخراوەكەی كۆچ بكەن، نەك تەنیا بۆ شەڕكردن، بەڵكو بۆ ئەوەی وەكو دكتۆر، بەڕێوەبەر، دادوەر، ئەندازیار و فێركار كاربكەن.
"هەموو كەس دەتوانێت شتێك بۆ دەوڵەتی ئیسلامی بكات" چەكدارێكی كەنەدی نێو رێكخراوی داعش بەناوی ئاندرێ پۆلن لە پەیامێكی ڤیدیۆییدا وا دەڵێت.
پەیامەكەی پۆلن بۆ راكێشانی چەكداری دیكە لەسەر ئینتەرنێت بڵاودەكرێتەوە. "بە ئاسانی دەتوانی مەقامێكی بەرزتر لای خوای گەورە و ئەو دونیا بە دەستبێنی، ئەوەش بە قوربانیدانێكی بچووكی ئەم ژیانە فانیە دەبێت".
شەڕی ئێستای عێراق و سووریا خۆبەخشی زیاتری ئیسلامی بۆخۆی راكێشاوە وەكو لە شەڕەكانی رابردوو، لەوانە شەڕی ئەفغانستان و شەڕی یۆگسلاڤیا. ئەم خۆبەخشانە لەوێن ئیدی بۆ سەركەوتن بێت یان دۆڕاندن و مردن.
لەنێو چەكدارانی داعشدا بۆسنی و چیچانییەكان ستایش دەكرێن بەهۆی ئەزموون و خۆڕاگرییان لەبەرامبەر گوللەدا. لە نێو چەكدارانی داعشدا ئەو كەسە ئاینییە توندڕەوانە هەن كە ئامادەن بۆ ئاین و بڕواكەیان خۆیان بە كوشت بدەن.
لە نێو چەكدارە بیانییەكانی داعشدا نزیكەی 3300 ئەوروپی و 100 چەكداری ئەمریكی هەن. ئەمە بەپێی لێكۆڵینەوەیەكی سەنتەری نێودەوڵەتی بۆ لێكۆڵینەوە لە توندڕەوی كە تینك تانكێكی كینگ كۆلیژە لە لەندەن. سەنتەرەكە دەڵێت 15%ی ئەوانەی پەیوەندییان بە داعشەوە كردووە كوژراون. سەدانی دیكەش توانیویانە بگەڕێنەوە بۆ ماڵەكانیان. ئێستا حكومەتی وڵاتەكانیان نیگەرانی ئەنجامی هاتنەوەی ئەمانەن.
لە سەرەتای ئەمساڵدا، نیكۆلاس جەی راسمۆسن، بەڕێوەبەری سەنتەری دژە تیرۆری ئەمریكا، بە كۆنگرێسی راگەیاند، "هەموومان نیگەرانی ئەوەین كە ئەم چەكدارانە هەوڵدەدەن بگەڕێنەوە بۆ وڵاتەكانیان و لەوێش هەوڵ دەدەن كە پشتگیری توندوتیژی و توندڕەوی بكەن".
هەروەها لە مانگی شوباتی ئەمساڵدا، پیتەر نومانی بەڕێوەبەری سەنتەری ICSR لە كۆبوونەوەیەكی كۆشكی سپیدا كە دەربارەی رووبەڕووبوونەوەی توندوتیژیی رێكخراو بوو، گوتی "هەروەكو چۆن ئوسامە بن لادن تیرۆریزمی نێودەوڵەتی خۆی دوای ئەوە دەستپێكرد كە بەشداری لە شەڕی ئەفغانستان كرد لە ساڵانی هەشتاكاندا، وەكو چەكدارێكی بیانی، ئێستا نەوەی نوێی بن لادن هەمان شت لە عێراق و سووریا دووبارە دەكەنەوە".
پەیامنێرانی ئەسۆشیەتد پرێس لە پێنج كیشوەری جیاوازدا هەندێك لەو چەكدارانەیان دۆزییەوە كە پێشتر لەگەڵ داعشدا بوون. هەندێك لەو كەسانە لە خێزانێكی موسڵماندا لەدایك بوون، هەندێكیان ئەوانە بوون كە ئاینی خۆیان بۆ ئیسلام گۆڕیوە، هەندێكی دیكە ئەو كەسانە بوون كە حەزیان لە سەركێشیە. هەروەها هەندێكیان ئەو كەسانە بوون كە بە ئەستەم تەحەمولی سەختیی بارودۆخی ژیانیان دەكەن.
بەپێی لێكۆڵینەوەیەكی دەسەڵاتدارانی ئەمنیی ئەڵمانیا كە كۆپیەكی دەستی ئاژانسی ئەسۆشیەتد پرێس كەوتووە "پرۆفایلێك نییە زۆربەی چەكدارەكان لە خۆدا كۆبكاتەوە". لێكۆڵینەوەكە ئەوەی نیشانداوە، ئەو ئەڵمانانەی چوونەتە نێو داعش 65%یان پێشتر تاوانیان كردووە.
بەڵام بەپێچەوانەوە، جۆن جی هۆرگان، بەڕێوەبەری سەنتەری تیرۆریزم و لێكۆڵینەوەی ئاسایش لە لێكۆڵینەوەیەكیدا لەسەر ئەو ئەمریكیانەی كە پەیوەندییان بە جیهادەوە كردووە یان ویستوویانە پەیوەندی بە گرووپە جیهادیەكانەوە بكەن، هەندێك لێكچوون هەیە. ئەو دەڵێت زۆربەی ئەمریكییە جیهادیەكان لە تەمەنی هەرزەكاریدان یان لە سەرەتای بیست ساڵیدان. بەڵام چەند دانەیەكیان لە تەمەنی ناوەڕاستی 30 ساڵیدا بوون.
"لە روانگەی دەروونناسییەوە زۆربەیان لەو كاتەی تەمەنیاندان كە دەیانەوێت شوێنی خۆیان لە جیهاندا بدۆزنەوە. ئایا ئەوان كێن، مەبەستیان لە ژیان چییە؟" هۆرگان دەڵێت "هەروەها هەوڵی ئەوە دەدەن كە لە دەبڵ شوناسیی خۆیان تێبگەن، موسڵمانبوون و رۆژئاواییبوون، یان ئەمریكیبوون".
هەندێكیان بە بیری توندی ئاینی و خەمی پاراستنی خەلافەت و دەسەڵاتی ئیسلامی هاندراون. ئەو دەسەڵاتە ئیسلامییەی كە دەوڵەتی ئیسلامی لە سووریا و عێراق دروستی كردووە. هەندێكی دیكەیان بۆ ئەوەی ببنە بەشێك لە گرووپێكی نهێنی و قەدەغەكراو، ئەو رێگەیە دەگرنەبەر.
هۆرگان دەڵێت "ئەو شتەی لای زۆربەی چەكدارەكان وەكو یەكە، ئەوەیە كە گەنجن و بە ئاسانی سەرنجیان رادەكێشرێت و برسیی جۆش و خرۆشن".
هەر كە كەسەكان دەگەنە خاكی ژێر دەستی داعش، هەندێك راهێنانی سەربازی سەرەتاییان پێدەكرێت، لەوانە چۆنێتی پڕكردنی مەخزەن و تەقاندنی فیشەك بە كڵاشینكۆف. بەڵام هەندێكیان بەشداری كاری تیرۆریستی زۆر توندی ئەو گرووپە بوون، لەوانە كاری خۆكوژی و سەربڕینی بیانییەكان.
ئەریب مەجیدی تەمەن 23 ساڵ لە كەناری شاری مومبای هیندستانەوە لە مانگی پێنجی 2014 پەیوەندی بە داعشەوە كرد و بۆ ماوەی شەش مانگ بۆ داعش جەنگا. نزیكەی 55 كەسی كوشت و خۆشی فیشەكێكی بەركەوت.
بەڵام هەموو كارەكانی پاڵەوانئاسایانە نەبوون. ئەو دواجار لە توركیاوە تەلەفۆنی بۆ باوك و دایكی كرد. بەپێی رۆژنامەیەكی هیندی بێت، داوای لێكردوون تاوەكو بگەڕێتەوە نێو خێزانەكەی. نیگەرانیی سەرەكی ئەریب مەجید، بەپێی لێدوانی ئەمنی هیندستان لەوە بوو كە داعش پارەیان پێنەداوە و توالێتیان پێ پاك كردووەتەوە.
زۆرجار چەكدارە بیانییەكان تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەكاردێنن تاوەكو چەكداری دیكە راكێشن "ئەڵلا بخەرە پێش هەموو شتێك " پاولن، چەكدارێكی كەنەدییە كە خەڵكانی دیكە بۆ داعش رادەكێشێت وا دەڵێت.
جیهادی پاولن مانگی هەشتی ساڵی رابردوو كۆتایی هات لە سووریا دوای ئەوەی بە دەستی سەربازانی حكومەتی سووریا كوژرا، بەڵام پاولن پێش مردنی توانیویەتی پێنج كەسی دیكە لە تۆرۆنتۆوە بۆ داعش رابكێشێ.
4/6/2015
رۆژی پێنجشەممە 04-06-2015، سەڵاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان HDP سەردانی شاری ئەرزڕۆمی کرد لە باکووری کوردستان، بەمەبەستی بەشداریکردن لە کۆبوونەوەیەکی جەماوەری پارتەکەی لە چوارچێوەی هەڵمەتی هەڵبژاردنی پەرلەمانی تورکیا.
پێش دەستپێکردنی کۆبوونەوە جەماوەرییەکە، گرووپێک لە مەیدانی ئیستاسیۆن لە ناوەندی شاری ئەرزڕۆم گردبوونەوە، بەمەبەستی رێگەگرتن لە کۆبوونەوە جەماوەرییەکەی HDP. گرووپەکە ئاڵای کۆماری تورکیایان هەڵگرتبوو و درووشمیان لە دژی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK دووبارە دەکردەوە.
پۆلیسی تورکیا لە شوێنی کۆبوونەوە جەماوەرییەکەی HDP ئامادەبوو و کاتێک ئەو گرووپە خۆپیشاندەرە هەوڵیاندا بچنە نێو مەیدانی کۆبوونەوە جەماوەرییەکە، رووبەڕووی رێگری پۆلیس بوونەوە.
لە ئەنجامدا پۆلیس بۆ بڵاوەپێکردنیان گازی فرمێسکڕێژ و ئاوی بەکارهێنا. هاوکات بەبەرد و ئاگر هێرشکرایە سەر ئۆتۆمبێلێک کە لایەنگرانی HDP ی هەڵگرتبوو. ئەو هێرشەش برینداربوونی 3 سەرنشین و سووتانی ئۆتۆمبێلەکەی لێکەوتەوە.
دەمیرتاش لە وتارەکەیدا کە دوای ئەو رووداوانە پێشکەشیکرد، داوای لە لایەنگرانی كرد کە دان بەخۆدا بگرن و نەکەونە داوی ئاژاوەگێڕییەوە.
4/6/2015
رۆژی سێشەممە 2-6-2015 رێكخراوی داعش دەستی بەسەر گرتووخانەی " ئەحداس" لە شاری حەسەكەی رۆژئاوای كوردستاندا گرت، رێكخراوەكەش پێشڕەوی زۆری كردووە و دەستی بەسەر گوندی داودییە، كە سێ كیلۆمەتر لە باشووری حەسەكە دوورە و ناوچەكانی میسوەل و میجبەلدا گرتووە.
پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو لە حەسەكە ئاماژەی بەوەدا "شەڕ لە نێوان چەكدارانی رێكخراوی داعش و سوپای سووریا بەردەوامە و رێكخراوی داعش پێشەڕەوی كردووە، لە شەڕێكدا، كە تێیدا داعش دوو ئۆتۆمبێلی بۆمبڕێژكراوی بەكارهێناوە توانیویەتی دەست بەسەر گوندی داودییەدا بگرێت".
چەند ماڵپەڕێكی نزیك لە پەكەكە رایانگەیاند، كە داعش شەوی رابردوو توانیویەتی دەستبەسەر گرتووخانەی " ئەحداس" لە شاری حەسەكەدا بگرێت و ئەمەش دوای ئەوەی بەهۆی ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراوەوە هێرشی كردووەتە سەر گرتووخانەكە.
بەپێی ئەو زانیارییانەی، كە دەست تۆڕی میدیایی رووداو كەوتوون :" رێكخراوی داعش بەهۆی مووشەكی غەراد هێرشی كردووەتە سەر فەوجی 123ـی سوپای سووریا لە جەبەل كەوكەب لە حەسەكە".
حەسەكە، دەكەوێتە رۆژئاوای كوردستان و باكووری سووریا. كورد، عەرەب و كریستیان لەو شارەدا دەژین و گەڕەكە كوردییەكان و ناوچەی رۆژئاوای شارەکە لەلایەن یەكینەكانی پاراستنی گەل كۆنترۆڵكراون و لەهەمان كاتیشدا دەروازەی رۆژئاوا بەدەستی هێزە حكومییە سوورییەكانەوەیە. ئێستاش شەڕ لەو شوێنە لەنێوان سوپا و رێكخراوی داعش بەردەوامە.
3/6/2015
بەڕێوەبەری نووسینگەی توێژینەوەی سیاسی و نێودەوڵەتی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران گواستراوەتەوە بۆ نەخۆشخانە و جۆن کێری، وەزیری دەرەوەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاش، دوای گەڕانەوەی بۆ ئەمریکا رەوانەی نەخۆشخانەی شاری بۆستن کرا و لەوێ دوای ئەنجامدانی نەشتەگەری لە قاچیدا، لەژێر چارەسەری پزیشکی دەمێنێتەوە.
نەخۆشییەکەی محەممەد جەواد زەریف بە ئازاری پشت راگەیەندراوە و بڕیاربوو لە سیمیناری " ئیمام خومەینی و سیاسەتی دەرەوە" لە وڵاتەكەی بەشداربێت و گوتار بدات، بەڵام بەهۆی نەخۆشی نەیتوانی بەشداری بکات و رەوانەی نەخۆشخانە كرا.
کێری تەمەن ٧١ ساڵ، دەیویست گەشتێک بە پاسکیل لە شاری جنێڤی سویسراوە بەرەو فەرەنسا بکات، بەڵام لەسەر پاسکیلەکەی کەوت و رۆژی یەکشەممە ٣١ی ئایار قاچی شکا و بە هەیلیکۆپتەر گەیەندرایە نەخۆشخانەی زانکۆی جنێڤ.
دوای دوو رۆژ مانەوەی لە سویسرا، کێری گەڕێندارایەوە ئەمریکا و گەیشتە شاری بۆستن-ی سەنتەری ویلایەتی ماساچوتسس، کە بڕیارە لە نەخۆشخانەی ئەو شارە نەشتەگەری لە قاچیدا بۆ بکرێت، بەهۆی شکانی ئێسکی رانی راستییەوە، هەر بۆیە بۆ ماوەیەک لەژێر چاودێری تەندروستیدا دەمێنێتەوە.
بەهۆی ئەو رووداوەوە کێری ناتوانێت بە مەبەستی بەشداریی کردن لە لووتکەی کۆبوونەوەکانی هاوپەیمانێتی نێودەوڵەتی دژ بە داعش، لە پاریس ئامادەبێت.
3/6/2015
فراكسيۆنی توركمانی لە ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك، پڕۆژە پێشنیازێك بۆ بەهەرێمبوونی كەركووك دەداتە سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان، لە پڕۆژەكەدا چۆنێتی دابەشكردنی پۆستەكانی "ئەو هەرێمە" روونكراوەتەوە.
عەلی مەهدی، گوتەبێژی فەرمی بەرەی توركمانی و ئەندامی ئەنجوومەنی پارێزگای كەركووك، لە لێدوانێكدا بۆ (تۆڕی میدیایی رووداو) ناوەڕۆكی پڕۆژەكەی ئاشكركرد و باسی لەوە كرد، بەپێی پڕۆژەكە هەرێمی كەركووك پەرلەمانێكی دەبێت بۆ هەرسێ پێكهاتەی كورد و عەرەب و توركمان و هەریەكەشیان 32 كورسییان لەو پەرلەمانەدا دەبێت، بۆ مەسیحیيەكانیش 4 كورسی دیاریكراوە و حكومەتەكەش 13 وەزیری دەبێت، هەرسێ پێكهاتەكە كورد و عەرەب و توركمان هەریەكەی 4 وەزارەت و بۆ مەسیحیيەكانیش وەزارەتێك دانراوە.
عەلی مەهدی هەروەها گوتی " بۆ هەرسێ پۆستە باڵاكەش حكومەت و پەرلەمان و هەرێم هەریەكەیان بەر پێكهاتەیەك دەكەون، ئەو پڕۆژەیەش بۆ ماوەی چوار ساڵە، مەبەستی سەرەكی پڕۆژەكەشمان ئەوەیە گفتوگۆیەك لەوبارەیەوە دروستبكەین بۆئەوەی چیدی هەریەكەمان نەڵێت كەركووك هی خۆمە".
گوتەبێژی بەرەی توركمانی هێمای بەوەشدا ئەو پڕۆژەیەیان لە 2006 داوەتە حكومەتی عێراق، بەڵام هیچ وەڵامێكیان نەبووە و گوتی " هەفتەی رابردووش پڕۆژەكەمان دایە هەریەك لە سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان و ئەمینداری گشتیی یەكگرتووی ئیسلامی، بەڵام تائێستا وەڵام نەدراوینەتەوە".
لە بەرامبەردا فەخردەین قادر، سكرتێری پەرلەمانی كوردستان نایشارێتەوە كە پڕۆژەیەكی لەو جۆرە دراوەتە سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام ئەو بۆ رووداو دەڵێا تائێستا هیچ گفتوگۆیەكیان لەو بارەیەوە نەكردووە.
4/6/2015