بەپێی سەرچاوەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی، چەکدارانی حیزبوڵڵای لوبنانی پێش دەستپێکردنی هێرشە ئاسمانییەکانی گەردەلوولی یەکلاییکەرەوە بە چاودێریی ئێران رەوانەی یەمەن کراون تاوەکو دژ بە لایەنگرانی عەبد رەبە مەنسوور هادی بجەنگن.
سەرچاوەیەکی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی راگەیاندووە، کە چەکدارانی حیزبوڵڵا و ژمارەیەک شیعەی عێراقی و ئەفغانی لە ژێر فەرمانی لیوای فاتیمە شانبەشانی حوسییەکان لە یەمەن دەجەنگن، ئەرکی فەرماندەییکردنی ئەو لیوایە بە چەکدارانی حیزبوڵڵا سپێردراوە، هۆکارەکەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە حیزبوڵڵای لوبنانی عەرەبی شێوەن و ئاسانتر لەگەڵ یەمەنییەکان تێدەگەن و مامەڵەدەکەن و یەمەنییەکان ئاسانتر قبوڵیان دەکەن.
لەماوەی هەفتەیەکدا حەسەن نەسروڵڵا ئەمینداری گشتی حیزبوڵڵا و شێخ نەعیم قاسم، جێگری نەسروڵڵا رەخنەی تووندیان لە گەردەلوولی یەکلاییکەرەوە گرت، هەروەها رەخنەیان لە سعودیە و وڵاتانی دیکەی کەنداو گرت، کەوا هەڵەیەکی ستراتیژی دەکەن بەرامبەر بە یەمەن.
هاوکات نەسروڵڵا رایگەیاند، کە بەر لە هێرشەکان، دەکرا هیوایەک هەبێت بەوەی لە گفتوگۆکان یانیش رێککەوتنەکان سەرۆکی یەمەن عەبد رەبە مەنسوور هادی بگەڕێتەوە، بەڵام ئەم هیوایە دوای هێرشەکان کۆتایی پێهاتووە. گوتیشی "ئەوەی ئێستا دەمەوێ پێتان رابگەیەنم، قسەی من نییە، بەڵکو هی خەڵکی یەمەنە، مەحاڵە هیچ رێککەوتنێکی سیاسی رێگە بەوە بدات مەنسوور هادی وەکو سەرۆککۆمار بگەڕێتەوە یەمەن، وابزانم سعودییەکانیش بەم راستییە گەیشتوون و داواکارییەکانیان کەمیکردووە، رەنگە هەر ئەمەش وایکردبێت خالد بەحاح، وەک جێگری سەرۆککۆماری یەمەن بپاڵێون".
حیزبوڵڵا پێشتر لە سووریا بەشداریی جەنگی ناوخۆی کردووەو بەرگری لە حکومەتی بەشار ئەسەد کردووە، بەشێک لە دەوروبەری دیمەشق و بەرزاییەکانی قەلەمون بەدەستی چەکدارانی حیزبوڵڵاوەیە. بە بەشداریکردنی حیزبوڵڵا لە یەمەن کۆتایی بەوەدێت کەوا حیزبوڵڵا تەنیا هێزیكی شیعی لوبنانییە، بەڵکو دەبێتە هێزێکی شیعی جیهانی ئیسلامی.
19/4/2015
.
عەلی حەیدەر، وەزیری ئاشتبوونەوە لە حكومەتی سووریا، دوای گەڕانەوەی لە سەردانێكی قامشلۆی رۆژئاوای كوردستان ، بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند " بۆ رەواندنەوەی مەترسییەكان چوومە قامشلۆ "، گوتی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی كانتۆنی جزیرەشدا دانیشتووە.
عەلی حەیدەر ، وەزیری ئاشتبوونەوەی سووریا ، پێش مانگێك سەردانی رۆژئاوای كوردستانی كرد و بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند " سەردانی شاری قامشلۆم كرد ، فامشلۆ شار و خاكی سووریایە. سەردانەكەی من لەپێناو رەواندنەوەی مەترسییەكان و نەهێشتنی دابڕان بوو لەنێوان سەركردایەتی سووریا و خەڵكی ناوچەكە و، لەپێناو دروستكردنی پردی پەیوەندی و هاوئاهەنگی بوو بەشێوەیەكی فراوانتر و قووڵتر ".
سەبارەت بەو لایەنانەی لەو سەردانەدا چاوی پێكەوتوون ، وەزیری ئاشتبوونەوەی سووریا گوتی " لەگەڵ هەموو پێكهاتەكانی ناوچەكە دانیشتم ، لە كورد ، مەسیحی و عەرەب . دیدارەكان زۆر باشبوون ، هەمووشیان پێداگیرییان لەسەر ئەوەكرد ، كە ئەوان لەگەڵ چارەسەری سیاسیانە و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆردان ".
هەروەها عەلی حەیدەر، وەزیری ئاشتبوونەوە لە حكومەتی سووریا ئەوەشی بە تۆڕی میدیایی رووداو راگەیاند كە " لەگەڵ بەرپرسانی ئیدارەی زاتی كوردی لە ئاموودە دانیشتم و ، گفتوگۆمان لەسەر بارودۆخی ناوچەكە كرد ".
سەنتەری كانتۆنی جزیرە لە شاری ئاموودەیە ، كە ئەو ئیدارەیە لەلایەن پارتی یەكێتی دیموكراتی PYD و چەند پارتێكی هاوپەیمانی پێكهاتووە .
لە پێشهاتێكی نوێدا ، ئەو وەزیرەی حكومەتی دیمەشق بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند كە حكومەتی سووریا ئامادەیە " گفتوگۆ لەسەر هەموو پڕۆژەكان بكات ، لەوانەش پڕۆژەی ئیدارەی زاتی ، چونكە جارێ هێشتا بیرۆكەیە و نەك بڕیار ، هەروەها بەرپرسانی كوردیش پێیانڕاگەیاندم كە ئەو پڕۆژەیە دەكرێت بگۆڕدرێت و دەستكاری بكرێت ، چونكە هەموویان بیرۆكەن بۆ چارەسەری لە چوارچێوەی سووریایەكی یەكگرتوودا بە خاك و گەلەكەیەوە".
عەلی حەیدەر ، وەزیری ئاشتبوونەوەی سووریا جارێكی دیكە پێداگیری لەسەر شتێك كردەوە كە چەند جارێك بەرپرسانی پارتی یەكێتی دیموكراتی PYD رەتیانكردووەتەوە .
عەلی حەیدەر گوتی " هاوكاری لەنێوان هەردوولاماندا هەبووە . سەركردایەتی سووریا هەموو هاوكارییەكی سەربازیی پێشكەشی هێزە كوردییەكان كرد لەپێناو بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر ، ئێستاش بەردەوامە لە پێشكەشكردنی هەموو هاوكارییەك پێیان لەپێناو سەركەوتن بەسەر تیرۆردا".
عەلی حەیدەر ، بە شێوەیەكی نەرم لەسەر هەڵكردنی ئاڵای پارتەكانی رۆژئاوای كوردستان دواو و گوتی " هیچ كێشە نییە كە ئاڵا كوردییەكان ببینم لە بازگەكاندا مادام هەموو شتێك لەچوارچێوەی سووریایەكی یەكگرتوودایە "، هەروەها گوتیشی ئەو لەكاتی شەڕەكاندا بەشێوەیەكی تایبەتیش پەیوەندی بە فەرماندەكانی یەكینەكانی پاراستنی گەل YPG ەوە كردووە .
19/4/2015
باراک ئۆباما لەڕێگەی تەلەفۆنەوە بارودۆخی یەمەن و ناوچەکە لەگەڵ پادشای سعودیە تاوتوێدەکات و ئامادەیی هێزەکانی ئەمریکاش لە شەڕی تیرۆر پیشاندەدات.
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شەممە 18-4-2015، باراک ئۆباما، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ سەلمان بن عەبدولعەزیز، پادشای عەرەبستانی سعودیە لەبارەی دوا گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە بە گشتی و بارودۆخی یەمەن بەتایبەت گفتوگۆیانکرد.
لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەی نێوان سەرۆکی ئەمریکا و پادشای سعودیە، بێجگە لە بارەی رەوشی خراپی یەمەن، باسی دەستتێوەردانی سعودیەش کراوە لە کاروباری ناوخۆی ئەو وڵاتەو ئۆباما هۆشداری داوەتە سعودیە کە بارودۆخی ئەمنی ناوچەکە دەبێ لەبەرچاوبگیرێ.
ئۆباما ئەوەشی بە پادشای سعودیە راگەیاندووە، هێزەکانی ئەمریکا لەناوچەکە لەکاتی پێویست و خوازراودا ئامادەیی تەواویان هەیە بۆ شەڕی دژ بە بەرەی تیرۆر.
ئەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەی باراک ئۆباما بۆ پادشای سعودیە لە کاتێکدایە، کە بارودۆخی سیاسی و ئەمنی یەمەن لە شەڕێکی مەترسیداردایەو سعودیەش بە دەستوەردان لە شەڕی یەمەن تۆمەتباردەکرێت.
19/4/2015
بیژەن زەنگەنە، وەزیری نەوتی ئێران رایگەیاند، کە تورکیا پێشنیازی وڵاتەکەی بۆ دووبەرابەرکردنی ئاستی هاوردەکردنی گازی ئێران لە بری داشکانی نرخی گاز رەتکردووەتەوە. ئێران ساڵانە 10 ملیار مەتر سێجا گاز هەناردەی تورکیا دەکات.
وەزارەتی وزەی تورکیا رایگەیاندووە، ئێران رەتیکردووەتەوە هیچ داشکانێک بۆ نرخی گازی هەناردەکراوی ئەو وڵاتە بۆ تورکیا بکات، بەڵام پێشنیازیکردووە هێڵێکی دیکەی گاز بۆ تورکیا رابکێشێت، کە هەمان توانایی هەناردەکردنی هەبێت و بە نرخێکی کەمتر گاز بە تورکیا بدات، ئەوەش لەلایەن تورکیاوە رەتکراوەتەوە.
تورکیا بەراورد بە رووسیا و ئازەربایجان گرانترین گاز لە ئێران دەکڕێت. بەپێی داتا ناڕەسمییەکان، تورکیا هەر 1000 مەتر سێجا گازی ئێران بە 490 دۆلار دەکرێت، ئەوە لەکاتێکدایە ئەو رێژە گازە لە رووسیا بە 425 دۆلار و لە ئازەربایجان بە 335 دۆلار دەکرێت.
لە دوایین سەردانیدا بۆ ئێران، سەرۆکی تورکیا رەجەب تەییب ئەردوغان رایگەیاندبوو، ئەگەر ئێران نرخی گازی خۆی داشکێنێت، تورکیا دەتوانێت رێژەیەکی زیاتر گاز لەو وڵاتە هاوردەبکات. وەزیری وزەی تورکیاش، تانەر یڵدز پێشتر رایگەیاندبوو، ئەگەر ئێران هەلومەرجە بازرگانییەکانی بگۆڕێت ، ئەوا تورکیا ئامادەیە گازی زیاتر لە ئێران بکڕێت.
تورکیا دوو سکاڵای دژی ئێران لە دادگای ناوبژیوانکاری نێودەوڵەتی تۆمارکردوون، بەوەی کە سەرەڕای ئەوەی کواڵێتی گازی ئێران زۆر لە خوارەوەیە، بەڵام بە نرخێکی نەگونجاو گاز بەو وڵاتە دەدات.
تانەر یڵدز رایگەیاندووە، دوایین بڕیاری دادگا لە مانگی پێنج دەردەچێت. بەپێچەوانەوە، بیژەن زەنگەنە وەزیری نەوتی ئێران رایگەیاندووە، کە بڕیاری سەرەتایی دادگا لە قازانجی ئێران بووە، بەڵام دوایین بڕیار هێشتا ماویەتی لەلایەن دادگاکە دەرچێت.
تورکیا ساڵانە 50 ملیار مەتری سێجا گاز لە وڵاتانی بەرهەمهێنەری گازی سرووشتی هاوردەدەکات، کە 27 ملیار مەتری سێجای لە رووسیا و 10 ملیار مەتری سێجا لە ئێران و 6 ملیار مەتری سێجای دیکەش لە ئازەربایجان هاوردەدەکات.
19/4/2015
لەدوای تەقینەوەکەی ئەمڕۆی عەینکاوە، دوو هاونیشتمانیی باکووری کوردستان دیارنەماون. ئەو دوو کەسە ناویان (سەعدەدین شان) و (بوڵەنت ئوونەن)ە. گومانیشدەکرێ هەر ئەو دووانە شەهیدەکان بن.
سەرچاوەیەک بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، ئەو دوو کەسە لەکاتی تەقینەوەکەدا لە کافێ نێللی دانیشتبوون و دوای تەقینەوەکە مۆبایلەکانیان کوژاوەتەوەو دیارنەماون.
بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی هەولێر پێشتر بە رووداوی راگەیاندبوو تەرمی ئەو دوو کەسەی شەهید بوون بە رادەیەک سووتاون کە ناناسرێنەوە کێن. بەپێی لیستی ناوی بریندارەکانیش کە دەست تۆڕی میدیایی رووداو کەوتووە ناوی ئەو دوو کەسە لە لیستەکەدا نییە.
سەرچاوەکەی رووداو ئەوەشی گوت کە سەعدەدین شان خەڵکی ماردینە. هەروەها کەسوکار و دۆستانی هەردوو نێوبراو هێشتا هیوابڕ نەبوون و چاوەڕێدەکەن هەواڵی جیاواز لەبارەی ئەو دوو ناوەوە بزانن.
18/4/2015
رۆژهەڵاتی کوردستان خاوەن ژینگەیەکی سەرنجڕاکێش و تابلۆیەکی جوانی سروشتییە، بەڵام لە ساڵانی رابردوودا مەترسی گەورە لەسەر ئەو ژینگەیە دروستبووە.
ئاگرگرتنی لێرەوار و جەنگەڵەکان، وشکەساڵی و نەخۆشی دارستانەکان و هەروەها مەترسی لەناوچوونی جۆرەها زیندەوەرەکان بەشێکن لە مەترسییەکانی سەر ژینگەی رۆژهەڵاتی کوردستان. لەو ساڵانەی دواییدا لە زۆربەی ناوچەکان دارستانەکان ئاگریان تێبەربووە. چالاکڤانانی ژینگەپارێز دەڵێن بەشێک لەو ئاگرانە بە ئەنقەست لە دارستانەکان بەردراون و بەشێکی دیکەشیان بە هۆی نەزانییەوە بووە.
هەروەها زۆربەی دارستانەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و بەتایبەت دارستانەکانی زنجیرە چیاکانی زاگرۆس مەترسی وشکبوونیان لەسەرە. رووبەری دارستانەکانی زاگرۆس کە بەشێکی زۆر لە پارێزگاکانی ورمێ، سنە، کرماشان، ئیلام و ناوچەی لۆرستان و هەندێک ناوچەی ئێران دەگرێتەوە، زیاتر لە حەوت ملیۆن هێکتارە. زیاتر لە 2400 جۆری گیا و ئاژەڵ لەو ناوچەیەدا هەیە. 40 لەسەدی ئەو دارستانانە بەهۆی وشکەساڵی، گردیلەکانی تەپ و تۆز و سەرهەڵدانی نەخۆشی ڤایرۆسی تا سەرەمەرگی وشکبوون چوونە. بەرپرسانیش هۆشدارییان داوە، ئەگەر بیر لە دۆخی دارستانەکانی زاگرۆس نەکرێتەوە، تا پەنجا ساڵی دیکە، نیوەی دارستانەکان وشک دەبن و لەناودەچن.
دۆخی پەلەوەر و زیندەوەرەکانی نێو ژینگەی رۆژهەڵاتی کوردستانیش لە رەوشی دارستانەکان باشتر نییە. رەگەزی بەشێک لە ئاژەڵە کێوییەکان بەهۆی تێکچوونی ژینگە، راوکردن و نەپاراستنی پێویستیان مەترسی لەناوچوونیان لەسەرە. ئەوەش لە ساڵی رابردووەوە، هەڵمەتێکی گەورەی شکاندنی تفەنگەکانی راو و قەفەسی باڵندە کێوییەکانی لێکەوتەوە.
هەروەها دوو دەریاچەی ورمێ و زرێباری مەریوان و هەروەها چەندین تاڵاویش مەترسی وشکبوونیان لەسەرە.
ژینگەپارێزان رەخنەش لە دامودەزگا حکومییەکان دەگرن کە بەپێی پێویست هەوڵی پاراستنی دارستان و ژینگەی رۆژهەڵاتی کوردستان نادەن. ئەوان دەڵێن لە هەر شار و ناوچەیەک، ئیمکاناتی کەم و سەرمایەی کەمی مرۆیی بۆ پاراستنی ژینگە تەرخانکراوە. بۆیەشە خۆیان قۆڵیان هەڵماڵیوە و لە زۆربەی ناوچەکانی رۆژهەڵات هەڵمەتی ژینگەپارێزی دەستیپێکردووە. خەڵک و بەتایبەت چالاکڤانانی ژینگە، خۆیان ئاگرەکان دەکوژێننەوە، لەجێگەی دارە وشکبووەکان، نەمام دەچێنن و زۆر رۆژانیش، هەڵمەتی جەماوەری بۆ خاوێنکردنەوەی ژینگە بەڕێوە دەبەن.
18/4/2015
لێکۆڵینەوەکان لەبارەی تەقینەوەکەی شارەدێی عەینکاوە لە هەولێر بەردەوامن و بڕیارە ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان راگەیێندراوێک لەو بارەیەوە بڵاوبکاتەوە.
تەقینەوەیەک کاژێر 5:40 خولەکی ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی 17/4/2015 لەبەردەم نێڵی کافێ نزیک کونسوڵخانەی ئەمریکا روویدا، کە خۆکوژێک بە ئۆتۆمبێلێکی جۆری هیۆندای سۆناتا هەوڵیداوە خۆی بە بنکەی پۆلیسی عەینکاوەدا بتەقێنێتەوە، بەڵام پێش گەیشتنی بەو شوێنە لەلایەن پاسەوانەکانەوە تەقەی لێدەکرێت و خۆکوژەکە خۆی دەتەقێنێتەوە.
کەریم شنگالی ، وەزیری ناوخۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان و بەرپرسانی دیکەی ئەمنی گەیشتنە شوێنی تەقینەوەکە، بەڵام ئەوان لێدوانیان لەوبارەیەوە بۆ کەناڵەکانی راگەیاندن نەدا. هێڤیدار ئەحمەد پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو رایگەیاند، کە بڕیارە ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان راگەیێندراوێک بڵاوبکاتەوە، بۆیە ئەو بەرپرسە ئەمنییانە لێدوان نادەن.
18/4/2015
تی هەرێمی کوردستان راگەیێندراوێکی سەبارەت بە تەقینەوەکەی ئەمڕۆ (هەینی 17ی نیسانی 2015)ی شارەدێی عەینکاوە بڵاوکردەوە. سەبارەت بە ئەنجامدەرانی تەقینەوەکە لە راگەیێندراوەکەدا هاتووە "وێڕای سەلماندنی دڕندەییان، هاوکات بەڵگەی شکستخواردن و داڕمانیانە بەرامبەر بە هێزی پێشمەرگە".
تەقینەوەیەک کاژێر 5:40 خولەکی ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی 17/4/2015 لەبەردەم نێڵی کافێ نزیک کونسوڵخانەی ئەمریکا روویدا، کە خۆکوژێک بە ئۆتۆمبێلێکی جۆری هیۆندای سۆناتا هەوڵیداوە خۆی بە بنکەی پۆلیسی عەینکاوەدا بتەقێنێتەوە، بەڵام پێش گەیشتنی بەو شوێنە لەلایەن پاسەوانەکانەوە تەقەی لێدەکرێت و خۆکوژەکە خۆی دەتەقێنێتەوە. رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش) دوای چەند کاژێرێک بەرپرسیارێتی تەقینەوەکەی لەئەستۆ گرت.
لە راگەیێندراوەکەی حکومەتدا هاتووە "ئەم تاوانە وەک هەر تاوانێکی دیکەی تیرۆریستان، ورە و هێزی زیاترمان پێدەبەخشێ بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و تێکشاندنی بەرەی تیرۆر و تاریکی و لەگۆڕنانی خەونە دۆزەخییەکانیان".
دەقی راگەیێندراوەکە
حکومەتی هەرێمی کوردستان تاوانه تیرۆریستییەکەی عەنکاوە رسوا دەکات.
بە توندی تاوانە تیرۆرستییهكهی ئەمڕۆ هەینی ١٧ی نیسان ڕسوا دەکەین کە لە شارۆچکەی عەنکاوە ئەنجامدرا و تیایدا خەڵکانی سیڤیل كرانه ئامانج. ئەم تاوانە ترسنۆکانەی تیرۆریستان، وێڕای سەلماندنی دڕندەییان، هاوکات بەڵگەی شکستخواردن و داڕمانیانە بەرامبەر بە هێزی پێشمەرگە و خۆڕاگریی جەماوەری کوردستان. ئەم تاوانە وەک هەر تاوانێکی دیکەی تیرۆریستان، ورە و هێزی زیاترمان پێدەبەخشێ بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و تێکشاندنی بەرەی تیرۆر و تاریکی و لەگۆڕنانی خەونە دۆزەخییەکانیان.
لەگەڵ سەرەخۆشی و هاوخەمیمان بۆ کەسوکاری شەهیدە بێ تاوانەکانی ئەم تاوانە تیرۆریستییە، هیوای چاکبوونەوەی خێرا بۆ بریندارەکانمان دەخوازین و دووپاتی دهكهینهوه كه تا سهركهوتنی یهكجاری، له راونان و شكسپێهێنان و لهگۆڕنانی تیرۆرستان له ههر كوێ بن بهردهوام دهبین.
ئهنجومهنی وهزیرانی ههرێمی كوردستان
١٧-٤-٢٠١٥
جەعفەر ئیبراهیم، جێگری سەرۆكی پەرلەمان روونكردنەوەیەك لە سەر قسەكانی دووران كالكان، ئەندامی كۆما جڤاكێ كوردستان بڵاودەكاتەوە.
بەپێی روونكردنەوەیەكی نووسینگەی راگەیاندنی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان کە رۆژی 16ی نیسانی 2015 بڵاوكراوەتەوە و رایدەگەیێنێت، " ئێمە هەرگیز قسە و لێدوانەكانی كالكان بە قسەی سەركردایەتی كەچەكە و پەكەكە نازانین، بۆیە پێویست بەوە نەكراوە سەرۆكایەتی پەرلەمان خۆی مامەڵەی فەرمی لەگەڵ ئەو لێدوانە بكات و كاتی خۆی بەفیڕۆ بدات. لەگەڵ ئەوەش وەك نووسینگەی راگەیاندنی جێگری سەرۆكی پەرلەمان بە پێویستمانزانی وەڵامێكی بدەینەوە بۆئەوەی رای گشتی راستییەكان وەك خۆی بزانێ و بە گوتەكانی هیچ جۆرە بەلاڕێدان یا چەواشەكارییەك نەیەتە ئاراوە و هاووڵاتیان وەك خۆی لەراستی پرسەكان بگەن".
نووسینگەی راگەیاندنی جێگری سەرۆكی پەرلەمان ئاماژە بەوە دەدات، ئەوەی لەسەر زاری كالكان گوتراوە لە هیچ شوێنێكی دنیادا بە بۆچوونێكی زانستیانە لەبارەی سیستەم پێناسە ناكرێ و وەك زانراویشە ئەو هیچ جۆرە شارەزاییەكی لەسیستەمی حوكمڕانی دنیادا نییە، بۆیە بەپێویستی نازانن هیچ بایەخێكی ئەوتۆی پێبدەن، " بەڵكو وروژاندنی ئەو بابەتە لەو كات و ساتەدا تاكە مەبەستێك بپێكێ، دروستكردنی دووبەرەكی و درزخستنە نێو ریزەكانی گەلی كوردستانە".
لە روونكردنەوەكەی نووسینگەی راگەیاندنی جەعفەر ئیبراهیم، سەبارەت بە گوتەکانی كالكان هاتووە،" پێمان وایە بەرێزیان یان ئاگادار نییە یاخود بەهەڵە تێگەێنراوە و لە پێشكەوتنەكانی هەرێمی كوردستان خۆی بێئاگادەكات و زانیاری نادروست لەسەر پێشكەوتنەكانی هەرێم بڵاودەكاتەوە".
رۆژی چوارشەممە 15/4/2015 دووران كالكان ، ئەندامی كۆنسەی بەڕێوەبەری كۆما جڤاكێن كوردستانێ KCK بە تووندی رەخنە لە سیستەمی مەركەزیی باشووری كوردستان گرت و گوتی" سیستەمی مەركەزی لە كوردستان نابێت. ئەو سیستەمە لە باشووری كوردستاندا هەر نابێت. پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانیی كوردستان ، كاتی خۆی رێككەوتن و ئەو سیستەمەیان بۆ خۆیان دروستكرد ، تائێستاش پێداگیری لەسەر دەكەن".
17/4/2015
بەڕێوەبەرایەتی ئاماری هاوبەشی سەربازی و یەکەکانی پزیشکی لە سووریا رایگەیاندووە، لەسەرەتای سەرهەڵدانی شەڕ لەو وڵاتە لە ئاداری 2011 تاکو نیسانی 2015، زیاتر لە 220 هەزار کەس کوژراون.
رامی عەبدولڕەحمان، بەڕێوەبەری دەستەی ئاماری هاوبەش رایگەیاند:" ژمارەی کوژراوان لە سووریا پێوانەییە و بەوهۆیەی کارەساتی گەورە روویانداوە و ئەمەش ماڵوێرانی لەم وڵاتەدا درووستکردووە".
بەڕێوەبەری دەستەی ئاماری هاوبەش، ئاماژەی بەوەشکرد، لەناو ئەو 220 هەزار کوژراوەدا ئامارەکان دەریدەخەن کە شەست و حەوت هەزار 293 هاووڵاتی مەدەنی، سی و نۆ هەزار و 848 شەڕکەری ئۆپۆزسیۆن، بیست و هەشت هەزار و 253 جیهادی، چل و شەش هەزار و 843 کەس لە هێزەکانی سووپای سووری، هەروەها هەزار و 102 منداڵ هەن.
17/4/2015
بڕیارەکەی یەکێتی ئەوروپا کە بانگهێشتی تورکیا دەکات بۆ داننان بە کۆمەڵكوژی ئەرمەنەکان، کارداناوەی تووندی ئەنقەرەی لێکەوتەوە. ئێوارەی 15-4-2015 یەک کاژێر دوای پەسەندکردنی پرۆژە بڕیارەکەی پەرلەمانی ئەوروپا، ئەنقەرە لە راگەیێندراوێکی وەزارەتی دەرەوەدا هەڵوێستی تووندی خۆی خستەڕوو.
لە راگەیێندراوەکەدا پرۆژە بڕیارەکەی پەرلەمانی ئەوروپا بە بەرهەمی دەمارگیری کولتووری و ئایینی ناوبراوە و گوتراوە، کە ئەو پەرلەمانە هەوڵی دووبارە نووسینەوەی مێژووی داوە.
بەپێی راگەیێندراوەکەی وەزارەتی دەرەوەی تورکیا، بڕیاردان لەسەر ئەم بابەتە بەشێک نییە لە ئەرکەکانی پەرلەمانی ئەوروپا. هاوکات باس لەوە کراوە کە لە هەڵبژاردنی ساڵی 2014 ی پەرلەمانی ئەوروپا رێژەی بەشداری دەنگدەران لەسەدا 42 بووە. راگەیێندراوەکە ئەم رێژەیە وەک ئارگومێنتێک بەکاردەهێنێت بۆ نزمکردنەوەی پێگە و کاریگەری ئەو پەرلەمانە لە سیاسەتی ئەوروپا و جیهاندا.
وەزارەتی دەرەوەی تورکیا جەختی لەسەر ئەوەش کردووەتەوە کە هیچ گۆڕانکارییەک لە هەڵوێستی تورکیادا نییە و پرۆژە بڕیارەکەشی بە هەنگاوێکی زیانبەخش داناوە بۆ پەیوەندییەکانی ئەنقەرە و یەکێتی ئەوروپا لەلایەک و ئەنقەرە و ئەریمینیا لە لایەکی دیکە.
16/4/2015
سەرۆککۆماری تورکیا بەشداری لە گەنگەشەکان سەبارەت بە رووداوەکانی ئاگری كرد. رۆژی 14-4-2014 رەجەب تەییب ئەردۆغان لە وتارێکیدا کە لە کۆشکی کۆماریی ئاکسەرای لەبەردەم هەناردەکارانی وڵاتەکەیدا پێشکەشیکرد، لەسەر رووداوەکانی ئاگری رەخنەی تووندی لە پارتی دیموکراتی گەلان گرت.
3 رۆژ پێش ئێستا لە شاری ئاگری لە باکووری کوردستان، پێکدادان لە نێوان گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان PKK و سەربازانی سوپای تورکیا روویدا، کە لە ئەنجامدا برینداربوونی چەند سەربازێکی تورکیا و شەهیدبوونی یەک گەریلای PKK ی لێکەوتەوە، لەگەڵ هاونیشتمانییەک کە وەک قەڵغانی زیندوو چووبووە شوێنی پێکدادانەکان بۆ رێگەگرتن لە شەڕ.
ئەم رووداوە، گەنگەشەیەکی گەرمی سیاسی لێکەوتەوە. بەرپرسانی حکومەتی تورکیا و سەرکردەکانی پارتی دیموکراتی گەلان HDP رووبەڕووی یەک بوونەوە و یەکدییان بە ئاژاوەگێڕی تۆمەتبارکرد.
ئەردۆغانیش لەسەر ئەو بابەتە دەنگی خستەپاڵ دەنگی حکومەتی تورکیا و گوتی: "ئێوە خۆتان بە چی دەزانن؟ ئەم گەلە و ئەم دەوڵەتە بە چی دەزانن؟ ئێمە بە بڕیارێکی سیاسی دەستمان کردووە بە پرۆسەی چارەسەری نەک لەبەر پێوسیتییەکی سەربازی. ئێستاش سوپا ئامادەیە بە ئەرکی خۆی هەستێت".
سەرۆککۆماری تورکیا ئەو تۆمەتەشی خستەپاڵ HDP کە پەیمانەکانیان جێبەجێنەکردووە کە دابوویان بۆ پرۆسەی چارەسەری. بەڵام دووپاتیکردەوە کە ئەنقەرە بەردەوام دەبێت لە بەرەوپێشبردنی پرۆسەکە هەتا گەیاندنی بە ئەنجام.
15/4/2015
بارزانی پێیوایە چەکدارانی داعش لە پاشەکشەی بەردەوامدان، دەشڵێت" پێشمەرگە لە کۆنترۆڵکردنەوەی ئەو ناوچە کوردستانییانەی ژێر دەستی داعش سەرکەوتوو بووە".
مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ کەناڵی ئاسمانی جەزیرە رایگەیاند:" هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان لە کۆنترۆڵکردنەوەی زۆرینەی ئەو ناوچە کوردستانییانەی کە بەم دواییە کەوتنە ژێر دەستی داعش سەرکەوتوو بوونە، هەروەها چەکدارانی داعش لە پاشەکشەی بەردەوامدان".
بارزانی هەروەها دەڵێت:" لە سەرەتادا چەکدارانی داعش سوودیان لە هەندێک هەڵەوە بینی، دواتر بە شێوەیەکی خێرا رێگریمان لێکردن، ئێستا پێشمەرگە توانیویەتی زۆرینەی ناوچە کوردستانییەکانی ژێر دەستی داعش کۆنترۆڵبکاتەوە".
بارزانی پێیوایە، هەڕەشەکانی داعش تاوەکو ئێستاش بەردەوامیان هەیە، سەبارەت بە ناوچە کوردستانییەکانی ژێر دەستی داعشیش دەڵێت:" بەشێک لە شنگال و هەندێک ناوچەی دیکە لە دەشتی موسڵ بە دەستی چەکدارانی داعشەوەن، کۆنترۆڵکردنەوەشیان پەیوەستە بە کۆنترۆڵکردنەوەی موسڵ".
سەبارەت بە مەرجەکانی کورد بۆ بەشداریکردنی پێشمەرگە لە شەڕی کۆنترۆڵکردنەوەی موسڵ، بارزانی دەڵێت:" بوونی داعش لە شاری موسڵ هەڕەشەیەکی راستەوخۆیە بۆ سەر هەرێمی کوردستان، هیچ مەرجێکیشمان بۆ بەشداریکردن نییە". بارزانی جەختیکردەوە،" کە ئەوەندەی لەتوانامان دابێت، بەردەوامدەبین لەلێدانی داعش".
15/4/2015
حەیدەر عەبادی، سەرۆكوەزیرانی عێراق ئێستا لە ئەمریكایە. لە كۆشكی سپی لەگەڵ باراك ئوباما زۆر مەلەف باس دەكەن و باسی كوردیش تەوەرێكی گفتوگۆكانە.
عەبادی پێش ئەوەی رووبكاتەوە ئەمریكا، هەفتەی رابردوو لە هەولێر لەگەڵ مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان كۆبووەوە.
مەحمود عوسمان پیاوێك كە 50 ساڵە بەشداری كۆبوونەوەكانی كورد دەكات لە گەڵ ئەمریكا، ئەو دەڵی عەبادی بە لێزانین سەردانی هەولێری كرد تاوەكو گوشاری ئەمریكا لە سەر عەبادی دەربارەی كورد كەمبكاتەوە.
مەحموود عوسمان روو لە بارزانی دەكات، كە هەرچی زووە سەرێك لە واشنتن بدات. بە قسەی ئەم سیاسەتمەدارەی كورد بێ، بەغدا، ئەنقەرەو بگەرە تارانیش بۆ ئەمریكا نزیكترن لە كورد و كوردیش قەت بە ئەمریكای نەگوتووە نا.
كورد دەڵێن عەبادی هێشتا تەنیا هەشت مانگە بووە بە سەرۆكوەزیرانی عێراق، دەبێ جارێ لەگەڵی بڕۆین تاوەكو باشتر لە نییەتەكانی تێبگەین. كەسە نزیكەكانی عەبادیش دەڵێن عەبادی لە واشنتن تەنیا باسی بەرژەوەندی عێراق دەكات.
عەبادی دەیەوێ مەسەلەی پڕچەككردنی سوپای عێراق و شەڕی موسڵ لەگەڵ ئەمریكا یەكلایی بكاتەوە و ئەگەر ئەمریكا نەهێتە پێش، ئەوا دەرگای ئێران كراوەیە، ئەمریكاش بۆ رازیكردنی شەقامی عەرەبەكانی عێراق ئێستا لە هەموو كات زیاتر باسی یەكپارچەیی عێراق دەكات و ئەم قسەیەش پێچەوانەی خواستەكانی كوردە.
15/4/2015
پرۆسەی هەڵبژاردنی پێشوەختە لە فینلاند لە 8ی مانگەوە دەستیپێكردووە و هەڵبژاردنی گشتیش بۆ پەرلەمانی ئەم وڵاتە رۆژی 19ی مانگ دەستپێدەكات، بەڵام بەربژێرانی كورد جۆرێك لە بێ هیواییان پێوە دیارە و دەڵێن كوردی ئەم وڵاتە گرنگی بەم هەڵبژاردنە نادەن و وادەزانن ئێرەش كوردستانە.
ئیدۆسكۆنتا كە بە زمانی فینلاندی واتە پەرلەمان، ساڵی 1907 دامەزراوە، یەكەم پەرلەمانی ئەوروپایە مافی خۆكاندیدكردنی بە ژنان داوە، لە یەكەم هەڵبژاردنیشدا 19 ژن بوونەتە ئەندامی پەرلەمان. ژمارەی ئەندامانی پەرلەمان 200 كەسن، ئێستا لە 14 حیزبی ئەم وڵاتە، هەشتیان نوێنەریان لە پەرلەمان هەیە. پارتی كۆكۆمۆس كە پارتێكی موحافیزكارە لەگەڵ سۆسیال دیموكرات حكومەتیان پێكهێنا، هەریەك لە ژینگە و چەپیش بەشدارییان تێدا كرد، بەڵام دواتر ژینگە و چەپ كشانەوە.
ئەگەرچی خەڵكی فینلاند بە نەرم و نیان ناسراون و تێكەڵیشیان لەگەڵ بیانییەكان لەچاو وڵاتانی دیكە زیاترە، بەڵام رۆژ بەڕۆژ هەڵمەتی پارتە دژە بێگانەكان و فراوانتر دەبێت.
بەربژێرە بیانییەكان كار لەسەر هەژاران و كولتووری پێكەوەژیان دەكەن، رەسەنەكانیش باس لە تەمبەڵی و بێ سیستمی بیانییەكان دەكەن و دەڵێن خۆدزینەوەی ئەوان لە باج و كاركردن و منداڵی زۆر، مەترسین بۆ سەر فینلاند.
ناوەڕۆكی هەڵمەتی پارتی (فینلاندە رەسەنەكان) كە وەك پارتێكی رەگەزپەرستی فینلاندی ناسراوە، بریتییە لە دژایەتی بیانی لە وڵاتەكەیان.
پاوروس هنری، بەربژێرێكی ئەو پارتە بە (رووداو)ی گوت "ئێمە دژی هیچ مرۆڤێك نین، بەڵام زۆربەی بیانییەكانی فینلاند لە سیستم دەرچوون، ئەمەش مەترسییە بۆ سەر فینلاند، بۆیە دەبێت بڕۆن، یان خۆیان لەگەڵ سیستمی ئەم وڵاتە بگونجێنن". هنری كە لەبەردەم یەكێك لە كەمپەینی پارتەكەیان وەستابوو، گوتیشی "ئەوان منداڵێكی زۆر دروست دەكەن و كار ناكەن، بەهۆی وەرگرتنی هاوكاری كاری رەش دەكەن و بیتزا بەهەرزان دەفرۆشن، ئیدی كەس لە فینلاندییەكانی ناكڕێت".
بەڵام نزار كوێستانی، كە بەربژێرێكی كوردە لەسەر لیستی پارتی چەپ لە شاری تۆركۆ، دەڵێت "ئەگەر بیانییەكان نەبن و هەموو خەڵك وەك فینلاندە رەسەنەكان بیر بكەنەوە، فینلاند تەمەنێكی زۆر كورتی دەبێ. باشە ئەگەر ئێمە منداڵ زۆر دروست نەكەین، ئەی فینلاند چۆن زیاد بكات".
كورد بە گرنگی نازانن
بەپێی داتاكان 11 هەزار كورد لە فینلاند نیشتەجێن، بەڵام تەنیا 4500 كەس لەوانە مافی دەنگدانیان هەیە و حەوت كوردیش خۆیان بۆ پەرلەمان پاڵاوتووە.
لەكاتی گەڕانی تیمی (رووداو) لە شوێنی كار و بازاڕەكان، ژمارەیەكی بەرچاوی كورد هەبوون، بەڵام هەندێكیان نەیاندەزانی بەربژێری كورد هەیە و بەشێكیشیان تازە لە رێی (تۆڕی میدیایی رووداو) زانیبوویان. ئازاد گەنجێكی باشووری كوردستان بوو، لە كاتی كار لە پیتزەرییەك بە (رووداو)ی گوت "نەدەزانم هەڵبژاردن هەیە، نە كێشەی منیشە".
خالید زادە خاوەنی چێشتخانەیەكە لە هلسنكی، گوتی "كە كورد دێن بۆ ئێرە، پێیاندەڵێین هەڵبژاردن هەیە". تەنیا وێنەی كاندیدێكی كورد لە چێشتخانەكەی خالید هەڵواسرابوو، بەڵام ئەو گوتی "بەبێ جیاوازی ریكلام بۆ هەموویان دەكەین".
ماجد كە مامۆستای زانكۆیە و قوتابی دكتۆرایە، سەبارەت بە بەشداریی كورد لە هەڵبژاردن گوتی "زمان یەكێكە لە كێشەكان و بەهۆی قورسیی زمان و كەمیی بایەخی كوردی ئەم وڵاتە بۆ زمان، كەمتر هاتوونەتە نێو سیستمی ئەم وڵاتە". گوتیشی "جگە لەمەش بەهۆی ئەوەی زۆربەی هاووڵاتیانی كورد خەریكی كارن، بایەخ بەم پرۆسەیە نادەن".
بەڵام ئازاد كە چالاكڤانێكی كوردە لە فینلاند، گوتی "كورد بایەخیان بۆ پرسی سیاسیی ئەم وڵاتە نییە و بێ باكن، تا ئێستا متمانەیان بە پرۆسەكە نییە و وا دەزانن وەك كوردستانە، بۆیە دەنگ نادەن".
16/4/2015