ئاسەواری مێژوویی، هێماکانی شوناسی نەتەوەیەک، کە لە رەوتی رۆژگاردا وەک سامانێکی نەتەوەیی بۆ نەوەکانی پاش خۆیان بەجێماون. ئەو دەستکەوتە مێژووییانە، بناغەی کولتوور و پشتیوانی ناسنامەو شوناسی نەتەوەی کوردن.
بە گوتەی مێژووناسەکان نەتەوەی کورد، خاوەن مێژوو و ئاسەوارگەلێکی بە نرخە، کە بەردەوام جێی سەرنجی ئاسەوارناسان و لایەنگرانی مێژوو بووە.
لە رۆژهەڵاتی کوردستان زیاتر لە هەزاران ناوچەی مێژوویی تا ئێستا دۆزراوەتەوە و ساڵانە هەزاران گەشتیار بۆلای خۆیان رادەکێشن.
لێرەدا پرسیارێک دێتە ئاراوە کە ئایا ئاسەوارە مێژووییەکانی نەتەوەی کورد، بە شێوەی دروست پارێزراون یان نا؟. بە گوتەی کارناسانی ئاسەوارناس دەسەڵات بەرپرسیاری سەرەکییە لە پاراستنی ئاسەوارە مێژووییەکان.
لە زۆربەی شار و گوندەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان، ژێرخاکی و ئاسەواری مێژوویی بوونی هەیە. بەڵام بە تێپەڕبوونی کات، تێکدەڕوخێن و تاڵان دەکرێن. میدیاکان و کەسایەتییەکان و رێکخراوەکانی پاراستنی ئاسەوارە مێژووییەکان، باس لە پشتیوانیی دەستە شاراوەکان، بە مەبەستی نەمان و بێسەروشوێنکران و بازرگانی و راگواستنی ئەو ئاسەوارانە دەکەن.
تەنانەت شارام نازری ئاوازخوێن و هونەرمەندی بە ناوبانگی کورد سەبارەت بە پشتگوێخرانی ئاسەوارە مێژووییەکان هاتۆتە دەنگ و رایگەیاندووە: حکومەتی ئێران دەبێ پێش بە تاڵانکرانی ئاسەوارە مێژووییەکان بگرێت و نەهێڵێت ئاسەواری مێژوویی ببێتە کاڵا و بازرگانی پێوە بکرێت.
بە گوتەی چالاکڤانانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە کاتی جێبەجێکردنی پلانی پرۆژەی هێڵی ئاسنی شەمەندەفەر، پارک، رێگەوبان و خانوو هۆتێلەکان ، ئاسەوارە مێژووییەکان و ژێرخاکیەکان ، لەلایەن ئیدارەی میراتی کولتورییەوە هەڵدەگیرێن و رادەگوازرێن ، بەڵام دواتر لە هیچکام لە مۆزەخانەکان و شوێنی پاراستنی ئاسەوارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان نمایش ناکرێن .
رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان، لە بەیاننامەیەکدا سەبارەت بە ئاسەوارە مێژووییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان ، رایگەیاندووە کە چەندین نامە و سکاڵای بەدەست گەیشتووە، کە باسیان لە کۆمەڵێک کەس و گرووپی سەر بە حکومەت و دەسەڵات کردووە، کە لە ماوەی سێ دەیەی رابردوودا بە مەبەستی قاچاخ و فرۆشتنی ئاسەوارەکان، سەدان تەپۆڵکە و شوێنەواری مێژوویی ناوچە کوردستانییەکان هەڵداوەتەوە.
لەبەیاننامەی رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستاندا هاتووە ، کە ئاسەواری قەڵای زێوییەی شاری سەقز هەڵگیراون و رەوانەی شاری تاران کراون. ئەو رێکخراوەیە داوای لە حکومەت و تێکڕای لایەنە پەیوەندیدارەکان کردووە، کە مۆزەخانە و شوێنی گونجاو بۆ پارێزگاریکردن لە ئاسەوارە مێژووییەکان، کە هێمای فەرهەنگی و شارستانییەتی خەڵکی ئەو هەرێمەیە، دروستبکرێت و بردنە دەرەوەی ئاسەواری مێژوویی لە کوردستان رابگیرێت و هاوکات رێگری لە کەسان و گرووپەکانی سەربە حکومەت بکرێت تا چیدیکە ئاسەوارەکانی کوردستان بە تاڵان نەبەن.
17/08/2014
دوای ئەوەی كەناڵی سی ئێن ئێن-ی ئەمریكی بە پشتبەستن بە هەواڵێكی تۆڕی میدیایی رووداو هەواڵی هێرشە ئاسمانییەكانی ئەمریكای بڵاوكردەوە. ئەنا كۆرنی پەیامنێری كەناڵەكە لە سەرچاوەیەكی دیكەوە زانیاریی ئەوەی پێگەیشتووە كە ئامانج لەو هێرشە ئاسمانییەی ئەمریكا بۆ سەر بەنداوی موسڵ، دەركردنی چەكدارانی داعشە بە یارمەتی پێشمەرگە و سوپای عێراق.
رۆژی شەممەی رابردوو، رووداو لە راپۆرتێكدا هەواڵی هێرشی فڕۆكە جەنگییەكانی ئەمریكای بۆ سەر بەنداوی موسڵ بڵاوكردەوە. ئەم هەواڵەی رووداو لە میدیاكانی جیهان دەنگیدایەوە و كەناڵی ئەلجەزیرەی ئینگلیزی دەڵێت "هێرشە ئاسمانییەكە نزیكەی 15 چەكداری داعشی كوشتووە".
پێشمەرگە و هێزە عێراقییەكان لە زەوی و ئەمریكا لە ئاسمان
رۆژنامەی هائارێتزی ئیسرائیلی دەڵێت ئۆپەراسیۆنی كۆنترۆڵكردنی بەنداوەكە بە هاوبەشی هێزە عێراقی و كوردی و ئەمریكییەكان دەبێت. بەڵام بەگوێرەی وتارەكەی ئۆباما دەربارەی ئامانجەكانی ئەمریكا لە عێراق، پاراستنی بەنداوی موسڵ یەكێك نییە لە ئامانجەكانی هێرشە ئاسمانییەكانی ئەمریكا.
ئۆباما رایگەیاند كە پاراستنی گیانی دیپلۆماتكارە ئەمریكییەكان و رزگاركردنی خەڵكی سەر چیای شنگال ئامانجی ئۆپەراسیۆنە سنووردارەكەی ئەمریكا دەبێت لە عێراق.
كاتێك وۆڵ ستریت جۆرناڵی ئەمریكی پرسیبووی بەنداوی موسڵ چی پەیوەندی بەو دوو ئامانجەی ئۆباماوە هەیە، سەرچاوەیەكی حكومەتی ئەمریكی گوتبووی "رووخانی ئەو بەنداوە دەبێتە هەڕەشە بۆ دیپلۆماتكار و كارمەندە ئەمریكییەكان لە عێراق".
بەنداوەكە ئامانجێكی سەرەكییە
هێرشە ئاسمانییەكانی رۆژی شەممەی رابردوو یەكەم هێرشی ئەمریكا نەبوو بۆ سەر بەنداوی موسڵ.هەفتەی رابردوو، بەرپرسانی ئەمریكی رایانگەیاند كە ئەمریكا بە فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان هێرشی كردووەتە سەر چەند ئامانجێكی چەكدارانی داعش لە نزیك بەنداوەكە.
بەگوێرەی وەزارەتی بەرگریی ئەمریكی،بەنداوی موسڵ گرنگییەكی ستراتیژی هەیە و ترسی ئەوە هەیە كە وەكو چەك لە لایەن چەكدارانی داعشەوە بەكاربهێنرێت.
ئەندازیارێكی پسپۆڕ لە بواری بەنداو بە رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵی گوتووە : "بەنداوەكە وەكو بۆمبێكی تەوقیتكراو وایە و تەقاندنەوەی كارەساتی لێ دەكەوێتەوە". پسپۆڕان دەڵێن ئەگەر بەنداوی موسڵ بتەقێتەوە، لەماوەی چەند كاژێرێك شاری موسڵ نوقم دەبێت و شەقام و باڵەخانەكانی بە قوڵی 20 مەتر دەكەونە ژێر ئاوەوە.
بۆ ئەوەی نەڕووخێ، پێویستی بە نۆژەنكردنەوەی بەردەوام هەیە
راپۆرتێكی سوپای ئەمریكی لە ساڵی 2006 دەڵێت بەنداوی موسڵ مەترسیدارترینە لە جیهاندا، چونكە بۆ ئەوەی نەڕووخێ پێویستی بە نۆژەنكردنەوەی زۆر و بەردەوام هەیە.
بەگوێرەی رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵ، لەماوەی ساڵانی 2006 بۆ 2010،حكومەتی ئەمریكی 30 ملیۆن دۆلاری لە بەنداوەكە خەرجكردووە، بەڵام بەهۆی "ئیدارەی خراپی عێراقییەكان" ئەو پارەیە بێسوود بووە.
ئەسیل نوجەیفی پارێزگای موسڵ دەڵێت، دوای ئەوەی بەنداوەكە لەلایەن داعشەوە كۆنترۆڵكراوە، بەڕێوەبەری بەنداوەكە راینەكردووە و بەردەوامە لە كارەكانی. ئەو بە تەلەفۆن لە كاتی نزیكبوونەوەی چەكدارانی داعش بە نوجەیفی گوتووە "ئەگەر من را بكەم ، ئەم بەنداوە دەڕووخێ و چەند شارێك دەكەوێتە ژێر ئاوەوە".
بەگوێرەی هەمان سەرچاوە بەرێوبەری بەنداوەكە بە چەكدارانی داعشی گوتووە "ئەگەر دەتانەوێ بمكوژن، ئەوا من دەمەوێ لێرە لە بەنداوەكە بمرم".
17/08/2014
رووداوه دڵتهزێنهكانی ئهم دوایهیی شنگاڵ وكوردانی ئێزدی پاش هێرشی داعش، لهناوچه جیاجیاكانی رۆژههڵاتی كوردستان دژكردهوهیی لێكهوتهوهوبهسهدان كهس روویان لهناوندهكانی كۆكردنهوهیی یارمهتیهكان كردو پارهو خۆراكیان بۆئاوارهكانی شهنگاڵ وشاری كۆبانی لهرۆژئاوای كوردستان بهڕێكرد.
له زۆربهیی شارهكانی وهك، سنه، سهقز، بانه، دیواندهره، مهریوان، كامیاران، سهردهشت، سهلاسی باوهجانی جوانڕۆ و رهوانسهر، هاوڵاتیان دهستیان دایه پشتیونییهكی بهرفراوان بۆ ئاوارهكانی باشوور و خۆرئاوایی كوردستان.
كهمپهینی پشتیوانی بۆئاوارهكانی شهنگاڵ و كۆبانێ پاش رووداوهكانی شهنگاڵ و ئاوارهبوونی دهیان ههزاركهس سهدان كهس لهشارهكانی رۆژههڵاتی كوردستان بهشێوهیی خۆبهخش دهستیان دایهكۆكردنهوهیی یارمهتی ئهم چالاكیانه سهرهتا له شارهكانی ئیلام وكرماشان وجوانڕۆ و رهوانسهر و سهلاسی باوهجانی لهباشووری خۆرههڵاتی كوردستان دهستی پێكرد، پاشان كۆمهڵێك لهچالاكانی مهدهنی و رۆژنامهنووس وبهرپرسانی شورایی شاری سنه لهههڵمهتێكدا دهستیان دایه پێكهێنانی كهمپنێك بۆ كۆكردنهوهی یارمهتی لهشاره جیا جیاكانی پارێزگایی سنهو بههاوكاری مانگی سوری ئێرانی لهشارهكانی سنه، دیواندهره، كامیاران، سهقز و بانه، لهرۆژی پێنجشهممهی رابردووهوه بهماوهی ههفتهیهك دهستیان كردوه بهكۆكردنهوهی یارمهتی بۆ ئاوارهكانی شهنگاڵ و كۆبانی، كه لهگهڵ پێشوازی گهرمو گوڕی هاوڵاتیان بهرهو رووبوهوهو لهكاتێكداباری ئابووری و ژیانی رۆژههڵاتی كوردستان ئاڵۆزه هاوڵاتیان لهیارمهتیهكانیان بۆ ئاوارهكانی شهنگاڵ و كوبانێ درێخیان نهكردوه.
ئیجلال قهوامی، وتهبێژی كهمپینی پشتیوانی له ئاوارهكانی شهنگاڵ و كۆبانی بۆخهندان وتی: "ئامانج لهسازكردنی ئهم كهمپینهیارمهتیدان وپشتیوانیه بۆ لێقهوماوانی شنگال و كوردانی ئێزدی لهباشوور و ههروهها لێقهوماوانی شاری كۆبانی له رۆژئاوایی كوردستان و بۆماوهی ههفتهیهك كهمپینهكه بهردهوام دهبێت له كۆكردنهوهیی یارمهتیهكان و پاش كۆتایی هاتنیان، شتومهكهكان رهوانهیی شوێنهكانی مهبهست لهباشوور و خۆرئاوای كوردستان دهكرێت.
16/08/2014
وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیای فیدراڵ بە سەردانێک گەیشتە هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان.
فرانک واڵتەر شتانمایەر، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیای فیدراڵ پێش نیوەڕۆی رۆژی شەممە 16.8.2014 (ئەمڕۆ)، لە رێی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی هەولێرەوە، گەیشتە هەرێمی کوردستان".
ئەم سەردانەی وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا لە چوارچێوەی ئەو هەڵمەتی هاوکاریکردنە سەربازی و مرۆییەیە، کە وڵاتانی جیهان پێشکەشی حکومەتی هەرێمی کوردستانی دەکەن، لە شەڕی باشووری کوردستان دژی چەکدارانی داعش.
16/08/2014
زۆربەی وڵاتانی جیهان نەیانتوانی لەوە زیاتر خۆیان لەبەردەم وێنەكانی چیای شنگالدا رابگرن، كاتێك دەیان منداڵ، ژن و پیاوی بەساڵاچوو، بەهۆی برسێتی و تینوێتییەوە دەمرن و كەسیش گوێی لەدەنگی دواساتەكانی مردنیان نابێت. هەرچەندە ژمارەی قوربانییەكان هەڵكشان، بەڵام سەرئەنجام كۆمەڵگەی نێودەڵەتی بەدەنگ هات، كەچی رێكخراوەكانی ژنان و منداڵان لە باشووری كوردستان هەر نەهاتنە دەنگ.
رازاو عەبدول، ژنە چالاكڤانێكی سلێمانییە و رۆڵی هەبووە لە بەشێك لەو كەمپەین و خۆپێشاندانانەی لە ماوەی رابردوو بۆ مافەكانی ژنان و منداڵان كراون، پێیوایە رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی لە كوردستان زیاتر لە شكڵی كۆمپانیایەكی بازرگانیدان.
رازاو گلەیی زۆری لە رێكخراوەكان هەیە "كەمن ئەو رێكخراوانەی كە تائێستا توانیویانە كاریان لە چەمكێكی یاخود لە بوارێكی كۆمەڵگادا كردبێت و بیروڕای جیاوازیان لای خەڵك دروستكردبێ".
رازاو، سەبارەت بەو ژن و منداڵانەی كە بەهۆی هێرشەكانی داعشەوە روویان كردە چیای شنگال و بەهۆی نەبوونی خواردن و پێداویستیەكانی دیكەی ژیانەوە گیانیان لەدەستدا، دەڵێ "وەك چۆن رێكخراوەكانی ژنان بێ هەڵوێست بوون، رێكخراوەكانی منداڵانیش بە هەمانشێوە نەیانتوانی هیچ پرسێكی منداڵ بگۆڕن، هەردوولا تەنیا كار بۆ ئەو كێشانە دەكەن كە روویان تێدەكەن و خۆیان بەدواداچوون بۆ كێشەكان ناكەن".
هەروەها گوتی "هێندەی رێكخراوەكان پەیوەستن بە راگەیاندن و دەسەڵاتەوە بۆ وەرگرتنی بودجە، لەو بڕوایەدا نیم هیچ رێكخراوێكی كۆمەڵگەی مەدەنی بتوانێ سەبارەت بەم بارودۆخە 50 كەس بێنێتە سەر جادە".
لە هەرێمی كوردستاندا ژمارەیەكی بەرچاو لە رێكخراو و سەنتەری داكۆكیكار لە ژنان و منداڵان هەن، بەڵام لە ماوەی ئەو هەفتەیەی ژنان و منداڵانی كوردی ئێزدی لە چیای شنگال گیریانخوارد، هیچكام لەو رێكخراوانە لەسەر شەقامەكان نەبینران و دەنگی ناڕەزاییان بەرز نەكردەوە، تەنانەت بەشدارییان لە هیچ هەڵمەتێكدا نەكرد بۆ كۆكردنەوەی یارمەتی بۆ ئاوارەكان.
نەعمان عەبدولڕەحمان، بەڕێوەبەری بەرنامەكان لە رێكخراوی منداڵپارێزی كوردستان پێیوایە دروستبوونی ئەو بارودۆخە چاوەڕواننەكراو بووە بەتایبەت ئەوەی لە ناوچەی شنگال روویدا، هەرچەندە ئەمە یەكەم حاڵەت نییە لە عێراق بەسەر منداڵدا بێت "بەڵام ئێمە وەك منداڵپارێز بەدواداچوونمان كردووە بۆ پاراستنی ژیانیان و بەردەوام پەیوەندیمان بە رێكخراوی فریاگوزاریی شنگالەوە كردووە".
لەگەڵ ئەوەی بارودۆخەكە لە عێراق روویداوە، بەڵام رێكخراوەكانی منداڵان پێیانوایە ئەگەر پاڵپشتی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان نەبێت ناتوانن بەتەنیا ژیانی منداڵان بپارێزن، چونكە وەك نەعمان دەڵێ "چەندین دایك بەهۆی نەبوونی پێداویستییەوە لەكاتی منداڵبووندا منداڵەكانیان گیانیان لەدەستداوە، ئەمە جگە لەوانەی بەهۆی نەبوونی ئاو و خۆراكەوە گیانیان لەدەستداوە، لەبەر ئەوە بەرزكردنەوەی دەنگی ناڕەزایی لە شەقامدا هیچ كاریگەرییەكی نییە".
بەڵام رەوەندی كوردی لە هەندێك وڵاتی رۆژئاوایی زوو كەوتنە خۆیان و داوای هاوكاری و بەدەمەوەچوونی ژن و منداڵە ئاوارە ئێزدییەكان و باشووری كوردستانیان كرد، یەكێك لە ژنە ئاوارە رزگاربووەكانی چیای شنگال، بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی گوت ئەوەی ئەوان بەسەریان هاتووە ناگێڕدرێتەوە "بڕوامان نەدەكرد رزگارمان ببێت، منداڵان لەبەردەممان بەهۆی تینوێتی و برسێتی دەمردن".
یەكێك لە ئەندامانی رێكخراوەكانی ژنان لە سلێمانی كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە، دەڵێ "ئەگەرچی راستە لەم دۆخانەدا خۆپیشاندانی سەرجادە، كاریگەریی لەسەر رای داعش ناكات، بەڵام هەر بۆ رای گشتی و نێودەوڵەتی گرنگ بوو". گوتیشی "ئەوە دەبێتە رەخنەیەكی گەورە بەسەر رێكخراوەكانی ژنانەوە و نەدەبوو بێدەنگ بین".
پەلاماری چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام (داعش) بۆ سەر ئێزدییەكانی شنگال، رۆژئاوای هێنایە سەر ئەو بڕوایەی چیدی ناكرێ لە دوورەوە سەیری ئەو تراژیدیایە بكرێت و خەڵكی سڤیل لە چاوەڕوانیدا گیان لەدەست بدەن.
16/08/2014
ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بڕیارێکی دەربارەی سزادانی دەوڵەتی ئیسلامی و چەکدارانی بەرەی نوسرە دەرکرد. لە سەر داوای بەریتانیا ئەنجوومەنی ئاسایش کۆبوونەوەیەکی تایبەتی لەبارەی سزادانی دەوڵەتی ئیسلامی ناسراو بە داعش و چەکدارانی بەرەی نوسرە سازکرد، رەشنووسی بڕیارەکە لەلایەن بەریتانیاوە پێشکەشکرا. ئەم بڕیارە بەتووندترین بڕیار دادەنرێت بەرامبەر بە چەکدارەکانی داعش و دەقی بڕیارەکە تایبەتە بە داماڵینی چەک لە چەکدارانی دەوڵەتی ئیسلامی و بەرەی نوسرە و گرووپە تووندڕەوەکانی عێراق و سووریا. بەشێکی دیکەی بڕیارەکە سزادانی دارایی هەردوو رێکخراوەکە لەخۆدەگرێت، هەروەها سزادانی ئەو لایەنانە لەخۆدەگرێت کە بەشداربوون لە ناردنی چەکداران بۆ سووریا و عێراق. خاڵێکی دیکەی بڕیارەکە ناوی ژمارەیەک لە سەرکردەکانی دەوڵەتی ئیسلامی لەخۆدەگرێت کە راستەوخۆ سزاکان دەیانگرێتەوە. بەشار جەعفەری، نوێنەری سووریا لە ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، کە سووریا دەیەوێت ئەو وڵاتانە دەستنیشان بکرێت کە نەوتی سووریا لە چەکدارەکانی بەرەی نوسرە و دەوڵەتی ئیسلامی دەکڕن دەیگەیێننە بازڕەکانی ئەوروپا. ئەم کۆبوونەوەیە بەشێکە لەو هەوڵە نێودەوڵەتیانەی کە بۆ لاوازکردن و لەناوبردنی دەوڵەتی ئیسلامی و بەرەی نوسرە دەدرێت. ئۆپۆزیسیۆنی سووریاش ترسی ئەوەی هەیە بەم بڕیارە کۆتایی بە شۆڕشی چەکداری لە سووریا بێت.
16/08/2014
عوسمان بالیچ، كە كادرێكی ناسراوی نێو پارتی كرێكارانی كوردستان PKK بوو، لە ساڵی 2004 بەچەند هۆكارێكی نادیار وازی لە PKK هێنا و ژیانی تایبەتی خۆی لە گەڕەكی بێدارێ لە شاری زاخۆ لەگەڵ دوو كچ و هاوژینەكەی بەسەردەبرد.
شەوی 7 لەسەر 8 ی ئەم مانگە، كاژێر 12:10 خولەك لەلایەن دوو چەكداری نەناسراوەوە خۆی و كچە سێ ساڵانەكەی كە ناوی (رەوشەن) بوو لە ژووری نوستندا كوژران.
بەپێی ئەو زانیاریانەی تۆڕی میدیایی رووداو لە پلەدارێكی ئاسایش لە زاخۆ دەستیكەوتوون، "كاژێر 12:10 خولەكی شەو دوو چەكداری نەناسراو بەسەر دیواری حەوشەی ماڵی بالیچ دەچنە ئەودیو و لە ژووری نوستنەكەیدا بە شەش گوللە دەستڕێژی لێدەكەن و دەستبەجێ گیان لەدەستدەدات ، كاتێكیش خێزانی بالیچ دەیەوێ كچەكەی (رەوشەن) رزگاربكات گوللەیەك بەر لای چەپی دەكەوێت و لەلای راستی دێتە دەرەوە، لە ئەنجامدا ئەویش گیان لەدەستدەدات".
ئەو سەرچاوەیە سەبارەت بە ئەگەری دەستگیركردنی تاوانبارانی رووداوەكە بە رووداوی راگەیاند، "تائێستاهیچ كەسێكمان لەسەر ئەو رووداوە دەستگیرنەكردووە. لەوكاتەی شەودا كەس لەدەرەوە نەبووە، دراوسێیەكانیشی نوستبوون، لەبەرئەوە هیچ كەسێك ئەو چەكدارانەی نەبینیون ، بەڵام بەپێی ئەو لێكۆڵینەوە بەراییانەی ئەنجامدراون دەركەوتووە، لایەنێكی سیاسی لەپشت كوشتنی عوسمان بالیچەوەیە، ئەو لایەنەش پارتی كرێكارانی كوردستان PKK یە".
گوتیشی: "تائێستا لێكۆڵینەوە لەسەر رووداوەكە بەردەوامە و تەرمەكەی ئێستا لە پزیشكی دادوەرییە و لەم چەند رۆژەی داهاتوو ئەنجامەكان رووندەبنەوە".
سەبارەت بە پەیوەندیكردنی عوسمان بالیچ بە ریزەكانی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە، كارگێڕێكی لقی 8 ی ئەو حیزبە بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، "لەگەڵ هاتنی عوسمان بالیچ بۆ زاخۆ راستەوخۆ پەیوەندی بە ریزەكانی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە كرد، هەرچەندە هیچ پۆستێكی حیزبی نەبوو، بەڵام ئەندامی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو لە زاخۆ".
ژمارەیەك كادیر و ئەندامانی پارتی دیموكراتی كوردستان لە زاخۆ دەڵێن ، كوشتنی بالیچ، تیرۆركردنی ئازاد دێركی دەهێنێتەوە بیریان ، كە لەساڵی 1992 لە PKK جیابووەوە و هاتە ریزی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە و ئەندامی لیژنەی ناوچەی پارتی بوو.
15/08/2014
رووانگەی مافی مرۆڤی سووری باسی رەوشی خوێندن دەکات لە شاری رەقەی سووریا کە داعش تێیدا حاکمە. رێکخراوەکە دەڵێ داعش حەساسییەتی بە وانەی کیمیا و فەلسەفە هەیە
ئەو رێکخراوە باس لەوە دەکات لە لە چەند رۆژی رابردوودا، "دیوانی پەروەردە" ی داعش بەڕێوبەر و مامۆستایانی شارەکەیان کۆکردووەتەوە و بۆ ساڵی نوێی خوێندن کۆمەڵێک رێنماییان دەرکردووە.
بە پێی رێنماییەکان، دەبێ پرۆگرامی خوێندن زیاتر باس لە مەنهەجی ئیسلامی بکات و کتێبەکانیش لەلایەن "پسپۆرانی دیوان"ەوە ببینرێن.
هەروەها لەیەکێك لە رێنماییەکاندا هاتووە پێویستە وانەی کیمیا و فەلسەفە لاببرێن ،چونکە دوو وانەن پشت بە خودا نابەستن.
لەبەرامبەردا داعش بەڵێنیداوە مووچەی مامۆستایان باش بکات کە لەلاین دیمەشقەوە مووچەیان بۆ نانێردرێ.
هەروەها رێکخراوە سوورییەکە ئاماژە بەوە دەکات کە چەکدارانی داعش زۆر پەیمانگایان داخستوون بە بیانووى ئەوەی دژی ئیسلامن.
15/08/2014
یەكێتی ئەوروپا دەخوازێت گرووپی پاڵپشتی بۆ عێڕاق و باشووری كوردستان دروستبكات. بڕیارە لە چەند كاژێری داهاتوودا كۆبوونەوەی نائاسای وەزیرانی دەرەوەی یەكێتی ئەوروپا لە برۆكسل تایبەت بە رەوشی باشووری كوردستان و عێڕاق و هەڕەشەكانی گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی دەستپێبكات.
سەرچاوەیەك لە برۆكسل بە ئاژانسەكانی راگەیاندووە، یەكێك لە پشنیازەكانی یەكێتی ئەوروپا كە بڕیارە گفتوگۆی لەسەربكرێت دورستكردنی "گرووپی پاڵپشتییە". ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەكردووە كە گرووپەكە بە هەماهەنگی لەگەڵ وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دروستدەكرێت و ئێرانش دەگرێتەوە، ئامانج لە دروستكردنیشی بەرانگاربوونەوەی هەڕەشەكانی گرووپی داعشە.
ئەو سەر چاوە دیپلۆماسییە كە نەویستووە ناوی بهێندرێت راشیگەیاندووە، لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئێران، سعودیە، توركیا، میسر، لوبنان، ئوردن و چەند وڵاتێكی دیكەی كەنداو لە گرووپەكەدا دەبن.
بە گوتەی ئەو سەرچاوەیە، ئەوەی گرنگە لەم قۆناغەدا هەمووان بەیەكەوە دژ بە گرووپی داعش بووەستنەوە نەك هەڕەشەكان وەكو بەرەی رۆژئاوا و وڵاتانی ئیسلامی سەیربكرێن. هەرەوەها ئاماژەی بەوەشكردووە كە گرنگە ئامرازێك بدۆزنەوە نەك تەنها بۆ رێگاگرتن لەبەرامبەر داعش، بەڵكو بۆ بەرەنگاربوونەوەی دەوڵەتی ئیسلامی بێت.
15/8/2014
نووری مالیكی دەستبەرداربوونی لە پۆستەكەی راگەیاند و گوتی هیچ پۆستێكم ناوێت و لەپێناو بەرژەوەندی عێراق پۆستەكەم بۆ حەیدەر عەبادی جێدەهێڵم.
دوێشەو نووری مالیكی، سەرۆكوەزیرانی كاربەڕێكەری عێراق و سەرۆكی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا وتارێكی پێشكەشكرد و رایگەیاند: " بۆ گەلی عێراق رایدەگەیەنم، بۆ ئەوەی وڵات هێمن و سەقامگیربێت و هیچ خوێنێك نەڕژێت، وەك ئاسانكارییەك بۆ پرۆسەی سیاسی و پێكهێنانی حكومەتی عێراق هیچ پۆستێكم ناوێ و خۆم لە كاندیدكردن دەكێشمەوە و پۆستەكەم بۆ حەیدەر عەبادی جێدەهێڵم".
مالیكی گوتی : "پۆستەكەی من ئەو متمانەیە كە گەلی عێراق پێان بەخشیم و بەرزترین شەڕەفە بۆ من، لەمەودوا دەبمە سەربازێك بۆ بەرگریكردن لە خاكی عێراق و بەرژەوەندییەكانی و هاوكارێك دەبم بۆ هەموو ئەوانەی بەرپرسیارێتی دەگرنە ئەستۆ". سوپاسی سوپا و هێزە ئەمنییەكان و چەكدارە خۆبەخشەكانیشی كرد لە بەرامبەر رووبەڕوونەوەی "تیرۆر و تیرۆریستان".
15/8/2014
کۆماریخواز/ ناوەندی هەوال/ باکوری کوردستان: به گوێرەی راپورتێک کە له تورکیا بە دەستمان گەیشتووه چالاکوانانی بزۆتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان له هەڵمەتێکی مروڤ دۆستانەدا، هاۆرێ دەگەل چەند چالاکوانی مەدەنی دەستیان به هەلمەتی کۆ کردنەوەی یارمەتی بۆ کورده لێقەۆماوەکانی شەنگال کرد. لەم هەلمەتەدا کاک هیوا مولانائی، هاۆرێ دەگەل دوو چالاکوانی مەدەنی کاک صابر، و کاک هدایت بەشدار و بەرێوبەری ئەم چالاکییه مرۆفدۆستانە و نەتەوەییه بوون
له راستیدا چالاکوانانی بزوتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان له ولاتانی جۆراۆجۆری دنیادا زۆرتر له ئاستی ئیمکانات و توانایی هێزی ئینسانی و لۆجیستیکی خۆیانەوه، لەهەر شوێنێک بۆیان لوابێت، لە رەۆتی چالاکییە مەدەنی، مروڤانه و نەتەوەیەکاندا بەشدار و هاوبەش بوون، و ئەمه جێگای شانازیه بۆ ئەم رەوته سیاسی/مەدەنییه، که لە کات و شوێن، و زەمەنی پێویستدا، وەکوو هێزێکی نەتەوەیی دەرکەوتووە و ئەرکی پیرۆزیی نەتەوایەتی خۆی بە گوێرەی ئیمکانات بەجێ هێناوه
14/08/2014
حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، بڕیاردەدەن دەست بە خەباتی چەكداری بكەنەوە، هەندێك لە پێشمەرگەكەكانی ئەو حیزبانە ئێستا شانبەشانی پێشمەرگە لە بەرەكانی شەڕدان لە دژی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام. هەندێكیشیان ئامادەیی خۆیان دەربڕیوە، بەڵام هێشتا نەچوونەتە بەرەكانی شەڕ.
دوای هێرشی چەكدارانی داعش بۆ سەر چەند ناوچەیەكی هەرێمی كوردستان، پێنج حیزبی رۆژهەڵاتی كوردستان كە بنكە و بارەگایان لە شارەكانی هەرێمی كوردستان هەیە، ئامادەیی خۆیان پێشاندا دژی داعش بوەستنەوە.
لەو پێنج حیزبە سێیان پێشمەرگەیان ناردووەتە بەرەكانی شەڕ، ئەوانیش حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، پارتی ئازادیی كوردستان و سازمانی خەباتی كوردستانی ئێرانن.
هەروەها یەكێك لە كۆمەڵەكان و حیزبی دیموكراتی كوردستانیش ئامادەیی خۆیان نیشانداوە بەرگری لە كوردستان بكەن.
نزیكەی 10 حیزب لە رۆژهەڵاتی كوردستان هەن كە سەرجەمیان لە هەرێمی كوردستانن، بەڵام ماوەی چەند ساڵێكە بەهۆی فشاری كۆماری ئیسلامیی ئێران لەسەر هەرێمی كوردستان، خەباتی چەكدارییان لە دژی كۆماری ئیسلامی وەستاندووە، ئێستا ئەوان دووبارە دەستیان بە خەباتی چەكداری كردووەتەوە، بەڵام بۆ بەرگری لە هەرێمی كوردستان نەك دژی كۆماری ئیسلامی.
دوای ئەوەی سەرەتای هەفتەی رابردوو حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران (حدكا) ئامادەیی خۆی نیشاندا پێشمەرگەكانی بنێرێت بۆ بەرەكانی شەڕ، رۆژی 7/8/2014 پۆلێك پێشمەرگەی ناردە ناوچەی خازر لە رۆژئاوای شاری هەولێر.
بەپێی زانیاریی (رووداو)، حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران نزیكەی 250 پێشمەرگەی ناردووەتە بەرەكانی شەڕ.
رۆستەم جەهانگیری، ئەندامی دەفتەری سیاسی حدكا كە سەرپەرشتیی ئەو هێزە دەكات، بە ئاژانسی كوردپای راگەیاندووە "پێشمەرگەكانی دیمۆكرات بە مەبەستی پاراستنی سەروەریی كوردستان و پشتیوانی لەهێزی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان، لە گوێڕ و مەخموور شەڕیان لە دژی داعش كردووە". جەهانگیری گوتیشی "ئێمە بۆ رێكخستنی هێزەكانمان ستادێكی فەرماندەییمان لەكەسانی شارەزای بواری نیزامی پێكهێناوە، فەرماندە نیزامییەكانی حیزبی دیمۆكرات بەهاوكاری فەرماندەكانی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان سەرپەرشتی هێزەكانمان دەكەن".
بەپێی زانیارییەكان ئەو هێزە تەنیا دوو رۆژ لە ناوچەی مەخموور و گوێڕ ماونەتەوە و دواتر گەڕاونەتەوە بارەگاكانی حدكا. رۆستەم جەهانگیری ئەو زانیاریانەی بۆ ئاژانسەكە پشتڕاستكردەوە و گوتی "ئێمە لەسەر داوای وەزارەتی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان پێشمەرگە و هێزی خۆمان رەوانەی بەرەكانی شەڕ كرد، هەر لەسەر داوای ئەوانیش لە بەرەی شەڕ گەڕاینەوە". گوتیشی "ئەم ماوەیە هێزەكانمان لەژێر فەرماندەیی گشتیی هێزی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستاندا بوون".
دەنگۆی ئەوە هەیە هێزەكانی پێشمەرگەی حیزبی دیمۆكراتی كوردستانی ئێران بەهۆی فشاری كۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە لەبەرەكانی شەڕ كشابنەوە. بەڵام رۆستەم جەهانگیری گوتی "ئێمە لەوبارەیەوە بەڵگەیەكمان لەبەردەستدا نییە، بۆیە ناتوانین ئەو ئیدیعایە پشتڕاست بكەینەوە. ئێمە تەنیا لەسەر داوای هەرێمی كوردستان هێزمان بەرەو بەرەكانی شەڕ بەڕێكرد و لەسەر داوای ئەوانیش گەڕاینەوە".
پارتی ئازادیی كوردستان یەكەم حیزبی رۆژهەڵاتی كوردستان بوو كە ئامادەیی خۆی نیشاندا بۆ بەرگری لە هەرێمی كوردستان، ئەو پارتە ئەمەی بە كردەوە سەلماند كاتێك رۆژی 6/8/2014 پۆلێك پێشمەرگەی ناردە نزیك چیای شەنگال تاوەكو لەگەڵ هێزەكانی پێشمەرگە رووبەڕووی چەكدارانی داعش ببنەوە.
حیزبی دێموكراتی كوردستان (حدك)یش بە دەركردنی راگەیەندراوێك پشتیوانی و ئامادەیی خۆی بۆ هاوكاریی حكومەتی هەرێمی كوردستان راگەیاند و لە بەشێكی راگەیێنراوەكەی (حدك)دا هاتووە: "ئەزموونی سەركەوتووی هەرێمی كوردستان لە باشووری نیشتمان بە دەسكەوتێكی گەورەی هەموو رۆڵەكانی نەتەوەی كورد دەزانین هەروەك لە ماوەی زیاتر لە بیست ساڵی رابردوودا نیشانمان داوە و لە پێناوی سەركەوتن و بەرەوپێشچوونیدا بۆ هەر جۆرە هاوكارییەك ئامادەین".
هەڵگورد حیكمەت، بەرپرسی رۆشنبیری و راگەیاندنی وەزارەتی پێشمەرگەی رایگەیاند لەوەتەی هێرشی داعش بۆ سەر هەرێمی كوردستان دەستیپێكردووە ژمارەیەكی زۆر لە پێشمەرگە و چالاكوانی رۆژهەڵاتی كوردستان پەیوەندییان پێوەكردوون بۆ ئەوەی بەرگری لە خاكی هەرێمی كوردستان بكەن.
لەلایەكی دیكەوە ژمارەیەك لە چالاكڤانان لە شارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان كەمپینێكیان بەناوی كەمپینی پشتگیری لە كۆبانێ و شنگال بۆ كۆكردنەوەی كۆمەك رێكخست.
بەڕێوەبەرانی كەمپینەكە رایانگەیاند كە خەڵكی رۆژئاوا و باشووری كوردستان بوونەتە قوربانیی هێرشی چەكدارانی داعش و ئەوان دەیانەوێت هاواری قوربانیان بگەیەننە گوێی بەرپرسانی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان.
هاوكات رۆژی هەینی رابردوو كە لە ئێران و رۆژهەڵاتی كوردستان رۆژی پەیامنێران بوو، چەكەكانیان لەسەر سەكۆیەكی باڵەخانەی پارێزگای ئەو شارە دانا، ئەمەش وەك رێزگرتنێك لە گیانی ئەو پێشمەرگە و هاووڵاتییە مەدەنیانەی باشوور و رۆژئاوای كوردستان كە لەلایەن چەكدارانی داعشەوە شەهید كراون.
تەپوتۆزی داعش گەیشتە رۆژهەڵات
چەكدارانی داعش بە تەنیا مەترسی نین بۆ سەر رۆژئاوا و باشووری كوردستان، بەڵكو هەڕەشەكانی ئەو گرووپە گەیشتە رۆژهەڵاتی كوردستانیش.
بەپێی ئاژانس و ماڵپەڕەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، رۆژی پێنجشەممەی رابردوو لە شاری بانە ژمارەیەك گەنجی مۆتۆرسوار ویستوویانە دۆخی شارەكە بشێوێنن و بەوتەی خەڵكی شارەكە دروشمی لایەنگری لە "داعش"یان گوتووەتەوە.
شایەتحاڵێك بە هەواڵنێری ئاژانسی كوردپای گوت "ئەو لاوانە شەرواڵی كورتیان لەبەردابووە و دروشمی لایەنگری بۆ داعشیان گوتووەتەوە".
بەقسەی هاووڵاتیان، دوای مانۆڕی ئەو لاوانە، هێزە ئەمنییەكان چوونەتە شوێنی رووداوەكە، بەڵام كەسیان دەستگیر نەكردووە.
دەگوترێت چەند رۆژێك لەمەوبەریش چەند كەسێك لە لایەنگرانی "داعش" لە ناوچەی ئاویەری شاری سنە هەڕەشەیان لە خەڵك كردووە.
14/08/2014
فرانسوا هۆڵاند، سەرۆكکۆماری فەرەنسا لە میانەی پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، رایگەیاند، كە وڵاتەكەی بە كردەیی ناردنی پشتیوانیی سەربازیی بۆ هەرێمی كوردستانی دەستپێكردووە.
بە پێی راگەیەنراوی سەرۆكایەتی هەرێمی کوردستان، "لەم پەیوەندییەدا سەرۆككۆماری فەرەنسا دەستخۆشی لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كردووە لە پاراستنی پێكهاتەكانی كوردستان و دووپاتی كردووەتەوە، كە فەرەنسا ئەوەی لە دەستی بێت بۆ سەركەوتنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و گەلی كوردستان لەشەڕی دژ بە چەكدارانی داعشدا درێخی ناكات".
هەر بەپێی راگەیەنراوەكە، مەسعود بارزانی سوپاسی سەرۆك، حكومەت و گەلی فەرەنسای كردووە "بۆ ئەو هەڵوێستەی كە بۆ پشتگیریكردنی گەلی كوردستان نیشانیان داوە".
سەرۆکی هەرێمی کوردستان هەروەها دەستخۆشی لە فەرەنسا كردووە، كە "لەنێو وڵاتانی ئەوروپاییدا رۆڵێكی پێشڕەوانەی هەبووە" بۆ كۆمەکە سەربازی و مرۆیییەکان بۆ گەلی كوردستان و راشیگەیاندووە، كە "هیوادارین وڵاتانی دیكەی جیهانی ئازادیخواز و دیموكراتخواز هەمان هەڵوێستی كردەیی فەرەنسا بگرنەبەر لە پشتیوانیكردنی كوردستان".
14/08/2014
مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان پەیامێك بۆ رای گشتی باشووری كوردستان بڵاودەكاتەوە و تێیدا تیشكدەخاتە سەر رووداوەكانی شنگال و ئەو كارەساتەی لەو ناوچەیە بەهۆی دەستبەرداگرتنی لە لایەن چەكدارانی داعشەوە روویدا.
لە پەیامەكەیدا بارزانی دەڵێت: "ئەو بەرپرسە ئەمنی و سەربازی و حیزبیانەی ئەركی پاراستنی دەڤەری شنگالیان لەئەستۆبوو لەسەر كارەكانیان لادران و ئەو كەسانەی كە لە پاراستنی خەڵك و پێشمەرگە كەمتەرخەم بوونە سزادەدرێن".
دەقی پەیامەكە:
جەماوەری خۆشەویستی كوردستان
لەبەرانبەر هێرشی دڕندانەی تیرۆریستاندا كوردستان ئازایانە بەرگری لەخۆی دەكات و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و وڵاتانی دۆستیش پشتگیریی خۆیان بۆ گەلی كوردستان ڕاگەیاندووە و پشت بەخوای مەزن و ئیرادەی ئێوە و هێزی پێشمەرگە تیرۆریستان تووشی شكست دەبن و تۆڵەی شەهیدان و ئاوارەكان و كارەساتی شنگالیان لێ دەكەینەوە. جێگەی خۆیەتی دەستخۆشی لە هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان بكەم كە ڕێگەیان بۆ ڕزگاركردنی خوشك و برا ئێزیدییەكان لە چیای شنگال كردووەتەوە و ژمارەیەكی زۆریان لەو ئازیزانە ڕزگار كردووە. هەروەها بەپێویستی دەزانم زۆر سپاسی ئەمەریكا و وڵاتانی دۆستی گەلەكەمان بكەم كە زۆر یارمەتیان دا بۆ ڕزگاركردنیان.
لە دوای ڕووداوەكانی شنگال و ئەو كارەساتەی بەسەر خوشك و برا ئێزیدییەكانماندا هات، ئەو بەرپرسە ئەمنی و سەربازی و حزبیانەی ئەركی پاراستنی دەڤەری شنگالیان لەئەستۆ بوو لەسەر كارەكانیان لادران و لیژنەیەكی لێكۆلینەوەیش بۆ دەرخستنی ڕاستییەكان پێك هاتووە و لیژنەكە بڕیار لەسەر سزادانی ئەو بەرپرسانە دەدات كە لە پاراستنی خەڵك و پێشمەرگە، كەمتەرخەم بوونە.
ئەوەی لە شنگال ڕوویدا تەنیا بەسەر خوشك و برا ئێزیدییەكاندا نەهاتووە بەڵكو زامێكە هەموومان ئازار دەدات. ئەو بەرپرسانە دەبوایە گیانی خۆیان فیدا كردبا و شنگال بەجێنەهێڵن، هەر وەك بەڵێنیان بە من دابوو، دەبوایە لەگەڵ ئەو پێشمەرگە قارەمانانە كە شێرانە مانەوە و بەرگرییان كرد، بمێننەوە. پشت بەخوای گەورە ناهێڵین دوژمنان بە مەرامەكانیان بگەن.
مسعود بارزانی
سەرۆكی هەرێمی كوردستان
14ـی 8ـی 2014