فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

 

بنێشتی کوردی ، ئەو بنێشتە تایبەتە کوردییەی کە جگە لە کورد، داواکاریی زۆربەی عەرەب و فارسەکانیشە، کە لەدوای کۆتاییهاتنی وەرزی بارانبارین و دەستپێکردنی وەرزی گەرما بنێشتە تاڵی دارەبەنەکان لەلایەن جووتیارانەوە کۆدەکرێنەوە و بەو کەسانە دەفرۆشرێت کەبنێشی کوردی لێ دروستدەکەن.

شێوازی دروستکردنی بنێشتەکە جیاوازە، زۆرجار دەگوترێت جگە لە ئاو چەندین مادەی جۆراوجۆری  تێکەڵ دەکرێت، بەجۆرێک رێژەی ئاو و مادەکانی دیکە لە گیراوەی بنێشتەکەدا زۆرترن لە بنێشتە تاڵەکە، بەمجۆرەش بە تێچوویەکی کەمتری ئاسانتر بنێشتەکە دروستدەکرێت.

خاوەن کۆمپانیایەکی دروستکردنی بنێشتی کوردی، کە تاڵە بنێشتەکەی لە گوندەکانی دەوروبەری سلێمانییەوە دەهێنێت، ساڵانە لە ٢٠/٦ تا ٢٠/٨ بنێشتی کوردی دروستدەکات، دەشڵی جگە لە ئاو هیچ مادەیەک تێکەڵی بنێشەتە تاڵەکە ناکات ، چونکە زۆرترین داواکاری لەسەر ئەو جۆرە بنێشتەیە.

هەر لە کۆنەوە بنێشتی کوردی  وەک دەرمان ناسێنراوە، بەڵام بەقسەی زۆربەی لە هاونیشتمانیان بێت ئەو بنێشتانەی ئێستا لە بازاڕەکاندان لەبری دەرمان خواردنی هەندێک جۆری دەبێت هۆکاری نەخۆشی.

18/5/2015

 

 

سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری CHP رایدەگەیێنێت، بەپێی ئەو راپرسییانەی بەوان گەیشتوون ، پارتی دیموکراتی گەلان HDP دەتوانێ بەندی سەدا 10 تێپەڕێنێ.

کەمال کڵچدارئۆغڵو، سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری CHP رەخنەی لە پڕۆسەی ئاشتی گرت و گوتی: "ئەو پڕۆسەیە لەسەر بێمتمانەیی بونیادنراوە، پێویستە قسەی هادەپەییەکان وەک تەمەننایەک وەربگرین، چونکە کاراکتەری سەرەکی ئۆجەلانە".

بە بۆچوونی کڵچدارئۆغڵو، گەورەترین کارەسات کە رووبەڕووی تورکیا ببێتەوە ئەوەیە کە پارتی داد و گەشەپێدان AKP بە تەنیا دەسەڵات بگرێتەوە دەست، ئەو دەڵێت: "ئەگەر دەتانەوێ تورکیا بخەنە نێو کارەساتێکەوە، ئەوا AKP با بەتەنیا دەسەڵات بگرێتەوە دەست".

کڵچدارئۆغڵو دەڵێ کە داوای کردووە بەندی سەدا 10 لاببرێ، بەڵام دەسەڵات رازینەبوو، "عەیبێکی دیموکراسییە ئەو پارتە سیاسییەی کە سەدا 9 ی دەنگەکان بەدەستبهێنێ نەتوانێ بێتە پەرلەمان، هەر حیزبێک سەدا 1 ی دەنگەکان بەدەستبهێنێ، هەر هیچ نەبێ پێویستە سکرتێرە گشتییەکەی بچێتە پەرلەمان".

هەروەها رەخنە لە پارتی دیموکراتی گەلان HDP دەگرێت و دەڵێ: "ئەگەر هادەپە روون و راشکاوتر بوایە، لەچوارچێوەی چارەسەرکردنی پرسی کورد بەندی سەدا 10 ی دەخستە یەکەم ماددەی چارەسەری".

18/5/2015

 

 

دەزگای دادوەریی ئێران رەتیدەکاتەوە، هیچ کەسێک لەو وڵاتە بە هۆکاری سیاسی لەسێدارەدرابێت. داواش لە ناوەندە نێودەوڵەتی و ریپۆرتێرانی نەتەوە یەکگرتووەکان دەکات، "چیدیکە بەرگی سیاسیبوون بەبەر ئەو کەسانەدا نەکەن ، کە بەهۆی ئەنجامدانی چالاکی چەکدارییەوە سزادەدرێن".

دوای بێدەنگییەکی چەندین ساڵە، بەرپرسانی ئێران بە ئاشکرا لە بارەی رەخنە نێودەوڵەتییەکان لە دۆخی مافی مرۆڤ لەو وڵاتە بەدەنگ هاتن. لیژنەی مافی مرۆڤی سەر بە دەزگای دادوەریی ئێران لە بەیاننامەیەکدا وەڵامی بەیاننامەی هاوبەشی ریپۆرتێرانی نەتەوە یەکگرتووەکان لەبارەی دۆخی مافی مرۆڤ لەو وڵاتە و هەروەها رێژەی زۆری سزای لەسێدارەدانەکان لە ئێران، دەداتەوە.

لیژنەی مافی مرۆڤی ئێران، ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان لەبارەی رێژەی لەسێدارەدراوان لەو وڵاتە لەساڵی 2015 رەتدەکاتەوە و دەڵێت ئەوە راست نییە کە لەماوەی پێنج مانگ و نیوی رابردوودا 340 کەس لە ئێران لەسێدارەدرابن. داواش دەکات ناوەندە نێودەوڵەتییەکان ئەگەر بەڵگەیان لەو بارەوە هەیە بیخەنەڕوو. 

لیژنەی مافی مرۆڤی ئێران لەو بەیاننامەیەدا زۆربەی حاڵەتەکانی لەسێدارەدان بە بازرگانی ماددەی هۆشبەر دەبەستێتەوە و دەڵێت "ئێران لە دراوسێیەتی گەورەترین بەرهەمهێنەری ماددەی هۆشبەری نەریتی جیهاندایە و ساڵانە لەو وڵاتەدا زۆرترین رێژەی ماددە هۆشبەرەکان دەستیان بەسەردا دەگیرێت".

لە یاسای ئێراندا زیندانی سیاسی پێناسە نەکراوە و گیراوە سیاسییەکان بە زیندانیانی ئەمنییەتی ناو دەبرێن. لە بەیاننامەکەی لیژنەی مافی مرۆڤی ئێرانیشدا هاتووە، "بانگەشەی لەسێدارەدانی زیندانیانی سیاسی بەتەواوی درۆیە" و داوا دەکات چیدیکە ئەو کەسانەی بەهۆی چالاکی چەکدارییەوە سزا دەدرێن نەخرێنە ژێر ئاڵای زیندانی سیاسی. ئاماژە بەوەشکراوە کە لە رەوتی دادوەریدا، رەگەز، مەزهەب و حاڵەتی نەتەوەیی تاوانباران لەبەرچاو ناگیرێت. واتا هەموو لەبەرامبەر یاسادا بەرابەرن. بەڵام لە بەرامبەردا، حکومەتی ئێران بەوە تۆمەتبارە کە تۆمەتی ئەمنی بۆ چالاکڤانانی سیاسی و مەدەنی دادەتاشێت و زۆرجار هەر ئەو تۆمەتەیان لێدەکرێتە بیانوو بۆ ئەوەی کە قورسترین سزا، واتا لەسێدارەدانیان بەسەردا بسەپێت.

رێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی پارێزەری مافی مرۆڤیش رەخنە لە یاسا، سیستەمی دادوەری و شێوازی هەڵسوکەتی دامودەزگا ئەمنییەکان لەگەڵ دەستگیرکراوان دەگرن. بەپێی ئاماری ناوەندە جیهانییەکانیش، ئێران لەرووی رێژەی زۆری لەسێدارەدانەوە، لە پلەی دووەمی جیهاندایە و لە ریزی پێشەوەی ئەو وڵاتانەدایە کە زۆرترین رێژەی رۆژنامەوانیان تێدا بەنکراوە. 

rudaw

18/5/2015

mursi misrr

 

دوای ئەوەی دادگای میسر بڕیاری لە سێدارەدانی بۆ محەممەد مورسی، سەرۆکی لەکارلادراوی میسر دەرکرد، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئەو بڕیارەی بە ناکۆک لەگەڵ یاسا وەسفکرد و سکرتێری گشتی نەتەوەیەکگرتووەکانیش نیگەرانی خۆی لەو بڕیارە نەشاردەوە.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، بڕیاری لەسێدارەدانی محەممەد مورسی، لەگەڵ سەروەری یاسا ناکۆکە.

هاوکات گوتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان بان کی مۆن، نیگەرانی خۆی لە  رەوانەکردنی فەرمانی لەسێدارەدانی مورسی بۆلای موفتی میسر بەمەبەستی دەربڕینی بۆچوونی خۆی سەبارەت بە بڕیارەکەی دادگا دەربڕی.

دادگای تاوانەکانی میسر رۆژی شەممە16 ی ئایار بڕیاری سزای مەرگی بەسەر محەممەد مورسی سەرۆکی پێشووی میسر و یەکەمین سەرۆکی هەڵبژێردراوی دوای بەهاری عەرەبی میسردا سەپاند و دۆسیەکەی رەوانەی موفتی گەورەی میسر کرد.

محەممەد مورسی سەرکردەی ئیخوان یەکەمین سەرۆکی هەڵبژێردراوی میسر بوو، لە دوای شۆڕشی ٢٥ی یەنایەری 2012، بەڵام لە مانگی حوزەیرانی 2013 بە کودەتایەکی سەربازی لەلایەن عەبدولفەتاح سیسی وەزیری بەرگری ئەوکاتەی میسر و سەرۆکی ئێستای میسر لەسەر کار لادرا، لەوکاتەشەوە بزووتنەوەی ئیخوان وەک رێکخراوێکی نایاسایی لە میسردا قەدەغەکراوە.

17/5/2015

alai swedd

 

ساڵانە سوێد چەک بە ٧٥ وڵات دەفرۆشێت، کە لەنێویاندا ٢٦ وڵاتیان حوکمی دیکتاتۆرین و  مافەکانی مرۆڤ تێیاندا پیشێل دەکرێت یانیش ئازادی تێیاندا سنووردارە.

رۆژنامەی SVD ی سوێد لە راپۆرتێکدا ناوی ئەو وڵاتانە ئاشکرادەکات کە سوێد ساڵانە چەکیان پێدەفرۆشێت. 

پەیماننامەی فرۆشتنی چەک بە سعودییە بوو بە باس و خواسێکی گەرمی سیاسی لە کۆتایی زستانی ئەمساڵدا، کە دواتر حکومەتی سوێد ناچاربوو، پەیماننامەکەی هەڵوەشێنێتەوە.

بەگوێرەی قسەی نوێنەرانی رێکخراوی فریدۆم هاوس، تەنیا لە نێوان ساڵانی ٢٠١١ تا ٢٠١٣ بایی یەک ملیار دۆلار، چەک بە تایلاند فرۆشراوە. 

لە ١٠ وڵات لەو ٢٦ وڵاتەی کە سوێد چەکی پێ فرۆشتوون، تاوانی گەورە دژی مافەکانی مرۆڤ ئەنجامدراون، کە ئەمانەن: تایلاند، پاکستان، ئیمارات، بەحرەین، کوەیت، عومان، میسر، بروونی و جەزائیر و سعودییە. هەروەها چەکی سوێدی بە وڵاتانی دیکە کە کێشەی دیموکراتی یان پێشێلکردنی مافی مرۆڤیان تێدایە وەکو تورکیا، مالایسیا، رووسیا، مەکسیک، بەنگلادش و کازاخستان.

قسەکەری لێبوردنی نێودەوڵەتی (ئەمنستی ئینتەرناشناڵ)  لقی سوێد، ئیلیسابێس لۆفگرێن، داوا دەکات کە دەبێت فرۆشتنی چەک و هەناردەکردنی بۆ ئەو وڵاتانەی تاوانی دژەمرۆڤایەتیان تێدا ئەنجام دەدرێت هەرچی زووترە رابگیرێت.
 
سیمۆن ویزمان، لێکۆڵەر لە ئینیستوتی  SIPRI (ئینیستوتی ئاشتی نێونەتەوەیی لە سوێد)، پێیوایە هەناردەکردنی چەک لە لایەن سوێدەوە نیشانەی پرسیاری لەسەرە بەتایبەتی فرۆشتنی فڕۆکە بە تایلاند و ئیمارات، هەروەها سیستمی چاودێری بە پاکستان. ئیمارات کەڵک لە چەکی سوێدی وەردەگرێت لە شەڕی یەمەن و هەروەها پاکستان لە دژی تاڵیبان بەکاریدەهێنێت.

لە لایەکی دیکەوە چەکی سوێدی دەستاودەستی پێدەکرێت و دەفرۆشرێنەوە، بۆ نموونە بە وڵاتانی وەکو سووریا (١٩٩٤)، سعودیە (٢٠٠٥)، عێراق (٢٠١٤).  ویزمان، پێیوایە زۆر زەحمەتە بتوانرێت رێگری لە فرۆشتنی چەکی سوێدی بە دەستی دوو بگیرێت.

خالید ئیبراهیم، بەرپرسی سەنتەری جەزیرەی مافی مرۆڤ، داوا دەکات سوێد بیر لەوە بکاتەوە کە مرۆڤ چۆن لەو وڵاتانەی چەکی پێ دەفرۆشێت مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. "تەنیا نووسینێکی کورت لە تویتەر بەسە کە مرۆڤ بخرێتە زیندانەوە. چالاکوانان بێسەروشوێن دەکرێن وەکو تاونبار سەیریان دەکرێت و ئەشکەنجە دەدرێن. ئیدی چۆن دەبێت وڵاتێکی دیموکراتی وەکو سوێد، چەک بە دیکتاتۆرەکان بفرۆشێت. تکایە ئەوەی لەگەڵ سعودییە کردتان لەگەڵ وڵاتانی دیکەیش هەمان هەڵویستان هەبێت. دەبێت وڵاتێک دەستپێشخەر بێت، تا وڵاتانی دیکەیش چاوی لێ بکەن"، ئەوە قسەی خالید ئیبراهیمە بۆ رۆژنامەی سڤێنسکا داگبلادت.
 
حکومەتی سوێدی نایەوێت هیچ لەو بارەیەوە بڵێت و تەنانەت پارتەکانی ناو پەرلەمانیش بێدەنگییان هەڵبژاردووە، بەقسەی خۆیان چاوەڕێی ئەو لێکۆڵینەوە دەکەن کە بڕیارە پەرلەمان لەو بارەیەوە ئەنجامیبدات. 

17/5/2015

malik fahd u jna nahenyakai janan

 

جەنان حەرب، ئەو ژنەی کە هەڵگری رەگەزنامەی بەریتانی و بەڕەگەز فەڵەستینییە،  نهێنییەکی بنەماڵەی شای سعودیە دەدرکێنێ و ئاماژە بەوەدەکات ، کە لەساڵی ١٩٦٨ کە تەمەنی ١٩ ساڵ بووە، بە نهێنی شووی بە مەلیک فەهد بن عەبدولعەزیز کردووە، کە ئەوکات فەهد بن عەبدولعەزیز لەیەککاتدا مەلیک و وەزیری ناوخۆی عەرەبستانی سعودیە بووە و لە کۆشکی شەرقیە لە خۆرئاوای لەندەن ئاهەنگەکەیان ئەنجامداوە.

جەنان حەرب لە هەڤپەیڤینێکدا نهێنی ژیانی خۆی لەگەڵ مەلیکی کۆچکردووی سعودیە ئاشکرادەکات ودەڵێ: "ئێمە لە بەریتانیا یەکدیمان ناسی و عاشقم بوو، دواتر داوای لێکردم هاوسەرگیریی لەگەڵ بکەم، بەڵام ئەو هاوسەرگیرییە بە نهێنی بێت و کەس پێی نەزانێت ، منیش رەزامەندیم پیشاندا و هاوسەرگیرییەکەمان ئەنجامدا".

ئەو هاوژینەی مەلیک فەهد ئەوەی ئاشکراکردووە، کە گرێبەستی مارەییەکەی ١٢ ملیۆن جونەی ئیستەرلینی بووە، کە بەرامبەرە بە ١٦ ملیۆن یۆرۆ، بەڵام تائێستا ئەو پارەیەی وەرنەگرتووە و لە یەکێک لە دادگاکانی بەریتانیا سکاڵای لەسەر بنەماڵەی مەلیک فەهد تۆمارکردووە و داوای ئەو بڕە پارەیە دەکات، کە وەک مارەیی هاوسەرگیرییەکەی بۆی دیاریکراوە.

 جەنان ئاماژە بەوەدەکات ساڵی ٢٠٠٣ دووساڵ بەر لە کۆچکردنی مەلیک فەهد، لە هۆتێل دورچسەر لە لەندەن لەگەڵ مەلیک عەبدولعەزیز کۆبووەتەوە و بەڵێنی پێداوە کە بڕی ١٢ ملیۆن یۆرۆی بۆ خەرج بکات، بەڵام تائێستا وەرینەگرتووە. 

17/5/2015

 

 

گوتەبێژی پۆلیسی هەولێر بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، کە ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە 16-5-2015 بکوژی مامۆستاکەی زانکۆی سلێمانی دەستگیرکراوە.

ئەو كەسەی مامۆستاكەی زانكۆی سلێمانی كوشتووە گوتوویەتی "ماتۆڕێكم پێبووە‌و لەسەر رێگە ئەو مامۆستایە دەستی شكاندەوە بەسەرمدا‌و دواتریش كوشتم".

رائید كاروان عەبدولكەریم گوتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هەولێر بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند "ئەو بكوژە خەڵكی گوندی سوسێیە‌و لە دانپێدانانی سەرەتاییدا دانیناوە بە كوشتنی مامۆستاكەی زانكۆی سلێمانی". ناوبراو ئاماژەی بەوەدا كە ئەو بكوژە ماتۆڕی پێبووە‌و گوتوویەتی "لەسەر رێگە مامۆستاكە بەسەیارەكە داویەتی بەسەرمدا‌و دواتریش بووەتە دەمەقاڵێمان ‌و منیش بەتەنها كوشتم".

ئێوارەی پێنجشەممەی رابردوو هەڵكۆ محێدینی تەمەن 31 ساڵ كە مامۆستای بەشی جیۆلۆجی زانكۆی سلێمانی بوو لەگەڵ دەستگیرانەكەی لەكاتی گەڕانەوەی لەهەولێرەوە بۆ سلێمانی، كوژرا.

17/5/2015

peshmarga la sangarda

 

رۆژی هەینی 15-5-2015، ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریکا، پڕۆژەبڕیاری یاسای بودجەی بەرگریی ئەمریکای بۆ ساڵی 2016 پەسندکرد، کە لە بەشێکیدا ئاماژە بەوە دەکرێت، دەبێت هاوکاریی سەربازیی بەشێوەیەکی راستەوخۆ بۆ هێزی پێشمەرگە و هێزە سوننییەکان بنێردرێت.

لەم پڕۆژەبڕیارەدا پشتگیری لە داواکەی ئۆباما دەكرێت بۆ هاوکارییكردنی سوپای عێراق بە بڕی 715 ملیۆن دۆلار، بەڵام بەو مەرجەی 25%ی هاوكارییەكە بە شێوەیەکی راستەوخۆ بۆ پێشمەرگە و هێزە سوننییەكان رەوانەبكرێت، 75%ەکەی دیکەشی رابگیرێت تا ئەوکاتەی وەزارەتی دەرەوە و بەرگریی ئەمریکا پشتڕاستی دەکەنەوە کە حکومەتەکەی حەیدەر عەبادی توانیویەتی مەرجەکانی ئەمریکا بۆ پێکهێنانی حکومەتێکی فرەلایەن بە بەشداری هەموو پێکهاتەکانی عێراق جێبەجێبکات.

لەو پڕۆژەبڕیارەدا داوای ئەوەش كراوە، ئەگەر حکومەتی عێراق نەیتوانی مەرجەکانی ئەمریکا بۆ پێکهێنانی ئەمجۆرە حکومەتە جێبەجێ بکات، ئەوا 60% ی ئەم هاوكارییەی دەمێنێتەوە كە 75%ی كۆی هاوكارییەكەیە، بە شێوەیەكی راستەوخۆ بۆ پێشمەرگە و هێزە سوننییەکان بنێردرێت.

ئەو مەرجانەی لەسەر داواكارییەكەی باراك ئۆباما بۆ هاوكاریكردنی سوپای عێراق دانراوان، لەلایەن مەک سۆرنبێری، سەرۆکی لیژنەی کاروباری سەربازی کۆنگرێس دیاریكراون.

ئەم پڕۆژەبڕیارە  پێشتر لەلایەن لیژنەی كاروباری سەربازی كۆنگرێس بە 60 دەنگی بەڵێ بەرامبەر 2 دەنگی نەخێر پەسندكرابوو، ئەمەش نیگەرانی و ناڕەزایه‌تییه‌كی زۆری له‌ به‌شه‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌ی عێراق لێكه‌وته‌وه‌ و به‌ هه‌وڵێكی ئه‌مریكی- زایۆنی بۆ دابه‌شكردنی وڵاته‌كه‌ لێكیاندایه‌وه.

ئەوكات موقته‌دا سه‌در، سه‌رۆکی رەوتی سەدر، هه‌ڕه‌شه‌ی هێرشكردنه‌ سه‌ر ئه‌مریكییه‌كانی كرد ئه‌گه‌ر بێتوو ئیداره‌ی ئه‌مریكا راسته‌وخۆ چه‌ك بۆ پێكهاته‌ جیاوازه‌كانی عێراق بنێرێت.

هەروەها عەبدولهادی حەسانی، سەكردە لە دەوڵەتی یاسا بە تۆڕی میدیایی رووداوی رایگەیاند: "پڕچەككردنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەلایەن ئەمریكا هەڵەیەكی پەیوەندییەكانی دەرەوەی نێوان عێراق و ئەمریكایە، پێویستە ئەمریكاش ئەو هەڵەیە راستبكاتەوەو هەموو رێككەوتنەكانی لەگەڵ حكومەتی ناوەندی بێت".

16/5/2015

fuad mahsum la eran

 

فوئاد مەعسووم، سەرۆککۆماری عێراق لە چوارچێوەی سەردانە فەرمییەکەیدا بۆ تاران، لەگەڵ بەرپرسە باڵاکانی ئەو وڵاتە کۆبووەوە و رۆڵی سەربازیی ئێرانیشی لە شەڕی داعش لە عێراقدا بەرزنرخاند. سەرۆککۆماری ئێرانیش، ئاسایشی عێراقی بە ئاسایشی وڵاتەکەی بەستەوە و هەوڵی کۆنگرێسی ئەمریکاشی بۆ پڕچەککردنی هێزی پێشمەرگە بە خەونێکی شێواو ناوبرد.

فوئاد مەعسووم، دووەمین سەرۆکی کوردی عێراق لە یەکەمین سەردانی فەرمی خۆیدا بۆ تاران، لەگەڵ گەورەبەرپرسانی کۆماری ئیسلامیی ئێران کۆبووەوە. پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی بەغدا- تاران، شەڕی داعش و پرسی ژینگە لە تەوەرە سەرەکییەکانی دیدارە سێ رۆژییەکەی سەرۆککۆماری عێراق بوون. 

لە دیدارەکاندا جەخت لەسەر یەکپارچەیی خاکی عێراق کرایەوە، بەشێوەیەک کە سەرۆککۆماری ئێران، ئاسایشی عێراقی بە ئاسایشی وڵاتەکەی بەستەوە و هەوڵی کۆنگرێسی ئەمریکاشی بۆ پڕچەککردنی هێزی پێشمەرگە بە خەونێکی شێواو ناوبرد. رۆحانی گوتی: " عێراق گەلێکی یەکپارچەی هەیە و رێگەنادرێت کەسانێک لەوپەڕی دونیاوە هەوڵ بۆ پارچەپارچەکردنی بدەن".

راکێشانی هێڵی ئاسنین، رێگا گەشتیاریی و بازرگانییەکان، پتەوکردنی پەیوەندییەکان لە بواری وزە و کشتوکاڵ کۆمەڵێک تەوەری دیکەی گفتوگۆکانی نێوان شاندی عێراق و بەرپرسانی ئێران بوون. تێکچوونی کەشوهەوا و پرسی خۆڵبارینیش یەکێک لەو بابەتانە بوو کە بە وردی هەڵوەستەی لەسەرکرا و لیژنەی بۆ پێکهێندار.

16/5/2015

xolbarin la rojhalati kurdistan

 

لە رۆژهەڵاتی کوردستان خۆڵبارین پێینایە رۆژی سێیەم، بەپێی راگەیێندراوی دەزگا پەیوەندیدارەکانی چوار پارێزگای ئیلام، کرماشان، سنەو ورمێ، رێژەی پیسی کەشوهەوا لە دۆخێكی مەترسیداردایە.

بەگوتەی بەرپرسی تاقیگەی بەڕێوەبەرایەتی ژینگەی پارێزگای کرماشان: " رێژەی گەردیلەکان لە هەوای ئەو پارێزگایەدا 277 میکرۆگرامە لە یەک مەتر چوارگۆشەدا، کە ئەوەش دووبەرامبەری ئاستی رێگەپێدراوە".

لە پارێزگای ورمێ رێژەی گەردیلەکان لە هەوادا 248 میکرۆگرامە، لە پارێزگای سنەش رێژەی گەردیلەکان لە یەكە مەتر چوارگۆشەی هەوادا 267 میکرۆگرامە، کە ئەوەش دووبەرامبەری ئاستی رێگەپێدراوە لەهەردوو پارێزگادا .

بەڵام لە ئیلام هەناسەکان تووندترن، بەگوتەی ئیدارەی ژینگە پارێزی ئیلام ، رێژەی تەپوتۆز واتە گەردیلەکان لە هەوای شارەکانی ئیلامدا بەو شێوەیە بووە، مێهران 458،  ئەیوان 336، ئیلام 185، دێهڵۆڕان 149 میکرۆگرام بوون.

بەرپرسانی ژینگە لە پارێزگاکانی رۆژهەڵاتی کوردستان داوایان لە هاونیشتمانیان کردووە تا ئاساییبوونەوەی رەوشی کەشوهەوا خۆیان لەچوونەدەر بپارێزن، ئەم خۆڵبارینە ماوەی چەندرۆژێکە بەشێک لە ناوچەکانی رۆژهەڵاتی کوردستانی گرتووەتەوە و هاووڵاتیانی بێزارکردووە.

16/5/2015

obama1234

 

لە واشنتن دی سی و هەوارگەی دیپلۆماسی کامپ دەیڤید،  لە ماوەی دوو رۆژی رابردوودا، باراک  ئۆبامای سەرۆکی ئەمریکا و شازادەی جێنشینی سعودیە محەممەد نایف و سەرکردەکانی دیکەی کەنداو، 10 کاژێر کۆبوونەوە. هەریەك لە جۆن کێری وەزیری دەرەوە، ئاشتۆن کارتەر وەزیری بەرگری، جۆن برینان سەرۆکی دەزگای هەواڵگری ئەمریکا و سوزان رایس، راوێژکاری ئاسایشی نەتەوەی ئەمریکا ئامادەی کۆبوونەکان بوون. 

لە دوای کۆبوونەوەکان کۆشی سپی راگەیێندراوێكی بڵاوكردەوە، راگەیێندراوێکی هاوبەش و دۆکیۆمێنتی خاڵە سەرەکییەکانی کۆبوونەوەکەش بڵاوکرانەوە، بەڵام هیچ رێکكەوتنێک واژۆنەکرا.     

بەپێی میدیاکانی ئەمریکاو ناوەندەکانی لێکۆڵینەوەی ئەمریکا، کامپ دەیڤید پەیکەری پەیوەندی ستراتیژی و سەربازی نێوان ئەمریکا و وڵاتانی ئەندام لە ئەنجوومەنی هاریکاری کەنداو دادەڕێژێتەوە. لە كۆبوونەوەكانیشدا باراک ئۆباما ئەرکی پاراستن و ئاسایشی وڵاتانی کەنداوی وەکو بەرپرسیارێتی ئەمریکا وەسفکرد.

16/5/2015

arduxan u nau froka bo halmati halbjardn

 

سەرککۆماری تورکیا دەڵێت، "دەوڵەت بەربەستی سەدا 10 ناکاتە مەرج  و هەر کەسێک بڵێ ئەگەر لەژێر بەندی سەدا 10 بمێنینەوە شتێک دەکەین، باجی ئەم قسانەیان دەدەن".

رەجەب تەییب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا لە دوای سەردانی بۆ ئەلبانیا لەنێو فڕۆکە تایبەتییەکەی وەڵامی رۆژنامەڤانانی دایەوە و ئاشکرایکرد:" بەهۆی پێشهاتەکانەوە کە هەموو هێزە ئەمنییەکانی تورکیا، بە جەندەرمەشەوە لە باکووری کوردستان خراونەتە ئامادەباشییەوە، لە ناوچەکانی دیکەی تورکیاشدا ئەگەر پێشهاتی وا رووبدا هەمان رێوشوێنی ئەمنی دەگرینەبەر".

PKK و PYD هاوتان

ئەردۆغان لێدوانی لەبارەی قسەیەکی مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستانەوە دا کە بارزانی لە سەردانیدا بۆ ئەمریکا ئاماژەی بەوەکرد: "ئەگەر یارمەتی تورکیا نەبوایە کۆبانێ رزگار نەدەکرا". ئەردۆغان گوتی: "راستە، ئەگەر تورکیا رێگای نەدابوایە پێشمەرگە نەیاندەتوانی تێبپەڕن، سوپای سووریای ئازادیش لە هەمان دۆخدابوو. من هەرزوو گوتم: PKK و PYD هاوتان و بەیەکەوە کار دەکەن، بە ئۆبامام گوت یارمەتیان مەدە، چونکە هاوکارییەکان بۆ داعشیش دەڕوا، هەر واش بوو".


بنیاتنانەوەی کۆبانێ سەختە

ئەردۆغان دووبارە بنیاتنانەوەی کۆبانێ بە سەخت دەزانێت و دەڵێت: "ئەگەر بشکرێ زۆر زەحمەت دەبێت، باری دارایی ئەو خەڵکە لەبار نییە بۆ ئەو کارە، راست و چەپیان گیراوە، داوای یارمەتی دەرەکی دەکەن، مەگەر تەنیا بە یارمەتی دەرەکی بتوانرێ کۆبانێ بنیات بنرێتەوە".

ئەم قسانەی ئەردۆغان لەکاتێکدایە کە لە 30/ کانوونی دووەمی 2015دا وەک تەنزێک پرسیی: "ئایا وڵاتانی هاوپەیمانان دەچن ئەو شوێنانە نۆژەن دەکەنەوە کە لە ئەنجامی بۆردوومانەکانیان خاپووریان کردوون؟ ئێمە بەردەوام دەبین لە هاوکارییە مرۆییەکان، بەڵام بەهیچ شێوەیەک بەشداری هەڵمەتی نۆژەنکردنەوەی کۆبانێ ناکەین".

15/5/2015

salah qalab orduni

 

وەزیری پێشووی راگەیاندنی ئوردن رایدەگەیێنێ، پێویستە عەرەب كێشە ناوخۆییەكانی ئێران هەڵگیرسێنێتەوە، ئەگەر بیانەوێت لە مەترسی فراوانبوونی ئێران و دەسەڵاتەكانی خۆیان رزگاربكەن.

ساڵح قەلاب، وەزیری پێشووی راگەیاندن و رۆشنبیریی ئوردن و یەكێك لە دامەزرێنەرانی کەناڵی عەرەبییە، لە وتارێكدا كە لە رۆژنامەی شەرقولئەوسەتی چاپی لەندەن بڵاویكردووەتەوە، لەبارەی كەمكردنەوەی دەسەڵاتەكانی ئێران لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئامەژەی بەوە كردووە " بۆ ئەم هەنگاوە، پێویستە عەرەب یارمەتی برا كوردەكان بدەن لە باشووری كوردستان بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی سەربەخۆ".

وەزیری پێشووی راگەیاندنی ئوردن لە وتارەكەیدا ئاماژە بە گرنگی دەوڵەتی کوردی دەکات و دەڵێت "دروستبوونی دەوڵەتێكی كوردی سەربەخۆ لە باشووری كوردستان، هاندەرێكە بۆ رۆژئاوای كوردستان بۆئەوەی لە سەر هەنگاوی ئەوان بڕۆن و بیر لە چارەنووسی خۆیان و دروستبوونی دەوڵەتێكی سەربەخۆ بکەنەوە، ئەگەر هاتوو پێویستیش بكات چەك هەڵبگرن و خەباتی چەكداری بكەن، پاش بێئومێدبوونیان لە كاری سیاسی و رێگەی ئاشتیخوازانە".

قەلاب هەروەها ئاماژە بە گرنگی و زۆری حەشیمەتی هاونیشتمانیانی رۆژهەڵاتی کوردستان و گرنگیان دەکات و دەڵێت "ژمارەی كورد لە ئێران بە 8 ملیۆن كەس مەزەندەدەكرێت و بە زۆری لە باكووری رۆژئاوای ئێران نیشتەجێن، كورد لە ئێران بە پلەی سێیەم دێت لە رووی ژمارەوە ، پاش فارسەكان و توركمانە ئازەرییەكان".

ساڵح قەلاب، وەزیری پێشووی راگەیاندن و رۆشنبیریی ئوردن بوو، بۆ ماوەی چوار خوول ئەندامی ئەنجوومەنی پیاوماقوڵان بووە، یەکێکیشە لە دامەزرێنەرانی کەناڵی ئاسمانی عەرەبییە.

15/5/2015

lindzi luhan bu ba musulman

 

 لیندزی لۆهان، یەكێكە لە ئەستێرە هەرە بەناوبانگەكانی هۆڵیوود و لەوەتای تەمەنی منداڵییەوە لە بواری سینەما و تەلەفزیۆن كاردەكات، لە ماوەی چەند رۆژی رابردوودا بووە جێگای باسوخواسی میدیاكان بەهۆی ئەوەی  وێنەی بڵاوبووەوە، لە كاتێكدا قورئانی بەدەستەوەیە.

ئەم ئەكتەرە كە بە رەگەز ئێرلەندی و ئیتاڵییە، لەسەر ئایینی كریستیانی كاتۆلیكی پەروەردەكراوە بەڵام لە ماوەی ژیانیدا بەرەو چەند ئایینێكی دیكە رۆیشتووە و پێشتریش بۆ ماوەیەك ئارەزوویی   بودایی دەكرد.

مسوڵمانبوونی لیندزی لۆهان خاڵێكی دیکەیە كە میدیاكانی بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە، و ئەو پێشتریش لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان ئاماژەی بەوەدابوو كە حەزی لە كولتووری عەرەبییە  و وێنەی ئایەتی قورئانی بڵاوکردووەتەوە، بەڵام یەکێك لە یاریدەدەرانی دەڵێت لەوانەیە ئەو بەتەواوەتی نەبووبێتە مسوڵمان.

15/5/2015

 

 

پیشەی سەرەکیی و سەرچاوەی داهاتی هاونیشتمانیانی شارۆچکەی نوورئاوا و شاری دڵفانی پارێزگای لوڕستان ئاژەڵداری و کشتوکاڵە.

ساڵی رابردوو بە هۆی کەمیی ئاو خەسارێکی زۆریان بەرکەوت، ئەمساڵیش بە هۆی سەرمای نابەوەختی وەرزی بەهار، زۆربەی چرۆی کشتوکاڵی بە تایبەت دار و درەختی هەڵوەرین.

حەوتووی رابردوو تەوژمێکی سەرمای ژێر 5 دەرەجەی سانتیگارد شارۆچکەی نوورئاو و شاری دڵفانی گرتەوە و بەپێ بەرواوردی کارناسان، لە 50 ساڵی رابردوودا سەرمای لەو چەشنە ئەم ناوچەیەی نەگرتووەتەوە، بەجۆرێك خەساری زیاتر لە 70 لە سەدی کەرتی کشتوکاڵ و دار و باخەکانی گەیاندووە.

زۆربەی جووتیاران زەوییە کشتووکاڵییەکان و باخەکانیان بیمە نەکردوونەتەوە، رەنگە ئەوەش بیانووێک بێت بۆ بەرپرسانی ناوەندی قەرەبووکردنەوە و بیمە.  هەڵبەت زۆربەی بەرپرسانی دڵفان و نوورئاوا، دەڵێن خەسارەکانی کەرت و کشتوکاڵی بە هۆی تەوژمی سەرماوە لەگەڵ خەسارەکانی دیکە جیاوازیی هەیە و جووتیاران پێویستیان بە قەرەبووکردنەوە هەیە.

شارۆچکەی نوورئاو بە شارۆچکەیەكی پشتگوێخراو ناسراوە، 119 هەزار هێکتار زەویی کشتوکاڵی هەیە، بەڵام تەنیا 19 هەزار هێکتاری بەشێوەی بەرئاو شتوکاڵی تێد دەکرێت و  100 هەزار هێکتارەکەی دیكە بەشێوەی دێمی دەکێڵن.

شاری دڵفانی پارێزگای لوڕستان 740 کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، لە 446 گوند و دوو شار و شارۆچکە  و 10 گەورەدێ پێکهاتووە، لەنێوان پارێزگای کرماشان و هەمەدان هەڵکەوتووە.

rudaw/ 

فەلاح رەحیمی 

16/5/2015

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان