<sup>سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕای گەیاند، نیازی نووری مالیکی، سەرۆک وەزیرانی پێشووی عێراق و سەرۆکی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا باش بووایە، سەردانی هەولێری دەکرد.

کەمێک پێش ئێستا (سێشەممە 19\7\2016)، لە میانی لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا کە لە پەراوێزی مەراسیمی ڕێزلێنان لە قوتابییە یەکەمەکانی کوردستان پێشکەشی کرد و پەیامنێری (باسنیوز)یش لەوێ ئامادە بوو، ڕای گەیاند: ”مالیکی باسی سەردانیکردنی هەولێری نەکردووە، ئەگەر داوا بکات، ئێمە پێشوازی لێ دەکەین“. جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەگەر مالیکی نیازی باش بووایە، سەردانی هەولێری دەکرد و گوتی: ”ئێمە نازانین مالیکی نیازی چی هەیە و پێموایە نیازی باش نییە، منیش پێشتر سەردانی ئەوم کردبوو، بەڵام دەبێت ئەوانەی کە پێشوازییان لە مالیکی کرد، وەڵامی ئەوە بدەنەوە“.

هەر لەو لێدوانە ڕۆژنامەوانییەدا، نێچیرڤان بارزانی سەبارەت بە بەرزبوونەوەی نرخی نەوت ئاشکرای کرد، ئەو بەرزبوونەوەیە کاریگەری بەسەر داهاتی کوردستانەوە نەبووە، چونکە بە گوتەی ئەو، هەرێمی کوردستان پێشتر بەهۆی مووچەی فەرمانبەرانەوە قەرزی کەوتووەتە سەر. گوتیشی: ”ئەو پارەیەی کە لە لایەن ئەمریکاوە بۆ پێشمەرگە دەنێردرێت، لە مانگی 8 دەبێت و کە گەیشت، بەپێی پێویستی بەسەر پێشمەرگەیدا دابەش دەکەین“.

هەر لەو لێدوانەدا نێچیرڤان بارزانی باسی لە دەستپێشخەرییەکەی بارزانی کرد و گوتی: ”ئێستا دکتۆر فواد حوسێن، سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، بە مەبەستی گفتوگۆکردن لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان، ڕاسپێردراوە“.</sup>

^19/7/2016

<sup>ئافرەتێکی کوردی ئێزدی ڕزگاربووی دەست داعش کە بەمەبەستی وەرگرتنی چارەسەریی دەروونی ڕەوانەی ئەڵمانیا کراوە، لەو وڵاتە بە ڕێکەوت لە کەمپێکی پەنابەران ڕووبەڕووی داعشە ئەشکەنجەگەرەکەی دەبێتەوە.

دوێنێ یەکشەممە، کاناڵی (ئەلعالەم)، بڵاوی کردووەتەوە؛ ئافرەتێکی کوردی ئێزدی تەمەن 30 ساڵ بۆی دەرکەوتووە، ئەو داعشەی بۆ ماوەی 4 مانگ ئەشکەنجەی داوە، لەگەڵ هاوسەرکەی لە ئەڵمانیا لەناو کەمپێکی پەنابەرانن.

ئەبو شوجاع دنایی، چالاکوان لە بواری ئازادکردنی کچان و ژنانی ئێزدی لەدەست داعش، بە هەواڵدەریی (ئەسپۆتنیک)ی ڕووسیای گوتووە: "ئەو کچە ئێزدییە لە بازاڕی (بادەن)ی ئەڵمانیا ئەو داعشەی ناسیوەتەوە".

دنایی گوتیشی: "ئەو ئافرەتە ئیزدییە پۆلیسی ئەڵمانیای لەو داعشە ئاگادار کردووەتەوە"، بەگوتەی دنایی پێدەچێت، ئەو داعشە سووری بێت کە بۆ ماوەی 4 مانگ ئەو ژنە کوردەی بەکۆیلە گرتووە و ئەشکەنجەی داوە".

ئەو چالاکوانە جەختی لەوەش کردووەتەوە کە ئەو ژنە کوردە ئێزدییە لەگەڵ منداڵەکانی لە چوارچێوەی بەرنامەی پاڵپشتی لە ژنانی ئێزدی ڕەوانەی ئەڵمانیا کراوە.</sup>

^18/7/2016

<sup>بەپێی ڕاپۆرتێکی هێرانا، ماڵپەڕی چالاكانی مافی مرۆڤی ئێران، بەرەبەیانی دوێنێ یەكشەممەی 16بەندکراو لە گرتووخانەکانەکانی ئێران لەسێدارە دراون.

لە راپۆرتەكەی ھێرانادا ھاتووە؛ یەكێك لەو بەندکروانەی دوێنێ لەسێدارە دراوە، ژن بووە، هاوکات بەگوێرەی زانیارییەکان تەنیا توانراوە شوناسی دوو لەو کەسانە بە ناوەکانی سەعید سابری و موسلم بەهرامی پشتڕاست بکرێنەوە.

رۆژی شەممەی ڕابردوو 4 بەندکراو لە نەدامەتگا، 4 بەندکراو لە گرتووخانەی تارانی گەورە، بەندکراوێک لە قزڵحەسار، بەندکراوێکیش لە بەندیخانەی كەرەج و ژنێكیش كە دیار نییە لە چ بەندیخانەیەک گواستراوەتەوە، لە گرتووخانەی قزڵحەسار لەسێدارە دران.

بە گوتەی بەرپرسانی ئێران ئەو كەسانە بە تۆمەتی بازرگانی بە مادە هۆشبەرەکان لەسێدارە دراون، ئەوە لە کاتێک دایە بەگوێرەی زانیارییەکان هەر دوێنی پێنج بەندکراوی دیکەش لە بەندیخانەکانی کەرەج و بیرجەند لەسێدارە دراون، بەو شێوەیە کۆی ئەو کەسانەی لەسێدار دراون گەیشتووتە 16 کەس.

تۆمەتی زۆربەی ئەو كەسانەی لە ئێران لەسێدارە دەدرێن، بازرگانیکردنە بە مادەی هۆشبەر و بەشیکیشیان بە تۆمەتی بیر و باوەڕی سیاسیی و كوشتن لەسێدارە دەدرێن.</sup>

^18/7/2016

^{بەتۆمەتی پشتگیریكردن لە هەوڵی كودەتا سەربازییەكە، لە شاری ئێلهێی باكووری كوردستان 42 پۆلیس دەستگیركران.}

^{لە هەڵمەتی دەستگیركردنی ئەوانەی پشتیوانی كودەتایان كردووە، كاژێر 22:00ی شەوی یەكشەممە 17/7/2016، پۆلیسی تیمی تایبەت لە شاری ئێلهێ 42 پۆلیسیان دەستگیركرد.}

^{میدیاكانی توركیا هەواڵەكەیان پشتڕاستكردەوە و رایانگەیاند، پۆلیسە گیراوەكان بەتۆمەتی "پشتیوانی كودەتاكەی 15ی تەمموز و لایەنگری فەتحوڵڵا گولەن" دەستگیركراون.}

^{شەوی 15-7-2016 بەشێک لە سوپای تورکیا کودەتایەکی سەربازی ئەنجامدا و كۆشكی سەرۆكایەتی كۆماری توركیا و بینای پەرلەمان لە ئەنقەرە، لەلایەن كودەتاچییەكانەوە بۆردوومانکران.}

^{دوای چەن کاژێرێک و هاتنە سەر شەقامی خەڵک لەوەڵامی داواکاری رەجەب تەیب ئەردۆغان، توانرا کودەتاکە شکست پێبهێنرێت و زۆربەی کودەتاچییەکان دەستگیر بکرێن.}

^{بەپێی دوایین ئاماری لایەنە فەرمییەكانی توركیا، بەهۆی هەوڵی كودەتاكەی ئێوارەی رۆژی هەینی 15-7-2016، 161 هاووڵاتی و پۆلیسی دژە كودەتا و، 104 كەس لە ئەنجامدەرانی كودەتاكە كوژراون، ژمارەی بریندارانیش لە هەردوولا زۆرتر لە هەزار و 400 كەس دەبێت، 6 هەزار كەسیش دەستگیركراون.}

^{هەروەها بە فەرمانی وەزیری ناوخۆی تورکیا، 34 فەرماندەی سوپا، لەنێویاندا 5 ژەنەراڵ و 29 ئەفسەر بە پلەی کۆڵۆنێل لەکارلادراون. 40 دادوەری نوێش بۆ لێکۆڵینەوە لە کەیسی رووداوەکە راسپێردراون.}

^18/7/2016

^{فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند، عەرەبستانی سعودیە یا وڵاتانی دیکەی ئەنجوومەنی هاوکاری کەنداوی فارس، توانای هەڕەشەکردنی سەربازییان لە ئێران نییە، دوژمنی سەرەکی کۆماری ئیسلامی ئێران ئەمریکایە نەک عەرەبستانی سعودی.}

^{دەریاوان عەلی فەدەوی، فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسدارانی ئێران رۆژی شەممە 16-7-2016 لە کۆبوونەوەیەکدا رایگەیاند، ئەگەر پێویست بکات، دەتوانین وەها زیان بە سعودییە بگەیەنین کە قەرەبوو نەکرێتەوە. رۆژانە زیاتر لە 100 بەلەمی سوپای پاسداران لەسەر ئاون و، جگە لە بەلەمی ئەمریکی و رۆژئاوایی هیچ بەلەمێکی دیکەمان لەسەر ئاو نەبینیوە و، هیچ کاتێک کەشتییەکانی سعودیە لە ئاوەکانی خۆیان نەهاتوونەتە دەرەوە.}

^{فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران هەروەها دەڵێ "هیچیەک لە وڵاتانی ئەندام لە ئەنجوومەنی هاریکاریی کەنداوی فارس توانای هەڕەشەکردنی لە ئێران نییە و، خۆشیان ئەمە بە باشی دەزانن".}

^{ناوبراو لە بەشێکی دیکەی قسەکانی رایگەیاند " گۆڕینەوەی شوێنی سعودیە و ئەمریکا لەگەڵ یەکدی وەکو دوژمنی ئێران، پلانی بۆ داڕێژراوە و ئەمریکا، ئیسرائیل و سعودییەکان بەدوای ئەم بابەتەوەن".}

^{پەیوەندی نێوان ئێران و سعودییە لە ساڵانی دواییدا ساردیی تێکەوتووە، پاش کۆچی دوایی مەلیک عەبدوڵڵا و هاتنە سەر کاری مەلیک سەلمان بن عەبدولعەزیز، پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات زیاتر ئاڵۆز بوو. سعودیە بە بەردەوامی ئێران بە دەستتێوەردان لە ناوچەکە و نانەوەی ئاژاوە تۆمەتبار دەکات.}

^{بەمدواییە تورکی فەیسەڵ، سەرۆکی پێشووی دەزگای هەواڵگری سعودییە لە کۆنفرانسی ئەندامانی موجاهیدینی خەلقی ئێران لە پاریس بەشداری کرد، لە گوتەکانیدا رەخنەی لە کارەکانی حکومەتی کۆماری ئیسلامی ئێران گرت و، بە پێوستی زانی کۆماری ئیسلامی ئێران بڕوخێندرێت، ئەمەش کاردانەوەی تووندی بەپرسانی باڵای ئێرانی لێکەوتەوە.}

^17/7/2016

^{ئاڵۆزییەکانی نێوان باکووری کوردستان و تورکیا کاریگەری لەسەر ئاڵوگۆڕە بازرگانییەکانی نێوان باشووری کوردستان و تورکیا دەکەن، کەچی تەنانەت لە ساتی ئەنجامدانی کودەتا سەربازییەکەی تورکیاش جموجۆڵە بازرگانییەکان نەوەستان.}

^{لەبارەی کاریگەرییەکانی هەوڵی کودەتای سەربازی لەسەر دەروازە سنوورییەکانی نێوان تورکیا و باشووری کوردستان و جموجۆڵی بازرگانی لەو دەروازانەوە، ئەیوب نەسری، پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداو لە دهۆک رایگەیاند " جموجۆڵی بازرگانی لەنێوان تورکیا و باشووری کوردستان هەروەکو خۆی بەشێوەیەکی ئاسایی بەڕێوەدەچێت، چونکە هەوڵی کودەتایەکە لە ئەنقەرە و ئیستەنبوڵ درا، کاریگەری لەسەر دەروازە سنوورییەکان نەبوو"}

^{بەپێی لێدوانێکی بەڕێوەبەرایەتیی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئیبراهیم خەلیل، تەنانەت لە ساتی ئەنجامدانی کودەتاکەش هاتن و چوون بەشێوەیەکی ئاسیی بووە، بەڵام بەر لە کودەتاکە ئاڵۆزییەکانی باکووری کوردستان، شەڕی نێوان هێزەکانی سوپای تورکیا و گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە)، کاریگەرییان کردبووە سەر دەروازەی ئیبراهیم خەلیل.}

^{هەر بەپێی گوتەی بەرپرسانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئیبراهیم خەلیل، لە ماوەی مانگی رابردوودا بەهۆی ئاڵۆزییەکانی باکووری کوردستان، زیاتر لە 85% هاتن و چوونی گەشتیار و ئاڵوگۆڕی بازرگانی و لە سنوورە کەمبووەتەوە، بەڵام هەوڵی سوپای تورکیا بۆ کودەتا دژی حکومەت و دەسەڵای تورکیا هیچ کاریگەرییەکی نەبوو.}

^17/7/2016

^{ئاژانسەکانی هەواڵ بڵاویانکردەوە، لە رووداوەکەی شاری نیسی فەرەنسا کچێکی کورد بەناوی شیلان تاوەكو ئێستا بێسەروشوێنە و تەنها جانتاکەی دۆزراوەتەوە.}

^{هێشتا هەواڵی نوێ لەسەر رووداوەکەی شاری نیس بڵاودەکرێنەوە، رۆژنامەیەکی ئەڵمانی بڵاویکردووەتەوە کچێکی کورد بەناوی شیلان، کە لە بەرلینی پایتەختی ئەڵمانیا نیشتەجێیە و تەمەنی 19 ساڵە، لەگەڵ چەند هاوڕێیەکی چووەتە شاری نیس لە فەرەنسا و لەو رۆژەوە هیچ هەواڵێکی نییە و تەلەفۆنی داخراوە.}

^{بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە رۆژنامە ئەڵمانییەکەدا بڵاوکراونەتەوە، کچەکە ناوی شیلانە و خوێندکارە، پۆلیس تەنها جانتاکەی دۆزیوەتەوە و گەڕاندوویەتییەوە بۆ خانەوادەکەی.}

^{پۆلیسی فەرەنساش بڵاویکردووەتەوە، تاوەكو ئێستا لەو رووداوەدا 84 کەس گیانیان لەدەستداوە و ناسنامەی 16 کەسیان دیارنییە، لەگەڵ برینداربوونی 202 کەس.}

^{لەنێو بریندارەكانیشدا هەندێک کەس نەناسراونەتەوە، بۆیە پێشبینی دەکرێت لەنێو ئەو کەسانە دابێت، کە هێشتا ناسنامەیان دیارنییە.}

^17/7/2016

<sup>له‌ نوێترین ئاماردا، كه‌ میدیا فه‌رمییه‌كانى توركیا بڵاویان كردووه‌ته‌وه‌، له‌ ئه‌نجامى هه‌وڵى كوده‌تا له‌و وڵاته‌، تائێستا 90 كه‌س كوژراون و 1154 برینداریش هه‌یه‌، هاوكات 1563 ئه‌ندامى سوپا كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و لایه‌نه‌دا بوون كوده‌تایان ئه‌نجامدا، ده‌ستگیر كراون.

ئاژانسى هه‌واڵیی"ئه‌نادۆلۆ"ـى توركى، بڵاویكرده‌وه‌، كه‌ ژماره‌ى كوژراوه‌كانى كوده‌تا سه‌ربازییه‌كه‌ گه‌شته‌ 90 كه‌س و برینداره‌كانیش 1154 كه‌س ده‌بن.

هاوكات، داواكارى گشتى ویلایه‌تى قه‌رقلر ئیلی، له‌ باكوورى رۆژئاواى توركیا، له‌چوارچێوه‌ى هه‌وڵى كوده‌تا، فه‌رمانى گرتنى بۆ جه‌نه‌ڕاڵ به‌كر كۆجاك، فه‌رمانده‌ى لیواى 55ى پیاده‌ ده‌ركرد.

دواى فه‌رمانكه‌، ئه‌مین ئاكاى، به‌ڕێوه‌به‌رى هه‌واڵگرى ویلایه‌ته‌كه‌وه‌ به‌هاوڕێیه‌تى ئیلیاس یاووز، جێگرى داواكارى گشتى، له‌ باره‌گاى لیوا، جه‌نه‌ڕاڵه‌كه‌یان، ده‌ستگیر كرد.

شه‌وى رابردوو هه‌وڵی كوده‌تا له‌ توركیا درا، كه‌ زۆرێك له‌ جاده‌كانى ئه‌نقه‌ره‌ له‌لایه‌ن ئه‌و به‌شه‌ى نێو سوپا كه‌ كوده‌تاكه‌یان ئه‌نجامدا، كۆنترۆڵ كرا، به‌ڵام دواتر، ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگان، سه‌رۆك كۆمارى توركیا، شكست پێ هێنانى كوده‌تاكه‌ى، راگه‌یاند.</sup>

^16/7/2016

^{وەزیری دەرەوەی ئێران نیگەرانی خۆی لە رووداوەکانی تورکیا دەربڕی و رایگەیاند: "کودەتا لە ناوچەکەی ئێمە هیچ جێگایەکی نییە".}

^{رۆژی شەممە 16-7-2016 محەممەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران لە ئەکاوەنتی تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی توویتەر سەبارەت بە رووداوەکانی تورکیا رایگەیاند: "پارێزگاریکردنی ئازایانەی خەڵکی تورکیا لە دیموکراسی و حکومەتی هەڵبژێردراوی خۆیان، سەلماندی کە کودەتا لە ناوچەکەی ئێمە هیچ جیگایەکی نییە و مەحکومە بە شکستهێنان".}

^{لەلایەکی دیکەوە عەلی شەمخانی سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی ئێران سەبارەت بە رووداوەکانی تورکیا رایگەیاند: "بە وردی و بە نیگەرانییەوە رووداوەکانی تورکیامان خستووەتە ژێر چاودێری خۆمان و ناسەقامگیری لەو وڵاتە بە تێکدانی ئاسایش و ئارامی خەڵک دەزانین".}

^{عەلی شەمخانی هەروەها گوتی: "تەواوی سنوورە وشکانی و ئاسمانییەکانی هاوبەشی نێوان ئێران و تورکیا لە ژێر کۆنترۆڵماندایە".}

^{وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە راگەیێندراوێکدا داوای لە گەشتیارانی ئێرانی کرد"شوێنی مانەوەی خۆیان جێنەهێڵن و تاوەکو ئاگادارکردنەوەی دواتر بەشداریی هیچ کۆبوونەوەیەکی جەماوەری نەکەن و هۆشدارە ئەمنییەکانی بەرپرسانی ئەمنی تورکیا بە جیددی وەربگرن".}

^{هەروەها رەزا جەعفەر زادە، گوتەبێژی رێکخراوی فڕۆکەوانی ئێران لە لێدوانێکدا بۆ ئاژانسی هەواڵی فەرمی ئێران، ئیرانا رایگەیاند: "بەو دۆخەی ئێستا لە تورکیا هاتووەتە پێش و تاوەکو دڵنیایی لە هەبوونی ئاسایش و ئەمنیەت، هیچ گەشتێکی ئاسمانی لە ئێرانەوە بۆ تورکیا ئەنجام نادرێت".}

^16/7/2016

^{سەرەتا سەربازانی سوپای تورکیا لە هەردوو پردی بۆسفۆر و سوڵتان ئەحمەد، کە بەشە ئاسیاییەکەی ئیستەنبوڵ دەبەستنەوە بە بەشە ئەوروپییەکەیەوە بڵاوەیان پێکرا. پاشان ژمارەیەک فڕۆکە بە ئاسمانی ئەنکەرەدا دەستیان بە سوڕانەوە کرد.}

^{بەدیلگرتنی سەرۆکی ئەرکانی سوپای تورکیا لەلایەن ژمارەیەک ئەفسەری پلەباڵای سوپاوە، گڵۆپی سەوزی کودەتاکەی داگیرساند و پاشان دەستبەسەر کەناڵی فەرمی حکومەتی تورکیادا گیرا.}

^{کودەتاچییەکان کە خۆیان بە ئەنجوومەنی ئاشتی سوپای هێزە چەکدارەکانی تورکیا ناساند، لە رێگەی تەرەتەوە، پەیامێکیان بڵاوکردەوە و رایانگەیاند: "بۆ پاراستنی دیموکراسی و پێکەوەژیان و ئازادی تورکیا دەستیان بەسەر تەواوی دەسەڵاتەکانی تورکیادا گرتووە".}

^{هەروەها راشیانگەیاند، هەموو ئەو کەسانەی کە تورکیایان گەیاندووە بەم رۆژە، دەبرێنە بەردەم دادوەر و بە سزای خۆیان دەگەیێندرێن و لە داهاتوویەکی نزیکدا دەستوورێکی فرەلایەن دەنووسنەوە.}

^{لەم نێوەندەدا، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا لە رێگەی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە کەناڵی سی ئێن ئێن تورکەوە کرد و داوای لە گەلی وڵاتەکەی کرد کە بڕژێنە سەر شەقامەکان و دژی کودەتاکە بوەستنەوە.}

^{لەگەڵ ئەم پەیامەی ئەردۆغاندا، دەیانهەزار کەس رژانە سەر شەقامەکان و خۆپیشاندانیان سازکرد، ئەمەش بوو بەهۆی دروستبوونی پێکدادان لە نێوان سەربازانی سوپا و خەڵکی سڤیل لەلایەک و سەرباز و پۆلیس لەلایەکی دیکەوە و سەدان سەرباز کە بە فەرمانی کودەتاچییەکان دەجوڵانەوە دەستگیر کران.}

^16/7/2016