لەگەڵ نزیكبوونەوەی وادەی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی كۆماری ئێران كە بڕیارە رۆژی 14/6/2013 بەڕێوەبچێ، وا دەردەكەوێ كە دۆسیەی ئەتۆمی بووبێتە بارێكی گران بەسەر شانی سەرۆك كۆمار و پاڵێوراوەكانی دیكەی سەرۆكایەتییەوە.
حەسەن رووحانی، گەورە ناوبژیوانی پێشووی دۆسیەی ئەتۆمی كە یەكێكە لە هەشت پاڵێوراوەكەی پێشبڕكێی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی، رایگەیاند ئەگەر لەهەڵبژاردنەكاندا سەركەوتن بەدەستبێنێ چاو بە سیاسەتی دەرەوەو ئابووری وڵاتدا دەخشێنێتەوە.
رووحانی لە گردبوونەوەیەكی هەڵمەتی هەڵبژاردنەكاندا لە تاران، رایگەیاند كە ئەولەویەتی لەسەر ئاستی سیاسی بایەخدان دەبێت بە ئاشتبوونەوە لەگەڵ جیهانی دەرەوە و دوورخستنەوەی وڵات لەوشێوازە توندڕەو و شەڕئامێزەی سەرۆكی ئێستا ئەحمەدی نەژاد گرتوویەتییە بەر. لەو رووەوە ئۆباڵی خراپبوونی باری ئابووری وڵاتی خستە ئەستۆی نەژاد و گوتی خراپ بەكارهێنانی بەڕێوەبردنی وڵات و سیاسەتە توندڕەوەكانی ئەو بوونە هۆی سەپاندنی سزا بەسەر وڵاتەكەیدا.
رووحانی لەمیانی ئەو هەڵمەتەدا ئەوەشیگوت كە ئیتر رێگە نادەن ئەوەی لەماوەی هەشت ساڵی رابردوودا ئەم وڵاتە بەخۆیەوە بینی بەردەوام بێت، ئەوەشی دووپاتكردەوە كە ئەو رێگەی سیاسەتێكی میانڕەو و چارەسەری مام ناوەندی و ئاشتیانە لەگەڵ جیهاندا دەگرێتەبەر.
سەبارەت بە بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێرانیش رووحانی گوتی، دەبێ ئەو دەسكەوتە بپارێزرێ و كاربكرێت لەپێناو لابردنی سزاكانی سەر وڵاتەكەی. گوتیشی سەرەڕای هەموو گرفتەكان بەڵام دەتوانین لەو سزایانە دەربازمان بێت بەهاوكاری جەماوەرو یەكێتی و پشتیوانی نیشتمانی و كۆدەنگی لە نێوەندەكانی دەسەڵاتدا. ئاماژەی بەوەشكرد كە یەكێك لەكارە هەرە لەپێشینەكانی بایەخدان دەبێت بە باشكردنی دۆخی ئابووری بەتایبەتی دراوی ئێران كە ساڵی رابردوو نیوەی بەهای خۆی لەدەستداو راگرتنی هەڵاوسان لە سنووری 30%، هەروەها بێكاریش كە بەرادەی 14% زیادی كردووە.
رووحانی كە یەكێكە لە كەسە نزیكەكان لە ئەكبەر هاشمی رەفسنجانی سەرۆكی پێشووتری ئێران، توانی ببێتە جێی سەرنج بەهۆی بایەخدان بەهەڵمەتەكەی و دەركەوتنی بەرچاوی لەبەرنامە تەلەفزیۆنییەكان و بانگەوازەكانی بۆ گرتنبەری رێگەی دیپلۆماسی و ئاشتیانە.
لەلایەن خۆیەوە گوتەبێژی لێژنەی ئاسایشی نیشتیمانی و پەیوەندییەكانی دەرەوە لە ئەنجوومەنی شوورای ئێران لە لێدوانێكدا بۆ تەلەفزیۆنی چین رایگەیاند، ئەنجامی یازدەهەمین خولی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی لە ئێران رێڕەوی دیپلۆماسی ساڵانی داهاتووی وڵات دیاری دەكات ، گوتیشی ئەم هەڵبژاردنە بایەخێكی زۆری هەیە لەسایەی ئەو ئاستەنگانەی رووبەڕووی وڵات بوونەتەوە لەسەر ئاستی ئابووری و سیاسی.
بەڵام سەرۆك كۆماری ئێران كە دووەم مانداتی سەرۆكایەتی تەواوكرد، بەرگری لەخۆی كرد لەبەرامبەر ئەو رەخنە زۆرەی بەرەوڕووی دەكرێنەوە، لەو چوارچێوەیەشدا رایگەیاند كە سیاسەتی ئەتۆمیی وڵاتەكەی پەیوەندی بەوەوە نەبووە و دۆسیەی ئەتۆمی لەدەسەڵاتی ئەودا نییە. سەرچاوە رۆژنامەوانییەكانی ئێران دەڵێن نەژاد لەو لێدوانەیدا پەنجەی تۆمەتباری بۆ ئایەتوڵڵا خامنەیی رێبەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی درێژ دەكات.
لە دوایین مونازەرەی سیاسیدا كە رۆژی هەینی رابردوو پەخشكرا، هەریەك لە حەسەن رووحانی گەورە ناوبژیوانی ئەتۆمی ئێران و عەلی ئەكبەر ویلایەتی وەزیری پێشووتری دەرەوە، رەخنەیان لە سیاسەتی ئەتۆمیی ئەحمەدی نەژاد گرت. هەر لەو مونازەرەیەدا بۆ یەكەمینجار ویلایەتی ئاشكرای كرد كە بەرپرسێكی باڵای حكومەت هەوڵێكی پەكخستووە بۆ گەیشتن بە رێككەوتنێك لەگەڵ نیكۆلا ساركۆزی سەرۆكی پێشووی فەرەنسا سەبارەت بە دۆسیەی ئەتۆمیی وڵاتەكەی. هەواڵەكە ئاماژە بەوەدەكات كە هەرچەندە ویلایەتی راستەوخۆ ناوی ئەحمەدی نەژادی نەبردووە، بەڵام لەو لێدوانەیدا مەبەستی هەر ئەو بووە.
دوای كەمتر لە 24 كاژێر لە سازدانی ئەو مونازەرەیە، نەژاد رایگەیاند كە ئەو پەیوەندی بە رەخنەكانی ویلایەتییەوە نییە، لەبەرئەوەی ئەو خاوەنی بڕیار نەبووە لەو مەسەلەیەدا. چاودێران دەڵێن وا دیارە مەبەستی ئەحمەدی نەژاد خامنەیی بووە كە خاوەنی قسەی كۆتایی و یەكلاكەرەوەیە لەو دۆسییەدا.
لەجیاتی گرنگیدان بە دۆخی نالەباری ئابووریی وڵات و مەسەلەی ئەشكەنجەدانی چالاكوانان و قوتابیان، مونازەرەكان تەنیا لەسەر دۆسیەی ئەتۆمی گیرساونەتەوە.
لەو رووەوە رێككەوتنێك لەنێوان رووحانی و ویلایەتی بەدی دەكرا سەبارەت بە ئاراستەكردنی رەخنەكانیان بۆ ئەحمەدی نەژاد و پاڵێوراوی ئێستا سەعید جەلیلی دەربارەی هەڵسووڕاندنی دۆسیەی ئەتۆمی.
رووداو - ئاژانسەكان
13/06/2013
