تورکیا بۆ یەکەمجار لە نووسراوێکی فەرمیدا ناوی "هەرێمی کوردستان" بەکار دێنێت. بەگوێرەی ئاژانسەکانی تورکیا، لە نووسراوێکی فەرمیدا کە واژۆی والی شێرناخی لەسەرە، بۆ یەکەم جار "هەرێمی کوردستانی عێراق" نووسراوە. لە بەشێکی دیکەی ئەو نووسراوە فەرمیەدا، ناوی هەرێمی کوردستان بە شێوەی کورتکراوەی IKBI (بەڕێوەبەری هەرێمی کوردستانی عێراق" هاتووە. ئەو نووسراوە فەرمیە تایبەت به ئاڵوگۆری بازرگانی نیوان کۆماری تورکیا و حکومەتی هەرێمی کوردستانه.

لە سەرەتای دامەزراندنی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە باشووری کوردستان، دەسەڵاتداران و بەرپرسانی تورکیا خۆیان لە ئاماژەکردن بەناوی فەرمی هەرێمی کوردستان یان حکومەتی هەرێمی کوردستان دزیوەتەوە. هەرێمی کوردستان لە زمانی سیاسی بەرپرسانی تورکیا به باکووری عێراق ناسراوە و حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ناو حکومەت و میدیاکانی تورکیا به بەڕێوەبەرایەتی خۆجێی باکووری عێراق نێو دەبردرێت. دوای پتەوبوونی پەیوەندیە ئابووری و سیاسیەکانی نێوان هەولێر و ئەنقەرە، میدیاکانی تورکیا و هەندێک لە بەرپرسانی ئەو وڵاتە بە زمانێکی نەرمتر باسی هەرێمی کوردستان دەکەن و هەندێک جار ئاماژە بە هەرێمی کوردی باکووری عێراق دەکەن. بەڵام ئەوە یەکەمجارە به شێوەیەکی فەرمی ناوی کوردستان بەکار بێنن.

شەکاوە بێ ئاڵای خەبات لە پێناو سەربەخۆیی و بە دەوڵەتبوونیی کوردستان دا
بەیاننامەی پارتی ئازادیی کوردستان
لە 21 هەمین ساڵوەگەڕی دامەزرانیدا
رۆڵەکانی نەتەوەی کورد!
30 گوڵانی ئەمساڵ، رێکەوتی 19 مای 2012، بیست و یەک ساڵ بەسەر بنیاتنانی حیزبی نەتەوە و نەتەوایەتی، حیزبی خەبات لە پێناو سەربەخۆیی و بە دەوڵەتبوونی کورد، پارتی ئازادیی کوردستان، رادەبرێ.
فەلسەفەی دامەزراندنی پارتی ئازادیی کوردستان کە هەتا ئەمڕۆش لە جێی خۆی ماوە، ئەو خوێندنەوە جیاوازەیە کە بۆ پرسی کورد و خەباتی نەتەوایەتی و ئامانجەکەی هەیەتی.
لە خوێندنەوەی پارتی ئازادیی کوردستاندا، کورد نەتەوەیەکی سەربەخۆ بەڵام دابەش و داگیرکراوە. PAK لەو بڕاویەدایە، کورد لە چوارچێوەی ئەو دەوڵەتانەی بە سەریاندا دابەشکراوە، هەرگیز و لە هیچ فۆرمێک لە دەوڵەتدا، ماف و ئازدییەکانی بەشێوەی تەواو و سەقامگیر، وەدیی نایە. PAK ستراتیژی دیمۆکڕاتیزە کردنی ئەو وڵاتانە بۆ بەدەسهێنانی مافەکانی نەتەوەی کورد، بە تراویلکە و هەدەر چوونی هێز و وزەی کورد دەزانێ. بۆیە ئەمڕۆ لە 21هەمین ساڵوەگەڕی لەدایکبوونیدا، هەروا سوورە لە سەر ئامانجی سەربەخۆیی و دامەزراندنەوەی دەوڵەتی جمهوریی کوردستان.
هاوکێشە و قەیرانی ئێستای کورد و حکومەتی عێراق، دوا ئەزموونی چارەسەر نەکرانی پرسی کورد لەو وڵاتانەیە کە کورد و کوردستانیان بە سەردا دابەشکراوە.
بۆیە پارتی ئازادیی کوردستان پشتگیری لێبڕاوانەی خۆی بۆ گوتاری سەربەخۆیی و راگەیاندنی دەوڵەتی کوردستان کە لە لایان سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەڕێز مەسعود بارزانی/ یەوە هەڵگیراوە، رادەگەیەنێ.
لە ماوەی 21 ساڵی رابردوودا، خەباتگێڕانی رێگای ئازادی و سەربەخۆیی کوردستان، بە خوێن و رەنجی بێ ئەژمار، ئاڵای ئەو ئامانجە پیرۆزەیان شکاوە راگرتووە. سەرۆکایەتی و کۆمیتەی ناوەندیی پارتی ئازادیی کوردستان، هەزاران سڵاوی ئەمەگ و وەفا پێشکەشی شەهیدان و تێکۆشەرانی ئەم خەباتە پڕسەروەرییە دەکا.

شەکاوە بێ ئاڵای خەبات لە پێناو سەربەخۆیی و بە دەوڵەتبوونی کوردستاندا
پارتی ئازادیی کوردستان
کۆمیتەی ناوەندیی
30 گوڵانی 2712
19مای 2012

رووداو- هەولێر
پەرلەمانتارێكی یەكێتی رایگەیاند، لە چەند رۆژی رابردوودا لەسەر ئاستی باڵای حیزبەكەی پەیامێك دراوەتە نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی عێراق كە گرەو لەسەر قووڵكردنەوەی كێشەكانی نێوان پارتی و یەكێتی نەكات". ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتیش ئەوەی پشتڕاستكردەوەو گوتی لە كۆبوونەوەی سەركردایەتیدا بڕیار لەسەر ئەوە درا. ئەو پەرلەمانتارە كە نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێ، ئەوەی نەدركاند كە پەیامەكە بەشێوەی زارەكی بووە یان نووسراو، بەڵام گوتی "گرنگ پەیامەكەی پێگەیشتووە، بۆئەوەی بزانێ كە قسە لەسەر سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكات ئەوە كارێكی خراپی كردووە، چونكە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەموو هەرێمی كوردستانە بە یەكێتییەكانیشەوە".
هەر لەبارەی ئەو پەیامەوە، فەرید ئەسەسەرد ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) گوتی "ئەو بابەتە لە كۆبوونەوەی سەركردایەتی باسكرا، دواتر بەفەرمی ئەو پەیامە بە مالیكی راگەیێندرا"، گوتیشی "لە دوای گەڕانەوەی بۆ بەغدا، مام جەلال لە كۆبوونەوەیەكدا لەگەڵ نوری مالیكی هەڵوێستی یەكێتی پێڕاگەیاندووە لەو قەیرانەی ئێستا عێراق تێیكەوتووە كە ئەوان گرەو لەسەر كێشەكانی نێوان پارتی و یەكێتی نەكەن". ئەسەسەرد ئاماژەی بەوەشدا كە "مالیكی تاكتیكێكی هەبووە بۆ لاوازكردنی بەرەی یەكگرتووی یەكێتی و پارتی". د.فوئاد حوسێن، سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لە هەڤپەیڤینێكدا كە لە ژمارەی رابردووی (رووداو) بڵاوكرایەوە، گوتی كە ئامانجێكی مالیكی لە هاتنەكەی بۆ كەركووك دروستكردنی كێشەبوو لەنێوان پارتی و یەكێتیدا " چونكە پێیوابوو وەزیرەكانی یەكێتی لە حكومەتی عێراقدا دەچنە كۆبوونەوەكەی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لە كەركووك".
ئەڤین هرۆری، ئەندامی سەركردایەتی پارتی، پەیامەكەی یەكێتی لەوكاتەدا بۆ مالیكی بە "گرنگ" وەسفكرد و بە (رووداو)ی گوت "ئێستا لە هەموو كات زیاتر پێویستیمان بە یەكڕیزی ناوماڵی كوردە، چونكە بێگومان مالیكی دەیەوێ كاربكات بۆ قۆستنەوەی گرفتەكانی ئێمە و یەكێتی، بەو دواییەش ئەوەی لێدەخوێندرێتەوە كە دەستدەخاتە نێو یەكڕیزی كوردەوە".

لەلایەكی دیكەوە عەدنان موفتی، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە هەڤپەیڤینێكدا بە (رووداو)ی راگەیاند كە جیاوازی لە هەڵوێستی بارزانی و تاڵەبانی بەرامبەر مەسەلەكانی عێراق جیاوازی نێوان یەكێتی و پارتی نییە، بەڵكو جیاوازی بەرپرسیارێتی ئەو دوو كەسایەتییەیە وەك سەرۆك كۆمار و سەرۆكی هەرێمی كوردستان.
عەدنان موفتی گوتی "وەك دوو سەركردەی كورد جیاوازییەكی ئەوتۆیان نییە، جیاوازییان هەیە لە بۆچوون و چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ كێشەكان. بەڵام لەڕووی مەسەلەی ستراتیژی جیاوازی ئەوتۆیان نییە. لە رێككەوتنی پێنج قۆڵی هەولێر كە سەرۆك كۆمار ئیمزای نامەكەی نەكرد لەبەر ئەوەبوو كە سەرۆك كۆمارەو دەبێ بێلایەن بێ، بەڵام كاك مەسعود لەجیاتی پارتی و یەكێتی ئیمزای كرد، ئینجا ئەگەر خەڵك پێیانوایە ئەوە جیاوازییە لەنێوان كاك مەسعود و مام جەلال، ئەوە وانییە بەڵكو بەرپرسیارێتییان جیاوازە". ئەو هەروەها گوتیشی كە هێشتا دەرفەتی گفتوگۆ لەگەڵ مالیكی ماوە "ئەگەر پابەندی دەستوور بێت"، لەبارەی هەڕەشەكانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش بە بڵاوكردنەوەی بەڵگەنامە لەسەر مالیكی، عەدنان موفتی گوتی "بەباشی نازانم بەڵگە بڵاوبكرێنەوە".

هاوار عه‌بدولڕه‌زاق

رووداو-هه‌ولێر

پسپۆڕانی رۆژئاوایی پێیانوایه‌ ناكۆكی نێوان نوری مالیكی و سه‌ركردایه‌تی كورد به‌شێكه‌ له‌و ناكۆكی و ململانێیه‌ی له‌سه‌ر ئاستی ناوچه‌كه‌ له‌ئارادایه‌ و له‌و بڕوایه‌شدان باشترین رێگا بۆ كورد له‌م قه‌یرانه‌دا ئه‌وه‌یه‌ په‌له‌ نه‌كه‌ن و چاوه‌ڕێ بكه‌ن مالیكی هه‌ڵه‌ بكات، ئینجا كارته‌كانی خۆیان به‌كاربێنن. ماوه‌ی چه‌ند مانگێكه‌، په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا رووی له‌ گرژی كردووه‌ و ئه‌م هه‌فته‌یه‌ش گرژییه‌كه‌ چووه‌ ئاستێكی به‌رزتر، پاش ئه‌وه‌ی مالیكی به‌ تووندی وه‌ڵامی تۆمه‌تی لایه‌نه‌ عێراقییه‌كانی دایه‌وه‌ كه‌ ده‌ڵێن عێراق به‌ره‌و دیكتاتۆری ده‌بات. هه‌فته‌ی رابردووش د.فوئاد حوسێن، سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان رایگه‌یاند كه‌ مه‌سعود بارزانی، سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان گه‌یشتووه‌ته‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ی چیدی كار له‌گه‌ڵ نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق ناكرێت.  ئه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ئه‌و مۆڵه‌ته‌ 15 رۆژیه‌ی له‌ كۆبوونه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌كه‌ی رۆژی 28ی نیسانی رابردوو له‌شاری هه‌ولێر درایه‌ سه‌رۆك وه‌زیران، رۆژی 17ی ئه‌م مانگه‌ كۆتایی هات و سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان له‌ چاوه‌ڕوانی پێشهاتی نوێدان، به‌تایبه‌تی كه‌وا ده‌رده‌كه‌وێ هاوپه‌یمانی نیشتمانی (شیعه‌) له‌باره‌ی مانه‌وه‌ و لابردنی سه‌رۆك وه‌زیران نه‌گه‌یشتبێته‌ بڕیارێكی یه‌كلاكه‌ره‌وه‌.

تۆماس ئه‌مبرۆسیۆ، مامۆستای زانسته‌ سیاسییه‌كان له‌ زانكۆی نۆرت داكۆتای ئه‌مریكی، وایده‌بینێ كه‌ ئه‌و ناكۆكییه‌ی نێوان به‌غدا و هه‌ولێر به‌شێكه‌ له‌ ناكۆكییه‌كانی نێوان وڵاتانی ناوچه‌كه‌، به‌تایبه‌تیش ئێران و سعودیه‌ و توركیا. د. تۆماس له‌وباره‌وه‌ گوتی "ئه‌گه‌رچی ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ی به‌غدا و هه‌ولێر له‌سه‌ری ناكۆكن مه‌سه‌له‌ی ناوخۆیی عێراقن، به‌ڵام پێده‌چێ ئه‌و ناكۆكییه‌ له‌چوارچێوه‌ی ئه‌و ململانێیه‌ بێ كه‌ له‌ سه‌رانسه‌ری ناوچه‌كه‌ له‌نێوان وڵاته‌ زلهێزه‌كانی وه‌ك توركیا، ئێران و سعودیه‌ و وڵاتانی دیكه‌ی كه‌نداو هه‌یه‌، به‌تایبه‌تی له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی سووریا و عێراق".

سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی جێگره‌وه‌ی مالیكی، ئاماژه‌ی به‌وه‌ كردبوو كه‌ ئه‌گه‌ر لایه‌نه‌ شیعه‌كان ئیبراهیم جه‌عفه‌ری سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشووی عێراقیان به‌دڵ بێت، ئه‌وا كورد هیچ لارییه‌كی له‌وه‌ نییه‌. سه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه‌ ده‌بێ كورد چی بكات، تاوه‌كو له‌م قه‌یرانه‌ی عێراق بێ هیچ زیانێك ده‌رباز بێت، ولیه‌م ئۆ بیمه‌ن، پڕۆفیسۆری زانسته‌ سیاسییه‌كان له‌ زانكۆی مانه‌سۆتای ئه‌مریكی پێیوایه‌ كه‌ پێویسته‌ كورد په‌له‌ نه‌كات و رێگه‌ بده‌ن مالیكی هه‌ڵه‌ بكات و دواتر بكه‌ونه‌ جوڵه‌. له‌وباره‌یه‌وه‌ بۆ (رووداو) گوتی "نابێ كورد په‌له‌ بكات به‌وه‌ی ببێته‌ لایه‌نه‌ توونده‌كه‌ی ئه‌و ناكۆكییه‌، ده‌بێ چاوه‌ڕێ بكه‌ن ئه‌و به‌خۆی هه‌ڵه‌ بكات، ئینجا كوردیش كارتی گوشاری خۆی به‌كاربێنێت".

ساکار عەبدوڵڵازادە

رووداو- هەولێر

نەجیبە زکری، رێکخەر و ئەندامی کۆمیتەی ئامادەکاری کۆنفڕانسی نەتەوەیی ژنانی کوردستان رایگەیاند "ژنانی 8 حیزبی رۆژهەڵاتی کوردستان لەسەر بڕیاری بایکۆت کردنی کۆنفڕانس بەردەامن". نەجیبە زکری سەبارە بە هۆکاری ئەو بایکۆتە بە (رووداو)ی راگەیاند "بەراستی هۆکارەکەی بۆ ئێمە ناڕوونه. داوای 25 نوێنەریان لە کۆنفڕانس کردبوو که 24 نوێنەریان بۆ دانرا. داوای ئەندامێکیان لە کۆمیتەی ئامادەکار دەکرد ئێستا 3 ئەندامیان لە کۆمیتەدا هەیه. هەموو ئەو داخوازیانەی پێشکەشی کۆمیتەی ئامادەکار کرابوو جێ بەجێ کراوە".

ئەو ئەندامەی کۆمیتەی ئامادەکاری کۆنفڕانس گوتیشی "من نازانم هۆی ئەو هەڵوێستە چیه. کاتێک لە کۆبوونەوەکان ئامادەبوون و مەرجیان داناوە و داواکانیان جێ بەجێ کراوە و دوای راوێژ و وتووێژ، پرۆتۆکۆلیان لەگەڵ ژنانی 3 پارچەکەی دی واژۆ کردووە، بەڵام بۆچی دوای کۆبوونەوە بریاری بایکۆت دەدەن! بەراستی رەوشتی بەیەکەوە کارکردن بەو شێوەیە نیه، دوای واژۆکردن لەسەر پڕۆتۆکۆلی کۆنفرانس بڕیاری بایکۆت بدەیت و لە هەموو رێکەوتنەکان پاشگەز ببیەوە". سەرەڕای ئەو رەخنانە، نەجیبه زکری راشیگەیاند "هەموو هەوڵێک دەدەین ژنانی ئەو 8 حیزبەی رۆژهەڵاتی کوردستان کە بڕیاری بایکۆتیان داوە لە کۆنفرانس ئامادەبن، بەڵام بڕیاری کۆتایی بەدەستی خۆیانه".

186 ژنی کورد بانگهێشتی کۆنفڕانسی نەتەوەیی ژنانی کوردستان کراون. باشووری کوردستان 78 نوێنەر، باکوور 50 نوێنەر، رۆژهەڵات 24 نوێنەر و رۆژئاواش 17 نوێنەری لەو کۆنفڕانسەدا دەبێت. ئەوە جگە لەوەی 12 نوێنەر بۆکوردانی ئەوروپا، ئەرمەنستان، روسیا، قەزاقستان و لوبنان دانراوە. بەهۆی جیاوازی رێژەی ئەندام و نوێنەرانی پارچەکانی کوردستان لە کۆنفرانس، هەندێک لە ژنانی پارچەکانی دیکە رەخنەیان لە کۆمیتەی ئامادەکار گرتووە.

نەجیبە زکری، رێکخەر و ئەندامی کۆمیتەی ئامادەکاری کۆنفڕانسی نەتەوەیی ژنانی کوردستان دەڵێت "بەهۆی ئەو رەخنە و تێبینیانە، بڕیار درا لە کۆنفرانسدا هیچ پڕۆسەیەکی دەنگدان نەبێت. کۆنفڕانس تەنها پێشنیار دەردەکات و چەند کۆمیتەیەک پێک دێنێت تا پێشنیارەکان جێ بەجێ بکرێن". بڕیار وایە لە 2012/05/22 دووەمین کۆنفڕانسی نەتەوەیی ژنانی کوردستان لە هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان ببەسترێت. ژنانی 8 حیزبی رۆژهەڵاتی کوردستان به هاوبەشی بەشداری کردن لەو کۆنفڕانسەیان بایکۆت کردووە. بەگوتەی ژنانی ئەو 8 حیزبە، بەهۆی لەبەرچاو نەگرتنی سەرەتایی ترین مافەکانی ژنانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە لایەن لێژنەی ئامادەکارەوە، ئەو کۆنفڕانسەیان بایکۆت کردووە.

رووداو-سلێمانى

ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ شه‌ممه‌ لەهۆڵی تەوار له‌ شارى سلێمانى كە زۆر بەناڕەحەت جێگە دەبووەوە مەراسیمی رێزنان لە هونەرمەندی گۆرانیبێژی بەنێوبانگی كورد (مەزهەری خالقی) بەڕێوەچوو. مەراسیمەكە (بنكەی رووناكبیریی و ئەدەبی گەلاوێژ) سازیكردبوو. بەهۆی نەبوونی جێگە ژمارەیەك كە نیوەی ئامادەبووانی نێو هۆڵەكە دەبوون، نەیانتوانی ئامادەی ئەو مەراسیمەبن. پێشوازییكردن لەخالقی كاتێ‌ چووە سەر تەختی شانۆ زۆر گەرموگوڕبوو. خالقی گوتارێكی كورتی پێشكەشكرد و لەوێ‌ گوتی " پێویستە ئیتر كوردیش وەكو میللەتانی دراوسێی خۆی قەدر بدات بە هونەرەكەی و مۆسیقا ببێتە جێی بایەخی زیاترو بە سیستماتیك بكرێ‌ لەوەی زیاتر ئێستا هەیه‌".

فۆتۆ: كاوه‌ شێخ عه‌بدوڵڵا

سەلاحەدین دەمیرتاش لە وەڵامی سەرۆک وەزیرانی تورکیا رایگەیاند "هەرکات ئێمە شارەوانی پاریسمان بەدەست هێنا، ئەوکات ئەردۆغان شارەوانی ئامەد بەدەست دەهێنیت". بە گوێرەی ئاژانسی تورکی DHA، سەلاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی پاڕتی ئاشتی و دیموکراسی BDP، لە وەڵامی قسەکانی ئەردۆغان کە داوای شارەوانییەکانی ئامەد، شێرناخ و وانی کردبوو، رایگەیاند "بەدەست هێنانی شارەوانی پاریس و رۆما و نیۆیۆرک بۆ ئێمە چەندە زەحمەت و دژوارە، بەدەست هێنانی شارەوانیەکانی ئامەد، وان و شێرناخ بۆ سەرۆک وەزیران و پارتەکەی ئەوەندە سەخت و تەنانەت مەحاڵە". رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک وەزیرانی تورکیا و سەرۆکی پارتی داد و گەشەپێدان AKP، لە کۆبوونەوەی سەرۆک شارەوانییەکانی سەر به پاڕتەکەی رایگەیاندبوو "لە هەڵبژاردنی داهاتوودا، شارەوانییەکانی ئامەد، وان و شێرناخم لە ئێوە دەوێت".

BDP  لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی و شارەوانیەکاندا لە زۆربەی شارەکانی باکووری کوردستان سەرکەوتنی بەدەست هێناوە و پارتی داد و گەشەپیدانی دەسەڵاتدار به سەرۆکایەتی ئەردۆغان، سەرەڕای هەوڵی زۆر نەیتوانیوە دەنگی ئەو ناوچانە بۆخۆی مسۆگەر بکات. ئامەد به ناوەندی بڕیاری سیاسی باکووری کوردستان دەژمێردرێت و سەرکەوتن لەو شارە بە مانای سەرکەوتن لە سەرجەم شارەکانی باکووری کوردستانه. هەر بەو هۆیە سەرجەم پاڕتەکانی تورکیا لەکاتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکان، هەوڵ و خەمیان بەدەست هێنانی کورسیەکانی شارەوانی و پەرلەمانی ئامەدە. 

دواى سه‌ردانێكى دوو رۆژى بۆ ئه‌نقه‌ره‌ نێچیرڤان بارزانى، سه‌رۆكى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و شاندى یاوه‌رى  ئه‌مڕۆ هه‌ینى 18.5.2012 گه‌ڕانه‌وه‌ شارى هه‌ولێرى پایته‌ختى هه‌رێمى كوردستان. نێچیرڤان بارزانى له‌و سه‌ردانه‌یدا له‌گه‌ڵ له‌گه‌ڵ سه‌رکۆمار و سه‌رۆکوه‌زیران و وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ و گه‌وره‌ به‌رپرسانى تورکیا کۆ بووه‌وه‌ و چه‌ندین پرسى تایبه‌ت به‌ په‌یوه‌ندیى نێوان هه‌رێمى کوردستان و تورکیایان تاتوێ کرد و هه‌ردوولا ئاماده‌ییان نیشان دا‌ بۆ ئه‌وه‌ى بره‌و به‌ په‌یوه‌ندییه‌ هه‌مه‌لایه‌نه‌کانى نێوان هه‌ردوولا بدرێت و کار بۆ ئه‌وه‌ بکرێت که‌ کۆمپانیا تورکییه‌کان به‌ شێوه‌یه‌کى فراونتر له‌ هه‌رێمى کوردستان وه‌به‌رهێنان بکه‌ن. 

سه‌رۆکى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان و به‌رپرسانى تورکیا هه‌روه‌ها ڕه‌وش و ئاڵۆزییه‌ سیاسییه‌کانى ناوچه‌که‌ به‌ گشتى و عیراقیان به‌ تایبه‌تى تاتوێ کرد و داکۆکى له‌وه‌ کرایه‌وه‌ که‌ کێشه‌کانى عیراق له‌ ڕێگه‌ى دیالۆگ و ده‌ستووره‌وه‌‌ چاره‌سه‌ر بکرێن. تیشکیش خرایه‌ سه‌ر ئه‌و سیناریۆیانه‌ى که‌ چاوه‌ڕێ ده‌کرێ له‌ ئه‌نجامى ئاڵۆزى و کێشه‌کانى ناوچه‌که‌ بێنه‌ ئاراوه‌.  ئاسایشى سنووره‌کانى نێوان هه‌رێمى کوردستان و تورکیا بابه‌تێکى دێكه‌ى ئه‌جێنداى دیدار و کۆبوونه‌وه‌کانى ئه‌نقه‌ره‌ بوو. له‌مباره‌یه‌وه‌ هه‌ردوولا جه‌ختیان له‌ سه‌ر پاراستنى ئارامى و ئاسایشى سنووره‌کان کرده‌وه‌ته‌وه‌.

ده‌رباره‌ى پرسى کورد و چالاکییه‌که‌ سه‌ربازییه‌کانى نێوان سوپاى تورکیا و په‌که‌که‌ش، سه‌رۆکى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان گوتى ئه‌و کێشه‌یه‌ به‌ شێوازى سه‌ربازى و له‌ ڕێگه‌ى توندوتیژییه‌وه‌ چاره‌سه‌ر نابێت و تاقه‌ ڕێگه‌ چاره‌سه‌رى؛ گرتنه‌به‌رى شێوازى ئاشتیانه‌ى سیاسى و دیالۆگه، بۆ گه‌یشتن به‌ چاره‌سه‌ریش؛ ئاماده‌یى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستانى بۆ هه‌ر هاوکارییه‌ک ده‌ربڕى‌.

بڕیاره‌ كاژێر 5ى ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ شه‌ممه‌ له‌ هۆڵى ته‌وارى شارى سلێمانى خه‌ڵاتێكى رێزلێنان ببه‌خشرێته‌ هونه‌رمه‌ندى كورد مه‌زهه‌رى خاڵقى. خه‌ڵاتى رێزلێنانه‌كه‌ له‌لایه‌ن بنكه‌ى ئه‌ده‌بى و رووناكبیرى گه‌لاوێژ ده‌به‌خشرێته‌ هونه‌رمه‌ند مه‌زهه‌رى خالقى، سه‌رۆكى ئه‌نستیتوتى كه‌له‌پوورى كورد. له‌و مه‌راسیمه‌دا به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى هونه‌ره‌كانى میوزیك له‌ سلێمانى و هونه‌رمه‌ند ئیسماعیل سابوورى به‌ گوتنى چه‌ند گۆرانییه‌ك به‌شدار ده‌بن. هه‌روه‌ها فیلمێكى دۆكیومێنته‌رى له‌سه‌ر ژیانى خاڵقى نمایش ده‌كرێت.

هیڤیدار ئەحمەد
رووداو- هەولێر
سەرەڕای رێككەوتننامەی ستراتیژی نێوانیان، بەڵام لەم دواییەدا لەسەر چەند مەسەلەیەكی ستراتیژی پەیوەندی لەگەڵ بەغدا و بۆچوون لەبارەی دەوڵەتی كوردییەوە، ناكۆكی لەبۆچووندا لەنێوان پارتی و یەكێتیدا دەركەوت.  ئەوە لە دوای پەیامی نەورۆزی سەرۆكی هەرێمی كوردستان مەسعود بارزانییەوە دەركەوت ، كە تێیدا رەخنەی لە مالیكی گرت كە تاكڕەوی دەكات لە حوكمداریدا و لەجیاتی جێبەجێكردنی داوا دەستوورییەكانی كورد ، بیر لە هێرشكردنە سەر كوردستان دەكاتەوە. دوای ئەوە جەلال تاڵەبانی، سەرۆك كۆماری عێراق لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ تەلەڤزیۆنی (الجزیرە)دا گوتی "نەخێر مالیكی دیكتاتۆر نییە و تەنیا ئەو بەرپرسیار نییە لە كێشەكانی عێراق، بەڵكو منیش بەرپرسیارم".
فەرید ئەسەسەرد، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، سەبارەت بە بوونی ناكۆكی نێوان یەكێتی و پارتی دەڵێ "دەبێ دان بەوەدابنێین، كە جیاوازیەكی زۆر لە تێڕوانینی پارتی و یەكێتیدا هەبووە، بەڵام لەم رۆژانەی كۆتاییدا بۆچوونی هەردوولا نزیكبووەتەوە لەیەكتر، چونكە لەو هەلومەرجەدا ناكرێ هەریەكیان تێڕوانینێكی جیاوازی هەبێ". بەرپرسانی یەكێتی و پارتی بەردەوام لە لێدوانەكانیاندا دەڵێن كە گرنگی رێككەوتنی ستراتیژی نێوانیان ئەوەیە هەڵوێستیان لە ناوخۆ و دەرەوە بەتایبەت لە بەغدا بەهێز دەكات. پارتی رەخنەی لە سیاسەتەكانی ئێستای مالیكی هەیە و پێیوایە ئەگەر لەو شێوە رەفتاركردنەی ئێستای پاشگەز نەبێتەوە دەبێ لابدرێ، بەڵام یەكێتی لەگەڵ لادانی مالیكی نەبووە. فەرید ئەسەسەرد، دەڵێ "لادانی مالیكیش كێشەكان چارەسەر ناكات". نەك تەنیا لەهەرێمی كوردستان، بەڵكو لەبەغداش هەست بەو جیاوازییە كرا لەنێوان پارتی و یەكێتیدا لەلایەن لایەنە عێراقییەكان و خودی مالیكییەوە، كە تائێستا ئامادەنییە بچێتە ژێر 9 داواكاری پێنج لایەنەكەی كۆبوونەوەی هەولێر.
عەبدولهادی حەسانی، یەكێك لە سەركردەكانی لیستی دەوڵەتی یاسا، كە مالیكی سەرۆكایەتی دەكات دەڵێ "بارزانی بەشێوەیەكی تووند قسە لەگەڵ بەغدا دەكات و كێشەكان قوڵتر دەكات، بەڵام تاڵەبانی وانییە، بە دیپلۆماسیەت و لە چوارچێوەی دەستووردا قسە لەگەڵ ئێمە دەكات". گوتیشی "راستە مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستانە، بەڵام سەرۆكێكی دیكە هەیە لە عێراق لەو گەورەترەو دەسەڵاتیشی هەیە بەسەر بارزانیدا كە ئەویش مالیكییە". مامۆستایەكی زانكۆ لە هەولێر، پێیوایە ئەگەر بەوشێوە بەردەوامبێ، لە سێ ساڵی داهاتوودا حكومەتی عێراق لەڕووی سەربازییەوە بەهێزدەبێ و هەر كاتێك بەغدا بەهێزبوو ئەوا لە دانوستاندنەكاندا كورد ناتوانێ وەڵامی كردەیی داواكانی لە بەغدا وەربگرێ.
عەبدولحەكیم خەسرۆ، مامۆستای زانستی سیاسەت لە زانكۆی سەڵاحەدین لە هەولێر دەڵێ "مامەڵەی سەركردایەتی پارتی لەگەڵ دۆخی ئێستای عێراق و حكومەتی مالیكی لە جێگەی خۆیدایە، كە دەبێ كێشەی كورد پێش بە هێزبوونی سوپای عێراق چارەسەربكرێ، چونكە هەركاتێك حكومەتی عێراق بەهێزبوو ئەوكات كورد ناتوانێ دانوستاندنی لەگەڵ بكات". كێشەی كورد لە عێراق تاوەكو ئێستا چارەسەرنەكراوە، هەر هیچ نەبێ لەبەرئەوەی تائێستا چارەنووسی 43%ی خاكی باشووری كوردستان لەنێو مادەی 140دا بە هەڵواسراوی ماوەتەوە.  عەبدولحەكیم خەسرۆ ، باسی جیاوازی هەڵوێستەكانی یەكێتی و پارتی دەكات و دەڵێ "یەكێتی بەردەوام لەگەڵ ئەوەدایە دیالۆگ لەگەڵ مالیكی بەردەوامبێ، بەڵام ستراتیژیەتی پارتی لەسەر پاشخانێكی مێژوویی دامەزراوە، چونكە بەردەوام حكومەتە یەك لە دوا یەكەكانی عێراق لەسەرەتادا گفتوگۆ و دانوستاندنیان لەگەڵ كورد كردووە تاوەكو هاوسەنگی هێز گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە و كە حكومەتی بەغدا بەهێزبووە، پەلاماری كوردستان و بزاڤەكەی داوەو لەهەموو كاتەكانیشدا پارتی لەبەرامبەردا بووە و ئەمەش كاریگەری هەیە لەسەر سەركردایەتی پارتی".
عەلی عەونی، ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كودستان، پێیوایە " پارتی و یەكێتی خاوەن دوو قوتابخانەی جیاوازن بۆ چارەسەری كێشە كورد، لەناو پارتیدا بەردەوام باس لە دەوڵەتبوون و سەربەخۆیی كوردستان هەبووە".  لە دوایین هەڵوێستی یەكێتی لەسەر مەسەلەی دەوڵەتی كوردی و مافی چارەنووس، جەلال تاڵەبانی، سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە 5/5/2012 لە شاری هەولێر لەگەڵ ژمارەیەك لە كادیرانی یەكێتیدا گوتی "مافی چارەنووس ئەوە نییە دەوڵەت رابگەیێنین، ئێمە كاتێك دەنگمان بە دەستووری عێراقدا، فیدرالی بۆ كورد چەسپا و ئەوە جۆرێكبوو لە مافی چارەنووس بۆ كورد". تاڵەبانی لەو كۆبوونەوەیەدا گوتی "ئەوەی داوای مافی چارەنووس بكات بۆ كورد وەك دەوڵەت ئەوە بەهەڵەدا چووە".
فەرید ئەسەسەرد، پێیوایە هێشتا زۆر زووە بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی و دەڵێ "یەكێتی پیێوایە كاتەكە گونجاو نییە، بەڵام رەنگە پارتی بەشێوەیەكی دیكە بیربكاتەوەو دەڵێن هەلومەرجەكە لەبارە، بەڵام ئەگەر هەلومەرج لەبار بووایە پارتی چاوەڕێی نەدەكرد و دەوڵەتی كوردی رادەگەیاند". بەبڕوای ئەسەسەرد دەوڵەتی كوردی ئەگەر راشبگەیێنرێ، هیچ دەوڵەتێك دانی پێدانانێ "لە كۆتاییدا كێشە بۆ كوردستان دروستدەكات، بۆیە راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی 50 ساڵی دیكە دەخایێنێت". بەڵام عەلی عەونی، ئەندامی سەركردایەتی پارتی دەڵێ " بە چ پێوەرێك كورد پێویست دەكات 50 ساڵی دیكە چاوەڕێ بكات، هیچ كاتێك وەك ئێستا گونجاو نەبووە، كە كورد كاربكات بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی كوردستان".