راه ها همه باز است
پرویز دستمالچی
• آگاهی و شناخت، اولین گام برای سازماندهی سیاسی و اجتماعی است. برنامه ریزی و سازماندهی مبارزه اصول ابتدائی مبارزات اجتماعی است. بدون این دو، سرنوشت مبارزه به "قضاء و قدر" سپرده خواهد شد و از آنجا که "دشمن" امکاناتی وسیع دارد و تقریبا در تمام زمینه ها قدرتمند تر از ماست، او پیروز و جنبش ناموفق خواهد ماند ...
گذار بی خشونت، یا انقلاب مخملی، در معنای وسیع و فراگیر، به شکلی از تحولات اجتماعی گفته می شود که در آن بخشهای وسیعی از اقشار و طبقات در یک حرکت اجتماعی شرکت میکنند و بدون اعمال قهر به اهداف خود دست می یابند. اما در معنای محدود انقلاب مخملی، گذار بی خشونت، یا راه سوم، واژه هائی هستند که عمدتا در رابطه با پروسه فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی و نیز کشورهای اروپای شرقی، در محدوده زمانی سالهای ۱۹۸۹-۱۹۹۱ ، بکار برده می شود.
میان بهار و پائیز ۱۹۸۹ اکثر کشورهای اروپای میانه و شرقی، یکی پس از دیگری، درگیر تظاهرات خیابانی گسترده، خود جوش و وسیعی شدند که در نهایت منجر به استقرار دمکراسی و حقوق بشر در آن کشورها شد. این جنبشهای اعتراضی، که در اساس خود، و با وجود گستردگی و وسعت، حرکاتی بی خشونت و صلح آمیز بودند و موجب فروپاشی مجموعه کشورهای اروپای شرقی و اتحاد جماهیر شوروی شدند، بعضا نتیجه فعالیتهای گروهای کوچکی بودند که در دهه