فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

ardooxann1

 

سەرۆک وەزیرانی تورکیا بۆ یەکەمجار دوای هاتنە سەرکاری رۆحانی سەردانی ئێران دەکات و پێشبینی دەکرێت پرۆسەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان و پرسی کورد لە تەوەرە سەرەکییەکانی کۆبوونەوەی ئەردۆغان لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئێران بێت. ماڵپەری فەرمی سەرۆک وەزیرانی تورکیا رایگەیاند، رەجەب تەیب ئەردۆغان 28ی ئەم مانگە سەردانێکی دوو رۆژە بۆ ئێران دەکات و لەگەڵ سەرۆک کۆماری نوێی ئەو وڵاتە کۆدەبێتەوە. ئەردۆغان دوای بەشداریکردن لە کۆڕبەندی داڤۆس و کۆنفڕانسی ژنێڤ 2 لەسەر بانگهێشتی کۆماری ئیسلامی ئێران دەچێتە تاران. بەگوێرەی زانیارییەکان، تورکیا و ئێران سەرەڕای پشتیوانی کردنیان لە چەند لایەنێکی دژبەری سووری، کۆمەڵێک نیگەرانی هاوبەشیان لەو وڵاتەدا هەیە و بڕیارە دەربارەی هاوکاری هاوبەشیان لەسەر سووریا رێکبکەون. پێشبینی دەکرێت پرۆژەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ تورکیا و پرسی کورد لە ناوچەکە، لە تەوەرە سەرەکییەکانی کۆبوونەوەی نێوان ئەردۆغان و بەرپرسانی ئێران بن. بەوپێیەی بەشیر ئاتاڵای، جێگری سەرۆك وەزیرانی توركیا لەم هەفتەیەدا رایگەیاندبوو، ئێران و ئەڵمانیا لە پرۆسەی ئاشتیدا هاوکاری تورکیا ناکەن. هەندێک لە میدیاکان قسەکانی وەك ئاماژەیەك بۆ پەیوەندییەکانی ئێران لەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان لێكدەدەنەوە. سەرەڕای ناکۆکییە سیاسییەکانی تاران و ئەنقەرە بەتایبەت لەسەر رۆڵی ئەو دوو وڵاتە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام هێشتاش تورکیا خوازیاری پەرەپێدانی پەیوەندییەکانێتی لەگەڵ تاران، بەو پێیەی ئێران سەرەکیترین وڵاتی فرۆشیاری نەوت و غازە بە تورکیا. بەگوێرەی رێککەوتنەکان، تورکیا رۆژانە 105 هەزار بەرمیل نەوت و ساڵانە زیاتر لە 8 ملیار مەتری سێجا غازی سرووشتی لە ئێران دەکڕێت. ئەوە لەکاتێکدایە کە کۆمپانیای حکومی گەنەل ئێنێرجی تورکیا زۆرترین ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتی لە هەرێمی کوردستان هەیە. یەکەم بەشی نەوتی کوردستان کە گەیشتووەتە بەندەری جیهانی تورکیا، بڕی دوو ملیۆن بەرمیلە و لەلایەن رێکخراوی مارکێتینگی نەوتی کوردستان ناسراو بە "کۆمۆ" خراوەتە تەندەرەوە. هەروەها بەپێی رێککەوتنی فرۆشتنی غازی سرووشتی هەرێمی کوردستان بە تورکیا، بڕیارە لە ساڵی 2017، یەکەم بەشی غازی هەرێمی کوردستان بە بڕی  4 ملیار مەتری سێجا ساڵانە بفرۆشێتە تورکیا و تاوەكو ساڵی 2020 ئەو رێژەیە بەرزبکرێتەوە بۆ 10 ملیار مەتر سێجا لە ساڵێكدا. 

17/1/2014

zrewarrr

جێگری پلاندانی پارێزگای سنە سەبارەت بە رەوشی دەریاچەی زرێبار هۆشداریدەدات و دەڵێت، ئەگەر كێشەی ئەو دەریاچەیە چارەسەرنەكرێ، تاوەكو 10 ساڵی دیكە بەیەكجاری لەناودەچێت.

زرێبار گەورەترین دەریاچەی ئاوی شیرینی جیهانە و دەكەوێتە شاری مەریوان، بەڵام لەم ساڵانەی دواییدا بەرەوڕووی قەیران بووەتەوە. تاوەكو ئێستا كۆمەڵێك هەنگاو بۆ نە‌هێشتنی كێشەكانی زرێبار گیراونەتەبەر، بەڵام جێگری پلاندانی پارێزگای سنە پێیوایە ئەو هەنگاوانە بەگوێرەی پێویست نین.

دەریاچەی زرێواری مەریوان، یەكێكە لە دیاردە سەرنجڕاكێشەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، بەڵام ژیانی ئەم دەریاچەیەش روو لە مەترسییە. ئەرسەلان ئەزهاری، جێگری پلاندانانی پارێزگای سنە ژیانی دەریاچەی زرێوار روولە مەرگ وەسفدەكات. ئەمە یانی كارەساتێكی دیكە كە بەرۆكی ژینگەی رۆژهەڵاتی كوردستان دەگرێ و جوانییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەرەو كەمبوونەوەن. 

بەگوتەی جێگری پلاندانانی پارێزگای سنە، قامیشەڵانەكانی دەریاچەی زرێوار رۆژ لە دوای رۆژ پەرە دەستێنن. كە ئەگەر ئەم رەوتە بەردەوامبێت تاوەكو 10 ساڵی داهاتوو نیشانێك لە دەریاچەی زرێوار نامێنێ. هەڵبەت جگەلەوە، سەرچاوە ئاوییەكانی زرێوار بەرتەسك بوونەتەوە و ئێستا ئاوێكی كەمتر دەڕژێننە ناو دەریاچەكە. ئەمەش پێویستی بە خاوێنكردنەوە هەیە.

دەریاچەی زرێبار گەورەترین دەریاچەی ئاوی شیرینی جیهانە و بە دووری 3 كیلۆمیتری لە دووری شاری مەریوان هەڵكەوتووە. یەكێك لە سەیرانگا بەناوبانگەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانیشە، كە ساڵانە ژمارەیەكی زۆر گەڕیدەی بیانیش سەردانیدەكەن. 

ئاوی دەریاچەكە لە سەرچاوە ئاوییەكانی بن خۆیەوە هەڵدەقوڵێ و رووبارێك ناڕژێتە ناوی، بۆیە لەلای خەڵك دەریاچەیەكی ئەفسانەیی و پڕ لە راز و حیكایەتە.

لە دەریاچەی زرێواردا دەیان جۆر زیندەوەری ئاوی دەژین و شوێنی ژیانی جۆرەها باڵندەیە. مەرگی دەریاچەی زرێبار نیشانەی گۆڕانێكی گەورە لە ئێكۆسیستمی ناوچەكە دایە. زڕێوار لەو دەریاچە دەگمەنانەیە كە زستانان دەبێتە یەك پارچە سەهۆڵ. ئەمەش دیمەنێكی دیكەی جوانییەكەیەتی. 

جێگری پلاندانانی پارێزگای سنە دەڵێ "بۆ رزگاركردنی دەریاچەی زرێوار هەندێ كاركراوە، ئاوەڕۆكانی گوندەكانی دەورووبەری زرێبار كۆكراونەتەوە و دەپاڵێورێن". بەڵام ئاماژە بۆ ئەوەشدەكات، ئەم هەنگاوانە بۆ رزگاركردنی زرێوار بەس نین و پێشنیازی دیكە دەخاتەڕوو. 

بەبڕوای ئەو بەرپرسە، بۆ رزگاركرنی، دەبێت زرێوار وەك تاڵاو لە كۆنوانسیۆنی رامسەردا تۆماربكرێ، لە ئەگەری تۆماركردنیشیدا، هەم لە ئاستی گشتی وڵات و هەمیش لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بودجەی تایبەتی بۆ تەرخاندەكرێ. ئەو دەشڵێت "تۆماركردنی زرێوار وەك تاڵاو، ژیانی زرێوار دەپارێزرێ".

لەنێوچوونی زرێوار بە مانای كارەساتیكی ژینگەییە، بۆیە بەرلەوەی زرێواریش بە دەردی دەریاچەی ورمێ بچێ، پێویستی بە ئەنجامدانی هەنگاوێكی كردەیی هەیە.
17/1/2014

parlamani iraq_101147166

 

دوای ئەوەی ئەمڕۆ سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق مەبەستی ئەوەبوو خوێندنەوەی یەکەم بۆ پرۆژە یاسایی بودجەی ساڵی ٢٠١٤ بکات کە لەبەرنامەی کاردا نەبوو, لایەنی کوردی بایکۆتی کۆبونەوەکەیان کرد و دانیشتنەکە دواخرا. 

لەمبارەیەوە ئەشواق جاف ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەئاژانسی ھەواڵی پەیامنێری راگەیاند: دوای ئەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق پرۆژە یاسایی بودجەی بەبێ رەزامەندی کورد پەسەند کرد دواتر رەوانەی ئەنجومەنی نوێنەران کرد, ئەمڕۆ لەکارنامەی کۆبونەوەی ئەمڕی ئەنجومەن نەبوو بەڵام ئوسامە نوجەیفی سەرۆکی ئەنجومەن کۆبونەوەیەکی لەگەڵ سەرۆکی قەوارە سیاسییەکان ئەنجام دا بۆ ئەوەی پرۆژە یاساکە بخرێتە نێو کارنامەی کۆبونەوە, بەڵام ئێمە وەکو لایەنی کورد لەگەڵ ئەو کارە نەبووین و بەھیچ شێوەیەک لەگەڵ ئەو پڕۆژە یاساییە نین و بایکۆتی کۆبونەوەکەمان کرد, کۆبونەوەکە بۆ رۆژی شەممە دواخرا.

وتیشی: تا ئێستا حکومەتی عێراق پرۆژە یاسایی نەوت و غازی پەسەند نەکردووە, بۆیە مافی ئەوەی نییە باسی ھەناردەکردنی نەوت لەھەرێمی کوردستانەوە بۆ تورکیا بکات, ناکرێت بەبیانووی ھەناردە کردنی نەوت لە ١٧% بودجەی ھەرێم ببڕێت.

سامان بابان/ س . س

pna
17/1/2014

 

mapkurdish

لێکۆڵه‌رێکى ئه‌مریکایى ده‌ڵێت ، له‌کاتێکدا ئۆپۆزیسیۆنى سورى یه‌کجار زۆر ناکۆکى له‌ناودایه‌ و هیچ ده‌ستڕۆیشتوو نین، واشینگتۆن هێزێکى وه‌کوو کوردانى له‌ڕۆژئاواى کوردستان له‌ به‌ر چاو نه‌گرتووه‌ .
( موتولو چیڤرى ئۆغڵوو ) ڕۆژنامه‌وان و شرۆڤه‌کارى نیشته‌جێ له‌ واشنگتۆن، له‌ نووسینێک دا به‌ ژێر ناوى "کاتى ئه‌وه‌ى هاتووه‌ که‌ ئه‌مریکا کوردانى ڕۆژئاوا له‌ئامێز بگرێت" که‌ له‌ وێبسایتى ( سیئێن‌ئێن ) دا بڵاو کراوه‌ته‌وه‌ هاتووه‌، نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان له‌ کاتى ده‌سپێکى ئاڵۆزیه‌کانى سوریا له‌مانگى مارسى 2011ه‌وه‌ بۆ دۆزینه‌وه‌ى هاوپه‌یمانیه‌ک له‌ لێگه‌ڕین دایه‌ . به‌ڵام له‌ حاڵێکدا ئۆپۆزسیۆنى سوریا ناکۆکى زۆریان له‌ ناودایه‌ ، واشنگتۆن هێزێکى وه‌کوو کوردانى ڕۆژئاوا له‌ به‌رچاو ناگرێت .
ئه‌و نووسه‌ره‌ هه‌روه‌ها ده‌نووسێت ؛ کوردان ئه‌منترین ناوچه‌کانى سوریا به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ن و بۆ په‌یوه‌ندى باشتر له‌گه‌ڵ ڕۆژئاوا هه‌وڵى زۆریان داوه‌ . کاتى ئه‌وه‌ى هاتووه‌ که‌ واشنگتۆن ئه‌گه‌ر ده‌یهه‌وێت سوریایه‌کى ره‌نگین که‌ ئاشتى تێدا سه‌قامگیر بووبێت ببینێت، کوردان له‌ سوریه‌ باشترین هاوڕێن له‌و ڕێگایه‌دا .
( چیڤرى ئۆغڵوو ) ده‌شنووسێت ؛ به‌ پێچه‌وانه‌ى ئۆپۆزسیۆنى سوریا ، کورده‌کانى سوریا یه‌کگرتوون . به‌م دواییانه‌ش دوو گرووپ، ئه‌نجومه‌نی گه‌لى رۆژئاواى کوردستان و ئه‌نجومه‌نی گه‌لى کورده‌کانى سوریا یه‌کیان گرتووه‌ و رایانگه‌یاند که‌ وه‌کوو هاوپه‌یمان به‌شدارى کۆنفڕانسى ئاشتى جنێف 2 ده‌بن .
به‌ وته‌ى ( چیڤرى ئۆغڵوو )، راستى ئه‌وه‌یه‌ که‌ کوردان هه‌وڵیان داوه‌ که‌ وڵاتى خۆیان بپارێزن و سیسته‌مى خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دابمه‌زرێنن . ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌وان ناخوازن به‌ نوێنه‌رایه‌تى لایه‌نه‌کانى دیکه‌ شه‌ڕ له‌گه‌ڵ رژێمى ئه‌سه‌د بکه‌ن نایه‌ته‌ ئه‌و مانایه‌ که‌ له‌گه‌ڵ ئه‌سه‌د هاوپه‌یمانن .
ناوبراو ڕاشده‌گه‌یه‌نێت، بیرکردنه‌وه‌ى به‌وشێوه‌یه‌ هاوکات له‌گه‌ڵ ڕه‌تکردنه‌وه‌ى هه‌ر پێگه‌یه‌ک بۆ کوردان له‌لایه‌ن تورکیا و هاوپه‌یمانانى ئه‌مریکا بۆ به‌شدارى نه‌کردنى کوردان له‌ جنێف 2 ئاڵۆزتر کردووه‌ .
( چیڤرى ئۆغڵوو ) شاره‌زا له‌پرسى کورد ده‌ڵێت :" یه‌کینه‌کانى پاراستنى گه‌ل ( YPG ) شایانى ئه‌وه‌یه‌ که‌ به‌و به‌رخۆدانه‌ى له‌ به‌رامبه‌ر گرووپه‌ تووندڕه‌وه‌کان کردوویه‌تى به‌ فه‌رمى بناسرێت . به‌رخۆدانێک که‌ تێیدا ژنانى شه‌ڕڤان ڕۆڵیکى به‌رچاویان گیڕاوه‌ ".
ئه‌و نووسه‌ره‌ له‌ کۆتاییدا ده‌نووسێت ؛ ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانانى به‌ قازانجیانه‌ که‌ کوردان له‌به‌رچاو بگرێت و پێشوازى له‌ به‌شدارى سه‌ربه‌خۆییان له‌ کۆنفڕانسى جنێف 2 دا بکات . کۆنفڕانسێک که‌ گه‌وره‌ترین نه‌ته‌وه‌ى سوریا له‌به‌رچاو نه‌گرێت، هیچ ڕێکارێکى سه‌قامگیرله‌گه‌ڵ خۆیدا ناهێنێت .
کوردان له‌ ئاستى جیهاندا یه‌کگرتوویى خۆیان له‌گه‌ڵ ڕۆژئاواى کوردستان نیشان داوه‌. کاتى ئه‌وه‌ هاتووه‌ که‌ واشنگتۆنیش به‌شدارى یه‌کگرتوویه‌که‌یان بێت .

16/01/2014

xokuji

 

بە پێی راپۆرتی ئاژانسە هەواڵدەریەکان ئێران، لە سەرەتای مانگی نیسانی ساڵی رابردوو  تاوەکو ئێستا 72 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان خۆیان کوشتووە، کە 41 کەسیان ژنن و 31ـیشیان پیاوبوون ، بە بەراورد بە ساڵی رابردوو ئەم رێژەیە یەکجار زۆر زیادی کردووە، چونکە ساڵی پێشتر لە رۆژهەڵاتی کوردستان 27 کەس خۆیان کوشتبوو، کە 15یان ژن و 12یان پیاوبوون، بەڵام ئەوەی  لە ساڵی 2013 زۆر بەرچاوە  ئەوەیە، کە بەشی زۆری ئەوانەی خۆیان کوشتووە گەنجن و تەمەنیان لەنێوان 15-24 ساڵدایە. بەپێی ئامارەکانی ئەو دوواییانەی ئێران، ژمارەیەکی زۆر خەڵک بەهۆی خراپی باری ئابووری، بێکاری، تووشبوون بە ماددەهۆشبەرەکان  یان هەر هۆکارێکی دیکەی کۆمەڵایەتیەوە خۆیان کوشتووە. زۆربەی خۆکوشتنەکانیش بەهۆی خواردنی دەرمانەوە یان خۆ هەڵواسین بووە. بەڵام ئەوەی ،لێرەدا جێگای ئاماژە پێکردنە، زیادبوونی رێژەی خۆکوشتنە لەنێو منداڵ و گەنجەکاندا، بە جۆرێک کە تەمەنی خۆکوژی گەیشتووەتە خوار تەمەنی 10 ساڵان . لە دوو مانگی رابردوودا تەنها لە سەردەشت 3 کەس خۆیان کوشتووە، کە تەمەنیان 13 و 15 ساڵانن. ئارمان باوەڕی، تەمەن 13 ساڵان یەکێک لەو گەنجانەی، کە ئاگری لە جەستەی خۆی بەرداوە و بەو هۆیەوە گیانی لەدەست دا. هەر ئێوارەی هەمان رۆژ محەممەد شێخی، تەمەن 15 ساڵان و دانیشتووی سەردەشت خۆی هەڵواسی و گیانی لەدەست دا، بە هەمان شێوە کچێکی تەمەن 13 ساڵەی خەڵکی گوندی قەڵاڕەشەی سەر بە شاری سەردەشت بە ناوی ماریا رێحانی خۆی هەڵواسی و کۆتایی بە ژیانی خۆی هێنا، کە ئەمانە هەریەکەیان هۆکاری جیاوازیان هەبووە. شارەزایان لەو بڕوایەدان، زیادبوونی رێژەی خۆکوشتن لە وڵاتی ئێران دەگەڕێتەوە بۆ ناسەقامگیری سیاسی ئەو وڵاتە، نەبوونی داهاتوویەکی روون بۆ گەنجان، بێکاری و چەندین کێشەی کۆمەڵایەتی دیکەش.


16/1/2014

zarif u asad

 

وەزیری دەرەوەی ئێران لە دیدارێکدا لەگەڵ بەشار ئەسەد رایگەیاند: "رێگەچارەی قەیرانی سووریا تەنها لەدەستی سووریەکاندایە و تەنها ئەوانن، کە دەتوانن داهاتووی وڵاتی خۆیان دەستنیشان بکەن"، هاوکات راشیگەیاند، کە ئێران بەردەوام دەبێ لە هاوکاریکردنی سووریا لە شەڕ دژی چەکدارانی ئۆپۆزیسیۆن. محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران، کە رۆژی چوارشەممە گەیشتە سووریا  رایگەیاند، "بە جەختکردنەوەی رێبەری ئێران،درێژە دەدەین بە هاوکاری لەگەڵ سووریا و پەرە دەدەین بە پەیوەندییەکانمان بە شێوەیەک سوودی بۆ هەردوو میللەتی ئێران و سووریا ببێت." وەزیری دەرەوەی ئێران بە ئاماژەدان بە کۆنفڕانسی جنێف 2، گوتی:"کۆنفڕانسی جنێف 2 هەلێکی سیاسی و نێودەوڵەتییە بۆ چارەسەری قەیرانەکانی سووریا و بەڕێوەچوونی سەرکەوتووانەی ئەو کۆنفڕانسە دەتوانێت رێگربێت لە درێژەدان بە کوژرانی خەڵکی بێتاوان و تووندوتیژی لەو وڵاتە." بەشار ئەسەد، سەرۆک کۆماری سووریا لە کۆبوونەوەی لەگەڵ زەریف، رایگەیاند: "بیرۆکەی وەهابی ئێستا نەتەنیا ناوچەکە، بەڵکو هەموو جیهان دەخاتە مەترسییەوە." ئەسەد جەختیکردەوە: "گەلی سووریا و بەشێک لە خەڵکی ناوچەکە، لە مەترسییەکانی ئەو بیرۆکە تیرۆریستییە ئاگادارن و هەموو دەبێت لەبەرامبەریەوە بوەستن و هەوڵبدەن بۆ ریشەکێشکردنی ئەو بیرۆکەیە." بڕیارە لە رۆژی 22-1-2014 کۆبوونەوەکانی کۆنفڕانسی جنێف 2 دەستپێبکات و تاوەکو ئێستاش ئێران بانگهێشتی ئەو کۆنفڕانسە نەکراوە.

16/1/2014

aji humarannn

 

گوتەبێژی ئیدارەی راپەڕین رایگەیاند، لەپێناو هاوكاری و هەماهەنگی شاندێكی لایەنە پەیوەندارەكانی ئیدارەی راپەڕین سەردانی كارگێری مەرزی حاجی ئۆمەرانمان كردو تاوتوێی چەند پرسێكی تایبەت بە نێودەوڵەتیبونی مەرزەكەمان كرد. 

عومەر حاجی بە پەیامنێری راگەیاند، شاندێكی ئیدارەی راپەرین كە پێكهاتبون لە بەرێوەبەری شارەدێی هەڵشۆو (شارەدێی هێرۆ و بەرێوەبەری گومرگی راپەرین و بەشی یاسایی ئیدارەی راپەرین, سەردانی كارگێری مەرزی نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەرانیان كردو لەمیانی كۆبونەوەیەكدا شاندەكە ئاماژەیان بەوەكرد كە بەهۆی ئەوەی لە ئێستادا ئیدارەی راپەرین لە هەوڵی بەردەوام و كاری جدی دەكات بۆ بە نێودەوڵەتی كردنی مەرزی كێلێ‌ بە پێویست زانرا سەردانی مەرزی نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەران بكرێت و لە نزیكەوە ئاگاداری چۆنیەتی بەرێوەچوونی كارەكان بن لەم مەرزە,لای خۆشیانەوە لێپرسراوانی مەرزی نیودەوڵەتی حاجی ئۆمەران تیشكیان خستە سەر گرنگی كردنەوەی مەرزەكان و بە نێودەوڵەتی كردنیان كرد بۆ هەرێمی كوردستان لەم پێناوەش دا بە نێودەوڵەتی كردنی مەرزی كێلێ گرنگی تایبەتی دەبێت بۆ هەرێمی كورستان و راشیانگەیاند كە وەك مەرزی نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەران ئامادەیی هەموو جۆرە هاوكای و هاریكاریەكی شاندی ئیدارەی راپەرین و بە نێودەوڵەتی كردنی مەرزی كێلێین .

گوتیشی،لەبەرامبەردا شاندی ئیدارەی راپەرین سوپاسی لێپرسراوانی مەرزی نێودەوڵەتی حاجی ئۆمەرانیان كردو هیواشیان خواست سەردان و هاریكاری لەم جۆرە بەردەوام بن لە پێناو خزمەت گەیاندنی زیاتر بەتایبەت كە لەدوای بەنێودەوڵەتیبونی مەرزەكە پێویستیان بە ئەزمون و زانیاریەكانی مەرزی حاجی ئۆمەران دەبێت.

دڵشاد ئەحمەد / ج

pna
16/1/2014

Salehmoslim

 

هاوسه‌رۆکى  PYD  سالح موسلیم له‌ پاریس سه‌باره‌ت به‌ کۆنفرانسى جنێف 2 ئاخاوت و رایگه‌یاند :" ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌رى کورد نه‌خرێته‌ رۆژه‌ڤه‌وه‌ ، ئێمه‌ به‌شدارى له‌ کۆنفرانسى جنێف٢ دا ناکه‌ین ."
هاوسه‌رۆکى  PYD  ساڵح موسلیم له‌ پاریس سه‌باره‌ت به‌ کۆنفرانسى جنێف 2 کۆبوونه‌وه‌یه‌کى رۆژنامه‌وانى پێکهێنا و هه‌ڵوێستى کوردى ئاشکرا کرد. موسلیم رۆژئاواى کوردستانى وه‌کو دڵى تێکۆشان به‌ناوکرد و به‌بیرى هێنایه‌وه‌ که‌ ماوه‌ى ( ٣ ) ساڵه‌ له‌ به‌رامبه‌ر رژێمدا له‌ ناو به‌رخودانێکى گه‌وره‌ دان .
هاوسه‌رۆکى PYD  رایگه‌یاند که‌ ئه‌وانه‌ى خۆیان وه‌ک هێزى به‌رهه‌ڵستکار به‌ناو ده‌که‌ن، نوێنه‌رایه‌تى ئیراده‌ى گه‌لى سورى ناکه‌ن و ئه‌و لایه‌نانه‌ به‌ ناوى شۆرش شه‌رى ده‌سته‌ڵاتدارى به‌رێوه‌ده‌به‌ن .
موسلیم بۆ پێویستى به‌شداربوونى کورد له‌ کۆنفرانسى جنێف2 رایگه‌یاند:" ده‌بێت کورد وه‌کو لایه‌نێکى سه‌ربه‌خۆ به‌شدارى کۆنفرانس بکات. ده‌بێت له‌ کۆنفرانسه‌که‌دا چاره‌سه‌رى پرسى کورد بخرێته‌ رۆژه‌ڤه‌وه‌. ئه‌گه‌ر نه‌خرێته‌ ڕۆژه‌ڤه‌وه‌ ئێمه‌ وه‌کو کورد به‌شدار نابین." ووتیشى :"کورد به‌شدارى کۆنفرانسه‌که‌ نابێت ئه‌گه‌ر به‌ ته‌نیا وه‌کو نمایشکردنێک بێت و خزمه‌تى هیچ شتێک نه‌کات . "  
هاوسه‌رۆکى پارتى یه‌کێتى دیموکراتى PYD  جه‌ختى کردوه‌ له‌سه‌ر چاوپێکه‌تنى به‌ نوێنه‌رى ئه‌مریکا و روسیا و ووتی:" ئه‌و کۆمیته‌ى کۆنفرانس پێکدێنێت، کوردان له‌ ده‌روه‌ ده‌هێڵێت. ئێمه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موویان چاوپێکه‌وتنمان ئه‌نجام داوه‌. له‌سه‌رووى هه‌موویانه‌وه‌ روسیا، هه‌موویان ده‌ڵێن ئێستا پرسى کورد ناهێنینه‌ رۆژه‌ڤه‌وه‌ ."
هه‌روه‌ها موسلیم ئه‌مه‌ى وه‌کو لۆزانى ( ٢ ) نرخاند و ووتی:" ده‌یانه‌وێت جنێف ٢ بگۆرن بۆ لۆزانى دووه‌م. به‌ڵام ئێمه‌ ڕێگه‌ ناده‌یه‌ن و کوردانیش له‌گه‌ڵ بۆچوونه‌کانى ئێمه‌ ده‌بن ."

15/01/2014

snuri eran u eraq

 

ئاژانسی هەواڵی ئێرنای ئێرانی لە زاری جەواد زەریف و هۆشیار زێباری نووسیویەتی، كە عێراق و ئێران بۆ كۆتاییهێنان بە كێشە سنو‌ورییەكانی نێوانیان گەیشتوونەتە رێككەوتنێك بۆ سەرلەنوێ دەستنیشانكردنەوەی سنو‌وری نێوانیان. سەرچاوەكان رایانگەیاند ئێران سەركەوتوو بوو لەوەی هێڵی تالوك لە شەتولعەرەب بكاتە هێڵی سنو‌وری، بەگوێرەی رێككەوتنی ساڵی 1932ی نێوان ئێران و عێراق كە لە نەتەوەیەكگرتووەكان دانی پێدانراوە.    سەرچاوەكان روونیان كردووەتەوە هێڵی سنو‌وری تالوكی جو‌وڵاوی نێو ئاوی شەتولعەرەب، بە هۆكاری سروشتی پەڕیوەتە نێو خاكی عێراق و بەلانی زۆرەوە وادەزانرێت شەتولعەرەب ئێرانییە، نەك دابەشكرابێت لەنێوان هەردوولا. لەكۆنگرە رۆژنامەوانییەكەی بەغدا، زەریف گوتی "لە دوو هەفتەی داهاتوودا چاوەڕوانی زێباری دەكەین بۆ گەیشتنە دوا قۆناخی ئەو رێككەوتنەی كە پێی گەیشتووین".  هەروەك بەناوی عەلی لاریجانی، سەرۆكی پەرلەمانی ئێران، بانگهێشتی ئوسامە نوجەیفی سەرۆكی پەرلەمانی عێراقی كرد بۆ بەشداریكردن لە كۆنگرەی سەرۆكی پەرلەمانەكانی وڵاتانی ئیسلامی، كە بڕیارە لە تاران ببەسترێت. لەلایەكی دیكە حەسەن رووحانی سەرۆك كۆماری ئێران، لەكاتی سەردانی لەگەڵ گەورە بەرپرسانی وڵاتەكەی بۆ ئەهواز وتەیەكی بە زمانی عەرەبی پێشكەشكرد و ستایشی خەڵكی عەرەبی ئەهوازی كرد.   نووسەری ئەهوازی یوسف عەزیزی، كە نیشتەجێی ئێرانە هۆكاری سەردانەكەی رووحانی و گەورە بەرپرسانی ئێرانی بۆ ئەهواز بۆ ترسی ئێران لە دروستبوونی بارودۆخێكی هاوشێوەی سووریا لە ئەهواز گەڕاندەوە، چونكە ئەهواز رۆژانە ناڕەزایی و خۆپیشاندان بەخۆیەوە دەبینێت.  عەزیزی دەڵێت "راستە عەرەبەكانی ئەهواز شیعەن، بەڵام هاوسۆزی زیاتریان لەگەڵ عەرەبە سوننەكانی عێراق هەیە لەروانگەی نەتەوەیی و عروبە، هەروەك رقیشیان لە حكومەتەكانی عێراق دەبێتەوە بەهۆی نزیكی لە دەسەڵاتی ئێران و سووریا بەهۆی رادەستكردنەوەی چالاكڤانە ئەهوازییەكان بە ئێران و لەسێدارەدانیان لەلایەن ئێرانەوە". عەزیزی هەروەها دەڵێت "زۆربەی ئەو تەقینەوانەی لە بۆرییە نەوتییەكانی ناوچەكە روویانداوە، سوپای سووریای ئازاد و چەكدارانی ئەهوازی بەرپرسیارییەتی خۆیان لێ راگەیاندووە".

15/1/2015

alai turk-surya

 

دوای تێپه‌ڕبوونی چه‌ند ساڵ به‌ داژیه‌تیكردنی رژێمی به‌شار ئه‌سه‌د، سه‌رۆك كۆماری توركیا بڕیاری گۆڕینی سیاسه‌تی وڵاته‌كه‌یدا به‌رامبه‌ر به‌ سوریا. 

ئاژانسی هه‌واڵی فه‌ره‌نسی بڵاویكردۆته‌وه‌ كه‌ دوێنێ سێشه‌ممه‌، هه‌فته‌یه‌ك به‌ر له‌ ده‌ستپێكردنی كۆنگره‌ی ژنێڤ 2، سه‌رۆكی توركیا له‌ میانه‌ی گفتوگۆكردنی له‌گه‌ڵ باڵیۆزه‌ توركه‌كان، وتی : پێموایه‌ پێویسته‌ له‌ باره‌ی باشووری ووڵات و ئه‌وه‌ی له‌ سوریا ده‌گوزه‌رێت، هه‌ڵسه‌نگاندنێك بۆ كاره‌ دیبلۆماتییه‌كان بكه‌ین و چاویش به‌ سیاسه‌تی ئه‌منی بخشێنینه‌وه‌.

ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ تازه‌ی توركیا له‌ كاتێكدایه‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تای ئاڵۆزییه‌كانی ناوخۆیی سوریا له‌ 2011ـه‌وه‌ توركیا داوای گۆڕین و له‌ ده‌سه‌ڵات لادانی، به‌شار ئه‌سه‌د سه‌رۆكی سوریای ده‌كرد كه‌ تاوه‌كوو ئێشتاش هه‌ر سه‌رۆكی ووڵاته‌.

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا توركیا ماوه‌یه‌كی زۆر له‌لایه‌ن هاوپه‌یمانه‌ رۆژئاواییه‌كانی تۆمه‌تبار ده‌كرێت به‌ پاڵپشتیكردنی چه‌كداره‌ توندڕه‌وه‌كان به‌ تایبه‌ت به‌ هه‌نارده‌كردنی چه‌ك و كه‌لوپه‌ل و پێداویستی شه‌ڕ به‌ گروپه‌كانی سه‌ر به‌ رێكخراوی تیرۆریستی قاعیده‌ كه‌ توركیاش هه‌میشه‌ ئه‌و تۆمه‌تباركردنانه‌یه‌ به‌ توندیی ره‌تكردۆته‌وه‌.

له‌ باره‌ی دركاندنی هه‌ڵوێسته‌ تازه‌كه‌، گول ده‌ڵێت: دیراسه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین كه‌ چی بكرێت باشه‌ بۆ ده‌رچوون له‌م ره‌وشه‌ كه‌ خزمه‌ت به‌ به‌رژه‌وه‌ندی هه‌موو لایه‌ك بكات له‌ ناوچه‌كه‌.

پێشیوایه‌ هه‌نگاوه‌كانی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی تازه‌یه‌ی توركیا هێمنی و ئارامگرتنی پێویسته‌ و له‌گه‌ڵ بێده‌نگ بوونی دیبلۆماتكاره‌كان.

ئه‌وه‌شی روونكردۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌م ره‌وشه‌ی ئێستا سیناریۆیه‌كی دۆڕاو بۆ ته‌واوی ووڵات و رژێم و نه‌ته‌وه‌كانی ناوچه‌كه‌ ده‌رده‌خات.

ده‌شڵێت: به‌ داخه‌وه‌ چاره‌سه‌رێكی جاویی بۆ ئه‌م ره‌وشه‌ نییه‌.

pna
15/1/2014

bankomon u barzanii

 

سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان لە  شاری هەولێر كۆبوونەوە. ئەمڕۆ سێشەممە بان كی مون، سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان لەڕێی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی هەولێرەوە گەیشتە هەرێمی كوردستان‌و لەلایەن نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان و ژمارەیەك بەرپرسی حكومی دیكە پێشوازی لێكرا. بان كی مون سەرەتا سەردانی كەمپی كەورگۆسكی كرد، كە ئاوارەكانی رۆژئاوای كوردستانی لێ نیشتەجێن ‌و لە پرێس كۆنفڕانسێكدا نیگەرانی خۆی لەبارەی رەوشی خێزانە ئاوارەكان خستەڕوو و گوتی: "بارێكی زۆر نیگەرانكەرە و  دڵتەنگم بەو دیمەنەی لە خێزانەكانی نێو كامپەكە بینیم و ئەو خێزانانە لە ئایندەی خۆیان دڵنیا نین". سوپاسی حكومەتی هەرێمی كورستانی كرد لەبەرامبەر نواندنی "دڵنەرمی و دەستواڵایی" بەرامبەر پەنابەران. هاوكات سوپاسی ئەوەیشی كرد، كە حكومەتی هەرێمی كوردستان چەندین كاپی دروستكردووە و پابەندبووە بە مەرجە نێودەوڵەتییەكان بۆ بەدەنگەوە هاتنی پەنابەران. بان كی مون، سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان، دوێنێ دووشەممە گەیشتە بەغداو لەگەڵ هەریەك لە نووری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی عێراق و ئوسامە نوجێفی، سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق كۆبووەوە‌و تاوتوێی دۆخی ئەمنی عێراق و بارودۆخی سووریای لەگەڵ كردوون

rudaw

14/1/2014

ocelannnn

 

عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK رایدەگەیەنێت، ئەوەی ئێستا لە توركیا دەگوزەرێت بەناوی دژایەتی پرۆسەی گەندەڵی، لێدانە لە پرۆسەی ئاشتی و چارەسەركردنی كێشەی كورد. بەپێی هەواڵێكی رۆژنامەی تەرەف، لە دوایین سەردانی وەفدەكەی BDP، كە لەلایەن ئیدریس بالوكەن، جێگری سەرۆكی فراكسیۆنی پارتى ئاشتی‌ و دیموكراتی‌ BDP كە ئەندامێكی شاندەكە بووە بڵاوكراوەتەوە، ئۆجەلان باسی پرۆسەكەی كردووە كە پۆلیسی ئەو وڵاتە لە 17ی مانگی رابردوو بەناوی پرۆسەی لەناوبردنی گەندەڵی ئەنجامیدا، كە چەند وەزیر و بەرپرسێكی ئەو وڵاتەی تێوە گلان. بەڵام  ئۆجەلان دەڵێت،  ئەوانەی پرۆسەكە ئەنجامدەدەن دەیانەوێت كێشەی كورد و پرۆسەی ئاشتی لەناوبەرن. لە بەرامبەر ئەم پرۆسەیەدا، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك وەزیرانی توركیا رایگەیاند، هەندێك كەس دەیانەوێت حكومەت لەناو حكومەت دروستبكەن و ئەمە مایەی قبوڵكردن نییە، هەموو ئەو دەستانە دەبڕین كە لە پشتی ئەم جۆرە كارانەوەن. بڕیاریشیدا، پەیكەربەندی ئەو دەستەیە بگۆڕێ، سەرەتای ئەو هەوڵەش بە دوورخستنەوەی زەكەریا ئۆز دەستیپێكرد، كە بە بڕیاردەری دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنەكە ناوی هاتووە. هاوكات چەند میدیایەكی توركیش فەتحوڵڵا گولەن تۆمەتبار دەكەن كە لەپشتی ئەم پرۆسەوەیە.

14/1/2014

banki moon1

 

ئه‌مینداری گشتی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان، بان كی مون گه‌یشته‌ هه‌ولێر و له‌لایه‌ن نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكوومه‌ت و فوئاد حوسێن سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم پێشوازی لێكرا. 

 له‌ رێگه‌ی فڕۆكه‌خانه‌ی نێوده‌وڵه‌تی هه‌ولێر، بان كی مون له‌ به‌غداوه‌ گه‌یشته‌ هه‌رێمی كوردستان و به‌پێی زانیارییه‌كانی په‌یامنێر، بڕیاره‌ ئه‌مینداری گشتی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان به‌ یاوه‌ری نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكوومه‌ت و فوئاد حوسێن سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم سه‌ردانی په‌نابه‌رانی رۆژئاوای كوردستان بكه‌ن له‌ كه‌مپی كه‌ورگۆسك.

دوای چاوپێكه‌وتنی په‌نابه‌رانی رۆژئاوا، مون له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێم و نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كۆ ده‌بێته‌وه‌.

بان كی مون دوێنێ دووشه‌ممه‌ گه‌یشته‌ به‌غدای پایته‌ختی عێراق، مه‌به‌ستی سه‌ردانه‌كه‌یشی په‌یوه‌سته‌ به‌ ئاڵۆزییه‌كانی پارێزگای ئه‌نبار.

سه‌عید عه‌بدوڵا 

pna
14/1/2014

 

AHMADBARZAN

شێخ ئه‌حمه‌دی‌ بارزان سه‌ركرده‌ی‌ بارزانییه‌كان كۆچی‌ دوایی‌ كردووه‌
-    ڕۆژی‌ 14ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ ساڵی‌ 1539ی‌ زاینی‌، ئیسپانیا له‌پاش داگیركردنی‌ كوبا، ده‌سه‌ڵاتی‌ خۆیی‌ به‌سه‌ر ئه‌و وڵاته‌دا ڕاگه‌یاند‌و خستییه‌ ژێر حوكمی‌ خۆیه‌وه‌.

-    له‌ساڵی‌ 1794‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، زانا‌و نه‌شته‌رگه‌ری‌ ئه‌مریكی‌ (جیسی‌ بینیت)، یه‌كه‌م نه‌شته‌رگه‌ریی‌ قه‌یسه‌ریی‌ به‌سه‌ركه‌وتوویی‌ ئه‌نجامدا‌و یه‌كه‌م منداڵ‌ له‌ڕێگه‌ی‌ نه‌شته‌رگه‌رییه‌وه‌ هاته‌ دنیا.

-    پاش چه‌ندین ساڵ‌ ناكۆكی‌ له‌نێوان دانیشتوانی‌ دانیمارك‌و ده‌سه‌ڵاتدارانی‌ نه‌رویجدا، سه‌رئه‌نجام ڕۆژی‌ 14ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ ساڵی‌ 1814، دانیمارك له‌نه‌رویج جیابووه‌وه‌‌و بووه‌ خاوه‌نی‌ سه‌روه‌ریی‌.

-    له‌ساڵی‌ 1861‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، نوسه‌ر‌و مێژوونوسی‌ لوبنانی‌ (جۆرج زێدان) له‌دایك بووه‌.

-    له‌ساڵی‌ 1907‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، بومه‌له‌رزه‌یه‌كی‌ به‌هێز به‌گوڕی‌ 6.5 پله‌ به‌پێوه‌ری‌ ڕێخته‌ر شاری‌ كنگستۆنی‌ جامایكای‌ هه‌ژاند، كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ 1600 كه‌س گیانیان له‌ده‌ست دا‌و هه‌زارانی‌ دیكه‌ش برینداربوون، زیانێكی‌ زۆری‌ ماڵیشی‌ لێكه‌وته‌وه‌.

-    له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی‌ 1911دا، یه‌كه‌م ژماره‌ی‌ ڕۆژنامه‌ی‌ فه‌ڵه‌ستین بڵاوكرایه‌وه‌، كه‌ ڕۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسییه‌‌و ئۆفیسه‌كه‌ی‌ له‌شاری‌ یافایه‌‌و هه‌فتانه‌ دوو جار بڵاوده‌كرێته‌وه‌.

-    له‌میانی‌ جه‌نگی‌ یه‌كه‌می‌ جیهانیدا، كه‌ ڕوسه‌كان هێرشیان كردبووه‌ سه‌ر شاری‌ ته‌ورێزی‌ ئێران، ڕۆژی‌ 14-1ی‌ ساڵی‌ 1915، سوپای‌ عوسمانی‌ به‌هاوكاریی‌ كورده‌كان، په‌لاماری‌ سوپای‌ ڕوسیایان داو هێرشه‌كه‌یان تێكشكاند‌و ڕوسیاش له‌ته‌ورێز پاشه‌كشه‌ی‌ كرد.

-    له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی‌ 1926دا، له‌پاش بڵاوكردنه‌وه‌ی‌ 56 ژماره‌ی‌ ڕۆژنامه‌ی‌ ژیانه‌وه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌، ناوی‌ ڕۆژنامه‌كه‌ گۆڕدرا بۆ ژیان.

-    پاش ڕاكێشانی‌ هێڵێك بۆری‌، بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ نه‌وتی‌ عێراق له‌ڕێگه‌ی‌ به‌نده‌ری‌ حه‌یفای‌ سه‌ر ده‌ریای‌ سپی‌ ناوه‌ڕاسته‌وه‌، ڕۆژی‌ 14ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ ساڵی‌ 1935، له‌و بۆرییه‌وه‌ ده‌ست به‌هه‌نارده‌ی‌ نه‌وتی‌ عێراق كرا.

-    له‌ساڵی‌ 1943‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، زانای‌ بواری‌ زانستی‌ به‌رگریی‌ جه‌سته‌ (ڕاڵف سیتمان)ی‌ كه‌نه‌دی‌ له‌دایك بووه‌، كه‌ به‌هۆی‌ داهێنان‌و دۆزینه‌وه‌ زانستییه‌كانیه‌وه‌، له‌ساڵی‌ 2011دا خه‌ڵاتی‌ نۆبڵی‌ بۆ بواری‌ پزیشكی‌ پێبه‌خشراوه‌.

-    له‌ساڵی‌ 1956‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، حكومه‌تی‌ ئوردن داوایه‌كی‌ شانشینی‌ یه‌كگرتووی‌ به‌ریتانیای‌ ڕه‌تكرده‌وه‌ بۆ چوونه‌ ناو په‌یمانی‌ به‌غدا، كه‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌عێراق‌و توركیا‌و پاكستانی‌ له‌خۆ گرتبوو.

-    له‌دوای‌ ڕاگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسرائیل، یه‌كه‌م وڵات كه‌ باڵیۆزخانه‌ی‌ خۆیی‌ له‌ئیسرائیل كرده‌وه‌، هۆڵه‌ندا بوو، كه‌ ڕۆژی‌ 14-1ی‌ ساڵی‌ 1958 له‌شاری‌ قودس باڵیۆزخانه‌كه‌ی‌ كرده‌وه‌.

-    له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی‌ 1969دا، (شێخ ئه‌حمه‌دی‌ بارزان) سه‌ركرده‌ی‌ بارزانییه‌كان كۆچی‌ دوایی‌ كردووه‌.

-    پاش ئه‌وه‌ی‌ سوپای‌ یه‌كێتی‌ سۆڤێت چوونه‌ ناو خاكی‌ ئه‌فغانستانه‌وه‌، بۆ پشتیوانیكردن له‌حكومه‌ته‌ ماركسییه‌كه‌ی‌ ئه‌و وڵاته‌، ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ڕۆژی‌ 14-1-1980 بڕیاریدا، سوپای‌ سۆڤێت خاكی‌ ئه‌فغانستان به‌جێبهێڵێت، به‌ڵام بڕیاره‌كه‌ له‌لایه‌ن مۆسكۆوه‌ ڕه‌تكرایه‌وه‌.

-    له‌ساڵی‌ 1984‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، (سه‌عد حه‌داد) دامه‌زرێنه‌ری‌ سوپای‌ باشوری‌ لوبنان‌و بزووتنه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ لوبنانی‌ ئازاد، كۆچی‌ دوایی‌ كردووه‌.

-    ڕۆژی‌ 14ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ ساڵی‌ 1988، ده‌سه‌ڵاتدارانی‌ به‌عس، 18 كوردی‌ شاری‌ كه‌ركوكیان به‌به‌رچاوی‌ خه‌ڵكه‌وه‌ گولـله‌باران كرد، كه‌ پێشتر ده‌ستگیركرابوون.

-    له‌ساڵی‌ 1997‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، ڕێكه‌وتننامه‌ی‌ خه‌لیل له‌نێوان ئیسرائیل‌و فه‌ڵه‌ستینیه‌كاندا مۆركرا، كه‌ تایبه‌ت بوو به‌دابه‌شكردنی‌ شاری‌ خه‌لیل له‌نێوانیاندا.

-    له‌پاش ئاشكرابوونی‌ ئابڕووچوونه‌كه‌ی‌ (بیل كلینتۆن)ی‌ سه‌رۆكی‌ پێشووتری‌ ئه‌مریكا، كه‌ به‌ئابڕووچوونی‌ (مۆنیكا گیت) ناسراوه‌، ئه‌نجومه‌نی‌ پیرانی‌ ئه‌مریكا ڕۆژی‌ 14-1ی‌ ساڵی‌ 1999، ده‌ستی‌ به‌پرۆسه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌و دادگاییكردنی‌ كلینتۆن كرد.

-    به‌هۆی‌ كۆتاییهاتنی‌ سه‌ده‌ی‌ بیست‌و هه‌زاره‌ی‌ دووه‌مه‌وه‌، ڕۆژی‌ 14-1ی‌ ساڵی‌ 2000، یه‌كێتی‌ نوسه‌رانی‌ عه‌ره‌ب، سه‌د ڕۆمانی‌ وه‌كو باشترین ڕۆمانه‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ بیسته‌م ده‌ستنیشان كرد.

-    له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی‌ 2005دا، وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مریكا پشتیوانی‌ خۆیی‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ 58ی‌ ده‌ستووری‌ كاتیی‌ عێراق ده‌ربڕی‌‌و جه‌ختی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌، كه‌ ته‌نها له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌ كێشه‌ی‌ كه‌ركوك یه‌كلاییده‌بێته‌وه‌.

-    له‌ساڵی‌ 2007‌و له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆدا، نوسه‌ر‌و پزیشك‌و ئه‌دیبی‌ میسری‌، (ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د عه‌وف) كۆچی‌ دوایی‌ كردووه‌، كه‌ یه‌كێك بووه‌ له‌ئه‌دیب‌و نوسه‌ره‌ نوێخوازه‌كانی‌ میسر.

-    پاش ئه‌وه‌ی‌ گه‌لی‌ تونس له‌دژی‌ ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی‌ (زه‌ینلعابدین بن عه‌لی‌) ڕاپه‌ڕین‌و به‌هۆیه‌وه‌ بنعه‌لی‌ خاكی‌ ئه‌و وڵاته‌ی‌ جێهێشت، ڕۆژی‌ 14ی‌ كانونی‌ دووه‌می‌ ساڵی‌ 2011، (محه‌مه‌د غه‌نوشی‌) به‌شێوه‌یه‌كی‌ كاتی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ تونسی‌ درایه‌ ده‌ست، تا پێكهێنانی‌ حكومه‌تێكی‌ كاتی‌ له‌و وڵاته‌دا.

-    له‌ڕۆژێكی‌ وه‌كو ئه‌مڕۆ‌و له‌ساڵی‌ 2012دا، به‌هۆی‌ ته‌قینه‌وه‌یه‌كی‌ خۆكوژییه‌وه‌ له‌خۆرئاوای‌ شاری‌ به‌سره‌ی‌ باشوری‌ عێراق، 53 هاوڵاتی‌ كوژران‌و نزیكه‌ی‌ 150ی‌ دیكه‌ش بریندار بوون، كه‌ زۆربه‌ی‌ قوربانییه‌كان هاوڵاتی‌ سڤیل بوون.

-    ئه‌مڕۆ له‌تونس یادی‌ به‌رپابوونی‌ شۆڕش ده‌كرێته‌وه‌، كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و شۆڕشه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی‌ (زه‌ینلعابدین بنعه‌لی‌) كۆتایی‌ پێهات، له‌ناوچه‌ی‌ به‌نگالی‌ باشوری‌ هندستانیش ئه‌مڕۆ به‌ڕۆژی‌ دروێنه‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت.
14/01/2014

NNA
ئا: نازه‌نین

 

zarifff

 

محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران ئەمڕۆ بە سەردانێكی فەرمی گەیشتە بەغداو بڕیارە لەگەڵ هەرسێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق و وەزیری دەرەوەی عێراق كۆببێتەوە. ماڵپەڕی (سۆمەرییە نیوز) لەزاری سەرچاوەیەكی بەرپرسەوە رایگەیاند:"محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران بە سەردانێكی فەرمی گەیشتە بەغداو بڕیارە لەگەڵ هەرسێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق و هۆشیار زێباری، وەزیری دەرەوەی عێراق كۆببێتەوە بۆ تاوتوێكردنی پێشهاتەكانی ناوچەكەو ئاڵۆزییەكانی پارێزگای ئەنبار". هۆشیار زێباری، وەزیری دەرەوەی عێراق پێشوازی لە زەریف كرد لە فڕۆكەخانەی بەغدا. سەردانەكەی محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران بۆ عێراق كە تەنها یەك رۆژ دەخایەنێ لە چوارچێوەی گەشتێكی زەریف دێ بۆ چەند وڵاتێكی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. ئەم سەردانەی زەریف لە دوای رۆژێك دێ لە سەردانی بان كی مون، سكرتێری گشتی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ بەغدا.

4/1/2014

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان