^{روز جهانی زبان مادری ۲۱ فوریه هر سال است، این نام‌گذاری در سال ۱۹۹۹ از سوی یونسکو و با هدف کمک به حفظ تنوع زبانی و فرهنگی جهان انجام شد.}

^{هر زبان عامل اصلی بازتاب‌دهنده فرهنگ آن دسته از مردمی است که با آن سخن می‌گویند. نباید فراموش کنیم که مرگ یک زبان به معنای مرگ قسمتی از فرهنگ جامعه بشر خواهد بود. شاید تا به حال برایتان این سوال پیش آمده باشد که اهمیت حفظ زبان مادری چیزی چیست؟ و یا نقش ما برای حفظ زبان‌های مادری چیست؟ برای خیلی‌ها شاید سوال باشد اصلاً چند زبان در دنیا وجود دارد که در حال فراموشی هستند!؟}

^{زبان مادری مثل رنگ چشم، شکل بینی، رنگ پوست و… است، یعنی نمی‌توانیم هیچ دخل و تصرفی در آن داشته باشیم، پس زبان مادری بخشی از هویت هر شخص است. زمانی را تصور کنید به یک شهر غریب سفر کرده‌ایم وقتی در خیابانمقابل شخصی قرار بگیریم که با زبان مادری ما صحبت می‌کند ناخودآگاه حس خوشایندی در ما به وجود می‌آید و شاید هیچ کلمه‌ای نتواند بیانگر احساسات ما باشد.}

^{روز جهانی زبان مادری ۹۹ چه روزی است؟}

بلند نورس

^{بلوک‌های شیعی و سنی به وضوح نقش پرزیدنت بارزانی به عنوان مرجع را مورد توجه قرار داده‌ و اذعان داشته‌اند که سنی‌ها را متحد و شیعیان را به هم نزدیک کرده‌اند.}

^{پس از تصویب نتایج انتخابات زود هنگام مجلس نمایندگان عراق و تعیین زمان اولین نشست دور پنجم مجلس نمایندگان عراق، احزاب و جریان‌های سیاسی و ائتلاف‌ها، تلاش‌ها برای حل اختلافات و رسیدن به توافق بر سر طرحی مشترک را آغاز کردند، طرحی که هر کدام حقوق خود را در آن بازیابد.}

^{بلوک شیعی بر دو جهت سیاسی صدری‌ها و چارچوب هماهنگی و بلوک سنی‌ نیز بر دو جهت عزم و تقدم تقسیم شده‌اند، اما کورد با موضع واحد سیاسی در نشست‌ها حضور یافت، اگر چه پارت دموکرات و اتحادیه میهنی کوردستان که بیشترین کرسی‌های مجلس}

_{سمير عطا الله}

_{نویسنده و روزنامه‌نگار لبنانی، در روزنامه‌های النهار و دو مجله الاسبوع العربی و الصیاد لبنانی و روزنامه الانباء کویتی فعالیت کرده است}

_{زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی درسی سال پیش، ولادمیر پوتین گفت:« این بدترین فاجعه ژئوسیاسی قرن بیستم است». و 127 هزار سرباز روس برسر مرز با اوکراین مستقر ساخت تا امپراطوری شوروی را به همان جایی که بود برگرداند، اما او جایگاه ابرقدرت را به روسیه برمی‌گرداند.}

_{ایران از آغاز مذاکرات هسته‌ای به دنبال چیست؟ تا غرب آن را به عنوان قدرت بزرگ به رسمیت بشناسد. مابقی همه جزئیات است. دو گروه در این تلاش تا حد زیادی به هم شبیه هستند. و همان طور که پوتین به طور مستقیم وارد جنگ با کشورهای مجاور می‌شود تا ازآن به عنوان ابزار فشار استفاده کند، ایران با کشورهای عرب همسایه خود با همین}

^{نامدار جابری –ایلام -دهلران}

^{مقدمه
پیشرفت علوم مختلف و پیوند مستقیم آنها با زبان، همواره نه تنها این حوزه ها، بلکه فرهنگها و آداب و رسوم و باورهای اجتماعی را تحت تاثیر و تغییرات فراوان قرار دادﮦاند. این تاثیرات و تغییرات معنادار باعث گسترش واژگان، نام ها و اصطلاحات در سطح بسیار بالا و وسیع شده اند که لازم است بر اساس یک اصول درست واژه سازی، اقدام به واژه سازی یا معادل سازی نمود.
زبان کُردی هم به مانند خیلی از زبان های دیگر در این عصر نوین تغییر و تحول بدون شک بی تاثیر از این تحولات نبوده و لازم است با اصول مناسب و درست واژﮦسازی و معادل سازی، این تحولات را با موفقیت به پیش ببرد و به روز شود.
زبان کُردی به دلیل غنا بودن به لحاظ داشتن واژگان با ارزش و پسوندها، پیشوندها و واژه}

^{نویسنده: دکتر عمر عبدالعزیز}

^{الترجمة: دلیر عباسی}

^{مقاله‌ای كه پیش رو دارید تحقیقی است از سوی یكی از اعضای دفتر سیاسی اتحاد اسلامی كردستان عراق، استاد عمر عبدالعزیز كه تحت عنوان «ده‌روازیه‌ك به ڕووی خوێندنه‌وه‌یه‌كی نوێی (ژ. كاف) و پێشه‌وا قازی موحه‌ممه‌دی شه‌هید و كۆماری كوردستاندا» كه در هیجدهمین شماره‌ی مجله‌ی «بانگی حه‌ق» به چاپ رسیده است. اینجانب بعد از قرائت این مقاله، و علمی و مفید دانستن آن، بر آن شدم كه آن را به فارسی برگردانده و به خوانندگان محترم تقدیم دارم:}

^{بدیهی است در طول سده‌ی گذشته در رابطه با زندگی پیشوا قاضی محمد، جمهوری كردستان و جمعیت «ژ.كاف» بحث و تحقیق فراوانی به زبان‌های مختلف خصوصاً روسی، انگلیسی، فارسی و تا حدودی كردی صورت گرفته است؛ اما متاسفانه به دلایلی از جمله جانبداری و تعصب نویسندگان به طرز تفكری خاص و یا دردسترس نبودن اسناد موجود، یا به دلیل پدیده‌ی سانسور، حداقلی از این تحقیقات از شرایط یك تحقیق علمی برخوردارند. بنده در حال حاضر نمی‌خواهم به ارزیابی هیچكدام از این تحقیقات بپردازم؛ اما ادعای فوق غیر قابل انكار است و باید آن را پذیرفت.}

^{بعد از اینكه اسناد جدید موجود در آرشیو كتابخانه‌ی ستاد ارتش ایران و نیز اسناد و نامه‌های موجود در نزد برخی از شخصیت‌ها و برخی از دولت‌ها خارجی در دسترس قرار گرفت، بیش از پیش می‌توان}

در نقد سیاست سه جریان چپ (حزب کمونیست کارگری، حکمتیست خط رسمی و کومله ابراهیم علیزاده)

^{محمد آسنگران}

^{در کنگره ١٢ حزب کمونیست کارگری شعار "ما همه با هم هستیم"، تیتر یک پیام بود و مورد نقد تعدادی از منتقدین قرار گرفت. بعضی از کادرهای حزب در دفاع از این تیتر گفتند این یک شعار تاکتیکی است که از خیابان آمده است.! حال آنکه نه خیابان مقدس است و نه قرار بود کمونیستها دنباله رو "توده ها" باشند. اما روز دوم ژانویه ٢٠٢٢ حمید تقوایی در یک سمینارکه به قول خودش قرار بود معنی این شعار را تعمیق و تدقیق کند، آنرا یک شعار جهانی و استراتژیک نامید. این تعریف افراطی احتمالا بخشی از کادرها و اعضا حزب را هم سورپرایز کرده است. روشن بود که تیتر آن پیام کنگره از نظر حمید تقوایی و دیگر مدافعینش، همین معنی را داشت که در تفسیر این شعار در این سمینار بیان شد. من هم اینرا میدانستم و بر اساس شناختی که از متد حمید داشتم آنرا نقد کردم. اما رقیق شدن مارکسیسم تا حدی در حزب پیش رفته است که هیچ کسی از کادرهای حزب در مقابل این راست روی افراطی با صراحت زبان باز نکرد.
حمید تقوایی قبلا از "انقلاب همگانی، اپوزیسیون اپوزیسیون نشوید، و از بیانیه چهارده امضاییها و بویژه از کمپین جریانات راست به سرکردگی رضا پهلوی تحت عنوان "نه به جمهوری اسلامی" دفاع کرده بود. او این کمپین}

^{دکتر مسعود بیننده}

^{تاریخ پیدایش فضای ادبی جهانی را پاسکال کازانووا در کتاب جمهوری جهانی ادبیات (1392) در سه مرحله‌ی "دوره‌ی شکل‌گیری، دوره‌ی گسترش و فرایند رقابت بین‌المللی" در نظر گرفته و هر دوره را با یک تحول اساسی در ظهور و گسترش زبان‌های عامیانه‌ی اروپایی غیرلاتین تعریف نموده است. هژمونی زبان لاتینی در اروپا پس از سال‌ها با "انقلاب زبان عامه"؛ به قول اندرسون، و همچنین انقلاب "ادبی-لغوی"(فیلولوژیک) به چالش کشیده شد؛ زبان‌های عامیانه‌‌ای که پس از روند استعمارزدایی به عنوان مبنای اصلی ادبیات‌های ملی، کارکرد ویژه‌ای یافته و در شکل‌گیری فضای رقابتی ادبی بین‌المللی نقش مهمی ایفا نمودند. زبان کوردی نیز طی یک فرایند تاریخی و در نتیجه‌ی روند ادبی‌سازی از موقعیتی عامیانه و غیر کارکردی که تحت سلطه و حاکمیت زبان‌های مسلط ترکی، عربی و فارسی ایجاد شده بود به سطح یک زبان ادبی که آثار مهم غنایی از قبیل «مم و زین» احمد خانی(1706-1650م) در آن آفریده شدند، ارتقا یافت. جایگاه احمد خانی در ادبیات کوردی را می‌توان همچون موقعیت چاوسر(1400-1343م) در زبان انگلیسی و دوبله(1560-1522م) در زبان فرانسوی در نظر گرفت. کسانی که ته‌مایه‌های زمان عامیانه و ادبیان شفاهی را در اشعار و آثار خود بکار گرفته و مبنایی برای شکل‌گیری یک زبان مستقل ادبی فراهم آوردند. «مم و زین» خانی در نیمه دوم قرن هفدهم میلادی نه تنها رخدادی انقلابی برای ادبیات تازه پاگرفته‌ی نوشتاری کوردی به شمار می‌آمد، در عین‌حال بنیانگذار جهان‌بینی نوینی در عرصه سیاسی و اجتماعی جامعه کوردستان نیز محسوب می‌گشت. «مم و زین» خانی بارقه‌های ظهور سوبژکتیویته‌ی جدیدی را بازنمایی می‌کرد که با تأسی از انقلاب‌های ادبی و فیلولوژیک اروپایی (به‌طور غیرمستقیم)، خواهان به رسمیت شناخته‌شدن هویت و زبان جدیدی می‌شد که پیشتر در چارچوب هژمونی زبان‌های مرتبط با دستگاه خلافت اسلامی هیچگاه فرصت بروز و عرض اندام نیافته بود. اثر خانی بازتاب دوره‌ای بود که در خلال آن امیرنشین‌های کوردی}

^{عبدالرحمان الراشد}

^{همراه گروه روزنامه‌نگارانی که نشست کشورهای عرب در بغداد درماه می سال 1990 را پوشش داد بودم. گفته‌های آن زمان صدام حسین رئیس جمهوری وقت عراق را به یاددارم درحالی که قلمش را در دست داشت و گفتی به سرانی که نشسته بودند درس می‌داد. درباره تحولات منطقه گفت و آنچه خلأ نامید و گفت باید آن را پرکنیم. فکرنمی‌کنم کسی منظورش را فهمیده باشد به خصوص عراق تنها دوسال پیش ازآن جنگ با ایران را به پایان برده بود که سال1980 درنتیجه یک ارزیابی نادرست آغاز شد که سقوط نظام شاه موجب خلأ قدرت شده و صدام گمان کرد فرصت مناسبی است تا به همسایه خود یورش ببرد و هزینه‌اش برای دو کشور گران بود. 10 سال دیگر گذشته بود و صدام گمان می‌کرد عقب‌نشینی شوروی از مناطق نفوذش در پایان جنگ سرد به معنای آن است که ایالات متحده اهمیتی به آنچه اتفاق می‌افتد نمی‌دهد به خصوص بین کشورهای دوست. و دوماه پس ازسخنرانی‌اش درباره «خلأ» تانک‌های عراق از مرز گذشتند و پایتخت کویت را تسخیر کردند.}

^{خلأ یا توهم خلأ انگیزه نظامی مانند تهران برای بسط نفوذ است. و همان طور که درمقاله قبل توضیح دادم واقعاً حقایقی نوپدید وجود دارند که اجازه مرحله تاریخی جدیدی را دادند. نظام منطقه‌ای سابق در نتیجه توافق‌های پس از جنگ جهانی دوم متولد شد که مرزها را تثبیت و جهان را به دو قطب جنگ}

^{«سیروان خسروزاده» پژوهشگر تاریخ در گفتگو با «تفکر انتقادی»؛}

^{افشین غلامی-«سیروان خسروزاده» دکترای تاریخ ایران و متولد سال 1361 در شهرستان مریوان می باشد. از وی تا کنون کتب و مقالاتی منتشر شده است که عمدتاً مرتبط با دوره زمانی 1285 تا 1320 شمسی می باشند. کتاب های وی اعم از ترجمه و تالیف یا گردآوری عبارتند از: راه بی سرانجام یا تاریخ آشوریان در جنگ جهانی اول 1914-1918، شکست اردوی آهنین (حمله سمکو به مهاباد و انهدام هنگ چهاردهم ژاندارمری مهر 1300ش)، قفقاز در کشاکش جنگ و انقلاب (1917-1921)، سیاست و عملکرد بریتانیا در قفقاز 1917-1921، کردستان سرخ: (تاریخ کردهای شوروی 1920-1991)، و خاطرات سرلشکر محمود امین در کردستان، آذربایجان، بلوچستان.در این گفتگو به سراغ این پژوهشگر تاریخ رفتیم و از او در خصوص اوضاع مشروطه و بویژه نقش کُردها در تحولات انقلاب مشروطه پرسیدیم خسروزاده معتقد است: تا بحث از مشروطه در کرمانشاه می شود اذهان فورا متوجه یار محمد خان کرمانشاهی می شود حال آنکه دراین شهر گروهی از آگاهان بصورتی کاملا آگاهانه به طرفداری از مشروطه پرداختند و در این راستا روزنامه هایی چون "افسانه" و "کرمانشاه" منتشر کردند که در آن از مشروطه}

^{سمير عطا الله}

^{در ابتدای حوادث سوریه شبکه‌ها تصاویر زنده از پناهندگان در مناطق بسیاری پخش می‌کردند از جمله مناطق مرزی با ترکیه. چیزی که در آن صحنه‌ها بیشتر جلب توجه می‌کرد، پناهدگان فقیر و صحنه‌های بدیع طبیعی بود که درکنار مدرن‌ترین راه‌های اروپایی کاشته شده بودند. آن تصاویر مرا دائم به یاد شاعر فقید محمد خالد القطمه می‌انداخت که یک بار از کویت، جایی که با هم کارمی‌کردیم به سوریه رفت تا قطعه زمینی کوچک بخرد و درآن خانه‌ای بسازد تا روزهای آخر زندگی را درآن بگذراند. برگشت و درباره ییلاق «کسب» و زیبایی طبیعت آن می‌گفت تا جایی که تصورکردیم او حقیقت را به شعر و خیال می‌آمیزد. اما مناظری که از خاک سوریه دیدیم فراتر از توصیف بود.}

^{مشکل این بود که آن زیبایی پر از پناهنده بود. انسان‌هایی که خانه، خوشی و آرامش و ثبات خود را ترک می‌کردند و به کشوری غریب می‌رفتند هرچند با آنها هم مرز باشد. و در یک ساعتی تبدیل به غریبه‌هایی گم گشته در ناشناخته‌هایی بی انتها می‌شوند. مطبوعات ما برای نمایش حوادث سال گذشته دربرابر مسئله‌ای فاجعه‌ بار درنگ کردند که سراسر جهان را دربرمی‌گیرد. میلیون‌ها مرد، زن و کودکی که در اطراف جهان، سر مرز کشورهایی که زیربار پناه دادن و قبول آنها نمی‌روند سرگشته‌اند. و هزاران فرد دیگری که درسرما و خستگی و ترس}