فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

لەگەڵ دەستپێکردنی وەرزی سەرما و بەفر و بارانی وڵاتانی ئەوروپا رەوشی کۆچبەران خراپتربووە و لە یۆنان کۆچبەران داوا دەکەن حکومەتی ئەو وڵاتە چارەسەرێکیان بۆ بدۆزێتەوە.

بەشێکی زۆری ئەو کۆچبەرانەی لە شاری تێرمیی یۆنان نیشتەجێن سووری و عێراقین. ئەوان کە لە شەڕ و ئاڵۆزی هەڵاتوون، وەک خۆیان باسیدەکەن لە دەردەسەریدا دەژین و لە خزمەتگوزاری سەرەتایی وەک کارەبا و گەرمکەرەوە بێبەشن .

هاتنی وەرزی سەرما و نزیکبوونەوەی زستان کۆچبەرانی هێناوەتە سەر شەقام. خراپی باری ژیانیان لەنێو کەمپەکاندا وایکردووە نەک هەر کۆچبەران بەڵکو دانیشتوانی ناوچەکەش وەک پاڵپشتییەک بۆ داواکارییەکانیان، لە خۆپیشاندانی کۆچبەراندا بەشداریی بکەن.

30/11/2016

 

مامۆستایانی گرێبەست لە رۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران هێشتا مووچەی ساڵی رابردووی خوێندیان وەرنەگرتووە، گەرچی زیاتر لە دوو مانگ لە کرانەوەی قوتابخانەکان لە ساڵی نوێی خوێندندا تێپەڕ دەبێت.

مامۆستا بوون دژواریی تایبەت بەخۆی هەیە، لە نێو مامۆستاکاندا، مامۆستا گرێبەستەکانیش کێشە و دژوارییەکانیان زۆر زیاتر لەو مامۆستایانەیە کە بە فەرمی دامەزراون.

یەکێک لەو کێشانەیان نەدانی مووچەکانیانە. ئەوان لە مامۆستا فەرمییەکان موچەی زۆر کەمتر وەردەگرن. مووچەی مانگانەی ئەوان نزیک بە 700 هەزار تمەنە.

وەزارەتی پەروەردەی ئێران ماوەی دوو ساڵە لەبەر کەمیی ژمارەی مامۆستا پەنا بۆ مامۆستا گرێبەستەکان دەبات. ئەوانیش بەپێچەوانەی مامۆستاکانی دیکە، هیچ ئیمتیازێکی تایبەت یا دەرماڵەیەکیان پێنادرێت. مامۆستا گرێبەستەکان بە پێچەوانەی مامۆستا فەرمییەکان هاوینانیش کە وەرزی پشووی قوتابخانەکانە، هیچ مووچەیەکیان نیە. ئەوان دەبێت چاوەڕێی پاییز و کرانەوە قوتابخانەکان بکەنەوە، کە ئاخۆ پەروەردە گرێبەستەکانیان بۆ نوێ دەکاتەوە یا نا.

پاییزی ئەمساڵ کاتی وانە گوتنەوە بۆ مامۆستا گربەستەکان دیارییکرا، کەچی ئەوان جێژنانەکان و مووچەی سێ مانگی بەهاری ئەمساڵ و ساڵی نوێی خوێندیان واتە ئەم پاییزەیان وەرنەگرتووە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا روویان لە پۆلەکانی خوێندن کردەوە.

مامۆستایەکی گرێبەست بە ئاژانسی مێهری گوتووە، لە ساڵی پارەوە کە خوێندن دەستیپێکرد، تەنیا جارێک - ئەویش بەهاری ئەمساڵ مووچەی دواکەوتوویی 5 مانگی ساڵی رابردوویان پێداون، بەڵام لەو کاتەوە هەواڵێک لە مووچەی دیکە نیە.

وەزارەتی پەروەردە ئەمساڵ 10 هەزار کەس وەردەگرێت. بەپێی رێوشوێنێک کە دیارییکراوە، خەڵکی 30 ساڵ تەمەن بۆ سەرەوە ناتوانن لە تاقیکردنەوەکانی دامەزراندندا بەشداریی بکەن. ئەمە کۆسپی بەردەم ژمارەیەکی زۆر لە مامۆستایانی گرێبەستە، کە بەشێکیان ئەزموون و پێشینەی کاریی زۆر دوورو درێژیان هەیە.

30/11/2016

 

به‌هۆی هه‌ڕه‌شه‌كانی ره‌جه‌ب ته‌ییب ئه‌ردۆغان، سه‌رۆككۆماری توركیا به‌ كردنه‌وه‌ی ده‌رگای سنووره‌كانی وڵاتەکەی به‌رامبه‌ر لێشاوی كۆچبه‌ران بۆ ئه‌وروپا، هه‌ریه‌ك له وڵاتانی‌ یۆنان و بولگاریا رێوشوێنی ئه‌منی تووندیان له‌سه‌ر سنووره‌كانیاندا، گرتەبەر.

دوو هه‌زار سه‌ربازی بولگاریا لەسەر سنوورەکانی ئەو وڵاتە لەگەڵ تورکیا بڵاوكراونەتەوە،‌ بەفەرمانی نیكۆلای نه‌نچێڤ، وه‌زیری به‌رگری بولگاریاش تەواوی سنووری نێوان ئەو دوو وڵاتە تەلبەند دەکرێت.

یۆنان، به‌هه‌مان شێوه‌ی بولگاریا به‌هۆی هاوسنووربوونی له‌گه‌ڵ توركیا و له‌مه‌ترسی هه‌ڕه‌شه‌كانی ئەم دواییەی ره‌جه‌ب ته‌ییب ئه‌ردۆغان، بە کردنەوەی سنوورەکانی وڵاتەکەی، سنووره‌ ده‌ریاییه‌كانی تووند كردووه‌.

له‌ئه‌گه‌ری كردنه‌وه‌ی ده‌رگا سنوورییه‌كانی توركیا به‌ره‌وڕووی كۆچبه‌ران بۆ په‌ڕینه‌وه‌یان بۆ ئه‌وروپا، چاوه‌ڕوان ده‌كرێت رۆژانه‌ دوو هه‌زار كۆچبه‌ر به‌ره‌و بولگاریا و سێ هه‌زار كۆچبه‌ریش به‌ره‌و یۆنان به‌ڕێبكه‌ون، ئەمەش لەکاتێکدایە زیاتر لە سێ ملیۆن پەنابەری سووری لە تورکیا نیشتەجێن.

30/11/2016

 

 بەهۆی پێکدادانی دوو شەمەندەفەرەکە 45 کەس گیانیان لەدەستدا

بەهۆی پێکدادانی دوو شەمەندەفەر لەباکووری ئێران، داوای دەستلەکارکێشانەوەی وەزیری رێگاوبانی ئەو وڵاتە دەکرێت، پەرلەمانتارانی ئێرانیش بۆ ئەم مەبەستە 70 واژۆیان کۆکردووەتەوە.

نادر قازیپوور، نوێنەری ورمێ رایگەیاند "دەبێت دەزگای داد لەگەڵ تۆمەتبارانی پێکدادانی دوو شەمەندەفەرەکە لە رۆژانی رابردوودا خۆیان بەیەکدیدا کێشا، رێوشوێنی یاسایی بگرێتەبەر و، پەرلەمانیش بەدواداچوون بۆ ئەم بابەتە دەکات و دەبێت متمانە لە وەزیری رێگاوبان بسەنرێتەوە".

رۆژی هەیینی 25-11-2016 لە نزیک سمنان لە باکووری رۆژهەڵاتی ئێران، دوو شەمەندەفەر خۆیان بەیەکدیداکێشا، لە ئاکامی ئەو رووداوەشدا زیاتر لە 45 کەس گیانیان لەدەستدا و بەلایەنی کەمەوە 90 کەسی دیکە برینداربوون.

دوابەدوای رووداوەکە، وەزیری رێگاوبانی ئێران داوای لێبوردنی کرد، لەگەڵ ئەوەشدا هەندێک لە نوێنەرانی پەرلەمانی ئێران هەوڵی ئەوە دەدەن وەزیری رێگاوبان لەسەرکار لابدەن، بۆ ئەم پرۆژەشیان زیاتر لە 70 واژۆیان کۆ کردووەتەوە.

لەگەڵ ئەوەشدا هەموو پەرلەمانتارانی ئێران هاوڕا نین لەسەر لەکارلادانی وەزیری رێگاوبان و هەندێکیان ئەمە وەکو کارێکی سیاسی دەبینن.  

29/11/2016

 

حکومەتی ئێران هەڵمەتێکی 100 تریلیۆن تومەنی وەبەرهێنانی لە بوارەکانی، ئای تی و ئای سی تی دەستپێکردووە و لەو نێوەندەشدا، پشکی پارێزگای سنە دوو تریلیۆن تومەنە، هەرچەندە بەپێی لێدوانی ئەحسەن عەلەوی، نوێنەری ئەو پارێزگایە لە پەرلەمانی ئێران، ژێرخانی پارێزگای سنە ئامادەی ئەو وەبەرهێنانە نییە و بەتەواوەتی ناتوانرێت سوود لەو پرۆژانە وەربگیرێت، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، عەلەوی پێیوایە پارێزگای سنە لە بواری ئای سی تی دا دەتوانێت زیاترین دەرفەتی کار و پیشە بڕەخسێنێت.

دوو ساڵ پێش ئێستا شەپۆلێکی رەخساندنی دەرفەتی کار لە بواری ئای تی و ئای سی تی تارانی گرتەوە. بەرپرسان دەیانەوێ ئەم شەپۆلە تەنیا لە تاران سنووردار نەبێت، بۆیە پلانێکیان بەدەستەوەیە تاوەكو زۆرترین سوود لە بوارەکانی ئای تی  و ئای سی تی بۆ رەخساندنی دەرفەتی کار وەربگرن.

حکومەتی ئێران لە شەشەمین پلانی پەرەپێداندا پێشبینی کردووە 100 تریلیۆن تومەن لەو بوارانەدا سەرمایەگوزاری بکرێت. پشکی پارێزگای سنە لەم بڕە سەرمایەگوزارییە 2 تریلیۆن تومەنە.

لە رۆژهەڵاتی کوردستان پارێزگای سنە وەک پارێزگای پایلۆت بۆ ئەم پڕۆژەیە دەستنیشانکراوە. مۆرتەزا بەراری، جێگری وەزیری پەیوەندییەکان و تەکنۆلۆژیای زانیارییەکان، دەڵێت 48 ملیۆن کورد لە هەموو جیهان بۆ پێکهێنانی بازاڕی ئای تی و ئای تی سی دەرفەتێکی زۆر باشە.

بەڵام سەید ئەحەسەن عەلەوی، نوێنەری شارەکانی سنە، کامیاران و دیواندەرە، دەڵێت ژێرخانەکان ئامادەنین. بەگوتەی عەلەوی، زۆربەی گوندەکان ئینتەرنێتی خێرایان نییە و  لە بواری ژێرخانەکاندا پارێزگای سنە لەنێو 31 پارێزگای ئێراندا پلەی 29 ی هەیە.

29/11/2016

 

دوای ئەوەی پلەی گەرما لە پارێزگای سنە بۆ ژێر پلەی سفر دابەزی، بەرپرسانی پارێزگای سنە رایدەگەیێنن، وەکو چارسەرێکی کاتی ئەوان تا کۆتایی وەرزی سەرماوسۆڵ شوێنی حەوانەوە بۆ کارتۆنخەوەکانی ئەو شارە دابین دەکەن. 

چالاکانی مەدەنی رۆژهەڵاتی کوردستانیش دەڵێن، پۆلیس و بەرپرسان فێرنەکراون چۆن هەڵسوکەوت لەگەڵ کەسانی بێماڵ و حاڵ بکەن کە بە کارتۆن خەوەکان دەناسرێن.

29/11/2016

 

رۆژنامه‌كانی ئه‌ڵمانیا رایانگه‌یاند له‌ ماوه‌ی ئه‌مساڵ  206 منداڵی په‌ناخوازان له‌ ویلایه‌تی براندنبۆرگ له‌ رۆژهه‌ڵاتی ئه‌م وڵاته‌ بێ سه‌روشوێن بوون.

به‌پێی راپۆرتێكی رۆژنامه‌ی دی وێلت، وه‌زاره‌تی ناوخۆی هه‌رێمی براندنبۆرگ رایگه‌یاند 260 منداڵ په‌نابه‌ران بێ سه‌رشوێنن كه‌ 90 له‌وان ئه‌فغانین و 30 سوماڵی و 23 دیكه‌شی سورین. 168 منداڵی په‌نابه‌ران له‌ ساڵی 2015 بێ سه‌رشوین بوون، پاش ئه‌وه‌ی شه‌ش منداڵ له‌ ساڵی 2014 بێ سه‌روشوین ببوون.

له‌ لایه‌كی تره‌وه‌ی به‌رپرسێكی توركیا بۆ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی ئه‌وروپا رایگه‌یاند زانیاری له‌باره‌ی چاره‌نووسی زیاتر له‌ 10 منداڵی كۆچبه‌ران له‌به‌ر ده‌ست نییه‌ كه‌ ساڵی رابردوو له‌ ئه‌وروپا بێ سه‌روشوین بوون‌، پێنج هه‌زاریان له‌كاتی گه‌یشتنیان به‌ ئیتالیا بێ سه‌روشوین بوون‌ و 3500 له‌كاتی گه‌یشتنیان به‌ ئه‌ڵمانیا و ته‌مه‌نیان له‌ نێوان 13 و 16 ساڵی دایه‌.

ئاژانسی پۆلیسی ئه‌وروپا ـ یۆرۆپۆل له‌ سه‌ره‌تای ئه‌مسال رایگه‌یاند زیاتر له‌ 10 هه‌زار منداڵی په‌نابه‌ران پاش گه‌یشتنیان به‌ ئه‌وروپا بێ سه‌روشوێن بوون‌ و مه‌ترسی خۆیشی له‌وه‌ پیشان ده‌دات كه‌ بكه‌ونه‌ به‌ر ده‌ستی رێكخراوه‌كانی بازرگانی به‌ مرۆڤ.

28/11/2016

 

دادگای باڵای ئێران بڕیاری زیندانیكردنی بۆ ئه‌حمه‌د مونته‌زیری، كوری ئایه‌توڵڵا مونته‌زیری ده‌ركرد، كه‌ یه‌كێك بووه‌ له‌ به‌رپرسه‌ باڵاكانی ئێران له‌ هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی رابردوو، ئه‌ویش به‌هۆی دزه‌پێكردنی چه‌ند تۆمارێكی ده‌نگی باوكی، كه‌ تێیدا له‌ سێداره‌دانی هه‌زاران هاووڵاتی ئێرانی ده‌سه‌لمێنێت.

به‌ گوێره‌ی ئاژانسی هه‌واڵی ئیسنای ئێران، دادگای باڵای تایبه‌تمه‌ند به‌ پیاوانی ئایینی، له‌ شاری قوم، بڕیاری 10 ساڵ به‌ندكردنی بۆ ئه‌حمه‌د مونته‌زه‌ری ده‌ركردووه‌، به‌ تۆمه‌تی مه‌ترسی خستنه‌ سه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی و 10 ساڵی دیكه‌ش به‌ تۆمه‌تی ئاشكراكردنی تۆماری ده‌نگی نهێنی و ساڵێكیش به‌ تۆمه‌تی بڵاوكردنه‌وه‌ی پڕۆپاگه‌نده‌ له‌ دژی ده‌وڵه‌ت.

به‌ڵام دادگاكه‌ هه‌ندێك هۆكاری بۆ سووككردنی سزای مونته‌زه‌ری داناوه‌، به‌ جۆرێك تۆمه‌تباره‌كه‌ ته‌نها شه‌ش ساڵ له‌ زینداندا ده‌بێت، به‌هۆی ئه‌وه‌ی ته‌مه‌نی سه‌رووی 60 ساڵه‌ و برایه‌كیشی له‌ هێرشی "موجاهیدین خه‌لق كوژراوه‌"، له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ش تۆماره‌كانی له‌ دادگا "پاك بووه‌".

له‌ مانگی ئاب/ ئۆگستۆسی رابردوو، ئه‌حمه‌د مونته‌زیری، تۆمارێكی ده‌نگی 40 خووله‌كی بڵاوكرده‌وه‌، كه‌ تێیدا باسی له‌ سێداره‌دانی هه‌زاران ئه‌ندامی گرووپی "موجاهیدنی خه‌لق" ده‌كات له‌ ساڵی 1988، به‌ فه‌رمانی ئایه‌توڵڵا خومه‌ینی.

ئاماری ئه‌وانه‌ی به‌ فه‌رمانی خومه‌ینی له‌ سێداره‌دراون بۆچوونی جیاوازی له‌ سه‌ره‌، هه‌ندێك ده‌ڵێن 5 هه‌زار و هه‌ندێكی دیكه‌ش ده‌ڵێن زیاتر له‌ 30 هه‌زار كه‌س له‌ سێداره‌دراون، ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ش له‌ دژی گرووپی "موجاهیدینی خه‌لق" بووه‌ و له‌لایه‌ن شۆڕشی ئیسلامی ئێرانه‌وه‌، تۆمه‌تی خیانه‌تییان درابووه‌ پاڵ.

28/11/2016

 

سه‌رۆك كۆماری ئێران حه‌سه‌ن روحانی بۆ ره‌وشی سوریا و عێراق داوای هاوكاری زیاتر نێوان تاران و ئه‌نقه‌ره‌ ده‌كات.

حه‌سه‌ن روحانی له تاران پێشوازی له‌ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی توركیا مه‌ولوود چاوشئۆغلو كرد و رایگه‌یاند "ئه‌مرۆ ناوچه‌كه‌مان له‌ ره‌وشێكی هه‌ستیار دایه‌. بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی ناوچه‌كه‌، پێكه‌وه‌ كاركردن و راوێژی نێوان تاران و ئه‌نقه‌ره‌ سوودی هه‌یه‌.

ئاماژه‌ به‌وه‌شدا  هێزه‌كانی گه‌وره‌ی ناوچه‌‌ ئه‌گه‌ر پێكه‌وه‌ كار بكه‌ن، ده‌توانن به‌ بێ پێویستبوون به‌ هێزه‌ ده‌ره‌كییه‌كان، كێشه‌كانی عێراق و سوریا چاره‌سه‌ر بكه‌ن.

چاوشئۆغلو "یه‌كێتی یه‌كپارچه‌یی و یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی عێراق و سوریا بۆ سه‌قامگیری و ئاشتی له‌ ئێران و توركیا و ناوچه‌ گرنگ" زانی.

وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی توركیا هه‌روه‌ها به‌ یاوه‌ری راوێژكاری میت هاكان فیدان له‌گه‌ڵ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیران محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف كۆ بووه‌وه‌.

28/11/2016

 

کۆمەڵێک لە پەرلەمانتارانی ئێران داوا لە دەزگای دادوەری ئەو وڵاتە دەکەن، تاوەکو کاتی یەکلابوونەوەی پرۆژیاسای سزای جێگرەوەی لەسێدارەدان بۆ بازرگانانی مادەی هۆشبەر، بڕیاری لەسێدارەدانی 5000 هەزار کەس لە گرتووخانەکانی ئەو وڵاتە رابگرێت.

ئەو داوایەی پەرلەمانتاران لە کاتێکدایە کە دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی ئێران، کاتی دەنگدان و تاوتووێکردنی پڕۆژەیاساکەی تاوەکو ئێستا دەستنیشان نەکردووە.   

28/11/2016

 

ساڵی رابردوو (2015) زیاتر لە یەک ملیۆن کۆچبەر گەیشتنە ئەوروپا، بەڵام رێککەوتننامەی نێوان تورکیا و یەکێتی ئەوروپا لە مانگی ئاداری رابردوو، وایکرد ئەم ژمارەیە بۆ کەمتر لە 400 هەزار کەس لە سەرەتای ئەمساڵەوە کەمبێتەوە.

بەڵام پێدەچێت بڕیارەکەی رۆژی پێنجشەممە 24-11-2016ـی رابردووی پەرلەمانی ئەوروپا، بۆ هەڵپەساردنی گفتوگۆکانی بەئەندامبوونی تورکیا لەو رێکخراوە ئەوروپیە، کۆتایی بەو رێککەوتنەی تایبەت بە کۆچبەران بهێنێت کە لە نێوان هەردوولادا هەبوو.

شەڕ، کاولکاری، چەوساندنەوە و گەڕان بە شوێن ژیانێکی باشتر وایکرد کۆچی کۆچبەران روو لە زیادبوون بکات. رێکخراوی نەتەوەیەکگرتووەکان ئاماژە بەوە دەکات، ژمارەی ئاوارە و کۆچبەران لە سەرانسەری جیهاندا گەیشتووەتە سەرووی 65 ملیۆن کەس، ئەمەش بەرزترین ژمارەیە تاوەکو ئێستا تۆمارکرابێت.

رێکخراوە جیهانییەکە جەخت لەوە دەکاتەوە "رۆژانە زیاتر لە 30 هەزار کەس لە جیهاندا ئاوارە دەبن، ژمارەیەکی بەرچاو لەوانیش وڵاتی خۆیان بەجێدەهێڵن و روو لە وڵاتێکی دیکە دەکەن بۆئەوەی دەست بە ژیانێکی باشتر بکەن".

شەڕی ناوخۆی سووریا، شەڕی عێراق و قەیرانەکانی دیکەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست وایانکردووە، مانگانە هەزاران کۆچبەر هەوڵبدەن خۆیان بگەیێننە وڵاتانی ئەوروپا و، سەرەکیترین رێگای گەیشتنیشیان بەو وڵاتانە، تورکیایە.

رۆژی هەینی رابردوو، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا رووی دەمی کردە بەرپرسانی ئەوروپا و هەڕەشەی کردنەوەی سنوورەکانی نێوان وڵاتەکەی و وڵاتانی ئەوروپای لێ کردن.

ئەردۆغان، گوتی "کاتێک 50 هەزار کەس لەسەر سنووری کاپیکولی کۆبوونەوە، هاوارتان لێ هەڵسا. پرسیارتان لە یەکدی دەکرد چی بکەین ئەگەر تورکیا سنوورەکانی بکاتەوە! گوێ بگرن، ئەگەر لەوە زیاتر بڕۆن، سنوورەکان دەکەینەوە".

توێژەرەوانیش باوەڕیان وایە کردنەوەی سنوورەکانی تورکیا لەگەڵ وڵاتانی ئەوروپا بەڕووی کۆچبەران، دەبێتە هۆی سەرهەڵدانەوەی کۆچێکی بەلێشاوی کۆچبەران بۆ ئەوروپا و، وڵاتانی ئەوروپاش بەرگەی ئەو لێشاوە ناگرن.

ژمارەی کۆچبەران لە ساڵی 2016:

345,676 کەس گەیشتوونەتە ئەوروپا
77,695 کەسیان سووری بوون
40,540 کەسیان ئەفغانی بوون
25,22 کەسیان عێراقی بوون

ژمارەی کۆچبەران لە ساڵی 2015:

1,011,712 کەس گەیشتوونەتە ئەوروپا
475,902 کەسیان سووری بوون
205,858 کەسیان ئەفغانی بوون
86,989 کەسیان عێراقی بوون

27/11/2016

سه‌رۆك و به‌رپرسانی‌ وڵاتان له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان، كاردانه‌وه‌ی‌ جیاوازیان بۆ كۆچی‌ دوایی‌ فیدڵ كاسترۆی‌ سه‌رۆكی‌ پێشووی‌ كوبا هه‌یه‌، سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كاسترۆ له‌لایه‌ن ڕه‌خنه‌گرانیه‌وه‌ به‌ دیكتاتۆر ناوده‌برا، به‌ڵام سه‌رۆكی‌ وڵاتان ئاماژه‌ به‌ ڕۆڵی‌ ناوبراو ده‌كه‌ن وه‌ك سه‌ركرده‌یه‌كی‌ مێژوویی‌..
كۆچی‌ دوایی‌ فیدڵ كاسترۆ سه‌رۆكی‌ پێشووی‌ كوبا له‌ ته‌مه‌نی‌ 90 ساڵیدا، له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان كاردانه‌وه‌ی‌ جیاوازی‌ له‌لایه‌ن سه‌رۆك و به‌رپرسانی‌ سیاسی‌ زۆربه‌ی‌ وڵاتان به‌دوای‌ خۆیدا هێنا.
ڤلادیمێر پۆتن، سه‌رۆكی‌ روسیا، له‌رێی‌ به‌یاننامه‌یه‌كه‌وه‌ كه‌ سایتی‌ كرملن بڵاوی كردوه‌ته‌وه‌، هاوخه‌میی‌ خۆی‌ بۆ كۆچی‌ دوایی‌ خه‌ڵكی‌ كوبا ده‌ربڕیوه‌ سه‌باره‌ت به‌ كۆچی‌ دوایی‌ كاسترۆ و هاوكات كاسترۆی‌ به‌ هاوڕێیه‌كی‌ راستگۆ و باوه‌ڕپێكراوی‌ روسیا ناوبردوه‌.
هاوكات، میخایل گۆرباچۆڤ، دواهه‌مین سه‌رۆكی‌ یه‌كێتیی‌ سۆڤیه‌ت كه‌ بۆ ماوه‌یه‌كی‌ دورودرێژ پاڵپشتی‌ كوبا بو له‌ ڕووی‌ ئابوری‌ و سیاسییه‌وه‌، رایگه‌یاندوه‌ كه‌ جێپه‌نجه‌ی‌ كاسترۆ بۆ هه‌میشه‌ دیاره‌ به‌ مێژوی‌ وڵاته‌كه‌ی‌ و جیهانه‌وه‌.
له‌لایه‌كی‌ تره‌وه‌، نیكۆلاس مادۆرۆ سه‌رۆكی‌ ڤه‌نزوێلا كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ درێژ هاوپه‌یمانی‌ كوبا بوو، پێی‌ وایه‌: كاسترۆ ئیلهام به‌خش بوه‌ بۆ وڵاته‌كه‌ی‌ و ئاماژه‌یه‌كیشه‌ بۆ خه‌بات و تێكۆشان له‌پێناو گه‌لانی‌ جیهاندا.
هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌، پاپا فرانسیس له‌ په‌یامێكی‌ هاوخه‌میدا كه‌ ئاراسته‌ی‌ رائول كاسترۆی‌ سه‌رۆكی‌ كوبای‌ كردوه‌، پێی‌ وایه‌ كۆچی‌ دوایی‌ كاسترۆ هه‌واڵێكی‌ خه‌مئامێزه‌ و له‌خوا ده‌پاڕێته‌وه‌ كه‌ به‌ ئارامی‌ سه‌ربنێته‌وه‌.
هه‌رچه‌نده‌ كاسترۆ بڕوای‌ به‌هیچ ئاینێك نه‌بو، به‌ڵام خوێندنی‌ منداڵیی‌ ناوبراو له‌و قوتابخانانه‌دا بوه‌ كه‌ سه‌ر به‌ په‌یڕه‌وكه‌رانی‌ ئاینی‌ مه‌سیحی‌ كاسۆلیكی‌ بون و پاپای‌ فاتیكان به‌لایه‌وه‌ گرنگ بوه‌.
له‌لایه‌كی‌ تره‌وه‌، فیدریكا مۆگرینی‌ به‌رپرسی‌ سیاسه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا، ئاماژه‌ به‌ گرنگیی‌ رۆڵی‌ فیدل كاسترۆ ده‌كات و رایده‌گه‌یه‌نێت: په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا له‌گه‌ڵ كوبا، به‌رده‌وام ده‌بن له‌ به‌ره‌وپێشچون، وتیشی‌: كاسترۆ پیاوێكی‌ مێژویی‌ و یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ بو، كۆچی‌ دواییشی‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ كوبا به‌چه‌ند گۆڕانكارییه‌كی‌ گه‌وره‌دا تێپه‌ڕده‌بێت له‌ كاتێكدا كه‌ ناڕونی‌ و نادڵنیاییه‌ك هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان.
به‌ڵام دۆناڵد تره‌مپی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌ڵبژێردراوی‌ ئه‌مریكا، له‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌ له‌ تۆڕی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ تویته‌ر، ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ی‌ نوسیوه‌: "فیدڵ كاسترۆ مرد" به‌بێ ئه‌وه‌ی‌ هیچ ورده‌كارییه‌ك بخاته‌ڕو.
جاكوب زومای‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌فریقای‌ باشوریش، ئاماژه‌ی‌ به‌رۆڵی‌ كاسترۆ كردوه‌ و وسوپاسی‌ كردوه‌ بۆ پاڵپشتی‌ و پشتیوانییه‌كانی‌ له‌ كۆتاییهێنان به‌ ناكۆكییه‌ ره‌گه‌زپه‌رستییه‌كانی‌ ناوخۆی‌ وڵاته‌كه‌ی‌.
فرانسوا هۆلاندی‌ سه‌رۆكی‌ فه‌ره‌نساش له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاندوه‌: كاسترۆ، كه‌سایه‌تییه‌كی‌ تایبه‌ت بوو له‌ سه‌ده‌ی‌ رابردودا و شۆڕشی‌ كوبای‌ به‌رجه‌سته‌ كردوه‌.
ئیڤۆ مۆرالیسی‌ سه‌رۆكی‌ بۆلیڤیاش له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا نوسیویه‌تی‌: كاسترۆ میراتییه‌كی‌ له‌ تێكۆشان به‌جێهێشتوه‌ له‌پێناو تێكهه‌ڵكێشكردنی‌ گه‌لانی‌ جیهان، شی‌ جین بینگی‌ سه‌رۆكی‌ چینیش ده‌ڵێت: چین هاوڕێیه‌كی‌ نزیك و دڵسۆزیان له‌ده‌ستدا.
27/11/2016

 

كۆچبەرانی كورد لە یۆنان، دوای رزگاربوون لە سەختییەكانی رێگا، ئێستا لە كەمپەكانی یۆنان لە رەوشێكی خراپدان، بەتایبەت لەگەڵ هاتنی وەرزی زستان و ساردی كەشوهەوا.

وەرگێڕێكی كۆچبەرانی رۆژئاوای كوردستان ئاماژە بە خراپی رەوشی كۆچبەران دەكات و دەڵێت، لەنێو كۆچبەران شەڕ دروست دەبێت بەتایبەت لە كاتی وەرگرتنی خۆراكدا، جگە لەوەش رەوشی كۆچبەران لەڕووی تەندروستی و خۆراكەوە خراپە.
ژنێكی خەڵكی موسڵ، وەك خۆی دەڵێت، هاوژینەكەی و كچێكی لەلایەن داعش كوژراون و كوڕێكیشی بێسەروشوێنە، بۆیە كۆچی كردووە.

ئەو ژنە دەڵێت، داوای مافی پەنابەری لە نەرویج كردووە، بەڵام داواكەی رەتكراوەتەوە، ئێستاش چاوی لەوەیە بچێتە ئەڵمانیا.
وەك كۆچبەرەكان دەڵێن، حكومەتی یۆنان بە مەرجێك هاوكاری هەفتانەیان دەكات پەنجە مۆر بكەن، ئەوانیش نایانەوێت لە یۆنان بمێننەوە و چاویان لەوەیە رووبكەنە وڵاتانی دیكەی ئەوروپا.

یەكێك لە كۆچبەرە كوردەكان دەڵێت، لەگەڵ هاوژین وچوار منداڵەی بە خەرجكردنی 30 هەزار دۆلار گەیشتووەتە یۆنان، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا پەشیمان نییە، چونكە لە هەرێمی كوردستان دۆخی خەڵك خراپە و قەیرانی دارایی هەیە.

27/11/2016

 

جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مانی ئێران"عه‌لی موته‌هری" به‌ نزیكه‌كانی "عه‌لی خامنه‌یی" رێبه‌ری شۆڕشی ئیسلامی ئێران ده‌ڵێت" بڕۆن بۆ لای براكانتان له‌ رێكخراوی داعش له‌ شاری موسڵ،پاش ئه‌وه‌ی له‌ لایه‌ن توندڕه‌وه‌ ئێرانییه‌كانه‌وه‌ به‌ شایسته‌ی له‌ سێداره‌دان ناوبرابوو.

به‌گوێره‌ی میدیا ناوخۆییه‌كانی ئێران،تۆمه‌ت به‌خشینه‌وه‌ له‌ نێوان توندڕه‌وه‌كان و چاكسازیخوازان په‌ره‌ی سه‌ندووه‌ و هۆكاره‌كه‌ش په‌یوه‌سته‌ به‌ بڕیاری دادگا بۆ رێگه‌گرتن له‌ وانه‌یه‌كی "موته‌هری" له‌ شاری مه‌شهه‌دی ئێران كه‌ كه‌سه‌ نزیكه‌كانی خامنه‌یی تێیدا باڵاده‌ستن،ئه‌و كێشه‌یه‌ش گه‌وره‌ بووه‌ تا ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی حه‌سه‌ن روحانی سه‌رۆككۆماری ئێران داوای له‌ وه‌زیری داد كردووه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ بكات.

هه‌ر دوو ره‌وتی توندئاژۆكان و چاكسازیخوازان له‌ باره‌ی ئه‌و رووداوه‌وه‌ هه‌ڵمه‌ته‌كانیان دژ به‌ یه‌كتری زیادكردووه‌ و په‌ڕیوه‌ته‌وه‌ میدیاكانی ئه‌و وڵاته‌ش.

له‌وباره‌یه‌وه‌ رۆژنامه‌ی"كه‌یهان" كه‌ له‌ رێبه‌ری ئێرانه‌وه‌ نزیكه‌ نوسیوویه‌تی" حكومه‌تی ئێران به‌ سه‌رۆكایه‌تی"حه‌سه‌ن رووحانی" بابه‌تی وانه‌كه‌ی مه‌شهه‌دیان قۆستووه‌ته‌وه‌  بۆ به‌ لاڕێدابردنی رای گشتی و خۆڵكردنه‌ چاوی خه‌ڵكی،ئه‌مه‌ش بۆ په‌رده‌پۆشكردنی شكسته‌كانیانه‌ له‌ بواری ئابووری و سیاسیدا.

26/11/2016

 

کۆچی پاییزی عەشایەرە کۆچەرییەکانی خوراسانی باکوور هەموو ساڵێک لەگەڵ ساردبوونی هەوا و هاتنی وەرزی پاییز له شاری مانه و سملقان بۆ دەشته گەرمەکانی مراوه تەپەی سمنان دەستپێدەکات، که دووری نێوان ئەم دو شاره له 100 کیلومتر زیاتر دەبێت.

پارێزگای خۆراسانی باکوور، یەکێک لە پارێزگاکانی ئێرانە و دەکەوێتە باکووری رۆژھەڵاتی ئەو وڵاتە.

هەروەها پارێزگای سمنان هاوسنوورە لەگەڵ پارێزگای خوراسانی باکوور و دەکەوێتە باشووری رۆژئاوای ئەو پارێزگایە.

27/11/2016

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان