فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

کۆریای باکوور هۆشداریی دەداتە ئەو وڵاتانەی چەکی ناوەکییان هەیە یاخود بە نیازی دەستکەوتنین.

ئاژانسی فەرمیی کۆریای باکوور بڵاویکردووەتەوە، کە حکوومەتی ئەو وڵاتە ئەزموونی چەکی ناوەکیی خۆی بە ”رووداوێکی گەورە“ دادەنێت و پێیوایە توانای خۆپاراستنی لە ”هێزە دوژمنەکان“ زیاتر دەکات.

کیم جۆنگ ئون، سەرۆکی کۆریای باکوور و بەرپرسانی باڵای ئەو وڵاتە پێیانوایە ”یاسای دارستان“ حوکمی جیهان دەکات و چەنکی ناوەکیش باشترین هۆکارە بۆ شەڕی ئەو یاسایە.

بە بڕوای بەرپرسانی باڵای کۆریای باکوور، رژێمەکانی سەدام حوسێن لە عێراق و موعەممەر قەزافی لە لیبیا تووشی داڕمان نەدەبوون، ئەگەر ”وازیان لە پەرەپێدان بە بەرنامە ناوەکییەکەیان نەهێنابا“.

حکوومەتی پیۆنگ یانگ پێیوایە داواکردن لە کۆریای باکوور بۆ دووبارەکردنەوەی ”هەمان هەڵەی“ سەدام و قەزافی بە وازهێنان لە بەرنامە ناوەکییەکەی، رژێمی ئەو وڵاتەش بە دەردی رژێمی بەعسی عێراق و سەرۆکی پێشووی لیبیا دەبات.

9/1/1/2016

 

به‌گوته‌ی چالاكوانه‌كان، پاش نیوه‌ڕۆی دوێنێ له‌شاری ڕه‌قه‌ی سوریا، چه‌كدارێكی داعش له‌شوێنێكی گشتیدا دایكی خۆیی سه‌ربڕی.

له‌ڕاگه‌یه‌نراوی تۆڕی"ڕه‌قه‌ به‌بێ ده‌نگی سه‌رده‌بڕدرێت" هاتووه‌: " عه‌لی سه‌قر كه‌ته‌مه‌نی 22 ساڵه‌، خه‌ڵكی ناوچه‌ی سه‌خانی شاری ڕه‌قه‌یه‌، هه‌ستا به‌سه‌ربڕینی دایكی كه‌ ناوی لینا قایم و ته‌مه‌نی 45 ساڵ بوو، تاوانه‌كه‌ش له‌به‌رده‌م درگای فه‌رمانگه‌ی پۆسته‌ی شاره‌كه‌دا ڕوویداوه‌، دایكشی فه‌رمانبه‌ری ئه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ بووه‌".

چالاكوانه‌ سورییه‌كان زیاتر ڕوونكردنه‌وه‌ ده‌ده‌ن وده‌ڵێن: " دایكی عه‌لی سه‌قر سه‌ربه‌ تایفه‌ی عه‌له‌وییه‌، خه‌ڵكی شاری جه‌بله‌یه‌ سه‌ربه‌ پارێزگای لازقییه‌ له‌ ڕۆخه‌كانی سوریا".

به‌گوته‌ی چالاكوانه‌كان:" خه‌ڵكێكی زۆری شاره‌كه‌ بۆ ته‌ماشاكردنی ئه‌و تاوانه‌ كۆبوونه‌ته‌وه‌".

8/1/2016

 

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا باڵیۆزی ئێرانی له‌ئه‌نكه‌ره‌ بانگ كرد و، داوایه‌كی توركیای پێ گه‌یاند سه‌باره‌ت به‌ پێویستی ڕاوه‌ستاندنی ئه‌و ڕاپۆرته‌ میدیاییانه‌ی كه‌ئێرانییه‌كان بڵاوی ده‌كه‌نه‌وه‌و، له‌سێداره‌دانی زیندانییه‌كان له‌ سعودیه‌دا په‌یوه‌ست ده‌كه‌نه‌وه‌ به‌ئه‌ردۆگانه‌وه‌.

وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا له‌ بڵاوكراوه‌یه‌كدا ڕایگه‌یاند: " به‌توندی سه‌ركۆنه‌ی ئه‌و ڕاپۆرته‌ میدیاییانه‌ ده‌كه‌ین كه‌ ده‌سته‌و دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كانی ئێران بڵاوی ده‌كه‌نه‌وه‌و، به‌تایبه‌تی له‌دوای سه‌ردانكردنی سه‌رۆكه‌كه‌مان بۆ ڕیاز، كه‌ له‌سه‌رجه‌م ڕاپۆرته‌كاندا له‌سێداره‌دانی زیندانییه‌كان په‌یوه‌تس ده‌كرێنه‌وه‌ به‌و سه‌ردانه‌وه‌".

هه‌روه‌ها وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیا به‌توندی سه‌ركۆنه‌ی ئه‌و ڕاپۆرتانه‌ی كرد كه‌ وێنه‌یه‌كی ناشیاو له‌چاوی گه‌لی ئێراندا بۆ ئه‌ردۆگان دروست ده‌كه‌ن.

له‌دوای ئه‌وه‌ی سعودیه‌ "نمر ئه‌لنمر"ی له‌سێداره‌دا، گرژی و ناكۆكییه‌كانی نێوان سعودیه‌ و ئێران توندتر بوون. نمر كه‌سایه‌تییه‌كی ئاینی شیعه‌كان بوو، داوای ده‌كرد مافی زیاتر بۆ كه‌مایه‌تی شیعه‌ له‌سعودیه‌ دابین بكرێت.

له‌بڵاوكراوه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی توركیادا هاتووه‌: " به‌ باڵیۆزه‌كه‌ی ئێران ڕاگه‌یه‌نرا كه‌ هێرشكردن و ده‌ستدرێژی بۆ سه‌ر باڵیۆزخانه‌و كونسوڵخانه‌كانی سعودیه‌ له‌تاران و مه‌شهه‌د به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پاساوی نیه‌".

8/1/2016

 

ئه‌مڕۆ نرخی دیناری عێراقی له‌به‌رانبه‌ر دۆلاردا دابه‌زینێكی ترسناكی تۆماركرد. بۆیه‌كه‌مجار نرخه‌كه‌ی گه‌یشته‌ 1260 دینار له‌به‌رانبه‌ر یه‌ك دۆلاردا.

له‌به‌غدای پایته‌ختی عێراق نرخی دۆلاری ئه‌مریكی له‌به‌رانبه‌ر دیناردا به‌رزبوویه‌وه‌ بۆ 126 هه‌زار به‌رانبه‌ر 100 دۆلاری ئه‌مریكی.

ئه‌وه‌ له‌كاتێكدایه‌ پێش ئه‌وه‌ی دینار به‌و جۆره‌ دابه‌زێت، نرخی یه‌ك كاغه‌زی 100 دۆلاریی ئه‌مریكی به‌رانبه‌ر 122000 دیناری عێراقی بووه‌.

قه‌یرانی دارایی عێراق به‌هۆی دابه‌زینی نرخی نه‌وته‌وه‌، هۆكاری سه‌ره‌كی به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی دۆلاره‌. له‌كاتێكدا بانكی ناوه‌ندی عێراق له‌ڕێی خستنه‌ بازاڕی دراوه‌وه‌، هه‌وڵی سه‌قامگیركردنی نرخی دینار ده‌دات.

هاوكات سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌په‌رله‌مانی عێراق، بۆ میدیاكانی ئاشكرا كرد كه‌ ژماره‌یه‌ك په‌رله‌مانتار پێشنیارێكیان داوه‌ته‌ حكوومه‌تی وڵاته‌كه‌یان تاكو نرخی دۆلار به‌رزبكرێته‌وه‌ بۆ 2000 هه‌زار دینار. تاكو ئه‌و وڵاته‌ له‌قه‌یرانه‌كه‌ی ده‌رده‌چێت.

8/1/2016

 

راوێژکاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئاماژە بەوە دەکات واشنتن و ئانکارا و هەولێر کۆدەبنەوە، بەڵام کاتی کۆبوونەوەکە نەزانراوە.


"کیفاح مەحمود" راوێژکاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان، بە (باسنیوز)ی راگەیاند: بڕیارە کۆبوونەوە لە نێوان واشنتن و ئانکارا و هەولێر ئەنجام بدرێت، گوتی : "نازانرێت کۆبوونەوەکە لەسەر چ ئاستێکە، بەڵام دڵنیایی دراوە لە ئەنجام دانی ئەو کۆبوونەوەیە".


گوتیشی: "بەپێی پێشبینی من، تەنیا پرسی ڕووبەڕوو بونەوەی داعش و ئاڵۆزیەکانی ناوچەکە و ئەگەرەکانی دوای نەمانی داعش دەکرێت".


بەپێی زانیاری (باسنیوز)بڕیارە بەم نزیکانە کۆبوونەوەی سێ قۆڵی لەنێوان شاندێکی تورکیا و ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان ئەنجام بدرێت، کە لەو کۆبوونەوە بارزانی پرسی ڕووبەڕوو بونەوەی داعش ئەگەرەکانی دوای نەمانی داعش بۆ هەردوو وڵات باس دەکات.

کیفاح مەحمود، ئەوەشی خستەروو: تائێستا بڕیار نەدراوە دەوڵەتانی دیکە بەشداری کۆبوونەوەکە بکەن.

7/1/2016

 

گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ئاگاداری سعودیە دەکاتەوە لەوەی فرۆکە جەنگییەکانیان هێرشیان کردوەتە سەر باڵیۆزخانەی وڵاتەکەی لەیەمەن.

"حوسێن ئەنساری" گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ئەمرۆ (7\1\2016)رایگەیاند: فرۆکەی جەنگی وڵاتی سعودیە بینایەی باڵیۆزخانەی ئێرانیان لە (سەنعا)ی پایتەختی یەمەن کردوەتە ئامانج و بەو هۆیەوە کارمەندی باڵیۆزخانەکە بریندار بوون و زیانێکی زۆر بەبیناکە کەوتووە.


دوای لە سێدارەدانی "نەمر شێخ نەمر" شێخی مەزهەبی شیعەکان لە سعودیە کاردانەوەی بەدوای خۆیدا هێناو بەوهۆیەوە نێوانی سعودیە و ئێران تێکچووە.

7/1/2016

 

وەزیری دەرەوەی عێراق رایدەگەیەنێت، کە وڵاتەکەی ئامادەیە نێوەندگیریی لەنێوان هەردوو وڵاتی ئێران و سعودیەدا بکات.

ئیبراهیم جەعفەری، وەزیری دەرەوەی عێراق، کە بە سەردانێکی فەرمیی لە تارانی پایتەختی کۆماری ئیسلامی ئێرانە، پاڵپشتیی وڵاتەکەی بۆ لێکنزیکبوونەوەی ئێران و سعودیە نیشانداوە و رایگەیاندووە، کە وڵاتەکەی ئامادەیە نێوەندگیریی بکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانیان.

دوای لەسێدارەدانی شێخ نمر باقر ئەلنمر، مەرجەعی شیعەکانی سعودیە، هاووڵاتییانی ئێران هەڵیانکوتایە سەر باڵیۆزخانەی سعودیە لە تاران و کوسوڵگەریی ئەو وڵاتەشیان لە شاری مەشهەد سووتاند.

دوای ئەم رووداوانە، پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی ئێران و سعودییە بە تەواوی پچڕێنران و شاندە دیپلۆماسییەکانیان گەڕانەوە وڵاتی خۆیان.

7/1/2016

 

بەهۆی ئاگرگرتنی کابینەیەکی شوێنی بەخێوکردنی ئاژەڵان لە دەوروبەری کرماشان، کرێکارێک گیانی لەدەست دا.

بەپێی راپۆرتی ئاژانسی کوردپا، شەوی چوارشەممە 6 ـ 1 ـ 2016 لە قەراخ شاری کرماشان لە شوێنێ بەخیوکردنی ئاژەڵان بەناوی زاگرۆس ئاگر کەوتووەتوە و کرێکارێک بەناوی "ئەکبەر عەبرنا" تووشی سووتان بووە و بەهۆی زۆریی سووتانەکەیەوە گیانی لەدەست داوە.

بەرێوەبەری ئەو باخچەی ئاژەڵانە بە ئاژانسی ئیرنای راگەیەندووە هەتا ئێستا هۆکاری ئاگرکەوتنەوەکە دیار نییە و لێکۆڵینەوە لەم بارەوە بەردەوامە.

پەناگە و باخچەی ئاژەڵانی بێ خاوەن لە بەهاری ساڵی 2015 لە سەرەتای جادەی "سەروا نیلووفەڕ"ی کرماشان بەمەبەستی کۆکردنەوە و بەخیوکردنی سەگە وێڵەکان کراوەتەوە.

هاوینی ساڵی رابردووش لە شاری "ئێشتهارد"ی پاریزگای ئەلبورز لە سوێنی بەخیوکردنی ئاژەڵان ئاگرێکی هاوشێوە کەوتەوە ژنێکی تەمەن 60 ساڵان کە بەخێوکەری ئاژەلان بووە لەگەڵ 200 پشیلە بەتەواوەتی سووتان.

7/1/2016

 

ماڵپەڕی سەرۆکایەتی هەریمی کوردساتن بڵاویکردەوە کە مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان وەك نەریتێكی ساڵانە بە مەبەستی گەیاندنی بیروبۆچوون و سیاسەتی گشتیی هەرێم بە نوێنەری وڵاتان لەسەر پرسە ناوخۆیی و هەرێمایەتی و نێودەوڵەتییەکان، لەگەڵ سەرجەم كۆنسوڵ و سەرۆكی نوێنەرایەتیی وڵاتان لە هەولێر كۆبۆوە.
بەپێی هەواڵەکە، لەم كۆبوونەوەیەدا بارزانی گوتەیەكی بۆ ئامادەبووان پێشكەش كرد و تێیدا وێڕای بەخێرهێنانیان پیرۆزبایی ساڵی تازەی زاینی لە نوێنەری وڵاتان كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ خواستن.
بارزانی لە گوتەكەیدا بە تێروتەسەلی باسی هۆكارەكانی سەرهەڵدانی داعشی لە عێراق كرد و مەترسییەكانی ئەو ڕێكخراوە تیرۆریستییەی بۆ سەر ئاسایشی جیهانی و كۆی مرۆڤایەتی بۆ ئامادەبووان شیكردەوە و باسی لە قۆناخەكانی شەڕی پێشمەرگە و داعش كرد كە تێیدا پێشمەرگە بە قوربانیدانێكی زۆر سەرەتا هەوڵی دا خەڵك و پێكهاتەكان ڕزگار بكات و بیانپارێزێ و دواتر ڕێگە لە پێشڕەوی تیرۆریستان بگرێت و دواجاریش بكەوێتە قۆناغی هێرشبردن و شكستدانی تیرۆریستان.
لەدرێژەی قسەكانیدا بارزانی پێزانینی هەبوو بۆ قوربانیدان و گیانفیدایی پێشمەرگە و خۆڕاگریی گەلی كوردستان و سوپاسی هاوكاری و پشتیوانیی وڵاتانی دۆست و هاوپەیمانیشی كرد كە بوونە هۆی ئەوەی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە خێراتر ببن و ئاستی هەماهەنگی نێوان هێزی پێشمەرگە و هێزی هاوپەیمانان بە زۆر سەركەوتوو وەسف كرد.
پەیوەست بە قۆناغی دوای داعش و ئازادكردنی موسڵ هێمای بەوەدا كە زۆر گرنگە بتوانرێ لە قۆناغی دوای داعش بارودۆخ و ئیجرائاتێكی وا بگیرێتەبەر كە كارەساتەكان دووبارە نەبنەوە و خەڵكی ناوچەكە لە ئاییندەی خۆیان دڵنیا بن.
لەبارەی ئاییندەی ناوچە ئازادكراوەكانیش بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە ئێمە هیچ سیغەیەك ناسەپێنین و پێمانوایە كە دەبێ ڕێگە بە خەڵكی ناوچەكان بدرێت لەڕێگەی ڕاپرسی بڕیار لەسەر داهاتوویان بدرێت و ڕێز لەم بڕیارە بگیرێت.
لەبارەی ڕووبەڕووبوونەوەی داعشیش بارزانی ئەوەی دووپات كردەوە كە داعش هەڕەشەیەكە بۆ هەموو جیهان و پێویستە وڵاتان ناكۆكییەكانیان تێكەڵ بە شەڕی تیرۆر نەكەن و تەنیا تەركیز لەسەر لەناوبردنی داعش بكەن.
باسكردنی پەیوەندیی نێوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی تری قسەكانی بارزانی بوو و تێیدا ئەوەی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان یارمەتیی حكوومەتی تازەی عێراقی داوە و لە دیالۆگ و گقتوگۆ بەردەوام دەبێت. بە پێویستیشی زانی كە شەراكەتێكی ڕاستەقینە بێتە ئارا یان ڕێككەوتن لەسەر سیغەیەكی تازە بكرێت بە شێوازی ئاشتیانە و بە دیالۆگ بۆ ئەوەی بتوانین بە ئاشتیانە و برایانە لەتەك یەكتردا بژیین و چیتر كارەسات و نەهامەتی دووبارە نەبنەوە.
لە بەشێكی تری قسەكانیدا بارزانی پێداگیری لەسەر ڕاپرسی كرد بۆ ئەوەی هەموو جیهان بزانێ كە گەلی كوردستان چی دەوێت و چۆن بڕیار لە چارەنووسی خۆی دەدات و جێبەجێكردنی ئیرادەی خەڵكی كوردستانیش لە كاتی گونجاو و بە شێوەیەكی ئاشتیانە و دوور لە توندوتیژی دەبێت.
سەرۆكی هەرێمی کوردستان باسی لە بارودۆخی ئابووریی هەرێمیش كرد و ئاماژەی بەوەدا كە بڕینی بودجە و دابەزینی نرخی نەوت و شەڕی داعش و میوانداریی 1.8 ملیۆن ئاوارە هۆكاری دروستبوونی قەیرانی ئابوورین و داواشی لە وڵاتان كرد كە زیاتر هاوكاری پێشمەرگە بن و لە یارمەتیدانی ئاوارەكاندا هاوكاری هەرێمی كوردستان بكەن چونكە بارێكی زۆر قورسە و لە ئاستی تواناكانی حكوومەتی هەرێم چووەتەدەر.
لەبارەی بارودۆخی ناوخۆی هەرێمیش بارزانی هێمای بەوەدا كە لەپێناو یەكڕیزی و تێپەڕاندنی تەحەدیات حكوومەت و پەرلەمان لەسەر بنەمای تەوافوق پێكهات بەڵام دوای پێشێلبوونی تەوافوق ئەوە پێویست دەكات حكوومەت و پارلەمان لەسەر بنەمایەكی تازە بەردەوام بن لەسەر كارەكانیان.
بارزانی باسی لەوەش كرد كە ناكۆكییەكانی ناوخۆی ناكۆكی مەترسیدار و قووڵ و تاییفی نین بەڵكو ناكۆكیی سیاسین و قابیلی چارەسەرن، لەگەڵ حزبەكاندا هەوڵ دەدەن لەسەر كۆی گرفتەكان بگەنە ئەنجامێك.
بارزانی لە بەشێكی تری قسەكانیدا باسی لە سیاسەتی گشتی هەرێمی كوردستان كرد بەرانبەر ململانێ ناوچەیی و تاییفییەكان و ڕایگەیاند كە ململانێی تاییفی بابەتێكی مەترسیدارە و گەلی كوردستانیش نە كێشەی تاییفی هەیە و هەرگیز نابێتە بەشێك لە ململانێی تاییفی لە ناوچەكەدا.
بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە لەپێناو بردنەوەی ئاشتیدا پێویستە كۆتایی بە تۆڵە و ململانێی تاییفی بهێندرێت. ئەگەر وڵاتان بەردەوام بن لەم ململانێكان داعشیش تەواو بێت ئەوە دیاردەی مەترسیدارتر لە داعش سەر هەڵدەدات.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا نوێنەر و كونسوڵی وڵاتان لە هەولێر سوپاسی سەرۆك بارزانییان كرد بۆ ڕەخساندنی ئەو دیدارە و هیوای سەركەوتنیان بۆ گەلی كوردستان خواست و ستاییشی پێشمەرگە و سەركردایەتی هێزی پێشمەرگە كرد لە ڕووبەڕووبوونەوەی داعش و هەروەها پێزانینیان هەبوو بۆ خۆڕاگری گەلی كوردستان و فەرهەنگی پێكەوەژیان و لێبوردەی گەلی كوردستان. هەروەها لەبارەی شەڕی تیرۆر و بارودۆخی ئابووریی هەرێم و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا كۆمەڵێك پرسیاریان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد و سەرۆك بارزانیش وەڵامی تێبینی و پرسیاری ئامادەبووانی كۆبوونەوەی دایەوە

7/1/2016

 

بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرایەتیی كۆمەڵگەی دەروازەی نێودەوڵەتیی پەروێزخان لە ساڵی 2015دا زیاتر لە 6 هەزار تەن خۆراكی خراپ ‌و ماوە بەسەرچوو گەڕێنراونەتەوە بۆ ئێران ‌و داهاتی مەرزەكەش لەو ساڵەدا زیاتر لە 61 ملیار دینار بووە.

بەپێی ئەو ئامارە كە وێنەیەكی بۆ ئاژانسی هەواڵی (باسنیوز) نێردراوە "لە بنكەی كوالێتی كۆنترۆڵی مەرزی پەروێزخان لە ساڵی 2015دا پشكنین بۆ 2 ملیۆن ‌و 479 هەزارو 225 تەن شتومەكی هاوردەكراو كراوە و بەهۆی دەرنەچوونیان لە پشكنین 3 هەزار و 725 تەن رەوانەی ئێران كراونەتەوە، هەروەها لە بنكەی كشتوكاڵی مەرزەكەدا پشكنین بۆ 639 هەزار و 905 تەن سەوزە و میوە كراوە و 15 هەزار و 165 تەنیان بەهۆی خراپی ‌و دەرنەچوون لە پشكنین گەڕێنراونەتەوە بۆ وڵاتی ئێران".

بەپێی ئامارەكە "لەو ساڵەدا پشكنین بۆ 113 هەزار و 368 تەن پەینی كیمیایی هاوردەكراو كراوە و 618 تەنی بەهۆی دەرنەچوون لە پشكنین رەوانەی ئێران كراوەتەوە".

لە ئامارەكەدا ئاماژە بەوەش دراوە "لەیەكەی پشكنینی خۆراكیشدا پشكنین بۆ 500 هەزار و 132 تەن خۆراك كراوە و 2 هەزارو 171 تەنی بەهۆی دەرنەچوون لە پشكنین رەوانەی ئێران كراوەتەوە، یان سووتێنراوە، هاوكات 4 هەزار و 590 تەن كەرەستەی ڤێتێرنەری هێنراوەتە مەرزەكە و 32 تەنی بەهۆی خراپییەوە رەوانەی ئێران كراوەتەوە".

ئامارەكە دەریدەخات "لەو ساڵەدا رێژەی هاتوچۆی گەشتیاران بۆ هەرێمی كوردستان بریتی بووە لە 146 هەزار و 746 كەس ‌و بە پێچەوانەشەوە 152 هەزار و 415 كەس لەڕێگەی مەرزەكەوە چوونەتە وڵاتی ئێران ‌و كۆی داهاتی مەرزەكەش لەو ساڵەدا 61 ملیار و 661 ملیۆن دینار بووە".

6/1/2016

 

جێگری سکرتێری گشتیی حزبی دیموکراتی کوردستان له‌باری دۆخی حیزبه‌كه‌یا ئاینده‌ی پارته‌ كوردییه‌كانی ڕۆهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست چاوثێكه‌وتنێكی له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئه‌نادۆڵی توركی ئه‌نجامداوه‌ و ده‌ڵێت " هه‌رده‌بێت یه‌كبگرین له‌گه‌ڵ باڵه‌كه‌ی تری حیزبی دیموكرات".

ئاوێنه‌: مستەفا مەولودی جێگری سکرتێری گشتیی حزبی دیموکراتی کوردستان ئه‌وه‌ی له‌باره‌ی یه‌كگرتنی هه‌ردو باڵه‌كه‌ی دیموكراته‌وه‌ ئه‌وه‌ی وتووه‌ " لەم پەیوەندییەدا ئێمە دانیشتنمان هەبووە و هەنگاوی بەرەوپێشچوونمان هەبووە، لەسەر هەندێک لە داخوازییەکانی ئەوان کێشەمان نیە و خەڵکیش لە رۆژهەڵات چاوەڕێی ئەوە دەکەن کە یەک حزبی دیموکرات بونی هەبێت و ئێمەش بەداخەوە لەم نزیکانە دانیشتنمان نابێت بەڵام لە کۆتاییدا هەر دەبێ یەکبگرینەوە".

هاوكات مه‌ولودی سه‌باره‌ت به‌دانوستانه‌كانی نێوان حیزبه‌كه‌ی و ئێران ئه‌وه‌ی ئاشكراكردووه‌ ئێران له‌دانیشتن تێناگات و ده‌ڵێت " ئەگەر سەیری مێژوو بکەین باشترین چارەسەر ئەوە بووە کە هێزەکان لەسەر مێزی گفتوگۆ دابنیشن. بۆیە هەرگیز ئەم چارەسەرە لە دەرەوەی بیرکردنەوەی ئێمە نەبووە و هەر لەم پەیوەندییەشدا دکتۆر قاسملوو لەسەر مێزی دانوستان لەگەڵ ئێران، گیانی خۆی بەخت کرد و شەهیدبوو. بۆیە ئێمە هەمیشە باوەڕمان بە دیالۆگ و گفتوگۆیە بەڵام کاربەدەستانی ئێران ئەم پەیامە وەرناگرن، ئێمە پێش دوو ساڵ لەگەڵ نوێنەرانی ئەنجوومەنی بەرزی تەناهی نەتەوەیی دانیشتنمان هەبووە و ئەوان هاتوون و ئێمەش قسەی خۆمان کردووە و چاوەڕێی ئەوان بووین و لەدوای ئەوەش ماوەی دوو ساڵە هیچ دیدار و کۆبوونەوەیەکمان لەگەڵ لایەنی ئێرانی نەبووە".

ئاوێنە

6/1/2016

 

ئه‌مڕۆ ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی توركیا كۆبوونه‌وه‌ی ئاسایی خۆی ئه‌نجام دا و له‌ دوای كۆتایی هاتنی كۆبوونه‌وه‌كه‌ش گوته‌بێژی حكوومه‌ت كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانی ئه‌نجام دا و له‌وێدا باسی له‌ سه‌ندنه‌وه‌ی حه‌سانه‌ له‌ هاوسه‌رۆكانی هه‌ده‌په‌ سه‌لاحه‌دین ده‌میرتاش و فیگه‌ن یوكسه‌كداغ كرد.
نوعمان كورتولموش له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا به‌ ئاشكرا بۆچوونی حكوومه‌تی له‌سه‌ر سه‌ندنه‌وه‌ی حه‌سانه‌ له‌ هاوسه‌رۆكانی هه‌ده‌په‌ و هه‌روه‌ها داخستنی هه‌ده‌په‌ راگه‌یاند.
ئه‌و سه‌ره‌تا له‌ باره‌ی هه‌وڵدان بۆ داخستنی هه‌ده‌په‌ گوتی "ئێمه‌ له‌ رابردوودا بینیومانه‌ كه‌ چه‌ندین جار پارتی سیاسی داخراوه‌ و هیچ سوودێكی نه‌بووه‌ بۆ توركیا، بۆیه‌ ئێمه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ داخستنی هه‌ده‌په‌ نین".
هه‌روه‌ها له‌ به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانیدا باسی له‌ سه‌ندنه‌وه‌ی حه‌سانه‌ له‌ هاوسه‌رۆكانی هه‌ده‌په‌ كرد، به‌وه‌ی پاڵپشتی له‌ په‌كه‌كه‌ ده‌كه‌ن، هه‌روه‌ها پشتگیری خۆیان بۆ كانتۆن راگه‌یاندووە.
ئه‌و ده‌ڵێ "سه‌ندنه‌وه‌ی حه‌سانه‌ له‌ ئه‌ندام په‌رله‌مان هیچ سوودێكی نییه‌ و رابردوویش ئه‌وه‌مان پێ ده‌ڵێ. به‌ڵام بۆ ئه‌وه‌ی تیرۆر كۆتایی پێبێت، به‌رپرسیارییه‌تی سه‌ره‌كی ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی هه‌ده‌په‌. ئه‌وانه‌ی ده‌نگیان به‌ هه‌ده‌په‌ داوه‌ به‌ ئومێدی ئه‌وه‌ ده‌نگیان پێداوه‌ كه‌ شه‌ڕی ئاشتی بكات بۆ توركیا، نه‌ك هاوكاریی په‌كه‌كه‌ بكات".
له‌ به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانیدا ئاماژه‌ی دا كه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ده‌په‌ هه‌ر داواكارییه‌كی هه‌بێت پێویسته‌ له‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ داوای بكات و گفتوگۆی له‌سه‌ر بكات، نه‌ك له‌ ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان، چونكه‌ ده‌بێته‌ هۆی لێكترازانی توركیا و لێدوانه‌كانی هه‌ده‌په‌ش به‌و ئاڕاسته‌یه‌ ده‌ڕۆن.

5/1/2016

 

ڕاوێژكارێكی بانكی نێودەوڵەتی ئاشكرای كرد، هیچ بیانوویەكی ئابووریی یەكلاكەرەوە بۆ دابەزینی نرخی نەوت لەئارادا نییە، بەڵام هۆكاری سیاسی بۆ ئەم بابەتە بە ڕوونی دەردەكەوێـت.

د. "مەمدووح سەلامە"، ڕاوێژكاری بانكی نێودەوڵەتی بۆ كاروباری نەوت و وزە، لە بەرنامەیەكی تەلەفزیۆنیدا ئاماژەی بەوە كرد، زۆریی دابەزینی نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهان، بۆ زیادبوونی یەكجار زۆری بەرهەمی نەوتی زەیتی (بەردی)ی ئەمریكی دەگەڕێتەوە. گوتیشی: "ئەگەر سەیری ساڵانی نێوان 2009-2011 بكەین، دەبینین بارودۆخەكە لە ئێستا زۆر خراپتر بوو، كەچی نرخی نەوت بە ڕادەی ئێستا دانەبەزی، ئەوەتا ئێستا دەبینین، چین هێشتا 7.5% و ئەمریكاش 5%ی گەشەی ئابووری هەیە، بۆیە بیانووی تەواوی ئابووری بۆ دابەزینی نرخی نەوت نییە".

بە گوتەی مەمدووح سەلامە، هۆكاری سیاسی لە پشت ئەو دابەزینی نرخی نەوتەوەیە و دەڵێت: "ڕێككەوتنێكی سعوودی- ئەمریكی هەیە كە سعوودیە دەیەوێت زیان لە هێز و هەیمەنەی ئێران لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بدات، لەو ڕێگایەشەوە زیان بە ئابووریی ڕووسیا بگەیەنێت.

گوێمان لە وەزیری نەوتی سعوودیە بوو كە گوتی (ئەگەر نرخی هەر بەرمیلێك نەوت بۆ 20 دۆلاریش دابەزێت، بەرهەمهێنان كەم ناكەینەوە)".

ئاماژەشی بەوە كرد كە سیاسەتێكی وڵاتانی كەنداو بە سەرۆكایەتیی سعوودیە و بە هاوكاریی ئەمریكا، بۆ "شكاندنی ئێكسی" ئێران و ڕووسیا هەیە، بەڵام پێیوایە ئەو وڵاتانەی كەنداو یاری بە ئاگر دەكەن و دەڵێت: "ئێران بە داخستنی گەرووی هورمز، دەتوانێت زیان بە سعوودیە بگەیەنێت. ڕووسیاش دەتوانێت ئەوە ڕەتبكاتەوە كە دۆلار وەك دراوێك بۆ ئاڵوگۆڕی بەرهەمەكانی خۆی پەسەند بكات و زیان بە ئەمریكا بگەیەنێت"

5/1/2016

 

جێگری سەرۆکی پەرلەمانی یەکێتیی ئەوروپا رایدەگەیەنێت، کە باشووری کوردستان دەبێتە دەوڵەتیکی سەربەخۆ و داوادەکات بەرپرسانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بەردەوام بن لە هەنگاوەکانیان بۆ ئەم مەبەستە.

ریچارد چارنێسکی، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی یەکێتیی ئەوروپا بە کەناڵی کوردستان 24ـی راگەیاند، کە شەڕی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) ”تەنها شەڕی هەرێمی کوردستان و پێشمەرگە نییە و ئێوە شەڕ لە بری هەموو جیهان دەکەن“.

ریچارد چارنێسکی پێشوازیکردنی هەرێمی کوردستان لە ئاوارەکانی عێراق و بەتایبەت لە مەسیحییەکان بە گرنگ دەزانێت و رایدەگەیەنێت، کە دەبێ یەکێتیی ئەوروپا ئەوە بزانێت، کە پێشمەرگە بەرگریی لە مەسیحییەکانی عێراق کردووە.

جێگری سەرۆکی پەرلەمانی یەکێتیی ئەوروپا ئاماژەی بەوەشکردووە، کە بە وردییەوە لە هەنگاوەکانی حکوومەتی تورکیا دەڕوانن لە پاراستنی مافەکانی مرۆڤ، چونکە لە مانگی رابردووەوە تورکیا لە چوونە نێو یەکێتی ئەوروپا نزیکتر بووەتەوە و پێیوایە هەرێمی کوردستان لە تەواوی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رۆڵێکی گرنگی هەیە و مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەتوانێ رۆڵێکی کاریگەر لە چارەسەرکردنی کیشەی کورد لە باکووری کوردستان و تورکیا ببینێت.

ریچارد چارنێسکی باسی ئەوەی کردووە، کە بۆ یەکێتی ئەوروپا قورسە چەک لەرێی بەغداوە بداتە هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان ”دەبێ رێگایەکی کورتتر بدۆزینەوە بۆ هاوکاری کردنی پێشمەرگە“، کە بەرپرسیارێتی ئەوروپایە، بەهۆی ئەوەی پێشمەرگە لە بری ئەوروپاش شەڕی داعش دەکات.

چارنێسکی، کە بە سەردانێکی فەرمی لە هەرێمی کوردستانە، هەروەها باسی کۆبوونەوەی خۆی و بارزانی کردووە و رایگەیاند، کە بە سەرۆکی هەرێمی کوردستانی گوتووە، ”هەرێمی کوردستان ناوچەیەکی سەقامگیر و گرنگە لە ناوچەکە“.

ئەو بەپرسە باڵایەی یەکێتیی ئەوروپا ئاماژەی بە کەسایەتیی بارزانی کردووە و رایگەیاندووە، کە ”بارزانی سیاسییەکی زۆر بەهێز و کاریگەرە“ لە باشووری کوردستان و تەواوی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و ”من و سیاسییەکانی ئەوروپا زۆر رێزی دەگرین، ئەو  سیمبولی کوردستانە“ و دەڵێ، ”پێگەی کورد و حکوومەتەکەشی لە رووی نێودەوڵەتییەوە بەهێزە“.

بە گوتەی چارنێسکی، ناتوانرێ تاوتوێی چارەسەرکردنی کێشەکانی عێراق بکرێت ”بەبێ ناوهێنان و بەشداریی هەرێمی کوردستان“ و لە بارەی داهاتووی سوریاشەوە دەڵێت، ”نابێ هیچ بڕیارێک بۆ داهاتووی سوریا بەبێ کوردەکان بدرێ“.

ریچارد چارنێسکی پێشیوایە باشترین کار ئەوەیە، ”کوردستان و یەکێتی ئەوروپا هاوکاریی نزیکی ئابوورییان هەبێت و وەبەرهێنەرەکانمان بچنە کوردستان“ و ئاماژەی بەوەشکردووە، کە یەکێتییەکەی لە سێ رێگاوە دەتوانێ هاوکاریی کوردستان بکات، ”سەربازی، ئابووری و یارمەتیی مرۆیی“.

لەبارەی سەربەخۆبوونی باشووری کوردستانیشەوە، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی یەکێتیی ئەوروپا باس لەوەدەکات، کە داهاتوو بۆ کوردستانە و یەکێتیی ئەوروپا ئەوەی لەبەرچاوە. ”هێزی سەربازی و دیپلۆماسیی“ حکوومەتی هەرێمی کوردستان کاریگەریی لەسەر سەربەخۆبوون دەبێ و پێشیوایە، پرۆسەی دەوڵەتبوون دەبێ هەنگاو بە هەنگاوبێت و ”کوردستان دەبێتە دەوڵەتێکی سەربەخۆ“.

4/1/2016

 

بەپێی ئاژنسی هەواڵی ڕوسی سەرچاوەیەك لە وەزارەتی دەرەوەی ڕووسیا ڕایگەیاندووە وكوو وڵاتێكی دۆست مۆسكۆ ئامادەیە نێوەندگیریی لە نێوان سعوودیە و ئێراندا بكات بۆ چارەسەرەكردنی كێشەكانی نێوان ئەو دوو وڵاتە و باشتركردنەوەی پەیوەندییەكانیان.


پاش ئەوەی سعوودیە لە 2ی ئەم مانگە سزای لەسێدارەدانی بەسەر "نەمر باقر نەمر" كە سەركردەیەكی ئایینی شیعی سعوودی بوو سەپاند گرژییەكانی سعوودیە و ئێران گەیشتنە ئاستێكی خراپ.


لە كاردانەوەكانی ئێرانیشدا"حوسێن جابری ئەنساری" گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاندبوو، سعوودیە دەبێت باجی ئەم كردەوەیەی بداتەوە و پاش ماوەیەكی كەم لە بڵاوبوونەوەی لەسێدارەدانی "شێخ نمر" خۆپیشاندەران لە تاران هێرشیان كردە سەر باڵیۆزخانەی سعوودیە و كۆنسووڵگەریی سعوودی لە شاری مەشهەد و ئاگریان تێبەردان.


لە بەرمبەردا لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا "عادل جوبێر" وەزیری دەرەوەی سعوودیە پچڕانی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی وڵاتی سعوودیەی لەگەڵ ئێران ڕاگەیاند و داوای لە نێردراوە دیپلۆماسییەكانی سعوودی كرد كە لە ماوەی 48 كاتژمێردا وڵاتی ئێران بەجێ بهێڵن.


لە بەرامبەردا دوێنێ‌ دووشەممە گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند" بڕیاری پچڕانی پەیوەندییە دیپلۆماسییەكانی سعودیە لەگەڵ ئێران سیاسەتێكی ژیرانە نییە و ناسەقامگیری و پشێویی زیاتری لە ناوچەكەدا لێدەكەوێتەوە و ڕاشیگەیاند ئێران ئەوەی لەسەری بێت كردویەتی بۆ پاراستنی گیانی دیپلۆماتە سعوودییەكان لە تاران و مەشهەد وڵاتەكەشی پشتگیربی سیاسەتی ئارامی و سەقامگیری بۆ تەواوی ناوچەكە

 

دەكات و هیچ بڕیار و هەنگاوێك نانێت كە لەسەر بنەمای پشێوی و نائارامیی كردنی وڵاتانی دیكە بێت.

5/1/2016

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان