فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

نوسینگه‌ی‌ پۆلیسی‌ ئه‌وروپا (یورۆبوڵ) رایگه‌یاند: "رێكخراوی‌ تیرۆریستی‌ داعش، پیلانی‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ هێرشێكی‌ به‌رفراوان له‌ ئه‌وروپاوبه‌تایبه‌ت له‌ فه‌ره‌نسا داڕشتووه‌، ئه‌و زانیاریانه‌ش له‌ په‌راوێزی‌ دامه‌زراندنی‌ سه‌نته‌ری‌ ئه‌وروپا بۆ بنه‌بڕكردنی‌ تیرۆر له‌ ئه‌مستردام، ئاشكرا كرد. 


روب وینرایت به‌ڕێوه‌به‌ری‌ یورۆبوڵ رایگه‌یاند: "رێكخراوی‌ داعش توانا جه‌نگییه‌كانی‌ په‌ره‌پێداوه‌ و خۆی‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ هێرشێكی‌ به‌رفراوان له‌ ئه‌وروپا ئاماده‌ كردووه‌". 

له‌ دوتوێی‌ راپۆرتێكدا كه‌ وینرایت به‌ بۆنه‌ی‌ دامه‌زراندنی‌ سه‌نته‌ری‌ ئه‌مستردام بۆ بنه‌بڕكردنی‌ تیرۆر پێشكه‌شی‌ كرد، ئاماژه‌ی‌ به‌و زانیاریانه‌ كرد كه‌ شرۆڤه‌كارانی‌ یورۆبوڵ (پۆلیسی‌ ئه‌وروپایی‌) سه‌باره‌ت به‌ ئاماده‌كارییه‌كانی‌ رێكخراوی‌ تیرۆریستی‌ داعش بۆ ئه‌نجامدانی‌ هێرشی‌ نوێ‌ له‌ وڵاتانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا به‌ گشتی‌ و له‌ فه‌ره‌نسا، خستویانه‌ته‌ڕوو. 

26/1/2016

 

یەکێتی ئەوروپا پەرۆشی خۆیان بۆ چارەسەری قەیرانی دارایی هەرێمی کوردستان راگەیاند، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش جەختی لەوە کردەوە، کە هەرێمی کوردستان لە رووبەڕووبوونەوەی ئەو گرفتە پێویستی بە هاوکاری یەکێتی ئەوروپا هەیە، هاوکات راشیگەیاند، کە گەلی کوردستان لە ریفراندۆمێکدا بڕیار لە چارەنووسی خۆی دەدات.

ئێوارەی رۆژی دووشەممە 25-1-2016 نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان، لەگەڵ شاندێكی نێردەی یەكێتی ئەوروپا بۆ عێراق کۆبووەوە، كە لە كۆستەنتینۆس ڤارداكس، هەڵسوڕێنەری كاروباری نێردەی یەكێتیی ئەوروپا بۆ عێراق و بەرپرسی نووسینگەی یەكێتیی ئەوروپا لە هەرێمی كوردستان، كۆنسوڵ و نوێنەرانی وڵاتانی ئەندام لە یەكێتیی ئەوروپا لە هەرێمی كوردستان پێكهاتبوو.

سەبارەت بە ئەنجامدانی ریفراندۆم لە هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی بە شاندەکەی یەکێتی ئەوروپای راگەیاند "گەلی كوردستان لە چوارچێوەی پیادەكردنی مافی دیاریکردنی چارەنووسدا، لە ریفراندۆمێكدا بڕیار لەسەر چارەنووسی خۆی دەدات و هەر بڕیارێكیش گەلی كوردستان بیدات لە چوارچێوەی گفتوگۆ و دیالۆگ لەگەڵ بەغدا بە شێوەیەكی ئاشتییانە دەخرێتەڕوو و گفتوگۆی لەسەر دەكرێت".

بەپێی ماڵپەڕی فەرمی سەرۆکایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان، شاندی یەکێتی ئەوروپا، رایانگەیاندووە، کە یەكێتیی ئەوروپا بە بایەخەوە سەیری بارودۆخی هەرێمی كوردستان دەكات و پەرۆشیی خۆیان بۆ چارەسەركردنی ئەو قەیرانە داراییە پیشان دا كە بەرۆكی هەرێمی كوردستانی گرتووە.

شاندەکەی یەکێتی ئەوروپا ئاشكرایان كرد كە لە بەرنامەیاندایە دیدار لەگەڵ هەموو لایەنەكانی هەرێمی كوردستان ئەنجام بدەن و یەكڕیزی و چارەسەركردنی ناكۆكییە ناوخۆییەكانی هەرێمی كوردستانیشیان بە هاندەرێكی چارەسەركردنی دۆخەكە وەسف كرد و پشتگیریی خۆشیان بۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان لە چارەسەركردنی قەیرانی دارایی و كێشە ناوخۆییەكان دەربڕی.

بە پێی هەواڵی ماڵپەڕەکەی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لە بەرامبەردا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان خۆشحاڵیی خۆی بۆ پشتگیریی یەكێتیی ئەوروپا لە بارەی رووبەڕووبوونەوەی قەیرانی دارایی هەرێمی كوردستان دەربڕی و ئاماژەی بەوە دا كە "حكومەتی هەرێمی كوردستان دەستی بە پلانێكی چارەسەركردن و رووبەڕووبوونەوەی ئەو قەیرانە داراییە كردووە و بۆ ئەم مەبەستەش حكومەتی هەرێم پێویستی بە پشتیوانیی نێودەوڵەتی بەتایبەتی یەكێتیی ئەوروپا هەیە لەڕووی دابینكردنی هاوكاریی تەكنیكی و شارەزا و پسپۆڕەوە". 

لە دیدارەکەدا سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان باسی لە پلانی چاكسازیی حكومەتی هەرێم كرد بۆ چارەسەركردنی قەیرانی دارایی و تۆكمەكردنی سیستەمی بەڕێوەبردن لە هەرێمی كوردستان. 

نێچیرڤان بارزانی هیوای خواست، هەرێمی كوردستان لە پرۆگرامەكانی یەكێتیی ئەوروپا بۆ عێراق سوودمەند بێت.

دووپاتیشیكردەوە كە ئەوان پابەندن بە بنەمای گفتوگۆ و دیالۆگ بۆ چارەسەركردنی كێشە ناوخۆییەكان و ئەو كێشانەی كە لە نێوان هەولێر و بەغدا هەن.

25/1/2016

 

گەنجێكی خەڵكی دهۆك، تۆڕی فەیسبووك لە پرۆگرامێكی مەترسیدار لەسەر پێگەكە ئاگادار دەكاتەوە و چۆنیەتی مەترسییەكەیان بە ڤیدیۆ بۆ دەنێرێت. ئیدارەی فەیسبووكیش سوپاسنامەیەك و بڕی 25 هەزار دۆلاری وەكو دیاری بۆ دەنێرن.

عومەر محەممەد، قوتابی قۆناغی چوارەمی ئەندازیاریی كۆمپیوتەر لە زانكۆی دهۆك، باسی دۆزینەوەی ئەو كەلێنە ئەمنییەی فەیسبووك دەكات و دەڵێت "هەندێك پرۆگرام هەن لەسەر فەیسبووك، زۆر مەترسیدارن، بۆ نموونە دەتوانی نامە بۆ كەسێك بنێرێ و بە ئاسانی پاسوۆردەكەی وەربگری یان هاكی بكەیت".

عومەر، ئەو مەترسیانە هەنگاو بە هەنگاو بە ڤیدیۆ تۆمار دەكات و بۆ فەیسبووكیان دەنێرێت. ئەوانیش لەلای خۆیان سەیری ڤیدیۆكە دەكەن و دڵنیا دەبن كە ئەوەی ئەو دەیڵێت راستە.
دوای ناردنی ڤیدیۆكە، ئیدارەی فەیسبووك سوپاسنامەیەكی بۆ دەنێرن و بڕیاریش دەدەن بە 25 هەزار دۆلار خەڵاتی بكەن.

فەیسبووك ناوی ئەو كەسانە لە تۆڕەكە دادەنێ كە هەڵەیەكیان بۆ راست دەكەنەوە، یان بە داهێنان یارمەتیی پێشخستنی دەدەن. عومەر چاوەڕێ‌ دەكات ناوی ئەویش بۆ لیستی ئەو كەسانە زیاد بكرێ‌. ناوەكەشی بەو شێوەیە ناردووە (عومەر محەممەد- كوردستان). ئەو دەڵێت "بەو شێوەیە ناوەكەم ناردووە، بۆئەوەی ناوی كوردستان بكەوێتە سەر پێگەیەكی گەورەی وەكو فەیسبووك".

25/1/2016

 

 

پارتی دیموكراتی گه‌لان ‌‌HDP دووه‌م كۆنگره‌ی ئاسایی خۆی له‌ ئه‌نقه‌ره‌ سازكرد و سەڵاحەدین دەمیرتاش و فیگەن یوكسەكداغ بە هاوسەرۆكانی ئەو پارتە هەڵبژێردرانەوە. 

پاشنیوه‌ڕۆی رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ 24-1-2016 پارتی دیموكراتی گه‌لان "هه‌ده‌په‌" له‌ ئه‌نقه‌ره‌ی پایته‌ختی توركیا به‌ئاماده‌بوونی زیاتر له‌ 3 هه‌زار میوان له‌ ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌ی توركیا و به‌ به‌شداری نوێنه‌رانی زۆربه‌ی پارت و لایه‌نه‌ سیاسییه‌كانی پارچه‌كانی دیكه‌ی كوردستان له‌ژێر دروشمی "سیاسه‌تی دیموكراسی، خۆسه‌ری دیموكراسی، كۆمارێكی دیموكراسی" دووه‌م كۆنگره‌ی خۆی سازكرد.

لە كۆنگرەكەدا، یه‌كه‌م گوتار له‌لایه‌ن فیگه‌ن یوكسه‌كداغ پێشكەشكرا كە تێیدا رایگەیاند، چیدی رژێمێك قبوڵ ناكه‌ن كورد به‌هاوڵاتی پله‌ دوو ئه‌ژمار بكات.

یوكسه‌كداغ له‌ گوتاره‌كه‌یدا به‌تووندی ره‌خنه‌ی له‌ ده‌وڵه‌ت و حكومه‌تی توركیا گرت و گوتی "ئۆپه‌راسیۆنه‌ سه‌ربازییه‌كان و بڕیاری قه‌ده‌خه‌كردنی هاتوچۆ تۆڵه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی 7ی حوزه‌یرانه‌. رژێمی ئاكه‌په‌ چاویان به‌هه‌ده‌په‌ هه‌ڵنه‌هات كاتێك بینییان سه‌رجه‌م پشتیوانی گه‌لی كورد و تورك رووی له‌ هه‌ده‌په‌ كردووه‌، بۆیه‌ هه‌وڵی نانه‌وه‌ی دوفاقی و دووبه‌ره‌كایه‌تییان كرد و پاشان ئۆپه‌راسیۆنه‌كانیان ده‌ستپێكرد". 

هاوسەرۆكەكەی دەمیرتاش كە ئەمڕۆ جارێكی دیكە هەڵبژێردایەوە گوتیشی،ده‌وڵه‌تی توركیا له‌ رێگه‌ی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانیانه‌وه‌ هه‌وڵی وێرانكردنی ژێرخانی كوردستان ده‌دە‌،ن ئه‌وان ده‌یانه‌وێت خه‌بات و به‌رخودانی گه‌لی كورد له‌بار ببه‌ن" هه‌روه‌ها رووی كرده‌ ده‌سه‌ڵات و گوتی "ئێوه‌ هه‌رچه‌نده‌ تانك و تۆپ و چه‌كی كیمیاویتان هه‌یه،‌ به‌ڵام مێژوو سه‌لماندوویه‌تی دیكتاتۆریه‌ت هیچ كاتێك سه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌". 

له‌باره‌ی په‌رله‌مانه‌وه‌ یوكسه‌كداغ گوتی "په‌رله‌مان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌سه‌ڵاتی نییه‌، په‌رله‌مانتارانی ئاكه‌په‌ هه‌موو هه‌وڵه‌كانیان بۆ خزمه‌تكردنی سه‌رۆككۆمار چڕكردووه‌ته‌وه‌، هه‌روه‌ها په‌رله‌مان له‌ژێر هه‌ژموونی سه‌رۆككۆماره‌". 

هاوكات سه‌ڵاحه‌دین ده‌میرتاش هاوسه‌رۆكی پارتی دیموكراتی گه‌لان "هه‌ده‌په‌" گوتی "ئێمه‌ هاتووین ببینه‌ پارتی ده‌سه‌ڵات له‌ توركیا. ئه‌گه‌ر تاوەكو ئێستا جڵه‌وی ده‌سه‌ڵاتمان وه‌رنه‌گرتووه‌ كه‌واته‌ هه‌ڵه‌یه‌كمان هه‌یه‌ له‌ سیاسه‌تكردن و پێویسته‌ له‌ڕێگه‌ی كۆنگره‌وه‌ چاوخشاندنه‌وه‌ی بۆ بكه‌ین. هه‌روه‌ها كه‌موكوڕییه‌كانمان پڕ بكه‌ینه‌وه‌".

دەمیرتاش جەختیكردەوە،‌ "هه‌ده‌په‌ پارتی توركیا و‌ پارتی كوردستانه‌، پارتی سه‌رجه‌م میلله‌ت، پێكهاته‌كان، ئاین، مه‌زهه‌ب، هزر، بیروباوه‌ڕ و چین و توێژه‌كانه‌. پارتی ژن سالارییه‌ پارتی سه‌رجه‌م ره‌نگه‌كانه ‌و تاكه‌ پارتی سیاسیین له‌ توركیا، سه‌رجه‌م پێكهاته‌كانی له‌ ئامێز گرتووه‌". 

ده‌میرتاش زیاتر گوتی "سوپاسی هه‌موو كه‌سێك ده‌كه‌م له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی 1ی تشرینی دووه‌می 2015 بۆ جاری دووه‌م متمانه‌یان پێداین. ئێمه‌ش به‌ڵێن بێت هه‌رگیز رێگه‌ ناده‌ین سیسته‌می تاكڕه‌وی له‌ توركیا سه‌رهه‌ڵبداته‌وه‌. دیموكراسیه‌تێكی رادیكاڵ ده‌خه‌ینه‌گه‌ڕ و یه‌كسانی و دادپه‌روه‌ری دابین ده‌كه‌ین و سوورین له‌ جێبه‌جێكردنی سیسته‌می خۆسه‌ری دیموكراسی كه‌ یه‌كسانه‌ به‌سیسته‌می لامه‌ركه‌زییه‌ت".

هاوسەرۆكی هەدەپە ئامانجی خۆسەری زیاتر روونكردەوە و رایگەیاند "ئێمە پێمانوایه‌ 550 كه‌س ناتوانێت وڵات به‌ڕێوه‌ببات، بۆیه‌ باشترین سیسته‌م خۆسه‌ریی دیموكراسییه‌ و نموونه‌ی زۆری وڵاته‌ پێشكه‌وتووه‌كان و دیموكراسییه‌كان هه‌ن هه‌مان سیسته‌م په‌یڕه‌و ده‌كه‌ن. ته‌نیا وڵاته‌ دیكتاتۆرییه‌كان و توركیا نه‌بێت كه‌ بۆ دیكتاتۆرییه‌ت هه‌نگاو ده‌نێ و ئێمه‌ش رێگه‌ی پێناده‌ین". 

له‌باره‌ی دژایه‌تیكردنی كردنی توركیا بۆ باكوورو رۆژئاوای كوردستان، دەمیرتاش گوتی "ده‌وڵه‌تی توركیا به‌هه‌موو شێوازێك دژایه‌تی كوردستانی باكوور و رۆژئاواده‌كات، به‌ڵام هاوپه‌یمانی هه‌رێمی كوردستانی فیدراڵه‌ كه‌ به‌هۆیه‌وه‌ ساڵانه‌ ده‌یان ملیار دۆلار تاكلایانه‌ قازانج ده‌كات. ئه‌وانیش نوێنه‌ریان لێره‌ ئاماده‌ن و سه‌رۆكی په‌رله‌مانیشیان ئاماده‌یه ‌و رێز و خۆشه‌ویستیم بۆیان هه‌یه‌. من پرسیار ده‌كه‌م بۆچی هه‌ڵوێستی جیاواز له‌گه‌ڵ پارچه‌كانی دیكه‌ی كوردستان ده‌كرێت و بایه‌خ به‌هه‌رێمی كوردستان ده‌درێت. ئه‌ی ئه‌ویش كوردستان نییه‌؟". 

25/1/2016

 

بەبێ ئەوەی هیچ روونکردنەوەیەک یاخود لێدوانێک بدرێت، دانوستاندنەکانی جنێف3 ، تایبەت بە سووریا بۆ کاتێکی نادیار دواخراوە، سەرچاوە دیپلۆماسییەکان ئاماژە بە دوو جۆر ناکۆکی دەکەن، ناکۆكییەک لە نێو بەرەی سوننە خۆیدا کە ئەمریکا پشتگیریان دەکات. ناکۆییەکی دیکەش لەگەڵ رووسیا کە تێبینی لەسەر لیستی بەشداربووانی ئۆپۆزیسیۆنە. 

سەرچاوەیەکی دیپلۆماسی لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاندووە، واشنتن و ئەنکەرە لەسەر بەشداریکردنی کورد لە دانوستاندنەکانی جنێڤ ناکۆکن.

یەکێک لە ئەندامانی شاندی کە لەگەڵ جۆ بایدن، جێگری سەرۆکی ئەمریکا سەردانی ئەنکەرەی کرد رایگەیاند، کە ناکۆکی سەرەکی نێوان تورکیا ئەمریکا کێشەی کوردە لە سووریادا.  
  
جۆ بایدن، جێگری باراك ئۆبامای سەرۆكی ئەمریكا لە توركیا رایگەیاند "جارێکی دیکە داعش تەنیا هەڕەشە نییە بۆ سەر گەلی تورکیا، بەڵکو پەکەکە بەهەمان شێوە هەڕەشەیە ئێمەش ئاگادارین لە هەڕەشەکانی"، بەڵام بایدن ئامادە نەبوو هیچ لێداونێک دەربارەی پەیەدە بدات، چونکە پەیەدە هاوپەیمانی سەرەکی ئەمریکایە لە شەڕی دژ بە داعش. ئەوە لەکاتێکدایە کە ئەحمەد داود ئۆغلو، سەرۆکوەزیرانی تورکیا هاوشێوەی پەكەكە پەیەدەی بە تیرۆرست ناوبرد. 

سەرچاوەیەکی کۆشکی سپی رایگەیاندووە، کورد هۆکاری دواخستنی چارەسەری قەیرانی سووریایە، چونکە ناکۆکی نێوان ئەمریکا و تورکیا لەسەر دۆسیەی کوردە.

ئەو سەرچاوەیە ئاماژە بەوە دەکات، تورکیا نایەوێت داعش لەناوببرێت، چونکە ترسی لە بەهێزبوونی کورد هەیە بە تایبەتی لە سووریادا.    

هەروەها ئاماژەی بەوەکردووە کە کورد لە رۆژئاوا هەزاران چەکداریان هەیە هاوپەیمانێکی سەرەکی ئەمریکان لە شەڕی داعش، بەڵام تورکیا نایەوێت کورد لەوە زیاتر بجووڵێت بەتایبەتی بە ئاراستەی رۆژئاوای فورات، ئەمریکاش لەم هەڵوێستەی تورکیا نیگەرانە، چونکە هیچ هێزێک جگە لە پەیەدە نییە بتوانێت ناوچەکانی رۆژئاوای فورات کۆنترۆڵ بکات، بۆیە بایدن بە تورکەکانی راگەیاندووە، کە ئەمریکا دەیەوێت پەلە پکرێت لە کۆنترۆڵکردنی رۆژئاوای فورات.  

25/1/2016

رێكخراوی‌ ئه‌منیستی‌ ئینته‌ر ناشناڵ رایگه‌یاند، ئه‌و په‌لامارانه‌ی‌ كه‌ حكومه‌تی‌ توركیا بۆ سه‌ر شاره‌ كوردنشینه‌كان له‌ باشوری‌ ئه‌و وڵاته‌ ئه‌نجامیان ده‌دات، سزادانی‌ گشتییه‌. له‌لایه‌ن خۆشییه‌وه‌ موراد قه‌ره‌یلان ده‌ڵێت، توركیا هه‌موو هێزی خۆی به‌كارده‌هێنێت بۆ ئه‌وه‌ی ته‌سلیم بین به‌ڵام باوه‌ڕ و متمانه‌ی ئێمه‌ وه‌ك جاران به‌هێزه‌.
رێكخراوی‌ ئه‌منستی‌ ئینته‌ر ناشناڵ له‌ڕاپۆرتێكدا كه‌ 21 ی‌ ئه‌م مانگه‌ بڵاویكردۆته‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌داوه‌، ئه‌و په‌لامارانه‌ی‌ حكومه‌تی توركیا بۆ سه‌ر شارۆچكه‌ كوردنشینه‌كان له‌باشووری‌ ئه‌و وڵاته‌ ئه‌نجامیان ده‌دات به‌جۆرێك گه‌مارۆی‌ 24 كاتژمێریان له‌سه‌ر دانراوه‌ و بێبه‌شكراون له‌خزمه‌تگوزاری‌، لانی‌ كه‌م  ژیانی 200 هه‌زاركه‌سی‌ خستوه‌ته‌ مه‌ترسییه‌وه‌، ئه‌وه‌ش به‌ سزادانی گشتی داده‌نرێت و پێچه‌وانه‌ی بنه‌ماكانی مافی مرۆڤه‌.
وه‌ك له‌ڕاپۆرته‌كه‌دا هاتووه‌، ئه‌و به‌دواداچوونه‌ مه‌یدانییه‌ی ئه‌منستی ئه‌نجامی داوه‌، هاوكات ئه‌و چاوپێكه‌وتنانه‌ی له‌گه‌ڵ دانیشتوانی ئه‌و ناوچانه‌ كراوه‌ ده‌یسه‌لمێنن بارودۆخی ژیانی دانیشتوانی ئه‌و ناوچانه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و رێكاره‌ هه‌ڕه‌مه‌كییانه‌ی‌ حكومه‌تی‌ ئاكه‌په‌ گرتونییه‌ته‌ به‌ر، زۆر خراپه‌.
له‌لایه‌ن خۆشییه‌وه‌ یه‌كێك له‌ دانیشتوانی شاری سلۆپی به‌ لێكۆڵه‌رانی ئه‌منستی وتووه‌ كاتێك كه‌ شه‌ڕ له‌شاره‌كه‌دا بووه‌، یه‌كێك له‌ خزمه‌كانی كوژراوه‌، به‌ڵام به‌هۆی‌ ئابڵوقه‌ی‌ هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ تورك نه‌یانتوانیوه‌ ته‌رمی‌ قوربانییه‌كه‌یان بنێژن هه‌ر بۆیه‌ به‌ناچاری‌  12 رۆژ ته‌رمه‌كه‌ له‌ خانووه‌كه‌یاندا دانراوه‌ و بۆنی كردووه‌.
هاوكات مۆراد قه‌ره‌یلان به‌رپرسی سه‌ربازی پاتی كرێكارانی كوردستان له‌ چاوپێكه‌وتنێكدا كه‌ ئه‌مڕۆ 23ی‌ كانونی‌ دووه‌م  له‌ ماڵپه‌ڕی‌ فورات نیوز-ی‌ سه‌ر به‌پارتی‌ كرێكارانی‌ كوردستان بڵاوكرایه‌وه‌ رایگه‌یاندووه‌، بزوتنه‌وه‌ی رزگاریخوازی كورد به‌ پرۆسه‌یه‌كی‌ هه‌ستیاری مێژوییدا تێده‌په‌رێت و دوژمنه‌كه‌مان هه‌موو هێزی خۆی به‌كارده‌هێنێت بۆ ئه‌وه‌ی ته‌سلیم بین.
قه‌ره‌یڵان ده‌ڵێت، خۆڕاگری له‌گه‌ڕه‌كی سوری شاری ئامه‌د 50 رۆژ به‌رده‌وام بوو له‌ جه‌زیره‌ش 39 رۆژ، ئه‌وه‌ش سه‌ركه‌وتنێكی گه‌وره‌یه‌ به‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا و رژێمی دادو گه‌شه‌پێدانی  ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوغان.
به‌ووته‌ی‌ مۆراد قه‌ره‌یلان به‌رپرسی سه‌ربازی پاتی كرێكارانی كوردستان" ئه‌ردوغان له‌ دوای ده‌نگدانی ڕۆژی‌ 1ی‌ تشرینی‌ دووه‌می‌ 2015 له‌وه‌ دڵنیا بوو كه‌ ده‌نگده‌ره‌ شۆڤینیه‌كانی توركیا پاڵپشتی ده‌كه‌ن به‌ مه‌رجێك به‌رده‌وام بێت له‌ هێرشكردنه‌ سه‌ر كورد. ووتیشی‌، شه‌ڕی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ توركیا ساڵه‌هایه‌ به‌رده‌وامه‌ به‌ڵام تا ئێستا به‌و راده‌یه‌ وێرانكردنی به‌ خۆیه‌وه‌ نه‌بینیوه‌ كه‌ له‌م چه‌ند مانگه‌ ئه‌نجام دراوه‌ ... به‌ڵام باوه‌ر و متمانه‌ی ئێمه‌ وه‌ك جاران به‌هێزه‌".
له‌لایه‌كی‌ تره‌وه‌ ئه‌مڕۆ له‌سه‌نته‌ری‌ شاری‌ شتوتگارت-ی‌ ئه‌ڵمانیا خۆپیشاندانێكی‌ ناڕه‌زایی‌ به‌ڕێوه‌چوو بۆ ئیدانه‌كردنی‌ ئه‌و قه‌تڵوعامه‌ی‌ حكومه‌تی‌ ئاكه‌په‌ له‌دژی‌ كوردانی‌  شارۆچكه‌كانی‌ باكوری‌ كوردستان ئه‌نجامیان ده‌دا.
له‌وباره‌یه‌وه‌ عیسا حه‌مه‌ ساڵح یه‌كێك له‌ به‌شداربووانی‌ خۆپیشانداكه‌ به‌خه‌ندان-ی‌ راگه‌یاند،  نزیكه‌ی‌ 500- 600 كوردی‌ هه‌رچوار پارچه‌ی‌ كوردستان به‌شداریان له‌و خۆپیشاندانه‌دا كرد و تێیدا  وێڕای‌ ئیدانه‌كردن، له‌هه‌مان كاتدا واژۆ كۆكراوه‌ته‌وه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان و وه‌ستاندنی‌ ئه‌و په‌لامارانه‌ی‌ حكومه‌تی‌ ئاكه‌په‌ له‌باكوری‌ كوردستان ئه‌نجامیان ده‌دات.
24/1/2016

 

 

بڕیارە رۆژی یەكشەممە 24-1-2016 سەرۆكی پەرلەمانەكانی 30 وڵاتی كۆنگرەی پەرلەمانی وڵاتانی ئیسلامی بگەنە بەغدا و، سەرۆك پەرلەمانەكانی ئێران و توركیاش بەشداری دەكەن.

مستەفا گۆران، پەیامێنری تۆڕی میدیایی رووداو لە بەغدا رایگەیاند، چوار رۆژە لیژنەكانی پەرلەمانی وڵاتانی ئیسلامی دەستیان بە كارەكایان كردووە و، بڕیارە لە دوو رۆژی داهاتوودا لەسەر ئاستی باڵا كۆتایی بە كارەكانی ئەم خولەی كۆنگرەكە بهێندرێت.

سەلیم جبووری، سەرۆكی پەرلەمانی عێراق، كە سەرۆكایەتی ئەم خولەی پەرلەمانی ئیسلامی دەكات، لە گوتەیەكیدا لە شاری بەغدا ئاشكرایكرد، سەرۆكی پەرلەمانەكانی توركیا و ئێران بەشداری كۆنگرەكە دەكەن.

بەگوتەی پەیامنێری رووداو چاودێرانی سیاسی لە بەغدا بەشداری سەرۆك پەرلەمانەكانی ئەو دوو وڵاتە بە پەیامێكی گرنگ بۆ پرسەكانی ناوچەكە و عێراقیش ناودەبەن.

پەرلەمانی ئیسلامی لە 54 وڵات پێكهاتووە، بەڵام بۆ كۆنگرەی ئەمساڵی 30 وڵات بەشداریان كردووە. تاوەكو ئێستاش هەریەک لە وڵاتانی سعودیە، ئیمارات، قەتەر و بەحرەین لە کۆبوونەوەکە بەشدارییان نەکردووە.

لەلایەكی دیكەوە، عەلی لاریجانی، سەرۆکی پەرلەمانی ئێران بەمەبەستی بەشداریکردن لە یازدەمین کۆبوونەوەی سەرۆکی پەرلەمانی وڵاتانی ئیسلامی بەیاوەری شاندێک گەیشتە بەغدا و لەلایەن سەلیم جبووری، سەرۆکی پەرلەمانی عێراق و ژمارەیەک لە پەرلەمانتاران پێشوازی لێکرا.

یازدەمین کۆبوونەوەی وڵاتانی ئەندام لە رێکخراوی هاوکاری ئیسلامی لە چوارشەممەی رابردووەوە لە باڵەخانەی پەرلەمانی عێراق لە ناوچەی سەوزی بەغدا دەستیپێکردووە.

کۆبوونەوەی پەرلەمانی ئەمساڵی وڵاتانی ئیسلامی لەکاتێکدا لە عێراق بەڕێوەدەچێت کە پرسی بەرەنگاربوونەوەی داعش و ناکۆکییەکانی ئەم دواییەی نێوان ئێران و سعودیە و دابەزینی نرخی نەوت، زۆربەی وڵاتانی ناوچەکەی بەخۆوە سەرقاڵکردووە.

24/1/2016

 

ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئاماژە بەوە دەکات، شتێک بە ناوی عێراق نەماوە و کورد باکی لەوە نییە کە لە داهاتوودا بەشداری پرۆسەی سیاسیی عێراق بکات.

چاودێران پێیان وایە رەنگە کورد بەشداری لە هەڵبژاردنی داهاتووی عێراق نەکات، د. “تاریق گەردی"، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: “قسەکانی بارزانی لە بارەی سەربەخۆیی کوردستان ڕوونە، لە مێژووی سیاسیی کورد هەموو جارێ هەلومەرجەکان بوونەتە هۆکاری سەرکەوتنی قۆناغەکانی بزاڤی ڕزگاریخوازی کورد، هەلومەرجی ئەوکات نسکۆی شۆڕشی ئەیلوولی درووستکرد، هەلومەرجی نێودەوڵەتی ڕاپەڕینی 1991ی دروستکرد، هەلومەرجی ناوچەکە لە 2003 رزگارکردنی عێراقی در,وستکرد و دواتر داڕشتنەوەی عێراق و دووبارە ئومێدی بەخشینەوە کە جارێکی دیکە دیموکراتی لەعێراقی درو,ست کردەوە، بۆیە ئێمە وەک کورد دەست پێشخەربووین لە داڕشتنەوەی دەستووری عێراق”.

ئەو پەرلەمانتارەی لیستی پارتی دیموکراتی کوردستان لە پەرلەمانی عێراق، ئەوەشی بە (باسنیوز) گوت: "لە ماوەی ئەو 12 ساڵەی ڕابردووی عێراقدا، جارێکی دیکە ئەزموون بە ئێمەی گوتەوە کە هەر جارێک شیعە یان سوننە باڵادەست ببنەوە، یەکتری قڕدەکەنەوە، ئەوان ململانێیەکی مێژووییان لەگەڵ یەکتری هەیە و ناکرێن ئێمەش ببینە قوربانی".



تاریق گەردی ڕوونی کردەوە، هەلومەرجی ئەمڕۆی ناوچەکە و جیهان دوای تێپەڕبوونی 100 ساڵ بەسەر دەوڵەتی عێراقدا، ئەوەمان پێ دەڵێت، ئەم ڕێککەوتنە (سایکس بیکۆ) لە هەلومەرجێک کراوە کە دونیا لە شەڕی جیهانیدا بووە، بە شێوەی نادادپەروەرانە چارەنووسی گەلانی ڕۆژهەڵات دابەشکراوە کە کورد زەرەرمەندبووە و بەسەر 4 دەوڵەتدا دابەشکراوە. گوتیشی: “ئەمڕۆ بارزانی دەتوانێت ڕۆڵی فریادڕەس ببینێت، ئەگەر توانی پێکهاتەی ناوماڵی کورد یەکبخاتەوە و سەربەخۆیی کوردستانی باشوو، دواتر سەربەخۆی کوردستانی گەورە لە قۆناغی داهاتوودا ڕابگەیەنێت".

د.تاریق گەردی ئەوەشی خستەڕوو، عێراق وەک دەوڵەت نەماوە. دووپاتیشی کردەوە: “زۆر باکمان نییە لە ئایندە بەشداری پرۆسەی سیاسیی عێراق بکەین یان نا، لەبەرئەوەی لە ڕووی عەمەلییەوە بودجەمان لێبڕاوە و بودجەی پێشمەرگەش نادرێت، عێراق لە ڕووی دیموکراسیشەوە پاشەکشەی کردووە".

23/1/2016

ئاژانسی هەواڵی ئینتەرفاکسی روسی، لە زاری جێگری وەزیری دەرەوەی وڵاتەکەوە رایگەیاند، کە کۆبوونەوەی نێوان ئۆپۆزسیۆن و حکومەتی سوریا، بە سەرپەرشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە جنێفی پایتەختی سویسرادا، بۆ چەند رۆژێکی کەم دواخراوە. گینادی گاتیلۆڤ، جێگری وەزیری دەرەوەی روسیا، ئەمڕۆ هەینی 22 ی کانوونی دووەم، بە ئاژانسی هەواڵی ئینتەرفاکسی وڵاتەکەی راگەیاند : " بڕیارە کۆبوونەوەی نێوان ئۆپۆزسیۆن و حکومەتی سوریا سەبارەت بە پرسی ئاشتی لەو وڵاتەدا، بە سەرپەرشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە رۆژی 27 یان 28 ی ئەم مانگەدا رێکبخرێت". سەبارەت بە هۆکاری دواخستنی کۆبوونەوەکە لە رۆژی دووشەممەی هەفتەی داهاتوودا (25ی کانوونی دووەم)، گاتیلۆڤ بە ئاژانسەکەی راگەیاندووە، کە ناروونی لە پێکهێنان و رێکخستنی ئەو وەفدەی نوێنەرایەتیی ئۆپۆزسیۆنی سوریا دەکات، هۆکاری سەرەکیی دواخستنی کۆبوونەوەکە بووە.

سەرچاوە : رۆیتەرز

23/1/2016

 

نوری مالیكی هۆشداریدا لە دەركەوتنی نیشانەكانی دابەشكردنی عێراق، "بەتایبەتی دوای شكستهێنانی پلانگێڕی كەوتنی بەغدای پایتەخت".

لە مەراسیمێكی تایبەتدا كە سەرایای خوراسان بۆ رێزگرتن لە كوژراوانی خۆی رێكیخستبوو، نووری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا و ئەمینداری گشتی حیزبی دەعوەی ئیسلامی گوتارێكی پێشكەشكرد و تێیدا گوتی "چەكدارانی حەشدی شەعبی و هێزە ئەمنییەكان بۆ بەرگری لە عێراق قوربانی زۆریاندا و توانیان شكست بە هێرشەكانی داعش و پيلانگێڕی كەوتنی غدای پایتەخت بێنن".

مالیكی گوتیشی "بەخوێنی حەشدی شەعبی هەنگاوی یەكەمی پلانگیڕیمان پوچەڵكردەوە، دەبێ ئەمڕۆش قۆناغی دووەم تێپەڕێنین، كە خەریكە لەگەڵ دەركەوتنی نیشانەكانی دابەشكردن و هەوڵەكانی پارچە پارچەكردنی عێراق نیشانەكانی دەردەكەون".

مالیكی جەختیشی لەسەر گرنگی داخستنی هەر دەروازەیەكی تایفی و داواكاری دابەشكردنی عێراق كردەوە.

سەركردە سیاسی و ئایینیەكانی عێراق بەردەوام هۆشداری لە بوونی پلانگێڕی دابەشكردنی عێراق دەدەن، كە لەلایەن وڵاتانی عەرەبی و رۆژئاوایی داڕێژراوە, لە كاتێكدا زۆربەی وڵاتانی جیهان بە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاشەوە جەخت لەسەر یەكپارچەیی خاكی عێراق دەكەنەوە.

23/1/2016

 

جێگری سەرۆکی ئەمریکا رایدەگەیێنێ، دەبێت تورکیا نموونەیەکی باش بێت لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست. رۆژی هەینی، 22/1/2016 جۆ بایدن، جێگری سەرۆکی ئەمریکا لە ئیستەنبوڵ گوتی، پێویستە تورکیا نموونەیەکی باش بێت لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و پیشاندانی ئەو نموونە باشەش لەڕێگەی دیموکراسی بوونی تورکیایە.
 
ئەم لێدوانەی جێگری سەرۆکی ئەمریکا لەکاتی بەشداریکردنی بوو لە کۆبوونەوەیەکدا لەگەڵ چەند رۆژنامەنووس و ئەکادیمیستێکی تورکیا. جێگری سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئاماژەی بەوەکرد، تورکیا ناتوانێت ببێتە نموونەیەکی باش بۆ وڵاتانی ناوچەکە و بۆ جیهانیش، ئەگەر بێت و ئازادیی رۆژنەماڤانی بەرتەسک بکاتەوە و، خەڵکانی ئەکادیمی بە خیانەتکردن لە وڵات تۆمەتبار بکات.

جۆ بایدن زیاتر گوتی "دەمانەوێت تورکیا نموونەیەکی بەهێزبێت بۆ تەواوی ناوچەکە. نموونەیەک بەهەموو ماناکانی دیموکراسی. ئێمە تەنیا دڵخۆش نین بە بوونی تورکیا و خەڵکی تورکیا وەک هاوپەیمانێک، بەڵکو زیاتر دڵخۆشین بە دەستکەوتەکانی تورکیا".

راگەیاندن بە هەموو جۆرەکانییەوە لە گوتەکانی جێگری سەرۆکی ئەمریکا سەرنجی خرایەسەر. بایدن گوتیشی "کاتێک راگەیاندن دەکەوێتە ژێر هەڕەشەوە، رۆژنامەڤانان لەسەر راپۆرتەکانیان  زیندانی دەکرێن، ئازادییەکانی ئینتەرنێت سنووردار دەکرێن و تۆڕەکانی کۆمەڵایەتی وەک یوتیوب، تویتەر دادەخرێن، کاتێک زیاتر لە هەزاران ئەکادیمست بە خیانەتکردن تۆمەتبار دەکرێن، تەنیا بەهۆی واژۆکردنی داوانامەیەک، ئەو کاتە ئەمە نابێتە نموونەیەکی نموونەیی کە ناوچەکە پێویستیەتی".

گوتەكانی جۆ بایدن لە توركیا لەكاتێكدایە نێوبراو بە سەردانێكی دوو رۆژە لەو وڵاتەیە و بڕیارە رۆژی شەممە 23-1-2016 لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆككۆمار و ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆكوەزیرانی ئەو وڵاتە كۆببێتەوە.

23/1/2016

 

هێزه‌كانی ئه‌مریكا خرانه‌ ئه‌و په‌ڕی حاڵه‌تی ئاماده‌باشییه‌وه‌. ئه‌وه‌ش له‌دوای ئه‌وه‌ دێت كه‌ به‌مه‌زنده‌ی ئه‌مریكا تاقیكردنه‌وه‌ی ئه‌م دواییانه‌ی كۆریای باكور مه‌ترسی و دڵه‌ڕاوكێی له‌ جیهاندا دروست كردووه‌.

 سوپای ئه‌مریكا له‌ناوچه‌ی له‌چه‌ك داماڵراوی نێوان هه‌ردوو كۆریادا خرانه‌ ئه‌وپه‌ڕی ئاماده‌باشییه‌وه‌. كه‌تیبه‌ی كیمیاوی 23 كه‌ هێڵی یه‌كه‌می به‌رگرییه‌ له‌دژی هێرشی كیمیاوی و بیۆلۆژی و ئه‌تۆمی خۆی بۆ هه‌ر ئه‌گه‌رێكی نزیك ئاماده‌ كردووه‌.

ئه‌ركی سه‌ره‌كی ئه‌و تیمه‌ی ئه‌مشه‌و بریتی ده‌بێت له‌ پشكنینی گه‌نجینه‌یه‌ك له‌ژێر زه‌ویدا كه‌ له‌ڕابردوودا چه‌كی ئه‌تۆمی تێدا هه‌ڵگیراوه‌. به‌گوته‌ی شاره‌زایانی ڕه‌وشه‌كه‌، هه‌ڕه‌شه‌كه‌ جیدیه‌.

خاڵی پۆزه‌تیڤی نێو ئه‌م ئاماده‌سازییه‌، كه‌بریتییه‌ له‌مه‌شقێك له‌ژێر زه‌ویدا، له‌وه‌دا قه‌تیس ده‌بێت كه‌ زۆربه‌ی دامه‌زراوه‌ ئه‌تۆمییه‌كانی كۆریای باكور له‌ژێر زه‌ویدان. دوور له‌چاوی مانگه‌ ده‌ستكرده‌كان و فڕۆكه‌ بێفڕۆكه‌وانه‌كان.

ئه‌و یه‌كه‌یه‌ی سوپای ئه‌مریكا، ئه‌ركی هه‌میشه‌ییان مامه‌ڵه‌كردنه‌ له‌گه‌ڵ مه‌ترسیه‌ ئه‌تۆمییه‌كاندا، هاوكات له‌مه‌ترسیدارترین خاڵی سه‌ر زه‌ویدا دانراون.

 ئه‌و هێزه‌ ماده‌ی یۆرانیۆمیان دۆزیوه‌ته‌وه‌ كه‌ پێیان وایه‌ سوپای كۆریای باكور به‌كاری هێناوه‌.

كه‌تیبه‌كه‌ ڕایگه‌یاند: " ده‌بێ ڕه‌چاوی هه‌موو ئه‌و زانیاریانه‌ بكه‌ین كه‌ هه‌واڵگری پێمان ده‌دات، تاكو مه‌شقه‌كه‌مان سه‌ركه‌وتووبێت و، هه‌روه‌ها بۆ ئه‌وه‌ی ئاماده‌بین بۆ هه‌رشتێك كه‌ له‌گۆڕه‌پانی جه‌نگدا به‌كاری بێنن".

له‌به‌ر ئه‌وه‌ دانانی ئه‌و كه‌تیبه‌یه‌ له‌خاكی كۆریادا كارێكی زۆر پێویسته‌. تاكو له‌هه‌ر چركه‌یه‌كدا ئاماده‌ی جوڵه‌بن.

به‌سه‌رنجدان له‌كۆریای باكور و به‌رزی و نزمییه‌كانی ڕووكاری خاكه‌كه‌ی، پسپۆڕان پێیان وایه‌ دامه‌زراوه‌كانی له‌ژیر زه‌ویدا دروست كردووه‌.هه‌ندێ جار وه‌ك گه‌نجینه‌ی چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی به‌كارده‌هێنرێت.

دروشمی ئه‌و یه‌كه‌یه‌ی سوپای ئه‌مریكا ئه‌وه‌یه‌(ئاماده‌ین ئه‌مشه‌و بجه‌نگین) ئه‌وه‌ وه‌ڵامی سوپای ئه‌مریكاده‌بێت بۆ هه‌ر جوڵه‌یه‌كی نه‌خوازراوی كۆریای باكور.

23/1/2016

 

تیمی "سوارچاكه‌كانی ڕووس" كه‌ بڕیاربوو به‌شداری بكه‌ن له‌ پێشانگای فڕۆكه‌وانی به‌حره‌یندا، به‌هۆی ئه‌وه‌ی ئێران ڕێگه‌ی نه‌دا به‌ئاسمانی ئه‌ودا بگه‌نه‌ به‌حره‌ین نه‌یانتوانی به‌شداری بكه‌ن.

 سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌ باڵیۆزخانه‌ی ڕووسیا له‌به‌حره‌ین به‌ ئاژانسی"نۆڤۆستی" ڕووسی ڕاگه‌یاند: " تیمه‌كه‌ خۆیان بۆ به‌شداری كردن ئاماده‌كردبوو، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ گه‌یشتبوونه‌ شاری ئیستراخان، به‌ڵام به‌هۆی ئه‌وه‌ی ئێران مۆڵه‌تی فڕینی به‌ئاسمانی خۆیدا پێنه‌دان، نه‌یانتوانی به‌شداربن".

شیاوی باسه‌ له‌ 2010وه‌ ئه‌و تیمه‌ به‌شداری له‌و نمایشه‌دا ده‌كه‌ن، ئه‌مه‌ یه‌كه‌مجار ڕێگرییان لێ بكرێت.

به‌گوته‌ی "ئیگۆر كلیمۆف"  پێشتر گوتبووی: " سوارچاكه‌كانی ڕووس له‌و نمایشه‌دا چالاكی نوێ به‌ فڕۆكه‌ی قورسی سۆ-27 پیشان ده‌ده‌ن".

به‌گوێره‌ی سه‌رچاوه‌كانی زانیاری، له‌ئێستادا ناكۆكیی له‌نێوان ئێرانی و ڕووسییه‌كان له‌ناوچه‌كه‌دا سه‌ری هه‌ڵداوه‌ به‌هۆی نادڵنیایی ئێرانه‌وه‌ له‌جوڵه‌كانی ڕووسیا له‌سوریادا، ئێران به‌چاوی گومانه‌وه‌ ته‌ماشای پشك وڕۆڵی خۆی ده‌كات له‌سوریادا له‌دوای هاتنی ڕووسیا بۆنێو شانۆی گۆڕانكارییه‌كان. بۆیه‌ چاودێران پێیان وایه‌ ئه‌و ڕێگری كردنه‌ش به‌شێكه‌ له‌و ناكۆكییه‌ی ئێستا سه‌ری هه‌ڵداوه‌ له‌نێوان ئه‌و دوو هێزه‌دا.

23/1/2016

 

مەسعود بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، رایدەگەیەنێت سەربەخۆیی کوردستان لە هەموو کاتێک نزیکتر بووەتەوە.  داواش لە سەرکردەکانی جیهان دەکات دان بە شکستی رێککەوتنی سایکس-پیکۆدا بنێن و بیر لە رێککەوتنێکی نوێ بۆ رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بکەنەوە. 

لە هەڤپەیڤینێکیدا لەگەڵ میدیای بەریتانی، بارزانی هانی سەرکردەکانی جیهان دەدات رێککەوتنێکی نوێ بکرێت کە رێگە بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی کوردستان خۆش بکات. سەرۆکی هەرێمی کوردستان گەشبینیشە بەوەی کە "کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی خەریکە دێتە سەر ئەو بڕوایەی کە هەردوو دەوڵەتی عێراق و سووریا تازە بە یەکگرتوویی نامێننەوە و سەلما کە سیستمی "پێکەوەژیانی بە زۆرەملێ" لە ناوچەکەدا هەڵەیە". 

ئەمساڵ یادی سەت ساڵەی واژۆکردن و کۆتاییهاتنی رێککەوتنی سایکس-پیکۆیە، کە لەنێوان فەرەنسا و بەریتانیادا بۆ نەخشەڕێژکردنەوەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست واژۆکرا.  بارزانی لەبارەی ئەو رێککەوتنەوە گوتی: "سەرکردەکانی جیهان گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی رێککەوتنی سایکس-پیکۆ کۆتاییهاتووە. چ ئەوان ئەوە بڵێن یان نەیڵێن، چ ئەوە پەسند بکەن یان نا، راستییەکانی سەر ئەرزی واقیع ئەوە دەسەلمێنن، بەڵام ئاشکرایە کە دیپلۆماتکاران کەسانی موحافیزەکارن و هەڵسەنگاندنەکانیان لە قۆناخی کۆتاییدا ئاشکرادەکەن"، بەڵام وەک بارزانی باسیدەکات "هەندێکجاریش دیپلۆماتکاران توانای خۆگونجاندنیان لەگەڵ پێشهاتە نوێکاندا نییە".

بارزانی لە هەڤپەیڤینەکەیدا لەگەڵ میدیای بەریتانی هۆشداری دەدات و دەڵێت: "هێشتنەوەی نەخشەی ناوچەکە بەو جۆرەی ئێستای، هۆکارە بۆ دابەشبوون و وێرانی زیاتری هەموو ناوچەکە".سەبارەت بە سەربەخۆیی کوردستانیش، بارزانی گوتی: "سەربەخۆیی کوردستان، کە بۆ چەندین دەیە چەقی هیوا و ئومێدی کورد بووە و بەتووندی لەلایەن دراوسێکانییەوە لە ناوچەکەدا دژایەتیی دەکرا، ئێستا لە هەموو کاتێک نزیکترە". 

بۆیەش سەرۆکی هەرێمی کوردستان داوا دەکات "هێزە هەرێمی و جیهانییەکان کار بۆ گەیشتنە رێککەوتنێکی نوێ بکەن کە تێیدا پێکهاتەکانی عیراق و سووریا بپارێزرێن. چونکە دابەشبوون لەو کۆمەڵگەیانەدا لایەنی کۆمەڵایەتی و ئایینی و تایفەگەری گرتووەتەوە"، ئەمەش وەک بارزانی باسیکرد دەرهاویشتەی رێککەوتنی سایکس-پیکۆیە و گوتی: "هیچ لۆژیکی نییە ئەزمونێکی هەڵە دووبارە بکرێتەوە کە بۆ ماوەی 100 ساڵ دووبارە بووەوە و بە هیچ نەگەیشت".

سەبارەت بە دابەشبوونی عێراقیش بارزانی لە هەڤپەیڤینەکەدا دەڵێت: "ئێستا عێراق خەریکە دابەش دەبێت. ئێمە بەرپرس نین لەو دابەشبوونە. بە پێچەوانەوە، وەک کورد، هەوڵێکی زۆرماندا بۆ پاراستنی یەکێتیی عێراق و پرۆسەی دیمۆکراسی. هەروەها ساڵی 1991 ئێمە روومانکردە حکومەتی عێراق و دانوستانمان لەگەڵ ئەو تاوانبارانەدا ئەنجامدا کە بەرپرس بوون لە بۆمبارانکردنمان بە چەکی کیمیایی و هەڵمەتی ئەنفال لەدژی کورد". 

بارزانی ئەو داوایانەش بە ناڕاست دەزانێت کە دەڵێن پێویستە لە عێراق پرۆسەیەکی لێبووردەیی هاوشێوەی باشووری ئەفریقیا دووبارەبکرێتەوە. چونکە وەک بارزانی باسیدەکات: "کورد بەر لە باشووری ئەفریقیا بەو ئەزموونەدا تێپەڕین. دوای ساڵی 2003یش روومان کردەوە بەغدا و ئەو پەڕی هەوڵی خۆماندا بۆ ئەنجامدانی ئاشتبوونەوەی نیشتمانی لەڕێگەی دەستوورەوە. بەڵام کێشەکە لەوەدایە کە لە عێراق کولتووری پێکەوەژیان نەماوە. کاتێک نەشتوانین پێکەوە بژین، باشتر وایە بەدوای بژارەی دیکەدا بگەڕێین".

22/1/2016

 

رۆژی هەینی دوو بەلەم لە دەریای ئیجەدا نقوومبوون کە زۆربەی کۆچبەرەکانی سەریان خەڵکی باشووری کوردستان بوون، بەڵام لە شەواندا پڕۆسەی گەڕان بەدوای تەرمی ئەوانەی لە دەریادا دەخنکێن لە تورکیا دەوەستێت، بۆیە تاوەکو ئێستا تەرمی ژمارەیەکیان  دەرنەهێندراونەتەوە.
دادی پزیشکی ئیزمیر باسی لەوە کردووە کە ئەوان بە پارە تەرمی ئەو کۆچبەرانە لەلای خۆیان دەهێڵنەوە، ئەگەر کەسوکاریشیان نەچن بەشوێن تەرمەکاندا ئەوا شارەوانی خۆی لە ئیزمیر دەیاننێژێت.
رەسەن رەمزی پەیامنێری رووداو لە ئیزمیر لەمبارەیەوە گوتی "ئێستا پزیشکی دادی لە ئیستەنبوڵ لیکۆڵینەوە لەبارەی ناسنامەی ئەو کەسانە دەکات کە رۆژی 22/1/2016 لە دەریای ئیجەدا نقوم بوون و تەرمەکانیان دۆزراوەتەوە". گوتیشی "تاوەکو ئێستا زیاتر لە 30 تەرم دەرنەهێندراونەتەوە".

پەیامنێری رووداو لە ئیزمیر باسیلەوەشکرد "کاتێک دونیا تاریک دەبێت پرۆسەی گەڕان بەدوای تەرمی ئەو کەسانەی لە ئەنجامی نقومبوونی بەلەمەکە گیانیان لەدەستداوە، دەوەستێت ".
کەسوکاری بەشێکی زۆر لەو کۆچبەرە کوردانەی لە دەریای ئیجەدا گیانیان لەدەستدا گەیشتوونەتە ئیستەنبوڵ و بەپێی گوتەی پەیامنێرەکەی رووداویش " ئەوان ئەمڕۆ دەگەنە ئیزمیر بۆ ئەوەی تەرمی ئەوانە وەربگرنەوە کە ناسنامەیان دیاریکراوە".
"پزیشکی داد لە ئیزمیر لەتوانایدا هەیە تەنیا چەند رۆژێک تەرمەکان لەلای خۆی بهیڵێتەوە، ئەگەر کەسوکاریان بەدەر نەکەوتن ئەوا تەرمەکان رادەستی پۆلیس دەکرێن و پۆلیس خۆیان دەیاننێژن".
رەسەن رەمزی باسیلەوەکرد "ناشتنی تەرمەکان لە ئەگەری بەدوادانەچوونی کەسووکاریان پڕۆسەی گواستنەوەی تەرمەکان بۆ زێدی خۆیان سەختتر دەکات، کاتێک دواتر کەسووکاریان بەدواداچوونیان بۆ دەکەن، چونکە ئەو تەرمانە بەبێ ناسنامە دەنێژرێن بەمەش هەڵدانەوەی گۆڕەکان کارێکی سەخت دەبێت".
یەکیک لەو خێزانانەی دوێنێ لە دەریای ئیجەدا خنکان لە 10 کەس پێکهاتبوون کە زۆربەیان منداڵ بوون، تەنیا یەک منداڵ و ئافرەتێک رزگاریان بووە و، سێ تەرمیان وەرگرتووەتەوە و پێنج کەسی ئەو خێزانەش بێسەروشوێنن، کەسوکاری ئەو خێزانەش ئێستا لە ئیزمیرن بۆ وەرگرتنەوەی تەرمەکانیان.

سەرلەبەیانی رۆژی هەینی 22-1-2016، دوو بەلەمی كۆچبەران لەنێو دەریای ئیجە لەنێوان یۆنان و توركیا نقومبوون، كە 85 سەرنشینی باشووری کوردستانیان بەرەو ئەوروپا دەگواستنەوە.
ئامانج عەبدوڵڵا، بەرپرسی فیدراسیۆنی‌ سەرتاسەری‌ پەنابەرانی‌ عێراق لە هەرێمی کوردستان بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی راگەیاند، لەو 85 هاونیشتمانییە تەنها 15 هاونیشتمانی رزگارکراون و 70کەسیان خنکاون و بێسەروشوێن بوون.
ئامانج عەبدوڵڵا گوتیشی " تائێستا تەرمی 23 کەس ناسراونەتەوە و زۆربەشیان خەڵکی سنووری پارێزگای سلێمانی بوون".

23/1/2016

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان