بنه‌ماڵه‌یه‌كی ئێرانی كه‌پێكهاتوون له”باوك، دوو كوڕ، كچ، زاوا”یه‌ك و له‌ئه‌مریكا ده‌ژین، توانییان لۆبییه‌كی گه‌وره بۆ ئێران دروست بكه‌ن و، له‌واشنتۆن ڕۆڵی كاریگه‌ر و به‌هێز بگێڕن تاكو هه‌ردوو وڵات گه‌یشتنه ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی.
بنه‌ماڵه”نمازی” كه بزنسمانی گه‌وره‌ن، چوونه ژێر باری ئه‌ركی قورسی قه‌ناعه‌ت كردن به‌سیاسییه‌كانی واشنتۆن و تارانه‌وه، تاكو ڕێگه‌چاره‌ی ڕێككه‌وتن له‌بری پێكدادان هه‌ڵبژێرن.
پێشتر میدیاكان باسیان له‌وه كردبوو، كه‌یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی ئه‌و لۆبییه ئێرانییه بووه‌ته ڕاوێژكاری سه‌رۆك ئۆباما. هه‌روه‌ها كچی “جۆن كیری” شووی به پزیشكێكی ئێرانی كردووه‌و له ئاهه‌نگه‌كه‌یشیدا كوڕێكی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران”محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف” ئاماده‌بووه. هه‌روه‌ها میدیاكان باسیان له‌وه كردبوو كه چۆن” تێرینا بارسی” هاووڵاتی سویدی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانی توانی به‌رگری بكات له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران له‌ژیر دروشمی”به‌رگری كردن له ئه‌مریكییه به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانیه‌كان”دا.
بنه‌ماڵه‌یه‌كی نه‌ناسراوی ئێرانی
له‌م میانه‌یه‌دا سایتی” زه ده‌یلی بیست” ڕاپۆرتێكی بڵاوكردۆته‌وه، تیایدا نهێنییه‌كانی ئه‌و ڕۆڵه‌ی بڵاوكردۆته‌وه كه بنه‌ماڵه‌یه‌كی پێشتر نه‌ناسراوی ئێرانی گێڕاویانه به‌مه‌به‌ستی لێك نزیك كردنه‌وه‌ی ئێران و ئه‌مریكا.
چاودێرانی ڕه‌وشه‌كه پێیان وایه، ڕێككه‌وتنه ئه‌تۆمییه‌كه جگه‌له‌وه‌ی شه‌رعیه‌تی دا به چالاكییه ئه‌تۆمییه‌كانی ئێران، سه‌ركه‌وتنێكی زۆر گه‌وره‌ش بوو بۆ ئه‌و لۆبییه ئێرانییه‌ی كه ورده ورده تواناكانی له واشنتۆن زیاتر ده‌بن.
” ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی ئه‌مریكییه ئێرانییه‌كان- National Iranian-American Council ڕۆڵێكی گرنگی گێڕاوه له پێشكه‌ش كردنی ڕاوێژ به‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی ئه‌مریكا له‌باره‌ی ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمییه‌وه. له‌پشتی ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌یشه‌وه “بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی” ڕاوه‌ستاون كه له‌ئێستادا چاوه‌ڕوانی ئه‌و قازانجه بێ شوماره ده‌كه‌ن كه ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی به‌سه‌ریاندا ده‌یبارێنێ.
بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی كێن؟
له‌میدیاكانی ئه‌مریكا و ناوچه‌كه‌شدا ناوی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه نه‌براوه، ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌كه‌ش خۆیان نه‌یانویستوه كۆمێنت بده‌ن له‌سه‌ر ئه‌و ڕاپۆرته‌ش كه “زه ده‌یلی بیست” بڵاوی كرده‌وه.
كه‌سه نزیكه‌كانی بنه‌ماڵه‌ی “نه‌مازی” جه‌خت له‌وه ده‌كه‌نه‌وه كه ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه زۆر دوورن له‌سیاسه‌ته‌وه، به‌ڵكو بزنسمانن و ته‌نها چاویان له‌قازانجی ئابووری وداراییه، له‌هه‌مان كاتدا سود وه‌رده‌گرن له‌و ئازادییه سیاسی و ئابوریه‌ی كه‌له ڕۆژئاوادا هه‌یه، به‌مه‌به‌ستی مامه‌ڵه كردن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئێراندا.
گه‌وره‌ی بنه‌ماڵه‌كه ناوی” محه‌مه‌د باقر نه‌مازی”یه، ماوه‌یه‌ك له‌سه‌رده‌ی”محه‌مه‌د ڕه‌زا شای په‌هله‌وی1941-1979″ ئه‌و پیاوه‌ی پارێزگاری هه‌رێمی خوزستانی ئێرانی بووه” تاكه هه‌رێمی عه‌ره‌بییه له‌ئێران و پایته‌خته‌كه‌ی شاری ئه‌هوازه. تاكو ساڵی 1926 به‌فه‌رمی به‌و ناوچه‌یه گوتراوه عه‌ره‌بستان”.
له‌دوای هه‌ڵایسانی شۆڕشی ئیسلامی، لێپرسینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ نه‌كرا. ئه‌ویش له‌ساڵی 1983دا به‌ره‌و ئه‌مریكا ڕۆیشت و وڵاتی به‌جێ هێشت. خۆی و كوڕه‌كانی”بابه‌ك، سیامه‌ك” و كچه‌كه‌ی”په‌ری” له‌ئه‌مریكا گیرسانه‌وه. كچه‌كه‌ی شوی كرد به”بێژه‌ن خواجه پور” كه‌ئه‌ندامێكی دامه‌زرێنه‌ری كۆمپانیای”ئایته به‌هار”ه كه له”نایاك”ه‌وه نزیكه. هه‌روه‌ها نوسه‌ریشه له‌ڕۆژنامه‌ی” مۆنیتۆر”دا.
نوسه‌ری ڕاپۆرته‌كه ده‌ڵێت: ” له‌دوای كۆتایی هاتنی شه‌ڕی عێراق و ئێران 1980-1988 ئێران كرانه‌وه‌یه‌كی ئابووری به‌خۆیه‌وه بینی، له‌وكاته‌دا په‌ری نه‌مازی و بێژه‌ن خواجه‌پوری مێردی له‌ساڵی 1993دا گه‌ڕانه‌وه ئێران و كۆمپانیای ئاتیه به‌هاریان له‌تاراندا دامه‌زراند. پاش ماوه‌یه‌كی كورت بابه‌ك و سیامه‌كیش په‌یوه‌ندییان به‌كۆمپانیاكه‌وه كرد.ئه‌ركی سه‌ره‌كی كۆمپانیاكه بریتی بوو له پێشكه‌ش كردنی ڕاوێژ به كۆمپانیا بیانییه‌كان تاكو به‌ئاسانی ده‌میان بگاته به‌رپرسانی ئێرانی.
هه‌وڵه‌كانی بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی
وێڕای ناكۆكییه ئه‌تۆمییه‌كان، بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی هه‌وڵی به‌رده‌وامیان ده‌دا بۆ ئه‌وه‌ی ئاڵوگۆڕی بازرگانی له‌نێوان ئێران و ئه‌مریكادا به‌رده‌وام بێت. ده‌كرێ بگوترێ له خراپترین ڕۆژانی په‌یوه‌ندییه‌كاندا، ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه توانییان تاڵه مووه‌كه‌ی معاویه بپارێزن له‌نێوان هه‌ردوو وڵاتدا. ئه‌وپه‌ڕی هه‌وڵیاندا بۆ ئه‌وه‌ی به‌هه‌ر نرخێك بووه مه‌ترسی جه‌نگ دوور بخه‌نه‌وه.نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده به‌ڵكو ئه‌مریكا هان بده‌ن له‌گه‌ڵ ئێراندا ڕێك بكه‌وێت و، ئێران وه‌ك دۆستی ئه‌مریكا وێنا بكه‌ن.
له‌م میانه‌یه‌دا باس له هه‌وڵه‌كانی نه‌مازی ده‌كات بۆ سود وه‌رگرتن له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی بنه‌ماڵه‌كه له‌گه‌ڵ كه‌سێكدا به‌ناوی”تریتا بارسی” كه سه‌رۆكایه‌تی گرووپی”نایناك” ده‌كات. بارسی هاووڵاتییه‌كی سویدیی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانییه. له‌پاش وه‌رگرتنی ڕه‌گه‌زنامه‌ی سویدی ده‌چێته ئه‌مریكا.
له‌ساڵی 1999دا هه‌ریه‌كه له سیامه‌ك نه‌مازی و تریتا بارسی له‌كۆنگره‌یه‌كدا له وڵاتی قوبروس یه‌كتریان ناسیوه. كۆنگره‌كه تایبه‌ت بووه به “دیالۆگی نێوان هه‌ردوو گه‌لی ئه‌مریكی وئێرانی”. دواتر له‌وتارێكی هاوبه‌شدا باسیان له ڕێگه‌كانی نزیك كه‌وتنه‌وه‌ی هه‌ردوو گه‌ل كردبوو.
دووساڵ له‌دوای ئه‌و دیداره، تریتا بارسی گرووپی”نایاك”ی دامه‌زراند و خۆیشی ئه‌ركی به‌ڕێوه‌بردنی گرته ئه‌ستۆ، به‌هاوكاری و پشتیوانی بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی كاره‌كانی ده‌كرد.
شیاوی باسه بارس هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی دكتۆرایه له‌زانكۆی”جۆن هۆبكینز”و یه‌كێكه له‌قوتابییه‌كانی” فرانسیس فۆكۆیاما”. وتاری بۆ میدیاكان ده‌نوسی و به‌پاداشتی وتاره‌كانی باربوی كاره‌كانی كۆمپانیای”ئاتیه به‌هار”ی ده‌كرد. كه كۆمپانیاكه‌ش خاوه‌ندارێتی بۆ بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی ده‌گه‌ڕێته‌وه.
نایاك: ئێران هاوبه‌شی ئه‌مریكایه له‌شه‌ڕی داعشدا
له‌ناو گرووپه‌كه‌دا ژماره‌یه‌كی زۆر كه‌سایه‌تی ئه‌مریكی به‌ڕه‌گه‌ز ئێرانی كارده‌كه‌ن. زۆربه‌شیان پۆست و پله‌یان له ناو حكوومه‌تی ئه‌مریكادا هه‌یه. له‌به‌رژه‌وه‌ندی تاران كار ده‌كه‌ن و، دژایه‌تی هه‌ر لۆبییه‌كی تریش ده‌كه‌ن كه دژایه‌تی ئیران بكات.
به‌گوته‌ی نوسه‌ری ڕاپۆرته‌كه، نایاك ته‌نها ڕه‌خنه‌یه‌ك كه‌له‌ئێرانی ده‌گرێت، به‌شێوه‌یه‌كی ڕووكه‌ش ئاراسته‌ی پاسداران و فه‌یله‌قی قودسی ده‌كات. له‌به‌رانبه‌ریشدا بانگه‌شه بۆ ئه‌وه ده‌كات كه ئێران هاوبه‌شی ئه‌مریكایه له‌شه‌ڕی داعشدا.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بارسی به‌توندی ئه‌وه ڕه‌ت ده‌كاته‌وه كه‌سوپای پاسداران به تیرۆریست له‌قه‌ڵه‌م بدرێت.
كۆمه‌ك له‌واشنتۆن وه‌رده‌گرێت و… له‌به‌رژه‌وه‌ندی تاران كارده‌كات
ئه‌و گرووپه به‌ئاشكرا وه‌ك لۆبییه‌ك بۆ به‌رگری كردن له‌سیاسه‌ته‌كانی تاران كار ده‌كات. به‌ڵام له‌سه‌ره‌تای دامه‌زراندنیدا وه‌ك ڕێكخراوێكی ناحكوومی كۆمه‌كی له “سندوقی نیشتمانی بۆ پاڵپشتی كردنی دیموكراسی” وه‌رگرتووه.ئامانجی دۆزینه‌وه‌ی ڕێگه‌یه‌كه بۆ دروستكردنی په‌یوه‌ندی له‌نێوان ئه‌مریكا و ئێراندا.
به‌ڵام له‌دوای ئه‌وه‌ی ڕێكخراوه‌كه خۆی یه‌كلایی كرده‌وه بۆ به‌رگری كردن له‌ئێران، ئه‌مریكا كۆمه‌كییه‌كانی بڕی.
كه‌له‌ساڵی 2013دا “حه‌سه‌ن ڕۆحانی” پۆستی سه‌رۆكایه‌تی كۆماری وه‌رگرت، درگا به‌ڕووی ڕۆژئاواییه‌كاندا كرایه‌وه، هه‌وڵه‌كانی لۆبی ئێرانیش هاته به‌رهه‌م.
بۆیه له‌دانوستانه‌كانی دۆسیه‌ی ئه‌تۆمیدا، كه‌له ئوتێلی”ماریۆت” له‌شاری ڤییه‌ننا به‌ڕێوه چوون، هه‌ردوو گرووپی ئاتیه به‌هاری بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی و، گرووپی نایاكی بارسی له‌ئوتێله‌كه‌دا شه‌و وڕۆژ له‌كاردا بوون. پاش ئه‌وه‌ی توانییان ڕێكه‌وتنه‌كه بگه‌یه‌ننه ئه‌نجام، كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌گه‌رییان گرێدا و، باسی ده‌رفه‌ته‌كانی وه‌به‌رهێنانیان له‌ئێران كرد. به‌و جۆره‌ش بارسی و بنه‌ماڵه‌ی نه‌مازی توانییان وه‌ك ناوه‌ندگیرێكی متمانه‌دار بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی كۆمپانیا ڕۆژئاواییه‌كان بۆ ناو بازاڕه‌كانی ئێران خۆیان بناسێننه‌وه.
18/9/2015
