<sup>لە سەردەمێکدا کە ئێران لە لایەن وڵاتانی رۆژئاواوە بەهۆی بەرنامە ئەتۆمییەکانیەوە گەمارۆی نەخرابووە سەر، رۆژانە 3 ملیۆن و 700 هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەم دەهێنا و یەك ملیۆن و 300 هەزار بەرمیلیشی هەناردەی بازاڕەکانی جیهان دەكرد. بە گوتەی دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتەش 33 لە سەدی بودجەی ساڵانە لەسەر نەوتە و بودجەی ساڵی 1394ی هەتاوی لە سەر بەهای یەک بەرمیل نەوت 72 دۆلار دیاریکراوە.

ئەوەش لە کاتێکدایە کە بەهای یەک بەرمیل نەوتی ئێران لە بازاڕەکانی جیهاندا بۆ 45 دۆلار و 16 سەنت دابەزیوە. هەندێک لە شارەزایانی بواری ئابووریش پێیان وایە پشتبەستنی بودجەی ئێران بە هاناردەکردنی نەوت زیاتر لە 33 لە سەدە.

محەممەد قەسیم عوسمانی، نوێنەری شاری بۆکان لە پارلەمانی ئێران دەڵێت؛ دابەزینی بەهای نەوت هەم هەڕەشەیە و هەم دەرفەتێک. دەشڵێت چەندین ساڵە چاوەڕوانی ئەو دەرفەتەین بۆ ئەوەی بودجەی ساڵانە کە بە نەوتەوە بەستراوەتە، جیا بکەینەوە.

عوسمانی لە بارەی هەڕەشەکانی دابەزینی نرخی نەوت راشیگەیاندووە، داهاتی فرۆشتنی نەوت لە پرۆژەکانی ئاوەدانکردنەوە و بەرهەمهێنان خەرج دەکرا و دەبووە هۆی رەخساندنی هەلی کار و زیادکردنی بەرهەمی گشتی و بەرزبوونەوەی بەهای ئەرز، بەڵام بودجەی ساڵی داهاتوو هەڵگریی ئەم بابەتانە نییە.

شارەزایانی بواری ئابووری دەڵێن ئەگەر هاناردەکردنی نەوتی ئێران بۆ بازاڕەکانی جیهان لە یەک رۆژدا زیاتر لە یەک ملیۆن بەرمیل بە بەهای 40 دۆلار زیاتر نەکرێت، داهاتی نەوت 31 هەزار میلیار تمەن كورت دێنێت.

دابەزینی نرخی نەوت کاریگەریی نەرێنی لە سەر ئابووری، پیشەسازیی، باج، پرۆژەکانی ئاوەدانکردنەوە و بژێوی ژیانی رۆژانەی خەڵک دادەنێت. یەکێک لە کاریگەرییەکانی دابەزینی نرخی نەوتیش لە سەر بەرزبوونەوەی نرخی کاڵا، بە تایبەت دابەزینی نرخی نان و دەرمانە.

هەڵبەت هەندێک لە بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی ئێران دەڵێن دابەزینی بەهای نەوت هیچ کێشەیەک بۆ ئەو وڵاتە دروست ناکات، بەڵام جێگری وەزیری نەوت رایگەیاندووە ئەو وەزارەتە چیدی ناتوانێ بڕە پارەی یارانەکان دابین بکات.

ئێسحاق جەهانگیری، جێگری سەرۆککۆماری ئێران دەڵاَێت:" حکومەت هێشتا نەیتوانیوە خەڵک تێبگەیێنێت کە دابەزینی بەهای نەوت چەندە کاریگەریی لە سەر ژیانی رۆژانەی خەڵک و سیاسەتی ئابووری دەبێت".</sup>

^19/1/2015

<sup>كۆڕبەندی داڤۆس لە 21/1/2015 لە وڵاتی سوێسرا دەبەسترێ، بەڵام مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان كە وەكو میوانێكی سەرەكی ئەو كۆڕبەندە داوەتكرابوو، بەشدار نابێ.

فوئاد حوسێن، سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لەسەر هۆكاری بەشدارینەكردنی بارزانی لەو كۆڕبەندەدا بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، "سەرۆك بارزانی وەكو میوانێكی سەرەكی داوەتكرابوو و بڕیاربوو لەچەندین پانێڵدا بەشدارببوایە، بەڵام بارزانی دواجار بڕیاری دا بەشدار نەبێ".

فوئاد حوسێن ئەوەشی ئاشكراكرد، كە بارزانی "لەبەر شەڕی داعش نەیتوانی بەشداربێ و سەرۆك بارزانی گوتی، شەڕێكی قورس هەیە و ناتوانم لەم كات و ساتەدا كوردستان بەجێ بێڵم، بۆیە داوای لێبووردنی لە رێكخەرانی كۆڕبەندەكە كردووە".

ساڵانە كۆڕبەندی داڤۆس دەبەسترێ، كەتێیدا سەرۆك و كەسایەتی سیاسی و بزنسمانی گەورە لەسەر ئاستی جیهان بەشداردەبن و باسی دۆخی سیاسی و ئابووری جیهان دەكەن.

مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە دووساڵی رابردوو بەشداری  لەو كۆڕبەندە كردووە.

سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، كە بەنوێنەرایەتی بارزانی لەو كۆڕبەندە  بەشداریدەكات، دەڵێ، "هەموو چاوەكان ئەمجارە لەسەر بارزانی دەبوون، تەنانەت هەموو حكومەتەكانی، كە بڕیاربوو لەو كۆڕبەندەدا بەشداربن، داوای بینینی سەرۆك بارزانییان كردبوو، چونكە هەموو دنیا باسی شەڕی داعش دەكات و ئەسڵی شەڕەكەی داعشیش ئێستا لەگەڵ كوردە، بەڵام خودی شەڕەكە وایكرد بارزانی نەتوانێ ئەم ساڵ بەشداربێ".

فوئاد حوسێن گوتیشی "من و فەلاح مستەفا، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەناوی هەرێمی كوردستان لەو كۆڕبەندە بەشدار دەبین".</sup>

روداۆ

^{١٩/١/٢٠١٥}

<sup>لە سەرەتای ساڵی ٢٠١٥ وە سەرۆکایەتی کۆمەڵەی بریکس کەوتووەتە دەست رووسیا ،ئەوەش بە یەکێک لەو رووداوە گرنگانە دادەنرێت کە رووسەکان ئومێدیان لەسەر هەڵچنیوە بۆ رزگاربوونی وڵاتەکەیان لەو بارودۆخە ئابوورییە خراپەی ئێستا تێیکەتووە.

بریکس کۆمەڵەیەکی ئابووری بەهێزە کە هەریەکە لە رووسیاو چین و بەرازیل و هیندستان و ئەفریقای باشوور تێیدا بەشدارن بۆیە( سێرگیی لوزیانین) پرۆفیسۆر لە زانکۆی وەزارەتی دەرەوەی رووسیا ، پێیوایە ئەو وڵاتانە کاریگەرییان دەبێت لەسەر بووژاندنەوەی ئابووری رووسیا.

چینییەکان و رووسەکان گفتوگۆیەکیان لەرێگەی پەیوەندی ڤیدیۆییەوە لە نێوان پەکین و مۆسکۆ سازکرد سەبارەت بە کاریگەری کۆمەڵەی بریکس لەسەر دۆخی ئابووری جیهان و ئەو گۆڕانکارییەی لەسەردەمی سەرۆکایەتی رووسیا لە کۆمەڵەی بریکسدا روودەدات. هەردوولا تەواو هاوڕابوون کە بریکس خزمەتێکی زۆر بە ئابووری وڵاتانی ئەندامی ئەو کۆمەڵەیە دەکات بەتایبەت بە رووسیاو چین. هەروەها سەرۆکایەتیکردنی کۆمەڵەی بریکس لەلایەن رووسیاوە دەکرێت تا ئاستێک باری لاری رووسیا راستبکاتەوە.

پرۆفیسۆر ڤلادیمیر داڤیدۆڤ ،ئەندامی لیژنەی چاودێری کۆمەڵەی بریکس ، لەوبارەیەوە دەڵێت: "سەرۆکایەتیکردنی کۆمەڵەی بریکس لەلایەن رووسیاوە وادەکات رووسیا چالاکتربێت و زیاتر جێ دەستی دیار بێت لە بریکسدا وە رووسیا پێیوایە کۆمەڵەی بریکس توانایەکی پیشەسازی گەورە دەدات بە رووسیا."

لە مانگی نیسانی داهاتوو لە شاری ئوفای رووسیا وڵاتانی  کۆمەڵەی بریکس کۆبوونەوەیەک سازدەکەن ،چاودێران پێیانوایە لەو کۆبوونەوەیەدا کۆمەڵێک بڕیاری گرنگ و چارەنووسساز دەدرێن.</sup>

^19/1/2015

^{له‌ راپرسییه‌كه‌دا كه‌ له‌ نێو هاوڵاتیانی فه‌ڕه‌نسیدا ئه‌نجامدراوه‌، سه‌دا 57ی‌ فه‌ڕه‌نسییه‌كان ته‌بان له‌گه‌ل بڵاوكردنه‌وه‌ی وێنه‌ی كاریكاتێری پێغه‌مبه‌ری ئیسلام "دروودی‌ خوای‌ له‌سه‌ر بێت" و سه‌دا 42یشیان دژی بڵاوكردنه‌وه‌ین.}

^{له‌ راپرسییه‌كه‌دا كه‌ هه‌فته‌نامه‌ی "لو ژورنال دو دیمانش"ی فه‌ڕه‌نسی، رۆژی یه‌ك شه‌ممه‌ 18 ی كانوونی دووه‌م بڵاویكردووه‌ته‌وه‌، له‌ یه‌كێك له‌ بڕگه‌كانیدا ئه‌و پرسیاره‌ له‌ به‌شداربووان كراوه‌ كه‌ "موسوڵمانان وا هه‌ست ده‌كه‌ن هه‌ستیان برینداركراوه‌ و هێرشیانكراوه‌ته‌سه‌ر به‌هۆی بڵاوبوونه‌وه‌ی كاریكاتێری پێغه‌مبه‌ری ئیسلام،" له‌ وه‌ڵامیشدا "زۆرینه‌ی فه‌ڕه‌نسییه‌كان كه‌ ده‌كاته‌ سه‌دا 57 ده‌ڵێن نابێت ناڕه‌زایه‌تییه‌كان رێگربن له‌ بڵاوكردنه‌وه‌ی وێنه‌ی كاریكاتێری"، هه‌ربۆیه‌ ته‌بان له‌گه‌ڵ بڵاوكردنه‌وه‌ی، هه‌رچی ئه‌وانه‌یشه‌ كه‌ دژی بڵاوكردنه‌وه‌ین رێژه‌یان سه‌دا 42 و رێژه‌ی سه‌دا 1 هیچ رایه‌كیان نییه‌.}

^{راپرسییه‌كه‌ له‌لایه‌ن په‌یمانگای "ئیفۆن"، له‌ 16 و 17 ی كانوونی دووه‌م، ئه‌نجامدراوه‌.}

^{له‌ وه‌ڵامی پرسیارێكی تری راپرسییه‌كه‌دا، سه‌دا 50ی به‌شداربووان رایانوایه‌ كه‌ "سنورێك بۆ ئازادی راده‌ربڕین دابنرێت له‌سه‌ر ئینته‌رنێت و تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان"، ئه‌مه‌ له‌ كاتێكدا سه‌دا 49یان ئه‌وه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ و رێژه‌ی سه‌دا 1یش هیچ رایه‌كیان نییه‌.}

^{هه‌ر به‌پێی هه‌مان راپرسی، سه‌دا 81ی فه‌ڕه‌نسییه‌كان پشتیوانی له‌ "سه‌ندنه‌وه‌ی ره‌گه‌زنامه‌ی فه‌ڕه‌نسی له‌و هاووڵاتیانه‌ ده‌كه‌ن كه‌ دوو ره‌گه‌زنامه‌یان هه‌یه‌-یه‌كێك فه‌ڕه‌نسی و ئه‌ویتر بیانی- و تۆمه‌تبارن به‌ ئه‌نجامدانی كرده‌وه‌ی تیۆریستی له‌ فه‌ڕه‌نسا".}

^{له‌باره‌ی ئه‌و فه‌ڕه‌نسیانه‌ی كه‌ ئێستا له‌ناو گرووپه‌ جیهادییه‌كاندان، سه‌دا 68ی به‌شداربووانی راپرسییه‌كه‌ پشتیوانی له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ "رێگریی بكرێت له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و هاووڵاتییه‌ فه‌ڕه‌نسیانه‌ی كه‌ گومان ده‌كرێت په‌یوه‌ندیان كردبێت به‌ گرووپه‌ جیهادییه‌كانه‌وه‌".}

^{له‌باره‌ی ده‌ستوه‌ردانی فه‌ڕه‌نساش له‌ هه‌ندێ وڵات، سه‌دا 57ی به‌شداربووانی‌ راپرسییه‌كه‌ پشتیوانی له‌ ده‌ستوره‌دانی سه‌ربازی فه‌ڕه‌نسا ناكه‌ن له‌ سوریا و یه‌مه‌ن و لیبیا، هه‌روه‌ها سه‌دا 63پشتیوانی له‌ چڕكردنه‌وه‌ی پرۆسه‌ سه‌ربازییه‌كانی فه‌ڕه‌نسا له‌ عیراق ناكه‌ن.}

xendan

^19/1/2015

<sup>ژمارەیەک وڵاتی عەرەبی لەبەر هۆکاری ئەمنی و سیاسی بە نهێنی هاوکاری سەربازیی و لۆجیستی عێراقیان کردووە لە شەڕی دژی داعش.

ماجید غەڕاوی، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی پەرلەمانی عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، کۆمەڵێک وڵاتی عەرەبی کە لە مەترسی داعش تێگەیشتوون بۆ سەر ناوچەکە، هاوکاری دارایی و سەربازيی و لۆجیستیان پێشکەشی عێراق کردووە بۆ ئەوەی بتوانێت رووبەڕووی داعش ببێتەوە.

بە گوتەی ئەو ئەندامەی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی عێراق، پشتیوانی وڵاتانی عەرەبی بۆ عێراق لەشەڕی دژی داعش بەمەبەستی لاوازکردنی رێکخراوەکەیە هەنگاو بە هەنگاو و دواتر لەناوبردنی.

غەڕاوی ئاماژەی بۆ کوەیت و ئیمارات کرد لەنێو ئەو وڵاتانەی هاوکاری عێراقیان کردووە، بەڵام لەبەر هۆکاری ئەمنی و سیاسی ناوی ژمارەیەک وڵاتی دیکەی عەرەبی ئاشکرانەکرد.

نزیکەی 6 مانگە پێشمەرگە و هێزە عێراقییەکان لە شەڕێکی سەختدان لەگەڵ چەکدارانی داعش، کە هێزەکانی هاوپەیمانان بە فڕۆکە پشتیوانی ئەو هێزانە دەکەن و ئەو هێزانەی پێشمەرگە و هێزە عێراقییەکان توانیوویانە ژمارەیەک ناوچە لەدەستی ئەو رێکخراوە رزگار بکەن، بەڵام هێشتا رووبەرێکی فراوانی عێراق لەدەستی ئەو چەکدارە تووندڕەوانەدا ماون.</sup>

^19/1/2015

<sup>وەزیری دەرەوەی ئێران هەڵوێست لە لێدوانی بەرپرسێکی باڵای سعودیە وەردەگرێت و سەردانەکەشی کە بڕیاربوو بۆ سعودیە بیکات، هەڵدەوەشێنێتەوە، جێگری‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێرانیش دەڵێت " هه‌ندێك هه‌ڵوێست و كردەوەی‌ سعودیه‌ جێگه‌ی‌ نیگه‌رانین‌ به‌تایبه‌ت هه‌وڵه‌كانی‌ دابه‌زاندنی‌ نرخی‌ نه‌وت".

مه‌حه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف، وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێران وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕینێك به‌رامبه‌ر‌ لێدوانێكی‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ سعودیه‌، سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بۆ ئەو وڵاتە هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌.

له‌ هەڤپەیڤینێكدا له‌گه‌ڵ تەلەڤزیۆنی عاله‌می ئێرانی، حوسێن عه‌بدوڵاهیان، جێگری‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێران رایگەیاند، كە ئەو سەردانەی بڕیابوو محه‌مه‌د جه‌واز زه‌ریف له‌ سه‌ر بانگێشتی‌ سعود فه‌یسه‌ڵ، وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ سعودیه‌ بۆ ئەو وڵاتە‌ ئەنجامی بدات، به‌ هۆی‌ لێدوانێكی‌ تووند و چاوه‌ڕواننه‌كراوی‌ سعود فه‌یسه‌ڵ له‌ بارەی سووریا، هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌.

عه‌بدوڵاهیان ئاشکرایکردووە، ماوەی رابردوو زه‌ریف و فه‌یسه‌ڵ له‌ نیویۆرك كۆبوونه‌وه‌یه‌كیان ئه‌نجامداوه‌، دواتریش جارێكی دیكە له‌ شاری‌ جه‌ده‌ چاویان بەیەك كەوتووە و فەیسەڵ بانگهێشتنامەیەكی پێشكەشی زه‌ریف‌ كردووه‌، به‌ڵام به‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ ژێر گوشاردان ناچارن گەشتەكەیان هه‌ڵبوه‌شێننەوە.</sup>

^19/1/2015

<sup>فراکسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی کوردستان، شنگال بە بەشێک لە هەرێمی کوردستان ناودەبات و حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستانیش داوادەکەن "هیچ لایەنێک دەستێوەردان لە بەشەکانی دیکەی کوردستان نەکات".

رۆژی چوارشەممە 14/1/2015 ، لە كۆبوونەوەیەكدا، كە بە ئامادەبوونی ژمارەیەك بەرپرسی PKK لە چیای شنگال بەڕێوەچوو، ئەنجوومەنێكی سەربەخۆ بۆ "خۆبەڕێوەبەری دیموكراتی" بۆ شنگال دروستكرا و وەک یەکەمین هەنگاو بۆ دروستکردنی کانتۆنی شنگال ناوی دەهێنرێت، لایەنە سیاسییەکان و حکومەت و پەرلەمان و سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانیش بە تووندی رەتیانکردەوە.

لەو بارەیەوە سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی کوردستان لە لێدوانێکدا بۆ تۆڕی میدیایی رووداو گوتی: " ئێمە پێش رووداوەکان ناکەوین و تاوەکو ئێستاش پەکەکە بە رەسمی راینەگەیاندووە کە شنگال دەکاتە کانتۆن".

رابوون مەعرووف دەشڵێ: "ئێمە وەک فراکسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی کوردستان و وەک بزووتنەوەی گۆڕانیش، شنگال بە بەشێک لە هەرێمی کوردستان دەزانین و لێی جیا ناکرێتەوە، ئێمە رێز لە سنوورە نێودەوڵەتییەکان دەگرین، هەرکاتێکیش ئەم سنوورانە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بیەوێت گۆرانکاری تێدا بکرێت دەبێت بە رێککەوتن و لێکتێگەییشتن بێت، لە نێوان هێزە سیاسییەکان و کۆمەڵگەی نیودەوڵەتی، خۆ ناکرێت بۆ خۆمان نەخشەی سنوورەکان بگۆڕین".

هەروەها رزگار غەفوور گوتەبێژی حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان لە لێدوانێکدا بۆ تۆڕی میدیایی رووداو گوتی" ئێمە باوەڕمان وایە کە کورد یەک نەتەوەیە لە هەرشوێنێک بێت و یەک خاکیشی هەیە، بەڵام واقیعێک لە هەرێمی کوردستان هاتووەتە ئاراوە کە پێویستە هەموو لایەنێک رەچاوی ئەو واقیعە بکات، نابێت هیچ لایەنێکی سیاسی دەستێوەردان بکات لە هیچ بەشێکی دیکەی کوردستان".</sup>

^18/1/2015

<sup>سێ بۆمب لە ئیستانبوڵ لە سێ شوێنی جیاواز دانران و یەکێک لەو بۆمبانە لە گەڕەکی فاتیح تەقییەوە، بەڵام هیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتەوە. هاوکات بۆمبەکانی دیکە، کە لە هەردوو ناوچەی ماڵتەپە و سوڵتان غازی دانرابوون لە رێگەی کۆنتڕۆڵەوە تەقێنرانەوە.

تەقینەوەکەی فاتیح لە بەردەم نەخۆشخانەی کۆلێژی چاپای پزیشکی زانکۆی ئیستەنبوڵ دانرابوو، لە کاژێر 11.00 ی سەرلەبەیانی تەقینەوەکە روویدا، کە لەنێو بگۆڕێکی کارەبا دانرابوو، دوای رووداوەکەش ژمارەیەکی زۆر لە پۆلیس و تیمی پووچەڵکردنەوەی بۆمب رەوانەی شوێنی رووداوەکە کران.

بۆمبێکی دەستیش لە ناوچەی فندکڵی ماڵتەپە لەبەردەم پەیکەری ئەتاتورک، کە کەوتووەتە بەردەم بنکەی پۆلیسی ئەو ناوچەیە دانرابوو، لەسەر بۆمبەکەش نووسرابوو "تۆڵەی جزیرە دەکرێتەوە"، بەڵام لە رێگەی کۆنتڕۆڵەوە تەقێنرایەوە و هیچ زیانێکی لێنەکەوتەوە.

لێکۆڵینەوەی پۆلیس لەوبارەیەوە بەردەوامە و پارچە نەتەقیوەکانی بۆمبەکە بەمەبەستی لێکۆڵینەوە برانە بنکەی پۆلیس.

بۆمبی سێیەم لە ناوچەی سوڵتان غازی لەلایەن چەند کەسێکی دەمامکدارەوە لە شەقامی ئادەم یاوز لە وێستگەیەکی پاس لەنێو پاکێتێکی پێچراوە دانرابوو، شایەتحاڵەکانی رووداوەکە گوتیان کە دوو کەسی دەمامکدار لە وێستگەی پاس کارتۆنێکیان داناوە.

لەسەر ئەو بۆمبەی کە لە سوڵتان پاشا دانرابوو نووسرابوو "رێکخستننی لاوانی شۆڕشگێڕ YDG-H". بۆمبەکە دوای هاتنی ژمارەیەکی زۆر پۆلیس و تیمی پووچەڵکردنەوەی تەقینەوە لەرێگەی کۆنتڕۆڵەوە تەقێنرایەوە، کە بە بوتڵێکی غازی بچووکەوە بەسترابوو.</sup>

^18/1/2015

<sup>دوای چەندساڵ کەمڕەنگبوونەوەی چالاکییەکانیان، دوانیوەڕۆی رۆژی پێنجشەممە لە کانون تەوحیدی شاری تاران، گەورەترین کۆنفرانسی لایەنە ریفۆرمخوازەکانی ئێران بەڕێوەچوو. ئەو کۆنفرانسە لەلایەن ئەنجوومەنی هاوئاهەنگی بەرەی ریفۆرمخوازانەوە رێکخرابوو و تێیدا نزیکەی 20 دامەزراوە و رێکخراوی ریفۆرمخواز تێیدا بەشداربوون. هەروەها تێیدا پەیامی محەممە خاتەمی، سەرۆک کۆماری پێشووتر و هاشمی رەفسەنجانی، سەرۆکی کۆڕی دەستنیشانکردنی بەرژەوەندییە باڵاکانی ئێرانیش خوێندرایەوە.

 ریفۆرمخوازانی ئێران کە دەڵێن ماوەی هەشت ساڵەی سەرۆک کۆماری مەحمود ئەحمەدی نەژادیان بە تێچوو و قورساییەکی زۆرەوە بەڕێکردووە، دوای هاتنەسەرکاری حەسەن رۆحانیش یەکەمجارە بتوانن رێوڕەسمی لەو شێوەییە بەڕێوە ببەن. رێوڕەسمێک کە لەوانەیە بەر لە هەر شتێک پەیوەندی بە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی لەو وڵاتە هەبێ و ریفۆرمخوازان دەیانەوێ بە یەکگرتوویی بەرەو پیری ئەو هەڵبژاردنە بچن.

لەو کۆنفرانسەدا ژمارەیەک چالاکڤانی سیاسی رۆژهەڵاتی کوردستانیش کە ئەندامی پێکهاتە ریفرۆمخوازییەکانن بەشداربوون، بەڵام ریفۆرمخوازانی کوردی دەرەوەی حیزبەکان بانگهێشت نەکرابوون. 

محەممەد محەممەد رەزایی، نوێنەری پێشووی شاری بیجار بە تۆڕی میدیایی رووداو دەڵێت هەرچەشەنە جووڵەیەک کە ریفۆرمخوازان بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان کە بریتییە لە سەقامگیرکردنی دیموکراسی و گەشەپێدانی وڵات بیکەن، شیاوی پشتیوانیلێکردنە.

 ئەو چالاکڤانەی رۆژهەڵاتی کوردستان ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات، چالاکڤانانی سیاسی کورد لە بەڕێوەبەری رێکخراو و پێکهاتە ریفۆرمخوازەکاندا رۆڵی کاریگەر دەگێڕن.

 محەممەدرەزایی دەشڵێت خەڵکی کوردستانیش هەمیشە لایەنگری ریفۆرمخوازانیان کردووە و دەنگیشیان پێیداوە، ئەگەرچی بە گوتەی خۆی ئەو کاتەی ریفۆرمخوازان لەدەسەڵاتدا بوونە، بەپێچەوانەی دروشمەکانیان گرینگییەکی ئەوتۆیان بە خواستەکانی خەڵکی کوردستان نەکردووە.

عەبدوڵڵا سۆهرابی، نوێنەری پێشووی شاری مەریوانیش لە پەرلەمانی ئێران پێی وایە کورد پێش ئێرانییەکان ستارتی ریفۆرمخوازی لێداوە و لە بەراوەردی نێوان باڵەکانی نێو دەسەڵاتیش، ریفۆرمخوازان زیاتر لە کورد نزیکن. بەگوتەی عەبدوڵڵا سۆهرابی رەوتی ریفۆرمخوازانیش دانیان بە پێگەی بەهێزی کورد لەو رەوتەدا داناوە. ئەگەرچی جەخت لەسەر ئەوەش دەکاتەوە کە ریفۆرمخوازانیش کێشەیان لەگەڵ مافی نەتەوەیی هەیە، بەڵام لەگەڵ بناژۆخوازان وەکوو یەکیش نین. ئەو پەرلەمانتارەی پێشوو دەڵێت لەکاتی هەڵبژاردنەکاندا بۆ بەدەستهێنانی دەنگ، ریفۆرمخوازان بۆلای کورد دێن بەڵام دوای هەڵبژاردن مەودای لێدەگرن. نموونەش بە حەسەن رۆحانی دێنیتەوە.

لەلایەکی دیکەوە، حامید فەرازی، چالاکڤانی سیاسی لەشاری سنە بە رووداو دەڵێت، بەستێنی ریفۆرمخوازی لەنێو خەڵکی کوردستاندا هەیە، بەڵام نابێ ریفۆرمخوازی لەچوارێچێوەی لایەنێک یا رەوتێکی سیاسی بەرتەسک بکرێتەوە. رەخنەش لە ریفۆرمخوازانی کورد دەگرێ و دەڵێت ئەوان خاوەنی ستراتیژییەکی روون نین و لە ئاکامدا ناتوانن بۆ بزووتنەوەی کورد کە بزووتنەوەیەکی شوناسخواز و رزگاریخواز هیچیان پێبێ و رێبەری ئەو بزوتنەوە بکەن و خەڵکیش وەدوای ئەو بیرۆکەیە ناکەوێ. بەگوتەی فەرازی، لە هەڵبژاردنەکانیشدا کە خەڵک بژاردەی زۆری لەبەردەست نییە لە بەرامبەر بناژۆخوازاندا دەنگ بە ریفۆرمخوازان دەدا. ئەو چالاکڤانە سیاسییە دەڵێت، ئێمە خاوەنی بزووتنەوەیەکی سیاسی و کۆمەڵایەتین و هەر رەوتێکی سیاسی لە کوردستان ئەگەر نەتوانێ هەڵسوکەوت لەگەڵ ئەو بزووتنەوەیە بکا، شانسی سەرکەوتنی کەمە.</sup>

^17/1/2015

<sup>ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان لەبارەی دروستکردنی ئەنجوومەنی بەڕێوەبەریی و کانتۆنی شنگال لەلایەن پەکەکەوە، رایگەیاند، "كارێكی نایاساییە و بە پێچەوانەی دەستوور و یاسا كارپێكراوەكانی كوردستان و عێراقی دەبینین و ئەو دەستوەردانانە لە كاروباری كوردستانی عێراقدا قبوڵكراو نین".

ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان لە راگەیەندراوێكدا هەوڵەكانی دروستكردنی ئەنجوومەن و "ئیدارەی نایاسایی'' لە دەڤەری شنگال ئیدانە كرد و رایدەگەیەنێت: "مەینەتییەكانی ئەو دەڤەرە نابێ به ‌شێوەیەكی سیاسیی و حیزبی، مامەڵەیان پێوە بكرێت، كە لە ئەنجام دا له ‌جیاتی ساڕێژكردنی برینەكانی، ئاڵۆزییەكی سیاسی و ئیداری لە دەڤەرەكەدا دروستبكات".

رۆژی چوارشەممە 14/1/2015 ، لە كۆبوونەوەیەكدا، كە بە ئامادەبوونی ژمارەیەك بەرپرسی PKK لە چیای شنگال بەڕێوەچوو، وەك یەكەمین هەنگاو بۆ دروستكردنی كانتۆنی شەنگال ، ئەنجوومەنێكی سەربەخۆ بۆ "خۆبەڕێوەبەری دیموكراتی" بۆ شنگال دروستكرا .

ئەو ئەنجوومەنە لە 27 كەس پێكدێت، كە هەروەك میدیای PKK دەڵێت ، ئەو ئەنجوومەنە بناخەی ئیدارەی كانتۆنی شنگال دادەنێت ، ناوی ئەنجوومەنەكەش ئێستا بریتییە لە (ئەنجوومەنی ئێزدییەكانی شنگال).

بەپێی هەواڵی میدیای PKK، ئەو 27 كەسە نوێنەرایەتی پەنابەرانی كوردی ئێزدی كامپی نەورۆز لە دێرك ، كوردانی ئێزدی كامپەكانی باشووری كوردستان و چیای شنگال دەكەن.

دەقی راگەیەندراوەكە:

راگەیەندراوی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان سەبارەت بە هەوڵەكانی شێواندنی دۆخی دەڤەری شنگال:

دەڤەری شەنگال لە دوای هێرشی تیرۆریستانی داعشەوە لە 2014/8/3دا، لە دۆخێكی زۆر ناخۆشدا دەژیت، كە ئێستاش هەموو گەلی كوردستان وەك برینێكی نوێ لە جەستەی كوردستاندا تەماشای كۆمەڵكوژی و ڕفاندنی ئافرەتانی كوردی ئێزدی دەكات لەو دەڤەرەدا.

هەر لەبەر ئەو برینە سەختەشە، بەڕێز مەسعوود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و فەرماندەی گشتیی هێزی پێشمەرگە، به ‌خۆی ڕاستەوخۆ سەرپەرشتیی پلان و هێرشەكانی هێزی پێشمەرگەی كردووە و دەكات دژی چەكدارانی داعش لەو دەڤەرەدا. هەروەها حكوومەتی هەرێمی كوردستانیش، هەرچی لە توانایدا بووە لەو دۆخە ناهەموارەدا كردوویەتی بۆ بەهاناوەچوونی خەڵكی دەڤەرەكە و گەڕاندنەوەی كچان و ژنانی كوردی ئێزدی، كە ئێستاش ژمارەیەكی زۆریان لە دەست تیرۆریستانی داعشدان. هەروەها حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەوڵی خۆی لە ڕێگەی لیژنەیەكەوە خستووەتە گەڕ، لەپێناو بەجینۆسایدناساندنی ئەو كۆمەڵكوژی و ڕفاندنە بەكۆمەڵەی لەو دەڤەرەدا كراون، كە ئەنفالێكی نوێیە بەرامبەر كوردانی ئێزدی ئەنجام دراوە.

ئێمە لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان، سوپاسی هاوكاریی شەڕڤانانی یەكینەكانی پاراستنی گەل دەكەین، كە بوونە هاوكاری پێشمەرگە له ‌سەرەتای هێرشی داعشدا بۆ ڕزگاركردنی كوردانی ئاوارەبووی دەڤەری شەنگال، بەڵام ئێمە لە ڕوانگەی یاسایی و دەستوورییەوە ڕایدەگەیەنین هەوڵی پارتی كرێكارانی كوردستان لە ڕۆژی 14/1/2015دا بۆ دروستكردنی ئەنجومەن و ئیدارەیەك بۆ دەڤەری شەنگال، بە كارێكی نایاسایی و پێچەوانەی دەستوور و یاسا كارپێكراوەكانی كوردستان و عێراق دەبینین و ئەو دەستوەردانانە لە كاروباری كوردستانی عێراقدا قبوڵكراو نین و دەبێ  پارتی كرێكارانی كوردستان بە تەواوی لەو دەستوەردانانە لە كاروباری كوردستانی عێراقدا دوور بكەوێتەوە. نابێ مامەڵەی سیاسی و حزبی بە مەینەتییەكانی ئەو دەڤەرە بریندارەوە بكرێت، لەبەر ئەوەی كارێكی نایاساییە و دەبێتە دروستبوونی ئاڵۆزیی سیاسی و ئیداری.

هەرێمی كوردستان و عێراق خاوەن دەزگای دەستووری و شەرعیی خۆیەتی، كوردانی ئێزدی و دەڤەری شەنگالیش خاوەن نوێنەری خۆیانن لە پەرلەمانی كوردستان و ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوادا. بۆیەش هەموو كارێك كە ئێستا و ئایندە بكرێت لە ڕێگەی دەزگا شەرعییەكانی هەرێمی كوردستان و عێراقەوە بۆ دەڤەری شەنگال ئەنجام دەدرێن، نەك لە ڕێگەی نایاسایی و دەستوەردانی ناپەسەندكراوەوە. ئێمە لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان، هەموو هەوڵێكمان بۆ ئەوەیە كە هاوكاریی خەڵكی بەشەكانی دیكەی كوردستان لەگەڵ دەڤەری شەنگال و ناوچەكانی دیكەی كوردستانی عێراق، ببێتە هۆی باشتربوونی پەیوەندییەكان و تێكەڵاویی باشتر، نەك دروستبوونی دووبەرەكی و ئاڵۆزی، بۆیەش داوا لە پارتی كرێكارانی كوردستان دەكەین، دەستبەجێ ئەو هەوڵە نایاساییانەی، لە كوردستانی عێراقدا بوەستێنێت.

هەر لێرەشدا جەخت لەسەر لێدوانەكانی بەڕێزان میری كوردانی ئێزدی و پیاوانی ئایینی و كەسایەتییەكانی كوردی ئێزدی دەكەینەوە، كە ئەو دەستوەردانە دەبێتە هۆی ئاڵۆزی لە دەڤەری شەنگالدا و لە ئەنجامدا كوردستانی عێراق و دەڤەری شەنگال بەتایبەتی لێی زەرەرمەند دەبێت، بۆیە دەبێ كۆتایی بە هەر جۆرە هەوڵێكی لەو جۆرە بهێنرێت.

هێزی پێشمەرگە لە هەوڵی كۆنترۆڵكردنەوەی تەواوەتیی دەڤەری شەنگالدایە، هەروەها حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە هەوڵەكانی بۆ یارمەتیدانی خەڵكی دەڤەرەكە و ئاوەدانكردنەوەی ئەو دەڤەرە خۆشەویستە بەردەوام دەبێت، بۆ ئەو مەبەستە لەگەڵ حكوومەتی فیدرالی عێراقیشدا لە هەوڵداندایە.

لە هەمان كاتدا ئەنجومەنی وەزیران لەو پێشنازەش دەكۆڵێتەوە كە داوا دەكات شەنگال بكرێتە پارێزگایەكی دیكە، ئەوەش به ‌شێوەیەكی یاسایی و دەستووری و بەپێی ڕێوشوێنە یاسایی و دەستوورییەكان، لەگەڵ حكوومەتی فیدرالی عێراقدا باس دەكات، هەموو جۆرە گفتوگۆیەكیش لەوبارەیەوە بە ئاگاداری و بەشداریی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا دەبێت.

ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان</sup>

^17/1/2015