پیتەر گالبرێت، سیاسەتكار و باڵیۆزی پێشووی ئەمریكا رایگەیاند كە ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا زۆرجار پشتگیری لەحاڵەتی دیفاكتۆ (امر واقع) دەكات، بۆیە هەر كاتێك سەربەخۆیی كوردستان راگەیێندرا "هیچ ئەلتەرناتیڤێكی دیكەی لەبەردەمدا نابێ جگە لەوەی كە سەربەخۆیی كوردستان قبوڵ بكات". گالبرێت، كە بۆ ماوەی پێنچ ساڵ باڵیۆزی ئەمریكا بووە لە كرواتیا و وڵاتانی بەلقان لەساڵانی 1993تا 1998، لەسەرەتای ساڵی 2003ەوە وەك راوێژكار لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان كاری كردووە، لە هەڤپەیڤینێكدا لەگەڵ (رووداو) گوتی كە "بەڵێ" ئێستا كاتێكی گونجاوە بۆ جیابوونەوەی هەرێمی كوردستان لە عێراق. ئەو كۆنە دیپلۆماتكارە كە لەكاتی نووسینەوەی دەستووری هەمیشەیی عێراقدا راوێژكاری لایەنی كوردی بووە، گوتی كە "ئاشكرایە مالیكی دەستوور پەیڕەوناكات و جێبەجێی ناكات" و "رێزی لە مافەكانی كوردستان نەگرتووە ".
پیتەر گالبرێت، پشتگیری لە بیرۆكەی جاڕدانی سەربەخۆیی كوردستان كرد كە ئێستا لەنێوەندە كوردی و تەنانەت جیهانییەكانیشدا بابەتێكی گەرمە و گوتی "كورد 90 ساڵە عێراق تاقیدەكاتەوە، لەوكاتەوە عێراق هەر بۆیان خراپبووە. من شتێكی گرنگ فێربووم لەو ساڵانەی لە ناوچەی بەلقان بووم، ئەویش ئەوەیە كە شتێكی خراپتر لەوەی وڵاتێك پارچە پارچە بكەی، ئەوەیە كە خەڵك ناچار بكەی بەدژی ویستی خۆیان لە وڵاتێكدا پێكەوە بژین". لەبارەی ئەوەش كە ئایا ولایەتە یەكگرتووەكان پشتیوانی لەو هەنگاوە دەكات، گوتی "زۆربەی كات ئەمریكا پشتگیری لەحاڵەتی دیفاكتۆیی دەكات و پێدەچێ كە پشتگیریی لە جیابوونەوە نەكات، تاوەكو ئەوكاتەی روودەدات. ئەمریكا هیچ هاوڕێیەكی باشتری لە كورد نییە، لەبەرئەوە هیچ ئەلتەرناتیڤێكی دیكەی لەبەردەمدا نابێ جگە لەوەی كە سەربەخۆیی كوردستان قبوڵ بكات".
هەر لەو چوارچێوەیەدا، د. ئالۆن بێن میر، پرۆفیسۆری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە زانكۆی نیویۆرك كە پسپۆڕێكی بە رەگەز جوولەكەیە، بە (رووداو)ی راگەیاند ئەگەر كوردستان سەربەخۆیی رابگەیێنێ "بێگومان ئیسرائیل پشتگیری لە سەربەخۆیی كوردستان دەكات و رەنگە یەكێكبێ لە یەكەم ئەو وڵاتانەی بە فەرمی سەربەخۆیی كوردستان بناسێنێ، ئەمەش لەبەرئەوەی ئیسرائیل چیدی خەمی نیگەرانی توركیای نابێت، بەهۆی ئەو پەیوەندییە بەهێزەی ئەنقەرە لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیەتی".

سەرچاوە: رووداۆ

رووداو- واشنگتۆن 

وەك تاكە خوێندكاری رۆژنامەگەری لە زانكۆی كۆلۆمبیا، نامۆ عەبدوڵڵا، رۆژنامەنووسی كورد و پەیامنێری (رووداو) لە ئەمریكا، رۆژی شەممە خەڵاتی كۆمەڵەی رۆژنامەنوسانی كۆشكی سپی لەلایەن سەرۆكی ئەمریكا باراك ئۆباماوە پێدرا. لە ئێوارە خوانێكدا بەنێوبانگی ساڵانەی كۆشكی سپیدا كە زۆربەی ئەندامانی ستافی ئەمریكا، وەزیر و كۆنگرێسمان و سیناتۆرەكان ئامادەیبوون، ناوی نامۆ عەبدوڵڵا لەنێو چەپڵەڕێزانی ئامادەبوواندا خوێنرایەوە تاوەكو بچێتە سەر سەكۆ بۆ وەرگرتنی خەڵاتەكەی، كە بڕی 5000 دۆلاری ئەمریكییە و لەشێوەی زەمالەدایە تاوەكو یارمەتی ئەو رۆژنامەنووسە كوردە بدات خوێندنی ماستەر لە بواری رۆژنامەگەریدا تەواو بكات. ئۆباما لەگەڵ خانمی یەكەمی ئەمریكا میشێڵ ئۆباما پێشوازییان لە نامۆ عەبدوڵڵا كرد.

پۆلەتیكۆ: (رووداو) رۆژنامەیەكی پێشەنگە لە هەرێمی كوردستاندا

گۆڤاری پۆڵەتیكۆ، لە ژمارەیەكی تایبەتدا كە تایبەت بە رووداوەكانی ئێوارە خوانی كۆشكی سپی دەركرابوو، نووسیویەتی نامۆ عەبدوڵڵا و شەش خوێندكاری دیكە لەسەرتاسەری ئەمریكادا خەڵاتكران "ئەوان خاوەنی باشترین و رووناكترین داهاتوون." لەبارەی ئەو رۆژنامەنووسە كوردەوە، گۆڤارەكە دەنووسێ "نامۆ عەبدوڵڵا عەزیز، رۆژنامەنووسێكی عێراقییە كە راپۆرتەكانی لەباشترین رۆژنامە عێراقی و جیهانییەكاندا بڵاوكراونەتەوە. وەك رۆژنامەنوسێكی سەربەخۆ، بابەتی نووسیوە بۆ رۆژنامەی (نیو یۆرك تایمز)، رۆیتەرز، پەیمانگەی رۆژنامەوانی بۆ جەنگ و ئاشتی، كە ئۆفیسی سەرەكی لە لەندەنە، ئاژانسی هەواڵی مرۆیی نەتەوەیەكگرتووەكان. دوایین جاریش، سەرنووسەری بەشی ئینگلیزی (رووداو) بووە، كە رۆژنامەیەكی پێشەنگە لە هەرێمی كوردستان دا". 

كۆمەڵەی رۆژنامەنووسانی كۆشكی سپی ، نامیلكەیەكی تایبەتی تایبەت بە كار و چالاكییەكانی كۆشكی سپی لەو ئێوارەیەدا بڵاوكردووەتەوە، كە تێیدا بەوشێوەیە باسی (رووداو) دەكات : " رووداو، بە سێ زمان بڵاودەكرێتەوە و چاپی ئەوروپاشی هەیە بۆ كوردانی تاراوگە." لەبارەی خەڵاتەكەوە، نامۆ عەبدوڵڵا، لە واشنتۆن دی سی-ەوە بەوشێوەیە باسی هەستی لەبارەی وەرگرتنی ئەو خەڵاتە لە سەرۆكی بەهێزترین وڵاتی جیهان بەو شێوەیە بۆ (رووداو)باسكرد"ناتوانم وەسفی بكەم چەندە خۆشحاڵم بە وەرگرتنی ئەم دیارییە. ئەوەندە دەڵێم ئەم خەڵاتە پاڵپشتێكی گەوەرەیە و زیاتر سوورم دەكات بەردەوامبم لەسەر كاری رۆژنامەنووسی جدی و باشتر لە داهاتوودا. پیرۆزبای لە دایكم و ماڵەوە و هەموو دۆستان دەكەم".

نامۆ عەبدوڵڵا، خەڵكی قەزای كەلارە، لەكاتی شەڕی براكوژیدا باوكی خۆی لەدەستداوەو، دەرچووی زانكۆی كوردستان-هەولێرە. لەكاری رۆژنامەڤانیدا جگە لە كاركردن بۆ رۆژنامە و ئاژانسە جیهانییەكان، راپۆرت و هەڤپەیڤینی گرنگیشی بۆ (رووداو) ئەنجامداون، دوای ئەوەش سەرلەنوێ بەشی ئینگلیزی (رووداو)ی بەشێوەیەكی پرۆفیشناڵانە دامەزراندەوەو پێشخست. ئەوە ماوەی زیاتر لە یەك ساڵە لە ئەمریكا دەخوێنێ و لەسەر كاری پەیامنێریكردن بۆ (رووداو) بەردەوامە. 

دوا نیوەرۆی رۆژی شەمبە رێکەۆتی 2012/4/29، کۆریادێک لە لایەن رەوەندی کوردی، بە سەرپەرشتیاری خالید ئاسنگەر لە شاری لەندەن بەرێوە چوو، ئەم کۆریادە لە پەێوەندی دەگەل بۆردومانی نامرۆفانەی زانکۆی سلێمانی لە شاری قەلادزێ بەرێوە چوو. جێگای وەبیرهێنانەوەیە کە زانکۆی سلێمانی لەسالی ١٩٧٤ بە هۆی باری نا ئەمنی ناۆچەکە، بۆ شاری قەلادزە راگوێزکرابوو، کە بەداخەوە هەر هەمان سال لە لایەن فرۆکە شەرکەرەکانی بعثی لەناوچوو بەسەختی بۆردومان کرا. لەو بردومانە دا کە بە هۆی بۆمبی ناپالم ئەنجامدرا، بەداخەوە ٨٠ قوتابی زانکۆ و نیزیک بە ٣٠٠ کەس لە خەلکی بێتاوانی شاری قەلادزێ شەهید کران. دیارە ئەم جینایەتەش هەر وەک جینایەتەکانی پێشتر، لە درێژەی زنجیرە کردەوە جینایەتخوولقێنەرەکانی حکومەتی بعثی عیراق و لەراستای سیاسەتی قرکردن و ژینۆسایدی کوردی بێدرەتان دا، ئەنجامدرا.
شایانی باسە کە لەم کۆریادە دا، چەندین کەسایەتی و بەرپرسی حیزبی و حکومەتی، وەک بەرێزان خاتو بەیان سامی عەبدولرەحمان نۆینەری حکومەتی هەریمی کوردوستان، دوکتور کەمال میراودەلی، دوکتور سلێمان رەحیمی، کاک سەباح غالب و کاک ئازاد ماۆەتی و چەندین کەسایەتی ئاکادێمیک و مامۆستای زانکۆ لە مەراسیمەکەدا بەشدار بون. جیگای ئاماژەیە کە شاندی بزوتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەلاتی کوردستان، بەسەرپەرشتی چالاکوانی هێژا کاک ئیبراهیم بایزیدی نوێنەری بزووتنەوەی کۆماریخوازی لە وەلاتانی بریتانیا و ئیرلەند دا، زۆر بە گەرمی لە لایەن بەریوەبەرانی مەراسیمەکە پێشوازیان لیکرا. دیارە لە پەراوێزی سمینارەکەدا، شاندی بزووتنەوە دەگەل زۆر لە کەسایەتی و نوێنەرانی حیزب و لایەنەکانی بەشدار لە کۆرەکەدا چاۆپێکەۆتنیان کرد.مەراسیمەکە ساعەت ٣ دەستی پیکرد وە ٦/٣٠ کۆتایی پیهات

لە کاتێکدا ناوچەکە پڕاوپڕە لە ئاڵوگوڕ و دەسخوشی شوڕشە یەک لە دوای یەکەکانی ڕوژهەڵاتی ناوەڕاست و ئافریقای باکوور و وەزعیەتی گەلی کورد بە هەموو پێوانەیەک لە باری نێو خۆیی و نێو نەتەوەییەوە بە ئاقارێکی دڵخوشکەرتر لە جاراندا دەڕوات و لە جیهانی گلوبالیزمدا حیسابیکی دیکە بۆ نەتەوە بندەستەکانی دونیا و یەک لە وان کوردەکان دەکرێ، دوو دەستەیی و چەند دەستەیی سەراپای ئوپوزیسیونی کوردی گرتووە و ئعتبار و پرستیژی ئوپوزیسیونی کوردی ڕۆژهەڵاتی بە ڕاست و چەپەوە بردووتە ژێر پرسیار. لە هەمان کاتدا بۆتە هۆی دروستکردنی جەوی بێباوەڕی بە یەکدی،و بەکار بردنی هێز و توانایەکان بە شێوەیەکی زوور نیگاتیڤ و چەواشەکارانە و خۆ دزینەوە لە خەباتی ڕاستەقینە بە دژی داگیرکەرانی کوردستان و تێکوشان بۆ هێنانە دیی مافە ڕەواکانی میلەتەکەمان. هەر لە سەر ئەساسی ئەم بنەمایە و بەرژەوەندیەکانی نەتەوەکەمان و ڕەوتی خێرایی ئاڵوگوڕەکان لە ڕوژهەڵاتی ناوەڕاست، بە تایبەت ئەو وڵاتانەی کە کوردیان لییە، پێویستە ئوپوزیسیونی کوردی لە نیو ئێعتلافێک یان بەریەکی یەکگرتوو کۆ ببنەوە، چونکە بەرژەوەندی گەل و نیشتمان خوازیاری ئەم شێوە خەباتەیە و فێڕو دانی کات تەنیا لە قازانجی درێژکردنەوەی دەسەڵاتی دوژمنانی گەل و نیشتمانە. بە هەستکردن بە حەقیقەتێک کە لەسەرەوە باسکرا، دو ڕێکخراوی یارسانی بە ناوەکانی بزوتنەوەی دیموکراتیکی یارسان و یاریکورد، دوای لێکدانەوەو و ئالوگوڕکردنی بیروڕایەکی زوور، گوییان بۆ خواستی خەڵک و لاینگر و ئەندامانی خویان شل کرد و زمانی دیالوگ و یەکتر قبوڵ کردنێان کردە بەرنامە و پلان و مێتودی سەرکەوتن، هەر بویە لەم تاقیکاریەدا زوور سەرکەوتووانە هاتنە دەرێ و ئیرادەی یەکیەتی و یەکگرتن بە سەر دودەستەگی و پەرتەوازەیدا زاڵ کرا. ئەوانەی کە تۆزقاڵێک لە ئەلف و بێی سیاسەت دەزانن و ئاگاداری ڕەوتی ئاڵوگوڕەکانن و شارەزای مێژووی ئەم ناوچەیەن، چاک دەزانن کە ئەم یەکگرتنە لە نێو کولتووری دابڕان و یەکدی قبووڵ نەکردن و بێباوەڕیدا نەک هەر کارێکی ئاسان نەبوو، بەڵکو لە ئاکامی لێکتێگەیشتن، تولێرانس و دیالوگی سەردەمیانە و گویگرتن بۆ ڕای گشتی بووە کە لە خۆەیدا لە نێو ئوپوزیسونی کوردی کەم هاوتایە، کە لە ئاکامدا لە کونگرەێکی ئازاد ودیموکراتیک بە بەشداری بەشێکی بەرچاوی یارسانەکان، ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسانی لێکەوەتەوە. ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسان لە نێو سالونی کونگرە پەیمانی داوە کە لە پێناو قازانج و بەرژەوەندیە باڵاکانی نەتەوەکەمان و کومەڵگای یارسان دیالوگ و خەبات وتێکوشانی سەردەمیانە بکاتە هەوێنی کارەکانی خۆی لە داهاتوودا و هەر لەم ڕوانگەیەوە تا ئێستا پێ باش نەبووە و بە دروستی نەزانیوە کە وڵامی ئەو کەس و ماڵپەڕانە کە بە ناوی خوازراو و نەخوازراو ویستویانە ئاگایانە ڕەوتی ئامانجەکانی کونگرەی یەکیەتی یارسانی بە لاڕێدا بەرن، بداتەوە، چونکە نە بە پێویستی زانیوە و نە بە قازانجی گەلی کورد و بزووتنەوەی یارسانیشی لە قەڵەم داوە.
ئەوەی ئێمەی هێنایە سەر ئەو باوەڕە کە ئەمجارەێان پاک دەبی وەڵامی خوەێ بگرێ، دەست‌تێوەردانەکانی ئەم حیزبەێە لە نێوخویی ڕێکخراوە یارسانیەکان و نیشان دانی ڕوی ڕاستەقینەی ئەم ڕێکخراوە لە بەرگی دڵسوزی بۆ خەڵکی یارسان و تەپڵی نەتەویی بوونی ئەم پارتەیە. لە ئەینی کاتیشدا ڕو بە کومەڵانی خەڵک و هێز و لایەنە سیاسیەکانی نێو گوڕەپانی خەبات پێشنیاری یەکیەتی و پێکەوە کارکردنمان دووپات کردبێتەوە.
پارتی ئازادی کوردستان بە کردەوە نیشانی داوە کە لە یەکگرتووی ڕێکخراوە یارسانیەکان زوور نیگەران و بێتاقەتە، هەر بویە لە هەر هەوڵێک بۆ لە بار بردنی ئەم یەکیەتیە درێغی نەکردووە و لە لە هەر دەرێکی داوە تا ئەم یەکیەتیە بە ئاکام نەگات، بەڵام ئیرادەی خەڵک و خواستی یەکیەتی و یەکگرتن زوور لە پاک و دارو دەستەکی بە هێزترن کە بتوانن زەڕەیەک لە سەربەخوویی ئەم کومەڵگایەدا کاریگەرییان هەبێ. 
ئەم حیزبە لە ڕاگەێەندراوەکەێاندا، وەک هەمیشە کولتووری "خودمهوری" یەکدی قبووڵنەکردن و ناباوەڕی بە پلورالیسم دیارە، کە حەتا چاوەیان بەرای ئەوە نادات ناوێک لە دوو ڕێکخراوی یاریکورد و جدی کە پێکهێنەرانی ئەم کونگرەیەن بێنن. ئەمە نیشان دەدات کە پاک نیگەرانی بەشداری و قسەکانی ئاغای "ڕەزا پەهلەوی" نیە، بەڵکۆ نیگەرانی کاری بە ئنجام گەیشتووە و لە یەکیەتی سیاسی یارسانەکان زۆر نیگەرانە. 
لە بەشێکی دیکەی ڕاگەیەندراوەکەیاندا دەنووسن: "لێرەدا ئەوەی بۆ ئێمە وەک هێزێکی نەتەوەیی، گرینگ و جێ بایەخە، پێداگریی لە سەر بنەمایەکی سیاسی و ئەخلاقیی خەباتی نەتەوایەتییە نەک فەرمایشتە بێناوەرۆکەکانی ناوبراو لەو کۆنگرەیەدا.
سەیرە، ئەم پارتە چەندە باوەڕی بە دێموکراسی و دیالوگ هەیە و لە ئەرزی واقعدا چی دەکات و لە تیوریدا چون خوەی دەکاتە قڵغانی دیفاع و پارێزەری ئەخلاقی نەتەوایەتی!!! 
گەلۆ، ئێوە بڵیین کە یارسانەکان لە پێناو قسەکانی ئاغای ڕەزا پەهلەوی دەستی لە مافە نەتەواێەتیەکانی گەلی کوردی هەڵگرتبێ و بە تەما بێ پاک ڕێگەی ڕاستێ پێ نیشان بدات یان ببێتە ڕێنیشاندەرێ؟؟
سەیر لەوە دایە کە پاک دەیهەوەێ خۆی بکاتە سەرداری ئەخڵاق لە کوردایەتیدا و خەت و نیشان بکات بۆ لایەنکانی دیکە، کە چون لە باری نەتەوەیەوە هەڵوێست بگرن کە بە دڵی بەڕێزانی پاک بێ. لێرەدایە کە یەشتا کولتوری تواندنەوە، بێباوەڕی و خۆ بە گەوەرە زانین و دەست‌تێوەردان لە کارو باری یەکدی دروست دەبێ و حەق وایە کە هاوڕییانی پاک توزقاڵیک لەوە تێبگەن کە کوردایەتی و نەتەوەپەرەستی تەنیا بە قسە و خۆ هەڵپەرستی نابێ و گرنگ ئەوەیە کە بە قازانجی گەلەکەت لە هەر دەرفەتێک کەڵک وەرگریت. بە باوەڕی ئیمە لە جیهانی سیاسەتدا نە نەیاری هەتای و نە دوستی هەتای هەیە، و بە قەوڵی خۆتان لە دیپلوماسی سەردەم دەبێ لە هەر ڕێگایەک لە پێناو قازانجی گەلەکەمان کەڵک وەرگرین.
بەشداری کردنی ئاغای ڕەزا پەهلەوی، لە خۆیدا ئێعتراف کردنە بە بوونی ئەم نەتەوەیە و کردنەوەی دەرگای دیالوگە بۆ دووبارە نەبوونەوەی کارەسات. لە پاراگرافێکی دیکەدا ئاوا دەنووسن:
"زۆر بەداخەوە، ئەم ئاوە هێندێک لایەن رشتوویانە کە بەبێ گوێدان بە بەها و پرەنسیپە سیاسی و ئەخلاقییەکانی بزووتنەوەی نەتەوایەتی کوردستان، بۆ یارگیری و وەدەسهێنانی هێندێک ئیمکاناتی سیاسیی کەم بایەخ و دەرکەوتنیان لەو کۆڕ و کۆمەڵ و میدیایانەی کە نفوزی بنەماڵەی پەهلەوی و لایەنگرانی رێژیمی پاشایەتیان تێدایە، چاویان لە حاست ئەرکی رەزا پەهلەوی بۆ مەحکومکردنی تاوان و جینایەتەکانی رەزا شای باپیری و حەمەرەزا شای باوکی لە دژی نەتەوەی کورد، نووقاند و ئەم کارەشیان ناو ناوە "دیپلۆماسی سەردەم"! " 
دیسان، دوستانی پاک یان لە سیاسەتکردندا باش تێنەگیشتوون یان لە سەردەمی خەیاڵ و خەوندا دەژین، چونکە ئەم قسانە هەر باوی نەماوە و لەوەش زۆر دڵنیابن، کە هیچ لایەن و حەتا کەسیش ئامادە نیە مێتودی کار و پلانەکانیان لە سەر شێوەی بیر کردنەوەی ئێوە دابمەزرێنێ و لەوەش خاتر جەم بن کە ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسان سەربەخۆیە و مافی نەتەوایەتی لە هەمو شتێک بۆی گرنگترە و پێویست بە دڵەڕاوکەی ئێوەمانانیش نیە. ئەوانەی کە ئەم ئاوەیان بە قەولی ئێوە ڕشتووە، هیچ پێوەندییەکیان بەم مەسەلەیەوە نیە و لەو بڕوایەشدا مەبن کە ئەم قسانەی ئێوە کاریگەریەکیان نە لە سەر ئەوان و نە لە سەر ئێمە بێت.
دیارە نووسەرانی ئەم ڕاگەیەندراوە یان ناشارەزان یان زۆر بە پەلە ئەم ڕاگەیەندراوەیان نووسیوە، چونکە لەوە زیز و نیگەرانن کە بەشداری ڕەزا پەهلەوەی لە کونگرەی یارسانی و دیداری حیزبەکانی دیکە، تەنیا لە پێناو خو دەرخستن لە میدیاکانی نیزیک بە ئاغای پەهلەوی بێت. ئەمەش ئەوە نیشان دەدات کە ئەم دۆستانە لە سەدەی بیست و یەکدا یەشتا لە ژێر باری کولتوری بێباوەڕی و تاوانبارکردنی خەڵک و لایەنی جیا لە خۆیان بە بێ دانی هیچ بەڵگە و سەنەدێک سیاسەت دەکەن، کە ئەمەش باوی بە سەر چووە. 
ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسان لە هەوەڵین کاردانەوەی خۆیدا دوای کونگرە داوای لە هەموو ئوپوزسیونی کوردی ئێران بە پاکیشەوە کرد تا لە دەوری مێزی دیالوگ و وتووێژ کۆ ببینەوە و لە پێناو مونفەعەت ومەسڵەحەتی تەواوی گەلی کورد لەو بەشە یەکیەتیەکی بە کردەوە پێکبهێنین.
شک لەوەدا نیە کە یه‌کێک له‌ سه‌رکه‌وتنه‌ هه‌ره‌ گرنگه‌کانی حیزب و ڕێکخراوه‌ سیاسییه‌کانی وڵاتانی پێشکەوتووی دونیا به‌ بێ مۆباله‌غه‌ ده‌گه‌ڕیته‌وه‌ بۆ گوێ گرتن له‌ خواستی کومه‌ڵگا و له‌ ئاکامدا به‌ خۆداچونه‌وه‌ و خۆڕاست کردنه‌وه‌ و خۆڕێکخستن له‌ گه‌ڵ ڕه‌وتی به‌رو پێشچون و خواست و داواکارییه‌کانی کۆمه‌ڵگاکه‌یان دا. 
هەموو حیزب و ڕێکخراوە سیاسیەکانی کوردستانی ئێران ئێستا‌ له‌ قوناغێکی حه‌ساس و لێوردبونه‌وه‌ دان‌ و له‌ به‌رامبه‌ر تاقیکارییه‌کی میژویدا قه‌راریان گرتوه‌ و له‌م پێناوه‌دا ده‌بێ خۆیان له‌ گه‌ڵ خواستی کۆمه‌ڵگای کوردستان ڕێکبخەن و په‌یامێکی ئه‌رینی و ڕیالیستیانه‌ که‌ له‌ کۆمه‌ڵگای ئیمه‌وه‌ زیاتر نزیک بێت ڕابگه‌یه‌نن. 
یه‌کێک له‌و خواستانه‌ی که‌ ڕوبه‌ڕوی رێبەرانی سەرجەم لایەنەکان بۆته‌وه‌ و ده‌بێته‌وه داوای یه‌کیه‌تی و یه‌کڕێزی گەلی کوردە، چۆنکه‌ زۆربه‌ی هه‌ره‌ زوری خه‌ڵک به‌ ڕوشنبیر و خه‌ڵکی ئادییه‌وه‌ له‌ سه‌ر یه‌ک شت که‌ ده‌کاته‌ پته‌و کردنی رێزه‌کانی گەلی کورد یه‌کده‌نگن و له‌و بڕوایه‌ دان که‌ به‌م شێوه‌ ده‌کرێ هێز و توانایەکان کۆ بکرێته‌وه‌ و به‌مه‌ش ده‌توانین ببینه‌ خاوه‌ن ئێعتبار و پرستیژی سیاسی وکۆمه‌لایه‌تی و کولتوری و له‌ کاره‌ دیپلوماتیک و گه‌مه‌ سیاسیه‌کان و ته‌ئادوڵاتی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی سەبارەت بە کاری هاوبه‌ش له‌ گه‌ڵ هێزە ئێرانی و نێونەتەوەیە‌کاندا له‌ سه‌رمان حێساب بکرێ و وه‌ک هێزێکی یه‌کگرتوو و به‌ گوتاری هاوبه‌شی سیاسی و نەتەوەیی بچینە مەیدان.
ڵێره‌دایه‌ که‌ هەموو لایەنەکانی نێو گوڕەپانی خەبات ده‌بێ زۆر مه‌سئولانه‌ کولتوری تولرانس و ته‌حەموڵکردنی بیروڕای جیاواز بکەنە‌ پلانی درێژ خایه‌ن له‌ پێناو به‌ کولتوور کردنی پروسه‌ی دیالوگ و پێکه‌وه‌ کار کردن. 
بێگومان‌ پلانێکی هاوشێوه‌ پێویستی به‌ له‌ خۆ بوردویی، ماندو بوون و یه‌کدی قبول کردن، باوه‌ڕ به‌ یه‌کدی هه‌بون و دانانی به‌رنامه‌ و پلان و ستراتیژی درێژخایه‌ن که‌ له‌ سه‌ر ئه‌ساسی واقعییه‌تی کومه‌ڵه‌گای کۆردستان و ئێران داڕێژرابێ هه‌یه‌.
بە باوەڕی ئیمە تا ئەو کاتەی یەکیەتی و کولتوری دیالوگ لە نێو ڕێزەکانی ئوپوزیسیونی کوردیدا دروست نەبێت، دەبێ چاوەڕوان بین کە هەرکام لە حیزب و ڕێکخراوەکان لە سەر ئەساسی مەسڵەحەتی حیزبی، ڕێکخراوەیی خۆی کار دەکات و لە نیو کوڕ و کومەڵە نێونەتەوەیەکان و نێوخویەکان بەو شێوەیەی کە ئیمکانی هەیە بەهێند وەر ناگیردرین و لەهەمان کاتیش قورساییکمان نیە. 
هەر بویە جارێکیتر لە ڕێگەی ئەم وڵامدانەوە، لە هەموو ڕێکخراوەکان و لەوانە پاکیشی لەگەڵدا بێ داوا دەکەین کە بە دەم بانگەوازی ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسان بۆ پێکهێنانی یەکیەتی نەتەوەیی بە هەند وەرگرن و هەنگاوی بە کردەوە و ئەرێنی بۆ هەڵگرن. 
هیوادارین کولتووری قەبوڵکردنی ڕەنگ و بیروڕا جیاوازەکان لە نێو ئوپوزیسیونی کوردستانی ئیران بە کردەوە دروست ببێت. 

ڕێکخراوی دێموکراتیکی یارسان
کومیسیونی پێوەندیەکانی دەرەوە 
26.04.12

کەمپینی نێودەوڵەتی مافی مرۆڤ لە ئێران رایگەیاند "لە ماوەی دوو مانگی رابردوو، 74 کۆڵبەری کورد لەسەر سنوورەکانی ئێران و هەرێمی کوردستان کوژراون و 76 کۆڵبەری دیکەش بریندار بوونە". ئەو کۆڵبەرانه بە تەقەی راستەوخۆی هێزە سنوورییەکانی کۆماری ئیسلامی کوژراون. هادی قائمی، گوتەبێژی کەمپینی نێودەوڵەتی مافی مرۆڤ لە ئێران رایگەیاند "کوژرانی بەردەوامی کۆڵبەرانی کورد لە لایەن هێزە ئەمنیەکانی ئێرانەوە پاساو هەڵنەگرە و حکومەتی ئێران پێویسته بە زووترین کات ئەو تاوانه رابگرێت". ناوبراو گوتیشی "بە کاربردنی چەک لە بەرامبەر کۆڵبەرانێک که تەنها بۆ بژێوی ژیان شتومەک لە سنوورەکاندا دەگوازنەوە، پێشێل کردنی یاسا نێودەوڵەتیەکانه و پێویسته لێکۆڵینەوە لەو رووداوانه بکرێت".

ئەو کۆڵبەرانه لە سنووری پارێزگاکانی ئازەربایجانی رۆژئاوایی (ورمێ)، سنه (کوردستان) و کرماشان ئامانجی تەقەی هێزە ئەمنیەکانی ئێران بوونه. کەمپین رادەگەیەنێت کە رەنگه رێژەی راستەقینەی کوژراو و برینداربووان لەوە زیاتر بێ بەڵام بەهۆی سروشتی تایبەتی ناوچە سنووریەکانی کوردستان، زانیاریمان بە دەست نەگەیشتبێت. رێژەیەکی زۆر لە پیاوان و گەنجانی رۆژهەڵاتی کوردستان بەهۆی بێ کاری و هەژاری، روویان لە پیشەی پر مەترسی کۆڵبەری کردووە. جگە لە هێڕشی هێزە سنووریەکانی کۆماری ئیسلامی بۆ سەر کۆڵبەران، ساڵانه چەندین کۆڵبەری کورد به هۆی سەرما و سەخڵەتە یان تەقینەوەی مین، لە چیا سنوورییەکانی کوردستاندا دەکوژرێن.

ئەحمەد شەهید، ریپۆرتێری تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ مافەکانی مرۆڤ لە ئێران، لە راپۆڕتەکەی خۆیدا ئاماژەی به گوشارەکانی ئێران بۆسەر کۆڵبەرانی کورد کردووە. له راپۆڕتەکەی ئەحمەد شەهیددا هاتووە، بەپێی یاساکانی ئێران پیشەی کۆڵبەری تاوانه و کۆڵبەرانی کورد رووبەڕووی گرتن و غەرامه کردن و تەنانەت تەقەکردن و کوشتن دەبنەوە.

رووداو – هەولێر

بەهۆی ئەوەی لەم رۆژانەی دواییدا سەردانەكانی ماڵپەڕی (رووداو) زۆر زیاتربوون، گوشار كەوتووتە سەر سێرڤەری ماڵپەڕی (رووداو)، بە تایبەتیش بەشی كرمانجی ماڵپەڕەكە وەستاوەو بەشەكانی دیكەشی هەندێجار دەوەستن. بەپێی ئامارەكانی پانێلی بەڕێوەبەرایەتی ماڵپەڕی رووداو، لەڕۆژی 1/4/2012ەوە تاوەكو ئەمڕۆ 28/4/2012، ماڵپەڕی رووداو بەگشتی بە هەرسێ بەشەكەیەوە كوردی (سۆرانی و كرمانجی) و ئینگلیزی 49520078 سەردانی هەبووە. هەر بەو هۆیەشەوە بەشی كرمانجی بەیەكجاری وەستاوە، بەشەكانی دیكەش هەندێجار كێشەیان تێدەكەوێت. بەپێی ئامارەكە بەشی سۆرانی ماڵپەڕی رووداو لە هەردوو بەشەكەی دیكە سەردانی زیاترە. 

كۆمپانیای رووداو، بۆ چارەسەری كێشەكە پەیوەندی بە كۆمپانیای دابینكەری سێرڤەری رووداوەوە كردووە، كۆمپانیاكە رایگەیاند كە لەم دوو رۆژەی داهاتوودا كێشەكە چارەسەر دەكەن، یەكێك لە بەڕێوەبەرانی ئەو كۆمپانیایە گوتی "بەهۆی ئەوەی ترافیكێكی زۆر لەسەر ماڵپەڕی رووداو هەیە تاكە چارەسەر ئەوەیە سێرڤەرێكی دیكەی بۆ دابنرێت، تاوەكو كێشەكە چارەسەر بكرێت". كۆمپانیای رووداو، بەهۆی بەردەوام زیادبوونی خوێنەرانی چەند جارێك سێرڤەری گۆڕیوەو بەرفراوانتری كردووە.

ساکار عەبدوڵڵازاده

رووداو- قەندیل

ئەڤین زیلان، ئەندامی کوردیناسیۆنی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان PJAK، لە لێدوانێکدا بۆ (رووداو) رایگەیاند "PJAK پابەندی بڕیاری ئاگربەستەکەیە و به هیچ شێوەیەک هێڕشی نەکردووەتە سەر هێزەکانی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە". ئەڤین زیلان راشیگەیاند "هێزە ئەمنیەکانی ئێران لە ناوچەی شاهۆی شاری پاوە، بۆسەیان بۆ هەڤاڵانی HRK دانابووە و هەڤاڵانیش بۆ بەرگری کردن لەخۆیان رووبەڕووی هێزەکانی ئێران بوونەوە". ناوبراو ئاشکراشی کرد "خۆشبەختانه هێزەکانی ئێمه هیچ زیانێکیان پێ نەگەیشتووە و سەرجەمیان به سەلامەت لە رووداوەکە دەرباز بوون".

ئەو ئەندامەی کوردیناسیۆنی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان راشیگەیاند "PJAK  و KCK، داوایان کردووە ئەو رووداوە نەبێتە هۆی شکاندنی ئاگربەستەکە. بەڵام ئێران تا ئێستا هیچ لێدوانێکی لەو بارەوە نەداوە". دوێینێ یەک شەممه، کۆمیته‌ی سیاسی کۆما جڤاکێن کوردستان KCK لێدوانێکی نووسراوسدا دڵگرانی خۆی بە پێکدادانی نێوان PJAK و ئێران نیشاندا و داوای لە هەردوو لا کرد ئاگربەستەکە بپارێزن. KCK راشیگەیاند "ئێمه‌ بڕوامان وایه‌ کێشه‌کان نه‌ک به‌ رێبازی توندوتیژی و شه‌ڕ، به‌ڵکو به‌ دیالۆگ و رێکه‌وتن چاره‌سه‌ر ده‌بێت و ئه‌مه‌ش ماقوڵترین رێبازه‌. له‌م واتایه‌دا بانگه‌وازی له‌ هه‌ردوو لاده‌که‌ین که‌ هۆشیار و به‌رپرسانه‌ هه‌ڵسوکه‌وت بکه‌ن."

هەر دوێینێ، ئەمیر کەریمی، نوێنەری PJAK لە دەرەوەی کوردستان لە لێدوانێکدا بۆ مێزۆپۆتامیا رایگەیاند "ئێران ئاگادار ده‌که‌ینه‌وه‌ که‌ واز له‌ ته‌حریک کردن‌ بێنێ. ده‌وڵه‌تى ئێران خۆى داوای ئاگر به‌ستى کردبوو و داوای ناوبژێوانى له‌ هه‌ندێک لایه‌ن کردبوو، بۆیه‌ جارێکی تر دووپاتی ده‌که‌ینه‌وه‌ که‌ ده‌بێت پابه‌ند بێت به‌و ئاگربه‌سته‌وه‌، ‌ئه‌گه‌رنا بۆ ئێمه‌ وه‌ک PJAK ئاگربه‌ست واتاى نامێنێ." لە 24ی نیساندا، لە شاری پاوەی پارێزگای کرماشان، شەڕ و پێکدادان لە نێوان هێزەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان HRKی سەر به پارتی ژیانی ئازادی کوردستان و سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران هاتە ئاراوە. لەو شەڕەدا 4 پاسداری ئێران کوژراون و 4ی دیکەش بریندار بوون. له‌دوای ئاگربه‌سته‌که‌ی پایزی 2011ی نێوان ئێران و پارتی ژیانی ئازادی کوردستان PJAK، ئەوە بۆ یه‌که‌م جاره‌ شەڕ و پێکدادان لەنێوان ئەم دوو لایەنە روو دەدات.

وره‌دین سۆفی، فه‌رماندەی بڕیارگه‌ی ناوه‌ندی هێزه‌کانی پاراستنی گه‌ل HPG له‌ دیمانه‌یه‌کدا بۆ ئاژانسی ANF، رایگەیاند "ئیسلامییه‌تی فه‌تحولڵا گوله‌ن و AKP ئیسلامی ساخته‌یه‌،  گه‌لی باشوری کوردستان که‌ هه‌ستیاریی ئایینیان له‌ پێشه‌، پێویسته‌ بڕوا به‌وانه‌ نه‌که‌ن، ئێمه‌ ئاینیی خۆمان باش ده‌زانین، ئێمه‌ له‌ قازی محه‌مه‌ده‌وه‌ فێربووین. له‌ که‌سانی وه‌کو شێخ سه‌عید، شێخ مه‌حمودی به‌رزنجی، مه‌لا عه‌بدولڕه‌حمانی تۆمۆکی، شێخ عوبه‌یدولڵای نه‌هری و مه‌لا مسته‌فای بارزانی که‌ موسوڵمانی راسته‌قینه‌ن، نه‌ک له‌ که‌سانی خۆفرۆش، ساخته‌ و ئه‌و رۆڵگێڕانه‌ی له‌ ناو سیاسه‌ت و موڵکپه‌رستیدا فێربوون. له‌سه‌ر ئه‌م بناخه‌یه‌ پێویسته‌ گه‌لی کورد له‌ باشوری کوردستان به‌و جه‌ماعه‌ته‌ ناپاکه‌ باوه‌ڕ نه‌که‌ن، نه‌خه‌ڵه‌تێنرێن".

نورەدین سۆفی داوای له‌ گه‌لی کورد لە باشووری کوردستان کرد که‌ خاوه‌نداری له ‌ده‌ستکه‌وته‌کانیان بکه‌ن و به رۆحێکی نەتەوەییەوە دەسکەوتەکانیان بپارێزن. فه‌رماندەی بڕیارگه‌ی ناوه‌ندی هێزه‌کانی پاراستنی گەل راشیگەیاند "گەلی کورد لە باشووری کوردستان له ژیانێکی ئارام و ئاشتی و کوردستانێکی ئازاددا دەژین و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش بانگه‌وازی له‌ هه‌موو روناکبیر، پارته‌ سیاسییه‌کان، ده‌زگا و رێکخراوه‌کان له ‌باشووری کوردستان ده‌که‌م که‌ له‌م قۆناخه‌ مێژووییه‌دا به‌رپرسیارانه‌ مامه‌ڵه‌ بکه‌ن و به‌ رۆحی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ هه‌ڵسوکەوت بکەن".

پاش ئەوەی سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند: كە هێزەكانی خۆی ڕەوانە دووڕگەكانی ئەبوموسا و تۆنبی بچووك و تۆنبی گەورە دەكات سەرۆكی پۆلیسی شاری دوبەی رایگەیاند ئەو هەنگاوەی كۆماری ئیسلامی ئێران نیشانەی ترس و بێهێزییە. عەلی فەدوی فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسدارانی ئێران چەند ڕۆژێك لەمەوپێش رایگەیاند كە سوپا لەو دووڕگانەدا لە حاڵەتی ئامادەباشیدایە، ئەو لێدوانەی فەدوی هەڵوێستی زاحی خەلفان سەرۆكی پۆلیسی شاری دوبەی ئیماراتی لێكەوتەوە و ناوبراو ڕایگەیاند:مەبەستی ئێمە ئەوەیە لەگەڵ دراوسێكان بە ئاشتی و خۆشی كێشەكان چارەسەربكەین دەنا ئەگەر مەسەلەی هێز و توانابێت ، ئێمە زۆر بەهێزین و دەتوانین لەچاوتروكانێكدا هەرسێ دووڕگە ئاگر تێبەردەین.
دوای ئەوەی ئەحمەدی نەژاد سەرۆكی دووڕگەی ئەبو موسا، تۆنبی بچووك و تۆنبی گەورەی كرد ، پەیوەندی نێوان ئێران و ئیماراتی یەكگرتووی عەرەبی بەرەو ئاڵۆزی و ناخۆشی ڕۆیشتووە. شایانی باسە ساڵانێكە لە نێوان تاران و ئیمارات یەكگرتووی عەرەبی لەسەر ئەو سێ دووڕگەیە كێشە و ناكۆكی هەیە.

سیروان حەجی بەركۆ
رووداو- ‌هەولێر
ئەنجوومەنی نیشتیمانی كورد لە سووریا، بڕیاریدا مافی چارەنووس بۆ گەلی كورد لە سووریا نەكاتە مەرجی دانوستاندن لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆنی سووریادا. ئەنجوومەنەكە تەنیا داوای چارەسەركردنی كێشەی كورد لە سووریا دەكات "بەپێی پەیماننامە نێودەوڵەتییەكان". بەوشێوەیەش هیچ بەربەستێك نامێنێ لەبەردەم تێكەڵبوونی ئەنجوومەنی كوردی لەگەڵ ئەنجوومەنی نیشتیمانی سووریا. ئەو بڕیارەی ئەنجوومەنەكە دوای كۆبوونەوەیەكیان هات لە شاری قامشلۆ كە لەگەڵ یەكتر نەگەیشتنە داڕشتنێكی دیار بۆ داواكارییەكانی كورد لە سووریای دوای بەشار ئەسەد.
ئیسماعیل حەمێ، سكرتێری پارتی یەكێتی كورد لە سووریا بە (رووداو)ی راگەیاند كە لە كۆبوونەوەی رۆژی 21/4/2012 دا، ئەنجوومەنی كوردی لە قامشلۆ نەیتوانی رێكبكەوێ لەسەر وردكردنەوەی مافی چارەی خۆنووسین یان شێوەیەكی دیاریكراو بۆ دەسەڵاتداربوونی كورد لە رۆژئاوای كوردستاندا. حەمێ گوتی "هەندێك لایەن داوای فیدراڵی یان ئۆتۆنۆمیان دەكرد، هەندێك لایەنیش دەیانگوت ئیدارەی زاتی باشترین چارەسەرە. لە كۆتاییدا ئێمە لەسەر ئەوە رێككەوتین كە واز لە مافی چارەنووس بێنین". چارەسەركردنی مافی چارەنووس دەمێنێتەوە بۆ دوای رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد. تاوەكو ئەوكاتە ئەنجوومەنی كوردی بەهۆی كۆمیتەی پەیوەندییە دەرەوە داكۆكی لەسەر مافی چارەنووس ناكات و بە رێگەی "بەڵگەی كاتی سیاسی" تەنیا داوای چارەسەركردنی كێشەی كورد دەكات لە سووریا "بەپێی پەیمانە نێودەوڵەتییەكان". ئیسماعیل حەمێ گوتیشی ئیتر "هیچ بیانوویەك نەماوە كە ئێمە و ئەنجوومەنی نیشتمانی سووریا رێككنەكەوین". سالح گەدۆ، كە یەكێكە لە بەرپرسەكانی ئەنجوومەنی كوردی پێیوایە زۆربوونی ژمارەی پارتە كوردییەكان هۆكاری رێكنەكەوتنیان بوو لە كۆنگرەی قامشلۆدا. گەدۆ بە (رووداو)ی گوت "كە ناچاربی 15 پارتی رێككەون ئەوكاتە دەبیتە دیلی رێككەوتن". حەمید حاجی دەروێش، سكرتێری پارتی پێشڤەرۆی كورد لە سووریا رەتیكردەوە كە ئەوان دژی مافی چارەنووس بن بۆ گەلی كورد و گوتی "ئێمە پشتیوانی بڕیارەكانی كۆنگرەی قامشلۆ دەكەین".
ئەنجوومەنی نیشتیمانی سووریا جەخت دەكاتە سەر "پەسەندكردنی ناسنامەی نەتەوەیی گەلی كورد" و كێشەی كوردیش وەك "بەشێكی سەرەكی كێشەی نیشتیمانیی گشتی" لە سووریا دەبینێ و "مافە نەتەوەییەكانی گەلی كورد لە چوارچێوەی یەكێتی خاك و گەلی سووریادا" پەسەند دەكات.  هەرچەندە بڕیاری كۆنگرەی قامشلۆ نزیكی ئەم چارەسەرییەی ئەنجوومەنی نیشتمانی سووریایە، بەڵام حەمید حاجی دەروێش متمانەی‌ بە گەورەترین گرووپی ئۆپۆزسیۆنی سووریا نییە و گوتی "ئەوان نایانەوێ مافەكانمان پەسەندبكەن، ئەوان دەیانەوێ فیتنەمان بۆ دروستبكەن و ئێمە رووبەڕووی یەك ببینەوە".