^{مه‌سعود بارزانی، سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان، له‌ كۆبوونه‌وه‌یدا له‌گه‌ڵ ئه‌حمه‌د ئه‌بو غه‌یت، ئه‌مینداری گشتی كۆمكاری عه‌ره‌بی رایگه‌یاند، بڕیاری ریفراندۆم بڕیاری تاكه‌ كه‌سێك نییه‌ تا دوابخرێت و دووپاتیشی كرده‌وه‌، له‌كاتی دیاریكراوی خۆیدا ئه‌نجام ده‌درێت.}

^{له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌دا، كه‌ ئه‌ندامانی ئەنجوومەنی باڵای ڕیفراندۆمی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، ئەمینداری گشتیی كۆمكاری عەرەبی ستاییشی ڕۆڵی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد لە تێكشكاندنی داعش و پیرۆزبایی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە و ئازادكردنی موسڵی لە سەرۆك بارزانی كرد. هەروەها پێزانینی هەبوو بۆ پێشكەوتنە هەمەلایەنەكانی هەرێمی كوردستان و جەختی لەوە كردەوە كە هەرێمی كوردستان بۆ كۆمكاری عەرەبی جێگەی بایەخە و كۆمكاری عەرەبی خوازیاری سەقامگیری و بەهێزبوونی كوردستانە.}

^{پێشتریش ئه‌بو غه‌یت، له‌ نامه‌یه‌كدا، كه‌ ئاراسته‌ی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستانی كردبوو، داوای دواخستنی ریفراندۆمی سه‌ربه‌خۆی ده‌كرد، له‌ وه‌ڵامی نامه‌كه‌شدا، سه‌رۆك بارزانی جه‌ختی له‌ ئه‌نجامدانی ریفراندۆم له‌ كاتی دیاریكراوی خۆیدا كرده‌وه‌ و رایگه‌یاند، هه‌موو}

^{دوازدەیەمین خولی فێستیڤاڵی شانۆی سەرشەقامی مەریوان کە پێنج ڕۆژ دەخایەنێت، ئەمڕۆ شەممە 2017/9/9 بە بەشداریی شەش وڵاتی بیانی هونەرمەندانی کورد و فارس دەستی بە کارەکانی کرد.}

^{بەپێی ڕاپۆرتی ماڵپەڕی فەرمیی فێستیڤاڵی شانۆی سەرشەقامی مەریوان، کار و چالاکییەکانی خولی دوازدەیەمی فیستیڤاڵ سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ شەممە بە ئامادەبوونی هونەرمەندانی کورد و بیانی و جەماوەری زۆر، لێژنەی بەڕێوەبەریی فێستیڤاڵ و بە بەڕێوەبردنی کارناڤاڵێکی نمایشی لە گۆڕەپانی (ئیمام شافێعی) و ڕێپێوان بۆ پەرکی (شانۆ)ی شاری مەریوان بە فەرمی دەستی بە کارەکانی کرد و هەتا 2017/9/14 دەخایەنێت.}

^{فاتێح بادپەروا، بەڕێوەبەری دوازدەیەمین خولی فێستیڤاڵی شانۆی سەرشەقامی مەریوان ڕای گەیاندووە، لە ماوەی ئەو چوار ڕۆژەدا 41 شانۆ بۆ ماوەی 121 جار و لە پێنج بەشی جیاجیادا بۆ جەماوەر پێشان}

^{لە درێژەی مانگرتنی شاری بانە و پشتیوانی خەڵکی شارەکانی دیکەی کوردستانی ڕۆژهەڵات، ژمارەیەک هاووڵاتیی لە لایەن هێزە نیزامییەکانی حکوومەتی ئێران لە شاری کرماشان دەستبەسەر کران.}

^{بەپێی هەواڵی گەیشتوو بە ئاژانسی هەواڵدەریی کوردپا، ڕۆژی پێنجشەممە ١٦ی خەرمانان، ٥ نووسەر و چالاکیی مەدەنی لە شاری کرماشان بۆ پشتیوانی لە مانگرتنی خەڵکی شاری بانە لە لایەن هێزە نیزامییەکانی حکوومەتی ئێران لە شاری کرماشان دەستبەسەر کران.}

^{هەواڵنێری کوردپا لە شاری کرماشان، شوناسی ئەو ٥ نووسەر و چالاکە مەدەنییە کوردەی بە ناوەکانی "فەرزاد سەفەره، فوئاد موزەفەری، شەهریار تەهماسبی،}

^{لە درێژەی ناڕەزایەتیی جەماوەریی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە بەرانبەر کوشتنی کۆڵبەرانی کورد، زیاتر لە 100 پارێزەری کورد بە بڵاوکردنەوەی راگەیەندراوێک وێڕای ئیدانەکردنی کوشتنی کۆڵبەران، داوای سزای یاساییان بۆ بکوژان کردووە.}

^{لەو ڕاگەیەندراوەدا هاوتووە: "دیسان گوللەی هێزە ئەمنییەکانی ئێران، بەبێ هیچ ڕێوشوێنێکی یاسایی ڕاستەوخۆ دڵ و سینگی کۆڵبەرانی بێتاوانی کردە ئامانج و خەڵتانی خوێنی کردن".}

^{ئەمە یەکەمجار نییە کە کۆڵبەرانی کورد بەبێ ڕەچاوکردنی ڕێوشوێنەکان بەو چەشنەی کەلە یاسای بەکارهێنانی چەکدا هاتووە، دەکرێنە ئامانجی گوللەی هێزە ئەمنییەکان و دەیان بنەماڵەی هەژار هەتیو دەکەون، بۆیە هەتا ئەوکاتەی ئیرادەی میللی بۆ ڕاگرتنی کوشتنی کۆڵبەران بەدی نەیەت، ئەم ڕەوتە هەر بەردەوامە".}

^{لە کۆتاییدا ئەو پارێزەرە کوردانە سێ خاڵیان دەستنیشان کردووە کە بریتین لە: "}

^{- ڕاگرتنی دەستبەجێی بەکارهێنانی چەک و توندوتیژی لەدژی کۆڵبەران.}

^{- بەردواداچوونی دادپەروەرانە و بەبێ هەڵاواردن و جیاوازی بۆ تاوانی هەموو ئەو کەسانەی لە تەقەکردن لە کۆڵبەران، کوژران یان بریندارکردنیاندا بەشدار و هاوبەش بوون.}

^{- پێداگری لەسەر بەدواداچوون لەبارەی بکوژانی سەرەکیی کۆڵبەران، چونکە مەحکوومکردنی چەند سەربازێک کە بەبێ ڕەچاوکردنی ڕێوشوێنەکان کۆڵبەرانیان کوشتووە، بە مانای بەڕێوەبردنی دادپەروەرانە و بێ جیاوازی نییە.}

^{هەفتەی ڕابردوو لە سنووری هەنگەژاڵی بانە دوو کۆڵبەری کورد لەلایەن هێزە سنوورپارێزەکانی ئێران درانە بەر دەستڕێژ و گیانیان لەدەست دا، ئەم ڕووداوە بووە هۆی ناڕەزایی جەماوەریی شارەکانی بانە و سنە و کرماشان و نزیکەی 40 کەس دەستگیر کران، هاوکات چواردە هاووڵاتیش لە بانە بریندار بوون، بەشێک لە گیراوەکان ئازاد کراون.}

^9/9/2017

^{ئازاد جندیانی، سیاسەتمەدار ئەوەی ڕاگەیاند کە بۆ دەنگدان بە سەربەخۆیی هەرێمی کوردستانی عێراق، گومانی لە هیچ هاووڵاتییەکی هەرێمی کوردستان نییە. ئەوەشی دووپات کردەوە کە چەند وڵاتێکی دراوسێی کوردستان نەخۆشییان بە کوردەوە هەیە.}

^{ئەمڕۆ شەممە 9/9/2017، ئازاد جندیانی، سیاسەتمەدار، لە میانی پانێڵێکدا لە شارۆچکەی مێرگەسۆر ڕای گەیاند: ”ئینر کورد پێویستی بەوە هەیە چیتر کۆیلە بێت؟ 100 ساڵ تێکۆشان لە سایکس بیکۆوە بۆ ئێستا و چەندین ئەزموونی شۆڕش و راپەڕین و دامەزراندنی دەوڵەت، هەمووی بریتی بووە لە قەبوڵنەکردنی سایکس بیکۆ و لۆزان“.}

^{ئەوەشی نەشاردەوە کە لە ڕیفراندۆمدا ”گومانم لە هیچ هاووڵاتییەکی کوردستان نییە لە پشتیوانیکردنی سەربەخۆیی، بەڵام هەندێک پێیانوایە لە ڕێگەی ڕیفراندۆمەوە ڕێگە لە حزبی ئەلف و بەرەی ئەلف و فڵان و فڵان دەگرن، بەڵام بەو شێوەیە نییە و ئەوانە دەتوانن خۆیان ببنە بەشێکی سەرەکیی پڕۆژەکە“.}

^{جندیانی جەختی لەوە کردەوە کە سەربەخۆیی کوردستان لە قسە و دانیشتنەوە بووەتە پڕۆژە و ”لەمەودوا پڕۆژەی بە دەوڵەتبوونی کوردستان قسەی لەسەر دەکرێ، نەک بچینەوە بیانووی کەسانێکی دیکە بهێنینەوە و خۆمانی پێوە خەریک بکەین. بەتایبەتیش ماوەیەکی کەممان ماوە“.}

^{لەبارەی هەڵوێستی ئێران و وڵاتانی هەرێمی لە هەمبەر ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان، ئەو سیاسەتمەدارە نەیشاردەوە کەپێیوایە، ئەو وڵاتانە نەخۆشییەکیان بەرامبەر بە هەیە کە بە (کوردفۆبیا) وەسفی کرد و ڕای گەیاند: ”ئەو وڵاتانە لەوە دەترسن ئەلفێک بە کوردی بخوێنرێ، چۆن ڕێگە دەدەن کار لەسەر پڕۆژەی دەوڵەتی کوردستان بکرێت“.}

^{هەر لە وتەکانیدا ئازاد جندیانی باسی لە هەوڵەکانی هەرێمی کوردستان بۆ زیاتر کرانەوە و دیموکراسیبوون کرد و ئاماژەی بەوە کرد: ”دیموکراسی خۆی لەسەر ئاستی جیهاندا کێشەی گەورەی هەیە و سەیری هەموو وڵاتانی دراوسێ بکەن، بزانن کامیان لە دیموکراسییەکەیاندا کەموکوڕی نییە؟ ئێمە دوای 91 هەوڵمانداوە مومارەسەی دیموکراسی بکەین و شەرعیەتی شۆڕشگێڕی بۆ شەرعیەتی یاسایی بگۆڕین، هێشتا سەدام حوسێن لە سەرۆکایەتیی عێراقدا بوو، هەڵبژاردنی شارەوانییەکانمان ئەنجام دا. ئێستاش بەرەو دیموکراسی دەچین، پێشتر هەمیشە خەونمان بەوە دەبینی فڕۆکە ببینین، بەڵام ئێستا فڕۆکەخانەمان دروست کردووە، ئیشەڵا لە سۆران و دهۆکیش فڕۆکەخانە دەکرێتەوە. ئەمانە بەشێک نین لە دیموکراسی؟“.}

^9/9/2017

^{نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە فەرەنسا ئاشکرای دەکات، جیلبرت میتران، کوڕێ دانیال میتران (نسراو بە دایکی کوردان) پشتیوانی لە ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان دەکات.}

^{عەلی دۆڵەمەری، نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە فەرەنسا، لە ئەکاونتی تایبەتیی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (فەیبسووک) بڵاوی کردووەتەوە: "جیلبرت میتران، کوڕێ دایکی کوردان دانیال میتران، پێشتیوانیی خوی بۆ ڕیفراندوم و سەربەخویی کوردستان دووپات کردەوە".}

^{نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە فەرەنسا ئاماژەی بەوەش کردووە: "لە ئایندەدا سەردانی هەرێمی کوردستان دەکات بۆ کردنەوەی ئۆفیسی فونداسیۆنی دانیال میتران لە ھەولێر و ئەنجامدانی چەند پروژەیەکی کولتووری و مرۆیی."}

^{دانیال میتران، هاوسەری فرانسوا میتران، سەرکۆماری پیشووتری فەرەنسا و دۆستی نێزکی نەتەوە و شۆڕشەكانی کورد بووە و لەسەر سەقامگیریی ئاشتی لەناو کورد کاریگەریی زۆری هەبووە و نازناوی (دایکی کوردان)ی پێ بەخشراوە ڕێز و پێگەی تایبەتی لەناو کورد هەیە و لە هەرێمی کوردستانیش چەندین ناوەندی پەروەردەیی و شەقام بەناویەوە کراوە و هەڵوێستی ئەو بنەماڵەیە لە ئاست کورد هەمیشە دیار بووە.}

^9/9/2017

^{خەڵکی نیشتمان پروەری شاری سنەی خوێناوی پیشتیوانیان لە بانە کرد}

^{بە مەبەستی ئیدانەکردنی کوشتاری کۆڵبەرانی کورد لە لایەن ریژیمی کۆماری ئیسلامی و هەورەها کوشتنی دوو کۆڵبەر لە چەند رۆژی رابردوو لە شاری بانە و پاشان دەربڕینی نارەزایەتی خەلکی بانە لە بەردەم بینای فەرماندارتی ئەو شارە، رۆژی پێنج شەممە خەڵکی شاری خۆراگری شاری سنە بە جۆش و خرۆش و بە رێکستنێکی مەدەنیانە رژانە سەر شەقامەکان و بە توندی ئیدانەی کوشتنی کۆڵبەران و کاسبکارانی کوردیان لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە کرد}

^{سەرەڕای هەوڵەکانی هێزە ئەمنییەتییەکانی کۆماری ئیسلامی بۆ رێگرتن لە هەر چەشنە کۆبوونەوە و نارەڕەزایەتیدەربرینێک، لەسەر داوای رێکخراو و چالاکانی مەدەنیی شاری سنە، سەرلەئێوارەی ئەمڕۆ پێنجشەممە ١٦ی خەرمانان، خەڵکی شاری سنە رژانە سەر شەقامەکان و وێڕای مەحکوومکردنی کوشتنی کۆڵبەران،}

^{پەرلەمانتارێكی كورد لە ئێران رایگەیاند، ئەو كۆڵبەرانەی بە تەقەی ھێزە ئەمنییەكانی دەكوژرێن، شەھیدی رێگەی نانن و داوای چارەسەری بەپەلەی دۆخەكەیان دەكات.}

شەھاب نادری، نوێنەری شارەكانی پاوەو سەلاسی باوەجان لە پەرلەمانی ئێران بە ئاژانسە خۆجێییەكانی رۆژھەڵاتی كوردستانی راگەیاندووە، لە ناوچەكانی وەكوو ھەورامان، مەریوان و بانەو سەردەشت خەڵك بەھۆی نەدارییەوە روو لە كۆڵبەری دەكەن.

^{نادری دەڵێ، لە كوردستان كارگەی وەبەرھێنان و دەرفەتی كاركردن نیە و خەڵك بە ناچاری ژیانی ناخۆشی كۆڵبەریان ھەڵبژاردووە، ھەربۆیە ئەو كۆڵبەرانەی بە تەقەی ھێزە ئەمنییەكان گیان}

^{كۆمه‌ڵه‌ی مافی مرۆڤی كوردستانی ئێران – ژنێڤ له‌ سه‌ر كوشتنی ٢ کۆڵبەری كورد و سه‌ركوتی خۆپیشاندانه‌كانی بانه‌، نامەیەکەیان بۆ "عاسمە جەهانگیر"ڕیپۆرتێری تایبەتی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان لە مەڕ مافی مرۆڤ لە ئێراندا نارد.}

^{دەقی نامەکە بەم چەشنەیه:}

^{به‌ڕێز خاتوو:}

^{وه‌ك له‌ ئاژانسه‌ هه‌واڵنێره‌ نێونه‌ته‌وه‌یه‌كانی وه‌ك "واشنگتۆن پۆست"، "B.B.C" و "ڕووداو"دا هاتووه‌، له‌ ڕۆژی دووشه‌ممه‌ ٤ی سێپتامبر، هێزه‌كانی كۆماری ئیسلامیی ئێران ٢ هاووڵاتی دیكه‌ی كوردیان له‌ شاری بانه‌ له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان كوشت.}

^{به‌ دوای ئه‌و ڕووداوه‌دا، هاووڵاتیانی خه‌ڵكی بانه‌، له‌ ڕۆژی سێشه‌ممه‌، خۆپیشاندانێكی هێمنانه‌یان به‌ نیشانه‌ی پرۆتستۆ كردنی كوشتنی كۆڵبه‌ران و هه‌روه‌ها داواكاری دادگایی كردنی بكوژه‌كان ئه‌نجام دا. به‌ڵام به‌رپرسانی كۆماری ئیسلامیی به‌ شێوه‌یه‌كی توندوتیژ ڕووبەڕووی خۆپیشانده‌ران بوونه‌وه‌ و له‌ ئاكامدا زیاتر له‌ ١٠ كه‌س بریندار و به‌ ده‌یان كه‌س گیران.}

^{ئێمه‌ خوازیارین له‌ ڕیپۆرتێری نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان بۆ ئێران، هاوته‌ریب له‌ گه‌ڵ ڕیپۆرتێره‌كانی دیكه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، له‌ ڕاگه‌یاندراوێكی هاوبه‌شدا، به‌ توندی سه‌ركوتی خۆپیشانده‌ران و كوشتنی}

<sup>سوپاى سوریا ڕایگەیاند، فڕۆکەکانى ئیسرائیل پێگەیەکى سەربازییان لەنزیک پارێزگاى حەما بۆردومانکردووە و لە ئاکامدا دوو سەرباز کوژراون و زیانى مادیش بەر سەربازگەکە کەوتووە.

سوپاى سوریا لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەى بەوە کردووە، کە سەربازگەکە دەکەوێتە ناوچەى مسیاف لە پارێزگاى حەما و لەلایەن فڕۆکەکانى ئیسرائیلەوە بۆردومانکراوە.

بە وتەى ڕوانگەى سوری بۆ مافەکانى مرۆڤ، بۆردومانەکە سەنتەرى لێکۆڵینەوە و توێژینەوەى زانستى سوریا و سەربازگەیەکیشى لەنزیک سەنتەرەکە کردووەتە ئامانج کە موشەکى زەوى بە زەوى تیادا هەڵگیراوە.</sup>

^{بە وتەى ڕوانگەى سوری، سەنتەرەکە و کارمەندەکانى لەلایەن}