
هێشتا حەیدەر عەبادى، سەرۆکوەزیرانى عێراق وەڵامى یەکلاکەرەوەى لە بارزانى وەرنەگرتووە ئاخۆ پۆستەکانى بەغدا پڕدەکاتەوە یان نا، بەڵام لە کۆبوونەوەى بارزانى لەگەڵ ئەو شاندەى موقتەدا سەدر رەوانەى هەولێری کردبوون، نیازى بارزانى و پارتى دیموکراتى کوردستان دەرکەوت کە هێشتنەوەى ئەو پۆستانەیە وەک ئێستا تاوەکو ئەو کاتەى چارەنووسى سیاسى نێوان هەولێر و بەغدا دەکەوێت بەبارێکدا. ئێستا پارتى تاوتوێى هەنگاوى دواى گشتپرسى دەکات، کە ئەویش مەسەلەى بەشداریکردنە لە هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق لە نیسانى داهاتوو.
پەرلەمانتارێکى پارتى دیموکراتى کوردستان لە پەرلەمانى عێراق، دەڵێ حیزبەکەى دڵنیابووەتەوە لەوەى ئامادەکاریی شیعەکانى عێراق بۆ هەڵبژاردنى داهاتووى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق بە جۆرێکە کە زۆرینەى سیاسى دروستبکرێ "ئەوەش ماناى بونیادنانى حکومەتێکى تاکڕەو دەگەیەنێ".
ئەردەڵان نورەدین، ئەندامى فراکسیۆنى پارتى لە ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق بەشدارینەکردن لە هەڵبژاردنى داهاتووى پەرلەمانى عێراق لە بەردەم پارتیدا بە "ئەگەرێکى کراوە"، دەزانێت و دەڵێت "هەر ئەوەشە وایکردووە پارتى تاوەکو ئێستا وەڵامى داواکارییەکانى بەغدا نەداتەوە بۆ پڕکردنەوەى پۆستە بەتاڵەکانى لە بەغدا".
بەپێى ئەو زانیارییانەى (رووداو) لە چەند سەرچاوەیەکى ئاگادار دەستی کەوتوون، لەو چەند کۆبوونەوە هاوبەشەى پارتى و یەکێتى بۆ ئامادەکارییەکانى ئەنجامدانى گشتپرسى کردوویانە، باسیان لەوەش کردووە کە گشتپرسییەکە دەکەوێتە پێش هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق و ئەگەرەکانیشیان تاوتوێکردوون لەبارەى کاردانەوەى بەغدا و چڕکردنەوەى گوشارەکان لەسەر هەرێمى کوردستان.
بەرپرسێکى باڵاى یەکێتى کە نەیویست ناوى بڵاوبکرێتەوە بە (رووداو)ى گوت "بەشداریکردن و بەشدارینەکردن لە هەڵبژاردنى داهاتووى عێراقمان هەڵگرتووە بۆ دواى ئەنجامدانى گشتپرسى".
سەرچاوەکەى یەکێتى گوتیشى "یەکێتى و پارتى ئەگەر پێکەوە بابەتى ریفراندۆم یەکلا بکەنەوە، مەسەلەى هەڵبژاردنى داهاتووى عێراقیش هەر بەیەکەوە لەگەڵ حیزبەکانى دیکەى کوردستان یەکلایى دەکەنەوە".
تاوەکو ئێستا پارتى و یەکێتى سوورن لەسەر ئەوەى گشتپرسیی بکرێ و تەنانەت لەسەر کاتەکەشى هاوڕان کە ئەمساڵ بکرێ، هەرچەندە دەنگە ناڕازییەکان لە بەغداوە زۆرتر دەبن، بەڵام ئەگەر کورد بیر لە جێهێشتنى هەڵبژاردنەکانى عێراق بکاتەوە، ئەوکات بەغدا بەتەواوى دەست لە کورد دەشوات.
زانا رووستایی، پەرلەمانتارى کۆمەڵى ئیسلامى لە پەرلەمانى عێراق دەڵێ "وەک گفتوگۆى فەرمى ئەم پرسە هێشتا قسەى لەسەر نەکراوە. بەڵام من پێموایە کورد ئەمجارەش بەشداریی ئەو هەڵبژاردنە دەکات".
تاوەکو ئێستا تەنیا پارتى مەسەلەى ئەگەرى بەشدارینەکردنى لە هەڵبژاردنى داهاتووى پەرلەمانى عێراق وروژاندووە. زانا رووستایى دەڵێت "پارتى جار جار باسى ئەوە دەکەن کە بەشداریی نەکەن، بەڵام ئەگەر لەو ساڵەدا کورد بەرەو سەربەخۆیی نەڕوات پارتیش بەشداریی دەکات، چونکە بژارەى دیکەى نییە".
ئەو پەرلەمانتارەى کۆمەڵى ئیسلامى رێگایەکى دیکە دەبینێتەوە لەبەردەم بەشدارینەکردنى کورد لە هەڵبژاردنى داهاتووى پەرلەمانى عێراق "دەبێ گشتپرسى کرابێ، هەروەها هەموو حیزبە کوردستانییەکان بەیەکەوە بگەنە ئەو ئەنجامەى کە بەشداریی ناکەن و پێکیشەوە بڕیار بدەن".
لە ساڵى 2003ەوە کە سەددام حوسێن لەسەر کار لادراوە، کورد بەشداریی لە سەرجەم ئەو هەڵبژاردنانەدا کردووە کە لە عێراق بەڕێوەچوون. بەپێى بەرکەوتەى خۆشى پۆستى وەرگرتووە، بەڵام ئەوە یەکەمین جارە قسەوباسى بایکۆتکردنى هەڵبژاردنى بەغدا دێتە ئاراوە.
مانگى نیسانى ساڵى داهاتوو، هەڵبژاردنى پەرلەمان و ئەنجوومەنى پارێزگاکان لە عێراق بەڕێوەدەچێ، ئێستا هەڵبژاردن لە کەرکووکیش بووەتە گرێی ئاڵۆزى پەیوەندییەکانى نێوان کورد و بەغدا کە بەغدا نایەوێ لەو پارێزگایە هەڵبژاردنى ئەنجوومەنى پارێزگا بکرێت.
موسەننا ئەمین، سەرۆکى فراکسیۆنى یەکگرتووى ئیسلامى لە پەرلەمانى عێراق پێیوایە "ئەگەر بەغدا ئەنجامى گشتپرسییەکەى کوردستان پەسەند بکات، ئەوکات پێشوازى نێودەوڵەتیشى لێدەکرێت و راگەیاندنى دەوڵەتەکە خێرا دەبێ و ئەوکات کورد پێوستى بەو هەڵبژاردنە نییە"، بەڵام گوتیشى "کۆمەڵێک بەرژەوەندى زۆریش هێشتا لە بەغدان و بەبێ بەشداریی لەو هەڵبژاردنە ، لەدەستدەچن".
وەک ئەردەڵان نورەدین باسی دەکات "پارتى بەتەنیا زۆرتر لە 20 پۆستى بەغداى جێهێشتووە". تاوەکو ئێستاش چەند جارێک داواکارییەکانى بەغداى پشتگوێ خستووە بۆ پڕکردنەوەیان". پارتى هەر تێبینى لەسەر هەڵبژاردنى داهاتوو هەیە، چونکە بە دروستکردنى زۆرینەى سیاسى لەلایەن شیعەکانەوە، بوونى کورد لە بەغدا بوونێکى لاواز دەبێ".
مەحموود محەممەد، گوتەبێژى پارتى دیموکراتى کوردستان، پێشتر لە هەڤپەیڤینێکدا بە (رووداو)ى گوتبوو "ئەو گشتپرسییە چارەنووسى ئێمە لەگەڵ بەغدا یەکلادەکاتەوە، پێشێلکردنى تەوافوق و پەنابردنە بەر زۆرینە و کەمینە بنەماکانى دەوڵەتى لە عێراق هەڵوەشاندەوە، بۆیە پارتى بە جیددى دواى ئەو گشتپرسییە تاوتوێى بەشداریکردن لە هەڵبژاردنى داهاتووى عێراق دەکات".
3/5/2017