فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

مایکڵ فلین، راوێژکاری ئاسایشی نەتەوەیی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، رەخنەی تووند لە تاقیکردنەوە مووشەکییەکانی ئەمدواییەی ئێران دەگرێت و رایدەگەیێنێ، تاقیکردنەوەی مووشەکی بالیستکی پێشێلکردنی بڕیارەکانی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانە.

بەبۆچوونی راوێژکارەكەی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکا، کارەکانی ئەمدواییەی ئێران وەک تاقیکردنەوەی مووشەکێکی بالیستیکی و هێرشکردنە سەر کەشتییەکی سعودی لەلایەن حوسییەکان کە لەلایەن ئێران پاڵپشتیی دەکرێن، ئەوە رووندەکەنەوە چۆن ئێران لە ناسەقامگیرکردنی ناوچەکەدا رۆڵ دەبینێت.

مایکڵ فلین جەختدەكاتەوە "ئێران بەردەوامە لە پاڵپشتیكردنی حوسییەکان و پێشێلکردنی بڕیارە نێودەوڵەتییەکان، ئەمەش دەبێتە هۆی ناسەقامگیریكردنی ناوچەکە، ئێران لە دژی سعودیە و ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی چالاکی ئەنجام دەدات، بۆیە ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ ئیدانەی ئەو رەفتارانەی ئێران دەکات".  

ترەمپ لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا و لەدوای دەستبەكاربوونیشی رایگەیاندووە بە سیاسەتێکی جیاواز لە باراک ئۆباما بەرامبەر بە ئێران دەگرێتەبەر. جەختی لەوەش كردووەتەوە رێککەوتننامەی ئەتۆمی هەمواردەکاتەوە و دەستی ئێران لە کاروباری نێوخۆی وڵاتانی ناوچە کورتدەکاتەوە.

02/02/2017

 

هەفتەی رابردوو لە دانوستاندنی ئاستانەدا، رووسیا، ئێران و توركیا لەسەر میكانیزمێكی سێ لایەنە بۆ راگرتنی ئاگربەستی سووریا رێككەوتن. بەگوێرەی بەیاننامەی كۆتایی دانیشتنە دوو رۆژییەكە، هەر سێ وڵات لەسەر بەردەوامیی هەوڵەكان بۆ تێكشكاندنی داعش و بەرەی فەتحی شام (لقی قاعیدە لە سووریا) رێككەوتن. رێككەوتنەكە واژۆی هیچ لایەنێكی سووری لەسەر نییە، ئەمەش ئەو راستییە دەردەخات كە درێژەپێدان یان راگرتنی جەنگی نێوخۆی سووریا هێندەی لە دەرەوەی سنوورەكانی ئەو وڵاتەوە كۆنترۆڵ دەكرێ، هێندە پەیوەندی بە رێككەوتنی نێوان هێزە نێوخۆییەكانەوە نییە.

ئەمریكا، چین و ژمارەیەك لە وڵاتانی عەرەبی بانگهێشتی كۆنفرانسی ئاستانە كرابوون، لەوانەش ئوردن، سعودیە، میسر، لوبنان و عێراق. بەشار جەعفەری، نوێنەری سووریا لە نەتەوە یەكگرتووەكان، سەرۆكی شاندی حكومەتی سووریا بوو لە كۆبوونەوەكاندا، تاكە هێزی سەرەكیی ئۆپۆزیسیۆنی سووریاش لە كۆنفرانسەكەدا جەیش ئەلئیسلام بوو بە سەرۆكایەتی محەممەد عەلوش.
 
هاوپەیمانێتی نیشتمانیی سووریا، پەیەدە و ئەحرار ئەلشام ئامادەی كۆنفرانسەكەی ئاستانە نەبوون. ئەحرار ئەلشام كۆبوونەوەكانی بایكۆت كردبوو، بەڵام ئەم گرووپە بەدەست دووبەرەكیی نێوخۆییشەوە دەناڵێنێ، لە كاتێكدا بەشێك لە سەركردایەتی خوازیاری هاوكارین لەگەڵ بەرەی فەتحی شام، بەشێكی دیكەیان دەیانەوێت بەشداریی كۆبوونەوە نێودەوڵەتییەكان بكەن. پەیەدە بەهۆی گوشارەكانی توركیاوە ناوی نەخرابووە لیستی بەشدارانی كۆنفرانسەكەوە. بەرەی فەتحی شام و داعشیش لەو گرووپانە بوون كە نەدەبوو بەهیچ شێوەیەك بیر لە بەشداركردنیان بكرێتەوە.

هەڵبژاردنی وادەی كۆنفرانسەكەش گرنگیی خۆی هەبوو. كۆنفرانسی ئاستانە تەنیا سێ رۆژ دوای دەستبەكاربوونی دۆناڵد ترەمپ هات، بەمەش ڤلادیمیر پوتین، سەرۆكی رووسیا، دەیەوێت بە مەرجەكانی خۆی لەگەڵ ئیدارەی نوێی ئەمریكا (واتە قۆناغی پاش ئۆباما) مامەڵە بكات، بە تایبەتیش لە كاتێكدا شاری حەلەب لەژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی لایەنگری حكومەتی سووریادایە.
جیا لەمە، كۆنفرانسی ئاستانە دوو هەفتە پێش كۆبوونەوەی جنێڤ هات كە بڕیارە رۆژی هەشتی شوبات بەنێوبژیوانیی نەتەوە یەكگرتووەكان بەڕێوەبچێت، بۆیە دوور نییە كۆبوونەوەی ئاستانە بە مەبەستی دانانی بناغەیەك بۆ دەسەڵاتی رووسیا لە كۆبوونەوەی جنێڤ بەكاربهێنرێ.

رووسیا و ئەنقەرە و قەیرانی متمانە

فابریس باڵانش، لێكۆڵەری كاروباری سیاسی سووریا لە پەیمانگەی واشنتن، پێیوایە ئامانجی كۆبوونەوەكەی ئاستانە بە پێچەوانەی كۆبوونەوەكانی جنێڤ، راگرتن یان سنوورداركردنی جەنگی نێوخۆیی سووریا بووە. ئەو دەڵێت "رێككەوتنەكە سەربازییە و دەكرێ ئاكامی سیاسیشی هەبێت، بۆیە ئەو گرووپانەی بانگهێشت كراون، گرووپی سەربازین نەك سیاسی".

بالانش پێیوایە "توركیا دەیتوانی گوشارێكی زیاتر بخاتە سەر ئەحرار ئەلشام بۆ ئەوەی بەشداری كۆنفرانسی ئاستانە بێت، بەڵام توركیا دەیەوێت ئەو هاوپەیمانێتییە وەكوو وەرەقەیەك بپارێزێت، ئەمەش بۆ ئەو كاتەی كە دانوستاندنی ئاستانە و قۆناغی دواتر بەباشی بەرەوپێش نەچوو یان هاوكارییەكانی نێوان رووسیا و توركیا كێشەی تێكەوت".

توێژەرە فەرەنسییەكە هەروەها دەڵێت "رووسیاش پەیەدە وەكوو وەرەقەیەك لە دژی ئەنقەرە بەكاردێنێ". پەیەدە و پێشڕەوییەكانی لە باكووری سووریا ئەو هۆكارە بوون كە لە رۆژی یەكەمەوە توركیای ناچار كرد پەنا بۆ رووسیا بەرێت. ئێستاش ئەگەرچی رووسیا بۆردومانی چەكدارانی داعش لە نزیك ئەلباب دەكات و توركیا دەیەوێت ئەمە وەكوو ئاماژەیەك بۆ نزیكبوونەوەی مۆسكۆ و ئەنقەرە نیشان بدات، بەڵام بۆردومانەكانی رووسیا هێندەی لە خزمەتی پێشڕەوییەكانی هێزەكانی لایەنگری ئەسەدە، هێندە بۆ پشتگیری پێشڕەویی هێزەكانی توركیا بۆ ناو شاری ئەلباب نییە.
 
پلانی رووسیا و ئۆپۆزیسیۆنێكی پارچە پارچە

لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا، مۆسكۆ ئاگربەستەكانی بۆ جێگیركردنی هێزەكانی حكومەتی سووریا و دروستكردنی ناكۆكی لەنێو هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆندا بەكارهێناوە. ئەم ئامانجەی رووسیاش سەری گرتووە. بەگوێرەی راپۆرتێكی ناوەندی ستراتفۆری ئەمریكی "كەوتنی حەلەب و سیاسەتەكانی ئەمدواییەی توركیا لە ئاست ئۆپۆزیسیۆنی سووریا، بووەتە هۆی ئەوەی ناكۆكی نێوخۆیی هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆن زیاتر بێت". راپۆرتەكەی ستراتفۆر سێ هۆكار بۆ ئەم ناكۆكییانە دەستنیشان دەكات:

یەكەم: جیاوازیی بۆچوون لە نێوان سەركردەی گرووپەكانی ئۆپۆزیسیۆن كە بەهۆی كۆبوونەوەیان لە ئیدلیب بەریەككەوتنیان لە جاران زیاترە.

دووەم: ناكۆكیی نێوان گرووپەكان لەسەر بەشداریكردن یان نەكردن لە ئۆپەراسیۆنی قەڵغانی فوراتی توركیا. بەرەی فەتحی شام ژمارەیەك لە گرووپە ئیسلامییەكانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بەوە تۆمەتبار دەكات كە بەشدارییان لە ئۆپەراسیۆنی قەڵغانی فورات، هۆكاری كەوتنی ئۆپۆزیسیۆن بوو لە حەلەب.

سێیەم: لە چەند مانگی رابردوودا سەدان چەكداری بەرەی فەتحی شام لە هێرشەكانی هێزی ئاسمانیی ئەمریكادا كوژراون. ئەمەش بەرەی فەتحی شامی هانداوە لە گرووپەكانی نزیك لە ئەمریكا بدات، یەكێك لەو گرووپانەش سوپای ئازادی سووریا بووە، بەڵام گەورەترین ناكۆكی لە نێوان بەشێك لە چەكدارانی ئەحرار ئەلشام و بەرەی فەتحی شامە كە لە ماوەی دوو هەفتەی رابردوودا هەتا سەر لێواری شەڕی دەستەویەخە چوون. ئاستانە.. مەیدانی دەركەوتنی رووسیا وەك برا گەورە

قایمبوونی شوێنپێی بەشار ئەسەد، سەرۆكی سووریا، دەرفەتی ئەوەی بە رووسیا داوە نیازی خۆی لە سووریا ئاشكراتر بكات، بۆیە بۆ یەكەمجار لە یەك ساڵ و نیوی رابردوودا رووسیا لە كۆنفرانسی ئاستانەدا رەخنەی لە هێزەكانی لایەنگری ئەسەد گرت و بەوە تۆمەتباری كردن كە ئەوان هێرشیان كردووەتە سەر ناوچەكانی نزیك لە وادی بەڕەدا، نەك چەكدارانی قاعیدە. هەروەها رووسیا شەرعیەتی بە هەردوو گرووپی ئەحرار شام و جەیشی ئیسلام بەخشی، لە كاتێكدا هەردوو گرووپەكە لەلایەن حكومەتی سووریاوە بە گرووپی تیرۆریستی ناسراون.

بەم هەنگاوە رووسیا پێگەیەك لەنێو لایەنە ناكۆكەكانی سووریادا بەدەست دێنێ‌ كە هیچ لایەنێكی دیكە نیەتی. واتە پێگەی نێوبژیوانكاری سەرەكی یان برا گەورە. ئەمە رەوشێكە كە رووسیا خۆی دروستی كردووە و خۆیشی دەیەوێ بەرەكەی بچنێتەوە، واتە لەلایەكەوە حكومەتی ئەسەدی لە رووخان رزگار كرد و لەلایەكی دیكەشەوە بەهۆی بەشداریی رووسیا ئۆپۆزیسیۆنی سووریا گەیشتووەتە ئەو بڕوایەی ناتوانن دەست بەسەر هەموو سووریادا بگرن، ئێستاش رووسیا (بە پێچەوانەی ئێران و حكومەتی سووریا) چارەسەرێكی سیاسی دەوێت كە ناوی رووسیای لەسەر بێ.

02/02/2017

 

لە چەند شارێکی باکووری کوردستان بەفربارین ماوەی چەند رۆژێکە بەردەوامە، بەو هۆیەوە رێگەی نزیکەی سێ هەزار گوند داخراوە و، ژیان و کاری رۆژانەی خەڵک زەحمەت بووە.

بەگوێرەی زانیارییەکانی تۆڕی میدیایی رووداو، بەفر رێگەی 2700 گوندی داخستووە. لەگەڵ ئەوەشدا لە ئامەد بەفربارین بووەتە مایەی خۆشی بۆ منداڵان و رۆژانە لە شوێنە گشتییەکان یاری بە بەفر دەکەن و، دڵخۆشن بەوەی باکووری کوردستان سپی پۆشیوە.

02/02/2017

 

وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پێنتاگۆن) لە نووسراوێكدا بۆ میدیا توركییەكان رایدەگەیێنێت "پێدانی ئۆتۆمبێل و كەلوپەلی نوێ بۆ هێزەكانی سووریای دیموكرات هەسەدە (HSD)، بڕیاری ئیدارەی پێشووی ئەمریكا بووە نەك ئیدارەی نوێ".

ئەدریان رانكین، گوتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پێنتاگۆن)، لەبارەی ناردنی چەك بۆ هێزەكانی سووریای دیموكرات رایگەیاند "راپۆرتەكەی رۆیتەرز لەبارەی ناردنی چەكی ئەمریكی بۆ هێزە كوردییەكان لەنێو هێزەکانی سووریای دیموكرات وردبینی تێدا نەبووە، ناردنی یارمەتی سەربازی بڕیاری ئیدارەی پێشووی ئەمریكا بووە نەك ئیدارەی نوێ و هیچ گۆڕانكارییەك لە سیاسەتی ئیدارەی نوێ‌ رووینەداوە".

رۆژی سێشەممە 31-1-2017، تەڵال سیلۆ، گوتەبێژی هێزەكانی سووریای دیموكرات، لە لێدوانێكی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند، هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی بەسەرۆكایەتی ئەمریكا چەكی پێشكەوتووی بە هێزەكانیان داوە، بەجۆرێك پێشتر ئەو چەكانەیان پێنەداون و هاوكارییەكانییان تەنها لە چەكی سووكدا بووە".

گوتەبێژی هێزەكانی سووریای دیموكرات گوتی "یارمەتییە سەربازییەكانی ئەمریكا زرێپۆش و چەندین ئۆتۆمبێلی گواستنەوەی سەربازی لە خۆگرتووە، یارمەتییەكانیش بەرفراوانتر دەبێت".

بەپێی قسەی تەڵال سیلۆ بەم نیزیكانە هێزەكانی سووریای دیموكرات ئۆپەراسیۆنێكی دیكە دژی داعش دەستپێدەكەن.

02/02/2017

سەرۆك كۆماری ئێران حەسەن روحانی بە رەخنەگرتن لە سیاسەتی سەرۆكی نویی ئەمریكا بەرامبەر كۆچبەران، بەتایبەتی قەدەغەكردنی گەشتی ئێرانییەكان بۆ ئەمریكا رایگەیاند "دۆناڵد ترەمپ سیاسەتمەدارێكی تازەكارە".

گوتیشی "تاران رێوشوێنی یاسایی، سیاسی و ھاوشێوە بۆ وەڵامدانەوەی بڕیارەكەی ترەمپ دەگرێتە بەر"، بێ ئەوەی وردەكارییەكانی ئاشكرا بكات.

سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا دۆناڵد ترەمپ رۆژی 27 كانوونی دووەمی 2017 ھاتنە ناوەوەی ھاووڵاتیان و كۆچبەرانی حەوت وڵاتی بە زۆرینە موسڵمانی رۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا بۆ ئەمریكا قەدەغەی كرد.

بە پێی ھەواڵێكی رویتەرز، روحانی لەبارەی ترەمپ و بڕیارەكانی دەڵێت: "سیاسییەكی نوێیە، لە دونیایەكی جیاواز دایە و ئەم دونیایە بۆ ئەو بە تەواوەتی نوێیە".

ھەر لەمبارەوە دەڵێت "كات و تێچوونێكی زۆر بۆ ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا تێدەچێت، تا ترەمپ فێر ببێت بزانێت چی لەم دونیایە روو دەدات".

ترەمپ سەرباری ئەوەی كە ئێرانی خستە ناو ئەو وڵاتانەی بەر بڕیارەكەی دەكەون، بەڵێنیداوە رێوشوێنی توند بەرامبەر تاران بگرێتە بەر، پێشتریش رەتیكردبووەوە پابەندی رێككەوتنامەی ئەتۆمی ئێران ببێت و بە خراپترین رێككەوتن وەسفی كردووە.

JS

1/2/2017

 

هاوژینی مامۆستا مەحموود عوسمان، خاوەن نووسینگەی دراو و مامۆستای ئایینی دەڵێت، کەسێکی دەمامکدار دوای بریندارکردنی جانتایەک پارەی بردووە و دواتر چەند گوللەیەکی دیکەی لێداوە و کوشتوویەتی.

شەوی رابردوو مامۆستا مەحموود عوسمان، خاوەنی نووسینگەی دراو، کە هاوكات مامۆستای ئایینی مۆڵەتدراو ‌و خوێندكاری دكتۆرا بووە، لە شاری هەولێر لەبەردەم ماڵەکەی خۆی تەقەی لێکرا و کوژرا.

ئاسیا ئەنوەر، هاوژینی مەحموود عوسمان وردەکاری رووداوەکەی بۆ رووداو ئاشکرا کرد و رایگەیاند، کاژێر 10:30 خولەکی شەو لە بەر دەرگا هاوژینەکەیان بریندارکردووە و دواتر هەوڵی داوە خۆی بگەیێنێتە ژوورەوە، بەڵام کەسێک تەقەی لێکردووە و کوشتوویەتی.

ئاسیا ئەنوەر دەشڵێت "کە گەیشتووەتە سەر هاوژینەکەی لەنێو خوێندا بووە و هاواری کردووە، دواتر لەلایەن دراوسێکانی براوەتە نەخۆشخانە و گیانی لەدەستداوە".

مەحموود عوسمان، كە هاوكات مامۆستای ئایینی مۆڵەتدراو ‌و خوێندكاری دكتۆرا بووە لە شەریعەتی ئیسلامی، خێزاندارە‌ و سێ‌ منداڵی هەیە.

نەبەز ئیسماعیل، گوتەبێژی وەزارەتی ئەوقاف ‌و كاروباری ئایینی هەرێمی كوردستان بە (رووداو)ی راگەیاند لایەنە ئەمنیەكان دەستیان بە لێكۆڵینەوە كردووە ‌و وەزارەتی ئەوقافیش بە دواداچوون بۆ کەیسەکە دەکات.

1/1/2017

 

عەبادی وێڕای ئەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێمی كوردستان بە باش وەسف دەكات، راشیدەگەیێنێ "بەرگریكردن لە عێراق بەبێ‌ هەرێمی كوردستان لەلایەن هەر سیاسییەك رەتدەكەینەوە و، دەمانەوەێ‌ وەكو یەك بەرگری لە هەموو عێراقییەكان بكرێت".

ئێوارەی رۆژی سێشەممە 31-1-2017، حەیدەر عەبادی، سەرۆكوەزیرانی عێراق كۆنفرانسی هەفتانەی سازكرد و لەبارەی چەند پرسێكی نێوخۆیی و هەرێمی و نێودەوڵەتی قسەی كرد.

حەیدەر عەبادی لە وەڵامی پرسیاری رۆژنامەڤانێكدا سەبارەت بە پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێمی كوردستان رایگەیاند، پەیوەندییەكانیان باشن، بەتایبەتی لە شەڕی دژی داعش كە خوێنی پێشمەرگە و هێزە عێراقییەكان تێكەڵ بوو، بۆیە بەرگریكردن لە عێراق بەبێ‌ هەرێمی كوردستان لەلایەن هەر سیاسییەك رەتدەكەنەوە و دەیانەوەێ‌ بەرگری لە هەموو عێراقییەكان بكرێت.

لەبارەی ناكۆكییەكانی لەگەڵ نووری مالیكی، سەرۆكی فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا، عەبادی رایگەیاند "پێویستمان بە ئاشتبوونەوە نییە، لەوانەیە تێڕوانینمان بۆ هەندێ بابەت جیاواز بێ و، نامانەوێ‌ ئەو ناكۆكییە ببێتە شەخسی".

سەبارەت بە بوونی ناكۆكی و ئینشیقاق لە ریزی حیزبەكەی (حیزبی دەعوەی ئیسلامی كە مالیكی ئەمینداریەتی) و دەنگۆ هەیە سەركردەكانی حیزبەكە بە چەند لیستێك بەشداری هەڵبژاردن بكەن، عەبادی گوتی " بە ئاراستەی هەڵبژاردندا نەچووم، بڕیارم داوە خۆ بە هاوپەیمانێتییەكانی هەڵبژاردن سەرقاڵ نەكەم، بەڵكو وەكو سەرۆكوەزیران پارێزگاری لە دەوڵەت بكەم، بەتایبەتی كە ئێستا لە قۆناخی كۆتایی شەڕی داعش و كێشە داراییەكانین".

1/2/2017

 

ئەمڕۆ بۆ جاری سێیەم، هەرێمی کوردستان و ئێران ئاڵوگۆڕی زیندانییان دەکەن و ئێران حەوت بەندکراو رادەستی هەرێمی کوردستان دەکاتەوە.

بڕیارە ئەمڕۆ (سێشەممە 31-1-2017) لە دەروازەی حاجی ئۆمەران، ئاڵوگۆڕی زیندانییان لەنێوان هەرێمی کوردستان و ئێران بکرێت، بەجۆرێک هەرێمی کوردستان 10 بەندکراو رادەستی ئێران دەکاتەوە و ئێرانیش حەوت بەندکراو رادەستی هەرێمی کوردستان دەکاتەوە.

لە ساڵی 2013ەوە حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران لێکتێگەیشتنێکیان لەبارەی ئاڵوگۆڕی زیندانییان واژۆ کرد و لە 9-8-2015 کەوتە بواری جێبەجێکردن.

31/01/2017

 


دوای ئەوەی لە هەرێمی کێبێکی کەنەدا هێرشکرایە سەر مزگەوتێک و بەهۆیەوە شەش کەس کوژران، سەرۆکوەزیرانی کەنەدا هێرشەکەی بە تیرۆریستی بۆ سەر موسڵمانانی وڵاتەکەی وەسفکرد.

رۆژی یەکشەممە 29-1-2017 لە کاتی نوێژی ئێوارە بەکاتی ئۆتاوا، چەکدارێک ئامادەبووانی نێو مزگەوتەکەی دایە بەر دەستڕێژی گولـلە. 

بەهۆی هێرشەکە شەش کەس لەنێو مزگەوتەکە کوژران و ‌هەشتی دیکەش برینداربوون. دوو کەسیش بە تۆمەتی ئەنجامدانی هێرشەکە دەستگیرکران.

دوای هێرشەکە جەستن ترودو، سەرۆکوەزیرانی کەنەدا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تویتەر هاوخەمی خۆی بۆ قوربانیانی رووداوەکە دەربڕی و هێرشەکەشی بە "تیرۆریستی بۆ سەر موسڵمانانی وڵاتەکەی" وەسفکرد.

کریستن کۆلۆمب، گوتەبێژی پۆلیسی کێبێک گوتی "هەشت کەس رەوانەی نەخۆشخانە کراون، برینی هەندێکیان سوکە، هەندێکیشیان سەخت. بەڵام ئەوەی زاندراوە 39 کەس لە هێرشەکەدا سەلامەتبوونە".

لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیشدا، سەرۆکوەزیرانی کێبێک جەختیکردەوە کە هێرشەکە تەنیا بۆ سەر موسڵمانان نەبووە، بەڵکو بۆ سەر هەموو کۆمەڵگەی کێبێکی بووە.

فلیپ کۆڵارد، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کێبێک گوتی "دەمەوێت لەو بارەوە وریابم تاوەکو زنیاریمان لەبارەی ناسنامە و هەروەها هۆکارەکانی هاندانی پشت ئەو دوو کەسەی کە دەستگیرکراون دەبێت، بە بۆچوونی من ئێستا زووە کە پێش رووداوەکان بکەوین، بۆیەش لەو بارەوە زۆر بەئاگا دەبم".

ئەم هێرشە لە کاتێکدایە کە رۆژێک بەر لە هێرشەکە، سەرۆکوەزیرانی کەنەدا وەک کاردانەوەیەک بەرامبەر بە بڕیارەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تویتەر رایگەیاند، کەنەدا پێشوازی لە کۆچبەران دەکات.

31/01/2017

 

لە کۆڕی دەیان گەشتیاری بیانیدا، سەرۆککۆماری ئێران بێ ئەوەی راستەوخۆ ناوی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی نوێی ئەمریکا بێنێت، رەخنەی لە سیاسەت و هەڵوێستەکانی گرت.

حەسەن رۆحانی، سەرۆککۆماری ئێران دەڵێت "ئێستا سەردەمی دروستکردنی دیوار لەنێو نەتەوەکاندا نییە، لە بیریان چووە کە چەندین ساڵ پێش ئێستا دیواری بەرلین رووخا ؟، ئەگەر لەنێوان نەتەوەکانیشدا دیوار هەبێت، دەبێت هەڵگیرێتەوە. ئێستا رۆژی دراوسێیەتییە، هەم لەڕووی کولتووری، زانستی و ژیارییەوە دراوسێین و هەمیش جیهانی پەیوەندییەکان و تەکنۆلۆژیای زانیارییەکان مەوداکانی کورت کردووەتەوە".

دۆناڵد ترەمپ لە یەکەمین رۆژی هاتنە سەرکاریدا ئەمریکای لە رێککەوتنی بازرگانی زەریای ئارام کشاندەوە، ئەمە یەکێک لە دەسکەوتەکانی باراک ئوباما، سەرۆککۆماری پێشووی ئەمریکا بوو، دەسکەوتێکی دیکەی حکومەتی ئوباما، رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێرانە.

لەماوەی یەک هەفتەی دەستبەکاربووونیدا، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا چەند بڕیارێکی دەرکرد، یەکێک لەو بڕیارانەش راگرتنی ڤیزەی ئەمریکا بوو بۆ چەند وڵاتێک و بڕیاری دروستکردنی دیوارێک بوو لەسەر سنووری مەکسیک.

سەرۆککۆماری ئێران لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا باسی لە تیرۆریزم کرد، ئەو گوتی ئەگەر ئێران نەبووایە ئێستا لە دیمەش و بەغدا گرووپە تیرۆریستییەکان حوکمڕانیان دەکرد.

31/01/2017

 

رۆژنامەی وەرزشی ئێرانی بابەتێکی گرنگی سەبارەت بە بەشداریکردنی ئەمریکا لە جامی جیهانی زۆرانبازی کە لە کرماشان بەڕێوەدەچێت وروژاندووە و پەیوەستی کردووە بەو بڕیارەی دۆناڵد ترەمپەوە کە بەم دواییە سەبارەت بە پێنەدانی ڤیزا و دەرکردنی پەنابەرانەوە خستییە بواری جێبەجێکردنەوە.

بڕیارە لە سەرەتای مانگی داهاتوو لە شاری کرماشانی رۆژهەڵاتی کوردستان، یارییەکانی جامی جیهانی لە یاری زۆران بازی ئازاددا بەڕێوەبچێت کە زیاتر لە هەشت وڵات بەشدارن و ئەمریکا و رووسیاشی تێدایە.

بە پێی قسەی رۆژنامەی وەرزشی ئێران، پێدەچێت بەرپرسانی ئێران سەبارەت بەو بریارەی ترەمپ هەڵوێست وەربگرن چونکە لە نێو ئەو حەوت وڵاتەی کە خاکی ئەمریکایان لێقەدەخەکراوە ئێرانیشی تێدایە، رەنگە ئێرانیش ڤیزا بەو یاریزانە ئەمریکییانە نەدات کە دەیانەوێت بەشداری لەو پاڵەوانێتییەدا بکەن.

وەک رۆژنامەکە دەڵێت، وەرزش و لاوانی ئێران بڕیارداوە لێژنەیەک سەبارەت بەو پرسە پێکبهێنن و بڕیار لە چارەنووسی پالەوانێتییەکە بدرێت، ئایە بەڕێوەدەچێت؟ یان بەبێ ئەمریکا ئەنجام دەدرێت،یانیش دەبێت ئێران لە هەمبەر ئەو پرسەدا بەرپرسیارانەتر هەڵویستی هەبێت.

لە هەموو ئەمانەش گرنگتر، ئایە تا کەی ئەم بڕیارەی ترەمپ بەردەوام دەبێت؟ چونکە لە ساڵی 2024 ئۆڵیمپیادی هاوینە لە لۆس ئەنجلێسی ئەمریکا دەبێت، ئەی ئەو کات چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم بابەتەدا دەکەن؟

30/1/2017

 

پێدانی كارەبای نیشتمانی لە سەرەتای مانگی دوو وەك مانگی یەك دەبێت و رۆژانە نزیكەی 9 كاژێر دەبێت، بەڵام لە ناوەڕاستی مانگ گۆڕانكاری بەسەردا دێت ‌و زیاد دەبێت، بەڕێوەبەری گشتیی كارەبای پارێزگاكانی هەرێمی كوردستانیش خشتەی پێدانی كارەبای موەلیدە ئەهلییەكان بۆ مانگی دوو ئاشكرا دەكەن.

حەمەئەمین هەورامانی، گوتەبێژی وەزارەتی كارەبای هەرێمی كوردستان بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، پێدانی كارەبای نیشتمانی لە سەرەتاكانی مانگی دوو وەك مانگی یەك دەبێت و هەر نزیكەی 9 كاژێر دەبێت، بەڵام لە ناوەڕاستی مانگی دوو گۆڕانكاری لە پێدانی كارەبای نیشتمانی دەكرێت و زیاد دەبێت، ئەوەش دیار نییە زیاد بوونەكە چەند دەبێت، چونكە گۆڕانكاری لە كەشوهەوا كاریگەری لەسەر پێدانی كارەبای نیشتمانی دەبێت.

پێدانی كارەبای موەلیدە ئەهلییەكان بەپێی پارێزگاكان جیاوازە‌، بەڵام بەشێوەیەكی گشتی ئەوانیش رۆژانە 7 بۆ 8 كاژێر كارەبا دەدەن.

لە پارێزگای هەولێر وەك حوسێن حەمەد قادر، بەڕێوەبەری گشتیی كارەبای هەولێر بۆ رووداوی باسكرد، پێدانی كارەبای موەلیدە ئەهلییەكان بەپێی دوو خشتەی جیاوازە، خشتەیەكیان لە كاژێر دووی پاشنیوەڕۆ بۆ 12:00ی شەوە لەگەڵ یەك كاژێری بەیانی، خشتەی دوومیش لەو ناوچانەی كە كێشەی هونەرییان هەیە، كارەبای موەلیدەکان لە كاژێر 05:00 ی ئێوارە بۆ 12:00ی شەو دەدرێت، گوتیشی "بۆ مانگی دووش بە‌و خشتەیە پێدانی كارەبای موەلیدەكان بەردەوام دەبێت".

سالار حوسامەدین، بەڕێوەبەری گشتیی كارەبای سلێمانی بە رووداوی راگەیاند، لە پارێزگای سلێمانی پێدانی كارەبای موەلیدەكان لە كاژێر 02:00 ی پاشنیوەڕۆ بۆ 01:00 ی شەو دەدرێت، گوتیشی "بۆ مانگی دووش هەمان بەرنامە دەبێت، لە كۆتایی مانگیش بەپێی پێدانی كاژێرەكانی كارەبای موەلیدە نرخ دیاری دەكرێت".

هەر سەبارەت بەخشتەی كارەبای موەلیدە ئەهلییەكان لە پارێزگای دهۆك، كەمال محەممەد ساڵح، بەڕێوەبەری گشتیی كارەبای دهۆك بە رووداوی راگەیاند، پێدانی كارەبای موەلیدەكان لە پارێزگای دهۆك بەیانیان لە كاژێر 07:00 بۆ كاژێر 09:00 دەرێت‌، لە كاژێر 02:00 ی پاشنیوەڕۆش بۆ 01:00 ی شەو هەر كاتێك كارەبای نیشتمانی نەبوو، دەدرێت، پارەی كۆی گشتی مانگەكەش 9 هەزار ‌و 500 دینارە، بۆ مانگی دووش موەلیدەكان هەمان بەرنامەیان دەبێت.

ئێستا بەرهەمهێنانی كارەبای نیشتمانی لە هەرێمی كوردستان نزیكەی 2800 مێگاواتە، بەڵام لە وەرزی زستاندا بەشێوەیەكی بەرچاو خواست لەسەر بەكارهێنانی كارەبا بەرزبووەتەوە و گەیشتووەتە زیاتر لە 5500 مێگاوات.

پێداچوونەوە: دەرباز ساڵح

30/1/2017

 

توێژینەوەیەكی نوێ لە ئەڵمانیاوە دەریدەخات خەمۆكی زۆرتر لە بەرزیی چەوری خوێن رێگەخۆشدەكات بۆ مردن بەهۆی نەخۆشییەكانی دڵ و بۆڕییەكانی خوێن.

كاتێك بیر لە جەڵتەی دڵ دەكەیتەوە، بیرت بەلای جگەرەكێشان، چەوری و قەڵەوی دەچێ و كەمتر سەرنجت لەسەر گرفتە دەروونییەكانە. بەڵام توێژینەوەیەكی نوێ دەریخستووە خەمۆكی یەكێكە لە هۆكارە سەرەكییەكانی تووشبوون و مردن بە نەخۆشییەكانی دڵ و بۆڕییەكانی خوێن.

توێژەرانی ئەڵمان وردبوونەوەیان لە زانیاری تەندروستی 3428 كەس كردووە كە تەمەنیان 45-74 ساڵان بووە و بۆماوەی 10 ساڵ بەدواداچوونی پزیشكییان بۆ كردوون.

لە ئەنجامدا دەركەوت لە 15%ی حاڵەتەكانی مردن بە نەخۆشییەكانی دڵ و بۆڕییەكانی خوێندا خەمۆكی هۆكاری سەرەكییە، ئەوە لە كاتێكدا بەرزیی چەورییە زیانبەحشەكانی خوێن لە 8%ی حاڵەتەكاندا تاوانباری سەرەكیی بووە، هەرچی شەكرەیە 5-8%ی هۆكارە رێگەخۆشكەرەكان بووە.

ئەو بابەتانەی لە خەمۆكی تاوانبارتر بوون لە كوشتنی خەڵكی بە نەخۆشییەكانی دڵ بریتی بوون لە جگەرەكێشان (17-20%) و بەرزیی فشاری خوێن (30-34%) و قەڵەوی 21%.

تیمە توێژەرەكە هۆشداریدەدەن"خەمباریی و ماندوویی لەنێوان هۆكارە سەرەكییەكانی تووشبوون بە نەخۆشییەكانی دڵ و بۆڕییەكانی خوێندا، رۆڵێكی بەهێزیان هەیە".

ئەوان داوادەكەن لەو كەسانەی مەترسیی تووشبوونیان بە نەخۆشییەكانی دڵ و بۆڕییەكانی خوێن هەیە، پشكنین بۆ باری دەروونییان بكرێ و چارەسەری خەمۆكی و نەخۆشییە دەروونییەكانی دیكەیان بكرێ.

29/1/2017

 


گوته‌بێژی پارتی دیموكراتی گه‌لان (هه‌ده‌په‌)، له‌لایه‌ن هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی توركیا له‌ فڕۆكه‌خانه‌ی ئه‌سه‌نبۆغا له‌ ئه‌نقه‌ره‌ ده‌ستبه‌سه‌ر كرا و، سێ پەرلەمانتاری دیکەی ئەو فراکسیۆنە ئازادکران.

به‌پاساوی ئاماده‌نه‌بوونی ئایهان بیلگه‌ن، گوته‌بێژی هه‌ده‌په‌ و په‌رله‌مانتاری بازنه‌ی پارێزگای قارس بۆ وه‌رگرتنی گوته‌كانی، سه‌رۆكایه‌تی داواكاری گشتیی كۆماریی له‌ ئه‌نقه‌ره‌، بڕیاری به‌زۆره‌ملێ راپێچكردنی بۆ دادگا‌ ده‌ركرد.

به‌پێی زانیارییه‌كان، به‌فه‌رمانی سه‌رۆكایه‌تی داواكاری گشتیی كۆماریی له‌ ئامه‌د، گوتەبێژەکەی هەدەپە ره‌وانه‌ی ئامه‌د ده‌كرێت و، له‌باره‌ی چه‌ند دۆسیه‌یه‌ك، كه‌ به‌هۆیانەوە تۆمه‌تبار كراوه‌، لێکۆڵینەوەی لەگەڵدا دەکرێت.

بیلگه‌ن به‌ تۆمه‌ته‌كانی: بانگه‌شه‌كردن بۆ په‌كه‌كه‌، هاندانی خه‌ڵك بۆ رق و کینه‌، سووكایه‌تیكردن به‌ بنه‌ما سه‌ره‌كییه‌كانی ده‌وڵه‌ت و سه‌رۆككۆماری توركیا، تۆمه‌تبار كراوه‌.

سێ پەرلەمانتاری هەدەپە ئازادکران

هودا کایا، مەراڵ دانش و ئاڵتان تان، سێ پەرلەمانتاری هەدەپە رۆژی شەممە 28-1-2017 دەستبەسەرکران، دوای وەرگرتنی گوتەکانیشیان لە دادگا، هەرسێکیان ئازادکران.

هودا کایا، بەڕەگەز کوردە و پەرلەمانتاری هەدەپەیە لە بازنەی ئیستەنبوڵ، دوێنێ لە ئافیۆن دەستبەسەرکرا، مەراڵ دانش، لە ئامەد دەستبەسەرکرا و ئاڵتان تانیش بەهەمان شێوە هەر دوێنێ لە ماڵەکەی خۆیدا دەستبەسەرکرا.

مەهدی موتڵو، پەیامنێری رووداو لە ئامەد رایگەیاند "هودا کایا و مەراڵ دانش بۆ ماوەی نزیکەی دوو کاژێر و، ئاڵتان تان بۆ ماوەی پێنج کاژێر لەلایەن دادگای باڵای ئامەدەوە لێپرسینەوەیان لەگەڵدا کراوە".

پەیامنێری رووداو ئاماژە بەوە دەدات، دواتر هەرسێ پەرلەمانتارەکە بە مەرج ئازادکران، "بەو مەرجەی لەژێر چاودێری هێزەکانی دەوڵەتدا بن، واتە ناتوانن بچنە دەرەوە".

هەرسێ پەرلەمانتار لە ساڵی 2014 کاتێک داعش چووە کۆبانێ و، لەوکاتەدا تورکیا هەڵوێستی لاوازبوو، لە شار و شارۆچکەکانی باکووری کوردستان دژی هەڵوێستی تورکیا لێدوان و گوتاریان دابوو، بەهۆی ئەو گوتانەشیان دادگا دۆسیەی لەدژیان کردبووەوە، هاوکات ئاگاداریش کرابوونەوە بچنە دادگا، بەڵام ئەوان نەچووبوون.

دەستبەسەرکردن و ئازادکردنی پەرلەمانتار و بەرپرسانی هەدەپە لەکاتێکدایە، رۆژی 04-11-2016 هاوسه‌رۆكانی هه‌ده‌په‌ و 10 په‌رله‌مانتاری هه‌مان فراكسیۆن به‌هۆی لێسه‌ندنه‌وه‌ی پارێزبه‌ندییه‌وه‌ ده‌ستبه‌سه‌ركران و به‌فه‌رمانی دادوه‌ر له‌ گرتووخانه‌كاندا به‌ندكران.

29/1/2017

 

بەرەبەیانی رۆژی دووشەممە 30-1-2017، لە شاری كێبێكی كەنەدا هێرشی چەكداری كرایە سەر مزگەوتێك، رووداوەكە كوژراو و برینداری لێكەوتەوە و دوو تۆمەتباریش دەستگیركران.

پۆلیسی کەنەدا رایگەیاندووە، چەکدارێک هێرشی کردووەتە سەر یەکێک لە مزگەوتەکانی شاری كێبێك، بەهۆیەوە شەش كەس كوژراون و هەشت كەسی دیكەش برینداربوونە.

جەستن ترودو، سەرۆکوەزیرانی کەنەدا هێرشەكەی بە هێرشێکی تیرۆریستی بۆ سەر موسڵمانان پێناسە كرد.

هاوكات فلیپ کۆڵارد، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کێبێک رایگەیاند، هاوشێوەی شارەکانی دیکەی جیهان کێبێک هێرشی تیرۆرستی کرایە سەر. گوتیشی "پێکەوە ئاشتی شارەکەمان دەپارێزین".

لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەستیپێکردووە و پۆلیس رایگەیاندووە دوو کەس بەهۆی رووداوەکە دەستگیرکراون.

هێرشەکەی سەر مزگەوتەکەی کەنەدا

- هێرشەکە لە هەرێمی کێبێک بووە.
- لە نێو مزگەوتەکەدا نزیکەی 40 کەس هەبووە.
- شەش کەس گیانیان لەدەستداوە.
- هەشت کەس برینداربوونە.
- قوربانیان تەمەنیان لەنێوان 35 بۆ 70 ساڵیدایە.
- جەستن ترودو، سەرۆکوەزیرانی کەندا بە هێرشێکی تیرۆرستی بۆ سەر موسڵمانانی دەزانێت.
- فلیپ کۆڵارد، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کێبێک، گردبوونەوەکی هاوخەمی بۆ قوربانیانی هێرشەکە رێکدەخەین.
- کۆلارد: هاوشێوەی شارەکانی دیکەی جیهان، کێبێک هێرشی تیرۆرستی کرایە سەر.
- کۆلارد: نامەوێت تا دوای ئەنجامی لێکۆڵینەوەکان کەس تۆمەتبار بکەم.
- کۆلارد: پێکەوە ئاشتی شارەکەمان دەپارێزین.

هەرێمی کێبێک- کەنەدا

- لەڕووی ژمارەی دانیشتووانەوە دووەم گەورەترین هەرێمی کەنەدایە.
- رووبەرەکەی یەك ملیۆن و 542 هەزار و 56 کیلۆمەتر دووجایە.
- 176 هەزار و 928 کیلۆمەتر دووجا لەرووبەرەکەی لە ئاو پێکهاتووە.
- ژمارەی دانیشتووانی 7 ملیۆن و 900 هەزار كەسە.
- زمانی فەرمی هەرێمەکە فەرەنسییە.

30/1/2017

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان