فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-05-31-11-52-19ئەم سێ هاووڵاتییە و بەبێ مۆڵەتی یاسایی دەستبەسەریان کردوون. جەلا فەڕوخی و هەردوو خوشکەزاکەی، ڕەعنا خۆران و ڕۆژان خۆران، پێشتریش بە بۆنەی ڕێوڕەسمی نەورۆزی ورمێوە لە...
2025-05-31-11-50-23 بە نرخی هەرزان پێبدرێت و کرێی گواستنەوەیان بۆ زیاد بکرێت. تائێستاش ژمارەیەکی زۆری بارهەڵگرەکان راگیراون و ئامادەنین کەلوپەل بگوازنەوە. هەروەها سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە...
2025-05-31-11-38-33 نووسینی عەبدوڕەحمان ئاداک هەڵبژێردران. بە پێی هەواڵی هاژە ڕۆژی یەکەمی خەڵاتی قەڵەمی هەژار ئەمڕۆ ٧ی جۆزەردانی ۱۴۰۴ی هەتاوی لە سنە لە حاڵی بەڕێوەچووندایە.یادگار کەریمی سەرۆکی...
2025-05-31-11-19-20؟! پێم وانەبێ! لانیکەم لەو ئاستەدا وا هەوڵدراو بوودجە بۆ هەژار دابینکرا، پێم وانەبێ ئەوندە پێشوازی بکرێ و کەسی وا پەیدا ببن شان بدەنە بەر...
2025-05-24-13-02-30 ئەمریکیدا هەبێت. دانوستانە ناڕاستەوخۆکان هێشتا بەردەوامن و ئەگەری پێشکەوتن لە خولی داهاتودا هەیە. وەزیری دەرەوەی ئێران باسی لەوەشكرد، پێشنیازەكان جێگەی گفتوگۆ بون، ڕێککەوتن لەسەر ئەوە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

د.سه‌ردار عه‌زیز

سەرەتا دەمەوێت خۆم لە ئەو دۆخی جەمسەرگیرییەی ناو دونیای کوردی بپارێزم، چونکە پێش هەموو شتێک مرۆڤی کورد شایانی ئەوەیە بزانێت دۆخەکە چیە، چ یارییەک لە ئارادایە، چی نوێیە لەم گەمە کۆنەدا، ئامانجەکان چین، پێگە و ڕۆڵی ئەو، ئەگەر هەبێت لە کوێدایە؟

نامەوێت ڕاستەوخۆش وەڵامی هیچ کام لە ئەو پرسیارانە بدەمەوە.

هەمومان دەزانین کە کێشەی فەلەستین یان ئیسرائیل و فەلەستین یان هەرناوێکی تری لێ دەنێیت؛ کێشەیەکی نوێ نیە، دیارە چۆنێتی ناونانی بەشێکە لە گەمەکە بە تایبەتی لە سەردەمی فراوانبون و ئاڵۆزبونی گەمەکەدا و ڕۆڵی دەسەڵاتی نەرم لە پرسەکاندا، بەڵام لە هەموو گەرمبونەوەیەکیدا هۆکاری تایبەتی هەیە، زانینی ئەم هۆکارە تایبەتانە گرنگن بۆ تێگەیشتن لە خیتابی ئەکتەرە جیاوازەکان.

بۆچی ئێستا؟

لە دوانزە ساڵی ڕابوردودا ئەم پرسە، بە ئاستێکی زۆر پەراوێزخرابوو. ئەم دوانزەساڵە سەردەمی دەسەڵاتی ناتانیاهو بوو بە زۆریی. ناتانیاهو کەسایەتێکی توندڕەوەی ئاڵۆزە، ئێستا لە ناوەوە کێشەی گەندەڵی هەیە، بەڵام سیاسەتی ئیسرائیلی وەها پەرتە بە هەڵبژاردن لە دوای هەڵبژاردن ناتوانێت زۆرینەیەکی سەقامگیر بە دەستبهێنێت. دۆخی ئابوری باشە، لە ڕوبەڕوبونەوەی کۆرۆنادا سەرکەوتووبو، بۆیە خەڵک پەرتن. لە بەرامبەردا سیاسەتی

Read more...

 

هاونیشتیمانە بەرێزەکان!
خەلکی موسولمان و یەکتاپەرستی کوردستان!

مانگی ڕەمەزان بۆ ئیمانداران، مانگی خێرو بەرەکەتە، و مانگی گەڕانەوەو پێداچونەوەیە بە کرداری یەکساڵەی مرۆڤی خوداناس و خاوەن بیرو بڕوایە. وەک ئاشکرایە لەموبارەکی ئەم مانگەدایە کە لە لایەن جبرەئیلی ئەمینەوە قورئانی پیرۆز بۆ ڕزگاری مرۆڤ و رەهابوونیان لە گوناح و ژیانی پر لەجەهالتی مرۆفایەتی، بۆ حەزرەتی موحەممەدی خاتەم‌الئەنبیا بوو بەخەڵات ونازڵ کرا، و مێژوی ژیانی بەشەرییەت وەرچەرخانی ئەرێنیی و پر لە راستگاری بە سەرداهات، و خۆشەویستی و پێکەوە ژیانی بەئاشتی و رێزدانان، کرایە نورم و کەلتوری ژیانی کۆمەلگای بەشەری.
هەر بۆیە وەک بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان بەم بۆنە پیرۆزەوە، لە خودای گەۆرە و میری مەزن دەپاڕێینەوە، گشت لایەکمان بەرەۆ ڕێگای ڕاست و خودایی هیدایەت بکات، و بە دورمان کات، لە هەوا و نەفس و ئاکاری شەیتانی و لە خۆبایی بونی دونیای فانی.
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، بەبۆنەی جێژنی پیرۆزیی رەمەزان، پیرۆزبایی لە هەموو گەلانی ئیسلامی لەسەرانسەری جیهان، ئێران و بە تایبەت کوردستان دەکات،و جێژنێکی پر لە خۆشی و تەبایی بۆ گشت لایەک بە ئاوات دەخوازێ. هەر لەم پەیوەندییەشدا بزووتنەوە گشت لایەک دلنیا دەکاتەوە، کە لەئەنجامی پشتبەستن بە خوا و یەکانگیری و یەکریزی نەتەوەیی و سازانی نیشتیمانی‌‌دایە، کە تەنگانەکان بەرکورت دەبنەوە، و سەئەنجام ئێمەش وەک گەلی کورد لە لەئەنجامی خەبات لەپێناۆ چەسپاندنی چەمکگەلی وەک: لێکتێگەیشتن و پێکگەیشتن، سازان و ئاشتی نەتەوەیی، ئازادی، دیمۆکراسی و عەدالەتی کۆمەلایەتی، و هەروەها هاۆژینی بەئاشتی و باشبژیویی‌دایە، کە بە ئامانج و ئاواتە لەمێژینیەکانمان دەگەیین.
جێژنتان پیرۆز و تاعەتی مانگی رەمەزانتان قەبوول بێت ئینشالا
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان
۱۲/۵/۲۰۲۱
۲۲ی بانەمەری ۲۷۲۱ی کوردی (۱۴۰۰ شمسی)
۲۹ رەمەزانی ۱۴۴۲

Read more...

 

هاوەڵاتیانی‌ مافخوازی كوردستان!

چالاكوانانی‌ سیاسی‌، مه‌ده‌نی‌‌، ئاینی!
‌حیزب‌و رێكخراوه‌ كوردستانییه‌كان!

بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، هەڵبژاردن وەک یەکێک لە گرینگترین میکانیزمەکانی سازو کاری سیستەمگەلی سیاسی دێمۆکراتیک سه‌یر ده‌كات و پێوایە لە پرۆسەی هەڵبژاردن دا، شارۆمەندان دەرفەتی بەشداری و مشارکەتی فەرمی و رێک‌و پێکیان لە ئاست دیاریکردنی داهاتووی سیستەمی سیاسی وەڵات‌و چاره‌نووسی‌ خۆیان بۆ دەرەخسێت. وەک ئاشکراشە زۆرینەی نیهاد و دامەزراوەکانی سیستەمگەلی دێمۆکراتیکی جیهانی، بە سوودوەرگرتن لە پرۆسەی هەڵبژاردن شکل دەگرن، به‌ڵام هه‌ڵبژاردن دەگەڵ ئەوەش کە رۆڵی سەرەکی لە پرۆسه‌ی دامه‌زراندنی ئۆرگان‌و نیهادە دیموكراتیک‌و ناوه‌ندگەلی بڕیاردانی وەڵاتدا دەگێرێت، به‌ڵكوو له‌هه‌مان كاتیشدا ده‌رفه‌تێك ده‌خوڵقێنێ‌ كه‌ شارۆمه‌ندان بتوانن به‌ شێوازی‌ دیموكراتیك‌و ئاگایانه،‌ ئیرادەی سیاسی خۆیان، وەک دەنگ بخه‌نه‌ ناو سه‌ندووقه‌كانی‌ ده‌نگدان‌و بەم‌چەشنە ته‌عبیر له‌ ویست‌و داواكانی‌ خۆیان بكه‌ن.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان سه‌ره‌رای‌ هه‌موو ره‌خنه‌كانی‌ له‌سازوكاری‌ سیستەمی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئێران، هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتووی‌ شوورای شار و گووندەکان، و خوولی سێزدەهەمی سەرۆک کۆماری له‌ ئێران‌دا، به‌ ده‌رفه‌تێكی‌ گونجاو‌ و كه‌م هه‌زینه‌ بۆ كورده‌كان دەقەبلێنێت‌، تا له‌و رێگایه‌وه‌ بتوانن نوێنه‌رانی‌ جێی‌ متمانه‌ی‌ خۆیان ره‌وانه‌ی‌ شوورای شار و گووندەکان بكه‌ن،و هاوکاتیش بە بەشداری فەعال و چالاکانەیان، لە کاندیداتۆرێکی سەرۆک کۆماری پشتیوانی بکەن کە لە بەرنامەی هەڵمەت و ململانی هەلبژاردنەکەدا، بەئاشکرا ئاماژەی بە دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کورد لە کوردستانی رۆژهەڵات کردبێت.

بزووتنەوەی کۆماریخوازان پێوایە، كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ کە خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و له‌سه‌رووی‌ هه‌مووانه‌وه‌ چالاكوانانی‌ سیاسی‌‌، مه‌ده‌نی‌‌، و كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ خەمخۆری پرسی كورد، له‌ گشت ده‌رفه‌تگەلێک كه‌ پێكدێن، لە راستای دارشتنه‌وه‌ی‌ دووباره‌ی‌ داوا‌ و خواسته‌كانی‌ خەڵکی كوردستان،و ئاراستەکردنیان روو لە پارێوراوەکانی سەرۆک کۆماری سوودوەربگرن، و ئه‌و ده‌رفه‌تانە لەپێناو موولزەمکردن و پابەندکردنی سەرۆک کۆماری داهاتوو، بەنیسبەت دابینکردنی ماف و داوا رەواکانی نەتەوەی کورد،و چەسپاندنی‌ داخوازییه‌ سیاسی و گشت رەهەندییەکانی‌ كۆمه‌ڵگای مافخۆراویی‌ كورد، بقۆزنەوە.

بزووتنه‌وه‌ی‌ كۆماریخوازانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ كوردستان، لەژێر تیشکی خوێندنەوە و تێرامانی قوولی واقعی ژیانی سیاسی/ کۆمەڵایەتی خەڵکی کوردستان، وە سەرئەنجام هەڵسەنگاندنی ئاجێندەی سیاسی گشت حیزبەکانی کوردستانی رۆژهەڵات، پێوایە: کە مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی گشت حیزبەکان لە خەباتی سیاسی و چەکداری‌ چەند دەهەی رابردوودا بە ئێستاشیەوە، نەک سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە ئێران بووە، بەڵکوو وەک ئاشکرایە حیزبەکان ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکیان لەخەباتی سیاسی/ چەکداری و ئیعلامی چەند ساڵی رابردوودا، دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی،و دابینکردنی مافەکانی خەڵکی کوردستان لەچوارچێوەی تەواوییەتی عەرزی و ئێرانێکی یەکگرتوو، وە فیدرال و دیمۆکراتیکدا دەستنیشان کردووە. بۆ گشت لایەکیش روون و ئاشکرایە، کە ساغکردنەوەی ئێرانێکی دیمۆکراتیک و فیدرال، چ لە ئێرانی ئێستا و چ لە ئێرانی داهاتوودا، تەنیا کاتێک ئیمکانی چێبوونی لەسەر عەرزی واقیعدا دەبێت، کە سیستەمی سیاسی و دەسەلاتی ئێران، لەبوواری رەوەنگەیی و پراکتیکیەوە، زەمینەی لیبرالیزەبوون و کرانەوەی سیاسی، وە هەروەها خێرایی‌دان بە رەوتی دیمۆکراتیزاسیۆنی پێکهاتەی سیاسی وەڵاتی مووزائیکی ئێرانی، بە مەبەستی بەشداری خەڵک لە دیاریکردنی چارەنووسی گشت رەهەندییاندا، بخوولقێنێ. ئەم حالەتەش بیگوومان کاتێک ئیمکانی دەستەبەربوونی بۆ دەرخسێت، کە ئەکتەر و لایەنگەلی دیمۆکراسیخواز، بەپێچەوانەی ویستی پاوانخوازان و کۆنەپارێزان، رەوتی لیبرالیزەکردن و پرۆسێسی دیمۆکراتیزاسوێنی پێکهاتەی سیاسی ئێران، لەبوواری ئیعلامی، وە کرداری و مشارکەتی دوور و نێزیکەوە، هیدایەت بکەن. واتە لەم گۆڕەپانەدا، مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی حیزبەکان ساغکردنەوەی ئێرانێکی موەحەد و فیدرال و دیمۆکراتیکە، کەوایە ئەرک و

رەساڵەتی لایەنەکانی سیاسی، دەبێ ئۆرگانیزەکردن و هیدایەتی خەڵک بۆ نواندنی قوورسایی هەدەفمەند و شوێندانەریان، لەسەر رەوتی هەڵبژاردەکان بێت، تابەڵکوو بەم هۆیەوە بتوانرێت دروشمی لێکگرێدانی خەباتی شاخ و شار، واریدی فازی کرداری بکردرێت.

لەبیرمان نەچێت کولتوری دیمۆکراسی و سیستەمی هەلبژاردنەکان
لە رۆژهەلاتی ناوەراست بەگشتی، و لە ئێرانی هەنووکەییدا بەتایبەتی، کولتور و سیستەمگەلێکی پێنەگەیشتوو وە ناتەندروستن، هەبۆیەشە دەرئەنجام و دەرهاویشتەی ناتەندروست و دوو لە قاعیدەی بازی هەڵبژادنێکی سالم و دیمۆکراتیکیان لێدەکەویتەوە، وە لەئەنجامدا پێشێلکردنی مافی ئازادی و مشارکەتی سیاسی خەڵکیان، وەک ئاکام لێدەشکێتەوە. بەڵام بەوحالەش هەبوونی ئەم فەقری کولتوری دیمۆکراسی و ناتەندروستی سیستەمی هەلبژاردن لە ئێراندا، بە بایکۆت و لە پەراوێزراگرتنی خەڵک لە سوودوەرگرتن لە دەرفەتی هەلبژاردنەکاندا، نە کولتوری دیمۆکراسی دەوڵەمەند دەکات و نە سوود بە تەندروستکردنی سیستەمی هەڵبژاردنەکان دەگەیەنێت،و نە سوود بە کانالیزەکردنی فەرمی گەلالەی مافەخوازی کورد،و شوێندانەری قوورسایی کەیسی کورد لەسەرئاستی ململانی

Read more...

 

فەرەیدوون سامان

ئێستا لە هەموو کاتێک زیاتر زمانی کوردی لەبەردەم هەرەشەی لەناوچووندایە، چەندان هۆکاری دەرەکی و ناوەخۆش هەن کە هەڕەشە لە زمانەکەمان دەکەن، بۆ هۆکارە دەرەکییەکان ئیتر پێویست بەوە ناکات دووبارە بگەڕێینەوە سەر هەوڵی وڵاتانی نەتەوەی سەردەست لە دژایەتی کردنی زمانی کوردی، بە ھۆی بە سیاسەتکردنی پرسی كەمینەکان لە کوردستاندا وەک پرسگەلی کوردانی  ئێزەدی و کاکەیی و فەیلی و شەبەک...هتد، و ھەوڵدان بۆ پتر لاوازکردنی زمانی کوردی و کەمکردنەوەی کاریگەریی جوگرافیای دانیشتوانانی کورد لە عیراقدا بەتایبەتیش لە ناوچە کوردستانییە کێشە لە سەرەکاندا، پلانێکی کارا ھەیە بۆ ناساندنیان وەک کەمینیەیکی نەتەوەیی جیاواز لە کورد، بۆ ئەم مەبەستەش  حزبی سیاسی ودارایی و پشتگیری سیاسی ناوخۆ و دەرەکی دەکەن، (بەتایبەت لە ھەندێک ناوەندی شۆڤینی لە ناو تورکیا) دا، بە پلان و بەرنامەی تۆکمە کاری جددی بۆ کراوە، بەڵام داخەکە لەوەدایە هۆکارە ناوخۆییەکان خەریکە دەبنە کێشەیەکی چارەسەرنەبوو

Read more...

سەیدرەزاو کوڕە تەمەن 14 ساڵانەکەی لە “خارپێت” لەسێدارە دران.

لە رۆژێکی وەکوو ئەمڕۆدا و لە 15/11/1937دا، “سەید رەزای دێرسیم” لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە کە لەوکاتەدا مستەفا کەماڵ ئاتاتورک سەرۆکایەتیی دەکرد لەسێدارە درا. ئەو تاوانەی کە سەید رەزاو هاوڕێیەکانی پێی تۆمەتبار کرابوون، ئەوە بوو کە دژ بە دەوڵەت ڕاپەڕی بوون و شۆڕشیان کردبوو. دەوڵەتی تورکیا هەروەک چۆن دەوڵەتی عێراق بە مەلا مستەفا بارزانی و پێشمەرگەکانی دەگوت “مخرب”، سەید رەزاو هاوڕێیەکانی بەو بۆنەوە دادگایی کرد. تورکەکان سەید رەزاو 10 هاوڕێی کە یەکیان کوڕە مێرمنداڵە 14 ساڵانەکەی بوو، لەسێدارەدا.

سەید رەزا دێرسیم یەکێک لە سەرکردە هەرە دیارەکانی کوردستان بوو کە پاش شێخ سەعیدی پیران، لە باکووری کوردستان شۆڕشی دژ بە دەوڵەتی تورکەکان راگەیاندبوو. دەوڵەتی تورکیا  هیچ شێوەیەک ئامادە نەبوو هیچکام

Read more...

 

جەلال جەوهەر

روسیاو کورد و جوڵانەوەی سیاسی و چەکداری لە
کوردستان
بۆ سێ سەد ساڵ دەچێ روسیا یەکێکە لە زلھێزەکانی جیھان وناوچەکە، کاریگەری دیاری ھەبووە ( بە باش وبە خراپ) لەو ماوەیەدا لەسەر پرسە گرنگ وچارەنوسەکانی ئاسیا و ئەوروپا بەتایبەت، و لە نێویشیاندا پرسی کورد. رسلان مامیدۆف، کە ئەندامی ئەنجومەنی کاروباری نێودەڵەتیە لە روسیا، و لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی ودەزگاکانی تری روسیا کۆمەک و یارمەتی ئەو ئەنجومەنە ئەکرێ، زۆر بە ڕاشکاوی لە باسێکی خۆیدا بە ناوی ( بعد الخلافە : آفاق العلاقات الروسیە العراقیە، ێ 9 الرێد الاستراتیجی ـ العدد : الخامس عشر، آژار 2019 ) ئەڵێ : ( مۆسکۆ ھەرگیز ستراتیجێکی روون و ئاشکرای نەبوە لە بەرامبەر کورد).
دیارە مۆسکۆ لە هیچ یەکێک لە سەردەمەکانی روسیای قەیسەری، یەکێتی

Read more...

سەرکۆ یونس

وەزیری دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران، بۆ جاری چوارەم دوای سەردانکردنی بەغدا، سەردانی هەولێری پایتەختی کردەوە.
دوور لەڕەهەندە سیاسییەکانی ئەم سەردانە و پەیوەندیە دیبلۆماسییەکانی هەردوولا.
هەرێم و ئێران، لەم بارودۆخەدا دەتوانین بەدووانەیەکی بەیەکەوەگرێدراوی هاوبەش بناسێنین، لەڕووی ئابوری و بازرگانی وگەشتیاری و بوارەکانی تری پەیوەندی کلتوری و فەرهەنگی هتد... .
 
پەیوەندیەئابورییەکانی ئێران وعێراق، لەئاستێکی پێوانەیی زۆر باشدایە، سەرەڕای کاریگەری ڤایرۆسی کۆرۆنا هێشتا قەبارەی بازرگانی نێوان عێراق و ئێران، بەرزترین ڕێژە تۆمار دەکات و ساڵانە زیاتر لە (13) ملیار دۆلارە وبەشی زۆری لەڕێگەی هەر سێ دەروازەی نێودەوڵەتی(حاجی ئۆمەران و باشماخ و پەروێزخان ) و چەندین مەرزی نافەرمییەوە دەکرێت و لەهەندێ سنوری هەردوولا کاری قاچاخی گواستنەوەی کەلوپەل، لەڕێگەی کۆڵبەرییەوە ئەنجامدەدرێت و سەرچاوەی بژێوی بەشێکی زۆری دانیشتوانی سەر سنوری هەردوولایە. بەپێ ی ئامارە نافەرمیەکان، قەبارەی بازرگانی نێوان هەولێرو تاران، ساڵانە نزیکەی (4 بۆ 5) ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت.
ئەم بابەتە، لەکۆبونەوەکانی وەزیری دەرەوەی ئێران و سەرۆکوەزیرانی هەرێمدا،

Read more...

 

هەرمن ئەحمەد
پێشكەوتنی تیژڕۆی تەكنۆلۆژیا، دنیای سۆشیال میدیای فراوانتر كرد و رۆژ بە رۆژ پێشكەوتنی نوێ و خزمەتگوزاریی تازە و گۆڕانكاریی جیاواز لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانی ئەنتەرنێتدا دێتە كایە.
فراوانبوونی ئەم تۆڕانە لەسەر حسابی بەرژەوەندییە باڵاکانی تاک گەشەی سەند، لەسەر حسابی تەناهیی دەروونیی تاك گەشەی كرد، چونكە سۆشیال میدیا بەبێ لە دەرگا دان و بێ پرس و ڕا، خۆی كرد بە بەشێكی گرنگی ژیانی تاكەكان، لێ ئەم تۆڕانە چەندی لایەنی باشیان هەیە، ھەڵبەتە لایەنی خراپیشی گەلێك زۆرن، نەخاسمە كاتێ دەكەوێتە دەست خەڵكانی نێگەتیڤ و خراپەوە.
چونكە سۆشیال میدیا فەزایەكی فراوان و كراوە و بێ سانسۆرە، دیموكراسیەتێكی مەترسیداری تێدایە بۆ كۆمەڵگە نەریتپارێز و داخراوەكان، ئاخر تاکەکانی گۆمەڵگا بە دید و حەز و ئاستی

Read more...

 

سەروەر سەعدوڵڵا

ڕوانگە و دیدی هابرماس بۆ زمان پێڕەوبەندانەیە، دەکرێت بگوترێت سوسێریی و بونیادگەرانەیشە. هەر زوو بە ڕۆشنی دژایەتی خۆی لەگەڵ دژە بونیادگەرەکاندا دەستپێکرد. لە نەزییەی (کردە قسییەکان)ی خۆیدا، لەسەر یاسا و ڕێساکان و ڕێزمانی گفتوگۆ و ڕازیکردن جەختدەکاتەوە. دواتر ڕەخنەی (تام لیوتار)ی به دوای خۆیدا هێنا. لوتار بە شێوەیەکی سەرەکی هاوشێوەی (فۆکۆ، دۆڵۆز)، هەموو جۆرە پێڕەوبەندییەکی زمان ڕەتدەکاتەوە، لێرەیشەوە دەکەونه ژێر ڕکێف و بیروڕاکانی ڤنگشتاینی دووهەمەوە. ڤنگشتاین پێیوابوو زمان بێیاسا و ڕێسایە و وێناکردن و شکڵبەخشین بە زمان، تەواو کارێکی ئەستەمە. وێناکردنی هابرماس، بەجۆرێکە کە گوتار و گفتۆگۆکان دەتوانن ماهیەتی زمان دورستبکەن. لە کاتێکدا لیوتار پێیوابوو، ئەوە بارودۆخی کەسەکانە کە ماهیەتی زمان و جیهان دەخاتەڕوو. لێرەوە دەردەکەوێت کە ماهیەتی زمان و جیهان جێگر نین، ئەمەیش ڕێک بەو جۆرە بوو کە ڤنگشتاینی دووهەم دەربارەی زمان ڕایگەیاندبوو. لێره بە دواوە ڕۆشندەبێتەوە، که ڕوانگەی هابرماس بۆ بە سیستەمکردنی زمان، لەگەڵ لیوتار ناتەبا و دژە. لیوتار بە ئاشکرا دەڵێت:" هابرماس بە ئاشکرا بە دوای بە سیستەمکردنی گەمە زمانەوانییەکانەوەیە." ئەو ڕەخنە دیار و زەقەی کە لیوتار دەربارەی هابرماس هەیبوو، ئەوە بوو کە " هابرماس هەمەچەشنیی و نالێکچوونە زمانییەکان وێران دەکات." لیوتار پێیوابوو گەمە زمانییە زانستییەکان لەگەڵ گەمە زمانییەکانی کۆمەڵگه جیاوازن. لێرەوە بە سادەیی کرۆکی بۆچۆنەکانی هابرماس دەرباەی زمان دەخەمەڕوو: 1.ڕۆنانی زمان بەو جۆرەیە کە سەربەخۆیی و بەرپرسیارێتی پێبەخشیوین. 2. زمان ئامرازێکە بۆ قسەکردن و گفتوگۆ. 3.بۆ توانستی قسەکردن و بەرهەمهێنانی ڕسته، تەنیا بە ڕێزمانی مێشکی مرۆڤ قایلنابێت. 4.تێگەیشتن بەرانبەر بە هەلومەرجە ئامانجدارە زمانییەکان دەوەسێتەوە. 5.گرنگ نییە زمان چی دەڵێت، بەڵکو گرنگە زمان چی دەکات. 6. بە بەرکارهێنانه جۆربەجۆرەکانی زمان ملکەچە. 7. زمان و پەیوەندییەکانی، سەرچاوەی ژیریی و ڕەهایین. 8.مانا دروستکراوەکان پێکهێنەری

Read more...

 

بەرێزان سەرکردایەتی حیزبی دێموکراتی کوردستانی
ئێران!

هەواڵی کۆچی دووایی کەسایەتی تێکۆشەر و پێشمەرگە و ئەندامی سەرکردایەتی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران کاک لوقمان مێهفەر، کە جێگای رێز و خۆشەویستی گشت لایەکمان بوو، بوو بە مایەی خەمباری و دلگرانیمان.

بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەڵاتی کوردستان کۆچی دوایی کاک لوقمان مێهفەر تێکۆشەری دێرین و کەسایەتی خۆشناو و ئەندامی سەرکردایەتی حدکا وەک سیمایەکی ناسراوی سیاسی و نەتەوەیی و شۆرشگێری و یاساناس کە شوێنپەنجەی بە سەر زۆر بابەتی گرنگ و چارەنووسازی مێژووی رۆژهەڵاتی کوردستان و حیزبی دێموکراتەوە دیار و بەرچاوە وەک خەسارێکی گەورە و قەرەبوونەکراوە دەنرخێنێت. بۆیە بە کۆچی ناوەختی گشت لایەکی تووشی شوک و هەژاندن کرد. لەم پەیوەندییەدا بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان سەرەخۆشی لە گەلی کوردی هێژا و تێکۆشەر و سەرکردایەتی حیزیی دێموکراتی کوردستانی ئێران و بنەماڵەی گەورەی دێموکرات و سەرجەم بنەماڵەی تێکۆشەر و کەس و کاری خوالێخۆشبوو و گشت دۆستان ئاراستە دەکات، خۆی بە شەریکی غەم و پەژارەیان دەزانێت. 
هیوادارین هەرچی زووتر ڤایرۆسی نەگریسی کرۆنا بەرۆکی مرۆڤایەتی بەربدات و ژیان و گوزەران بۆ خەڵک ئاسایی ببێتەوە، داواکارین لە هەموو کوردستانیانی ئازیز کە ئەوپەڕی خۆپارێزی و رێنماییەکانی تەندروستی لەبەرچاوبگرن و لە یارمەتی هەژاران و دەستکورتان و خەڵکانی کەم درامەت و نەخۆشەکان درێغی نەکەن. 
لە کۆتایی دا لە خودای گەورە داواکارین، روحی کاک لوقمان مێهفەر ئەو کەسایەتییە ئازادیخواز و وڵاتپارێزە مەزن و خۆشەویستە بە بەهەشتی بەرین شاد بکات و ئەزیزان و هاورێ و هاوسەنگەر و گەلەکەمان لە بەلا و مووسیبەتی عەرزی و ئاسمانی بەدوور رابگرێ.
یادی سەرجەم سوور خەڵاتانی رێگای رزگاری کورد و کوردستان هەرمان و رێگای تێکۆشانیان پڕ رێبوار بێت.

 إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ

دەگەل رێزمان
 بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەڵاتی کوردستان

Read more...

 

عه‌تا قه‌ره‌داغی

کاتی باسی کەسێتی دەکرێت وێنەی مرۆڤ وەکو بوویەکی بەرجەستە خۆی نمایش دەکات، کە دەشێ مەبەست کەسێتی تاکەکەس بێت یان کەسێتی دەستە و گروپ کە ئەمەی دووەمیان لەسەر بنەمای نەتەوەیی یان کۆمەڵایەتی، واتە پێکهاتەی چینایەتی پۆلێن دەکرێت. کەسێتی وەکو تاکەکەس و وەکو دەستەو گروپیش تەنیا بەرهەمی ئەو چرکەساتە نیە کە تیایدا سەیری دەکرێت، بەڵکو بەرهەمی رابردوو پێشخانی بەر لە ئێستایە. ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە کەسێتی لە رووی ئامادەبوون یان ئامادەنەبوونەوە پەیوەستە بە زەمینەی رابردووەوە، کە ئەویش دابەش دەبێت بۆ ریشەی بایۆلۆجی کە مەبەستمان خاسێتە بۆماوەییەکانە، هەروەها بۆ زەمینەی پەروەردەبوون کە ئەویش بریتیە لە یەکەم خانەی کۆمەڵایەتی کە خێزانە، پاشان قوتابخانەو ئەنجا کۆمەڵگا. واتە هەر مرۆڤێک وەکو تاکەکەس وەربگرین، بەرهەمی ئەم بنەمایانەیەو ئەو کەسێتیەی کە بۆی دروستبووەو هەیەتی دەرئەنجام و بەرهەمی ئەو هۆکارو پێشخانانەیە، کە ئەم کەسێتیەش لە دوو رەهەندەوە سەیردەکرێت، یان دەبینرێت کە ئەوش روانگەی سەیرکردنی خودی کەسەکەیە وەکو تاکەکەس و روانین بۆ ئەو تاکەکەسە وەکو بەشێک لە پێکهێنەری دەستەو گروپ کە ئەویش زیاتر لە رووی گشتیەوە وەکو کەسێتی نەتەوەیی یان کەسێتی کۆمەڵایەتی، واتە بوونی تاکەکەس و ئامادەبوونی لەپێکهاتەی دەستەجەمییدا سەیر دەکرێت و لەهەردوو بارەکەشدا پێوانەی

Read more...

 

سەردار عەزیز

ئیدارەی بایدن زیاتر جەخت لەسەر مافەکانی مرۆڤ دەکاتەوە، چونکە ئیدارەی پێشوو هیچ بایەخێکی بەمافی مرۆڤ نەدەدا. ئەمە یەکەم هۆکاری پشت بایەخدانە بەخیتابی مافەکانی مرۆڤ لەلایەن ئەم ئیدارەیەوە، بەڵام پرسەکە هێندە بەسانایی نیە، ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ بەهۆی زاڵی مەسیحییە ئایندارەکانەوە ئازادی ئایینی لەسەرووی هەموو مافەکانی ترەوە دادەنا. بەجۆرێک ئازادی ئایینی بە بنەمای هەموو ئازادییەکانی تر دادەنا، کەسانی وەک مایک پێنس و پۆمپیو، سەر بەگروپە ئایینیە ئیڤانجێلیکەکان بوون، لەناوەوەو دەرەوەی ئەمریکا جەختی زۆریان لەسەر مافی ئایینی دەکردەوە، گروپە ئایینیەکان ئەوەیان دەزانی کەدیموکراسی لەسودیان نیە، بۆیە زیاتر بایەخیان بەدادگاکان دەدا، لەم رێگایەوە لەبەشێکی زۆری دادگاکان کەسی نزیک لەخۆیان دانا، کاتێک بایدن لەکۆنفرانسی میونخ هاواری ئەوەی کرد کەئەمریکا هاتەوە، دەیەوێت هاتنەوەی ئەمریکا، تەنها هاتنەوەی هێز یان ئامادەیی وڵاتێک نەبێت، بەڵکو هەروەها هاتنەوەی بەهاکانیش بێت.

مافەکانی مرۆڤ یەکێکە لە ئەو کۆمەڵە نۆرم و بەهایانەی کە ئەمریکا لەپاش جەنگی جیهانی دووەمەوە وەک جۆرێک لەهێزی نەرم خاوەندارێتی کردەوەو بەکاریبردوە، هەرچەندە رەگی دیاری ئەم دیسکۆرسە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی جیمی کارتەر، کارتەر مافەکانی مرۆڤی هێنایە نێو سیاسەتی دەرەوەی

Read more...

 

سەرهەد شێخە

رۆژھەڵاتی ناوەڕاست پێگەیەکی گرنگ و بەبایەخی ھەیە لەسەر ئاستی جیھان لەڕووی (سیاسی و ئابووری و سەربازی تەنانەت لەڕووی ئاینیش)
ھەر ئەمەش وای کردووە وڵاتانی زلھێز لە ھەوڵ و تەقەلادابن بۆ داگیرکردن یان ھەیمەنە کردن بەسەر وڵاتانی ئەم ناوچەیە.
لەو نێوەندەشدا ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لەدوای جەنگی دووەمی جیھان کەوتە ململانێیەکی قوڵ لەگەڵ یەکێتی سۆڤیەت کە بەشێکی کێشەکانیان لەم ناوچەبوو، سەرئەنجام توانی دەست بەسەر زۆرێک لەوڵاتانی ئەو ناوچەیەدا بگرێت ئەمەش وایکرد کە پلانێکی ستراتیجی دابنێت، کۆمەڵێک ئامانج لەم ناوچەیە دیاری بکات کە لای ئەمریکا ھێڵی سورن ئەوانیش خۆی دەبینێتەوە لە (پاراستنی ئاسایشی ئیسرائیل، کۆنتڕۆڵکردنی سەرچاوەی ووزە، بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر) لەگەڵ چەند ئامانجێکی تر.
دیارترین کێشە و گرفتەکانی ئەم ناوچەیە ململانێی ئەمریکایە لەگەڵ ڕوسیا و چین ئەمە جگە لە کێشەی نێوان ئەمریکا و ئێران، ئەمریکا و چەند وڵاتێکی تر کە وایکردووە ناوچەکە ئارامی و ئاسایش

Read more...


ئازاد ئیبراهیم ئەحمەد

 

سەرەتا دەمەوێت بڵێم: یٔەم نووسینە نووسینێكی تەقلیدی نیە وەك یٔەو نووسینانەی كە لەبارەی گەنجانی یٔەوروپای سەردەمی رۆشنگەری و رێنسانسەوە نووسراون، بەڵام خەونی منە گەنجانی كورد و عیراقیش وەك گەنجانی یٔەوروپی دەستیان هەبێت لە شۆڕشە رۆشنگەرییەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و عیراقدا.

دوای چەندان پێكدادان دینی و شۆڕشی یٔەوروپا و پێكدادانی رۆشنگەرانە و فەندەمێنتاڵیستی یٔەوروپی، دواجار گەنجان بوونە سەرمەشقی سەركەوتنە رۆشنگەری و پێشكەوتنەكانی یٔەوروپا و شۆڕشەكانی یٔەوروپا زۆر یٔاسان و بەجوانی لە سنوورەكانی وڵاتانی یٔەوروپادا خولی دەخوارد و دەگوێزرایەوە بۆ وڵاتانی دیكە.

تەنانەت یٔێستا كە قسە لەسەر شۆڕشی یٔەوروپی و فەرەنسی 1968 دەكرێت، بە شۆرشی بەرەی گەنج و رۆشنبیران و یٔەدیبان ناودەبرێت و دەگوترێت یٔەگەر گەنجان بەشداری كارایان لەو شۆڕشانەدا نەكردایە لە دژی دەسەڵاتی یٔاینی مەسیحی و دادگاكانی پشكنین و زیندانەكان پڕ نەبوونایە لە گەنجانی پڕ خەون و یٔازادیخواز، هەرگیز یٔەو شۆڕشانە بەرهەمیان نەدەبوو، گەنجەكانی فەرەنسای یٔەو دەمە لەسەر سنوورەكانی نێوان فەرەنسا و یٔینگلیز دروشمی "سنووری یٔازادی دەستی پێ كرد"یان هەڵواسی و داوای یٔازادی تەواوی یٔەوروپایان دەكرد لە دەستی

Read more...

 

ڕێباز دارا


پاشەکشە بە پلان و بێدەنگییەکەی ئەمریکا لە ڕۆژھەڵاتی نزیک و ناوەڕاستدا، دەرگا لە بەردەم ھاتنی وڵاتە پڕ لە کارگە و زەبەلاحەکەی چین دەکاتەوە، ھاتنی وڵاتێکی خاوەن سەروەریی سەدان ساڵەی وەکو چین، پێناچێت کاتیی بێت، بەڵکو دەیەوێت لە میوانیکی شەرمن و بازرگانێکی بەتەماحەوە، ببێت بە دۆستێکی ھەمیشەیی لە وڵاتانی ناوچەکەدا، بەجۆرێک دەستبخاتە ژێرخان و سەرخانی ئابورییەکانیانەوە.

ھاتنی چین لە ڕۆژھەڵاتی نزیکەوە بۆ ناوەراست، بە پلان دەبێت و ڕێککەوتنی درێژخایەنی ئابوریی، وەکو کارتێکی بەھێز بەکاردەھێنێت بۆ مانەوەی خۆی، واتە پێچەوانەی ئەمریکا و تاڕادەیەک ڕوسیاش، بواری ئابوریی ھەڵبژاردووە بۆ مانەوە، نەک جەنگ و ململانێی سەربازیی.

بەلاوەنانی بژاردەی سەربازیی لەلایەن چینەوە، دەرگا لەسەر ئەو ڕاستییە دەکاتەوە، ھەموو کات ناتوانرێت بە چەک، داگیرکاریی بەردەوام بێت و ھەژمونی خۆت بەسەر وڵاتێکدا بسەپێنیت.

ساڵانێکە چین لەڕێگەی بازرگانییەوە کاردەکات، بۆ کۆنتڕۆڵکردنی کایەی ئابووریی ئەو وڵاتانەی خاوەنی یەدەگی بێشوماری نەوت و وزەن، واتە لەھەمان کاتدا سودی لە بۆشایی ئابوریی و خراپی گوزەرانیشیان وەرگرتووە.

واژوو کردنی ھەریەک لە ڕێککەوتنی ٢٠ ساڵەی چین و عێراق

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان