دەیڤد رۆمانۆ 

دوو هەفتە پێشتر بینیمان كە چۆن حكومەتی ئەسەد لە رووخان نزیكبووەتەوە. تەقینەوەیەكی خۆكوژی لە باڵەخانەیەكی پڕ لە ئاسایشدا لە دیمەشق توانی وەزیری بەرگری، جێگری وەزیری بەرگری و زاوای بەشار ئەسەد و وەزیری پێشووی بەرگری و بەرپرسی دەزگای هەواڵگری لەنێوببات. چەندینی دیكەشی برینداركرد. هەروەها شەڕەكە گەیشتە هەردوو شاری دیمەشق و حەلەب، كە ئەوەی دووەمیان سەنتەری ئابووری سووریایە و هەردوو شار تاوەكو هەفتەی رابردوو دووربوون لە شەڕ و كوشتار. زۆربەمان چاوەڕێمان نەدەكرد كە ئۆپۆزیسیۆن بتوانێ ئەسەد لە رووخان نزیك بكاتەوە. سووریا وەك لیبیای سەرهەنگ قەزافی نییە كە دەوڵەتێكی بێ سیستەم و خاوەن دەزگای ئەمنی لاوازبێ و هاوڕێی زلهێزی نەبێت. بەڵكو زۆر لە عێراقەكەی سەردەمی سەدام

 ره‌زا شـوان 

یه‌کێک له‌ هه‌ره‌ که‌ڵه‌ناوداره‌کانی جیهان له‌ سه‌ده‌ی بیسته‌مدا ، داهێنه‌ر، ده‌رهێنه‌ر ، وێنه‌کێش، سیناریۆنووس، کاریکاتێرکێش، ئه‌کته‌ری ده‌نگ و شانۆ، ئاماده‌که‌ر و پێشکه‌شکه‌ری به‌رنامه‌ی ته‌له‌فزیۆنی، چیرۆکخوان، فیلمساز، سینه‌ماکار، بیزنزمه‌ن، هونه‌رمه‌ندی مه‌زن و بلیمه‌ت، دانا و له‌ توانا به‌ده‌ر، خاوه‌ن هزر و بیرێکی قووڵ و ئه‌ندێشه‌‌یه‌کی فراوان ، هاوڕێ ی گه‌وره‌ و منداڵان ، داهێنه‌ری چه‌ندین فیلمی کارتۆنی جوڵاوه‌ ـ ئه‌نیمه‌یشن ـ ، خاوه‌ن چه‌ندین شاکاری سینه‌مایی ، خاوه‌ن زۆرترین خه‌ڵاتی ئۆسکار ، واڵت دیزنی یه‌ ( 1901 ــ 1966). گه‌وره‌ و بچووک، به‌ تایبه‌تیش منداڵان، له‌ هه‌موو شوێنێکی ئه‌م جیهانه‌ به‌رینه‌دا ، واڵت دیزنی ده‌ناسن.. هه‌مووشمان چێژمان له‌ سه‌یرکردنی فیلمه‌ کارتۆنه‌ جوڵاوه‌کانی و فیلمه‌ سینه‌ماییه‌ خۆش و گه‌پاوییه‌کانیمان وه‌رگرتووه‌ ..‌

 ولادیمێر ڤان ویڵخنبێرخ

پاش ئەوەی پارتە كوردییەكانی سووریا گەیشتنە رێككەوتن لەسەر پێكهێنانی ئیدارەیەكی هاوبەش و ژمارەیەك شاری كوردییان لە سووریا گرتەدەست، تەحەدای دووەمیان ئەوەیە كە چۆن هەڵسوكەوت لەگەڵ توركیا دەكەن. بەپێی پەیماننامەی ئەدەنە، توركیا مافی ئەوەی هەیە ئەگەر پێویستیكرد كورد لە ناوەوەی سووریاش بۆمباران بكات. بەم دواییانەش سەرۆكوەزیرانی توركیا گوتی دەوڵەتەكەی لە پارتی كرێكارانی كوردستان PKK دەدات، تەنانەت ئەگەر بڕۆنە نێو خاكی سووریاشەوە. بەر لەساڵی 1998، سووریا میوانداریی عەبدوڵڵا ئۆجەلان و PKKی كرد. دوای ئەوەی توركیا كەوتە هەڕەشە لە سووریا، حكومەتی سووریا بڕیاری دەركردنی ئۆجەلانیدا و لە هەمان ساڵدا لە شاری ئەدەنەی توركیادا پەیماننامەیەكی لەگەڵ توركیادا واژۆكرد كە رێگەدەدات توركیا بە قووڵایی پانزدە

 عەبدولڕەحمان سدیق

وێڕای ئەوەی لە زۆر وڵاتی جیهان چەندین بیردۆزی كاركردنیان تاقیكردووەتەوە لە بواری كاری میدیاییدا و ، سەرئەنجام بیردۆزێكیان پەسەندكردووە كە لەگەڵ ئاستی خەڵك و باری سیاسی و كۆمەڵایەتی ئەواندا دەگونجێت، بەڵام ئێمە لەهەرێمی كوردستاندا هێشتا خاوەنی بیردۆزێكی میدیایی تایبەت بەخۆمان نین ، هەر لەبەرئەوەشە خەریكە لەجیاتی ئەوەی میدیا بەشێكبێ لەچارەسەر ، زۆرجار زۆر میدیاكان بوونەتە بەشێك لەگرفت. لە بیردۆزی دەسەڵاتەوە كە بڕیاری دەدا میدیا تەنها لەدەستی دەسەڵاتدابێ، تاوەكو بیردۆزی ئازادی كە قازانجی دارایی و ئازادی رەها داوا دەكات و بۆ بیردۆزی سۆشیالیستی كە داوای دەكرد میدیا تەنها لەدەستی حیزب و چینی كرێكار و پڕۆلیتاریادا بێت، تاوەكو بیردۆزی گەشەپێدانی سەردەمی جیهانی سێ و خەریكبوون بە باسەكانی ناسنامەو

ۆفڕا بێنگیۆ/ هائارێتس

لە ئینگلیسییەوە: مەسعوود مەناف
ئەو گۆڕانکارییانەی کە لەم ساڵانەی دواییدا لە وڵاتانی عەرەبی ڕوییدا، چەخماخەی پێشکەوتنێکی لێڵی تری لە ناوچەیەکی کەمتر ناسراو بەڵام ستراتێژیک لە سێ گۆشەی عێراق، تورکیا و سووریا لێدا. ناوچەیەک کە دەکرێ ناوی "کوردستان"ی لی بنیین. ئاکامی ئاشکرای ئەو گۆڕانکارییانە دەتوانێ ببێ بە هۆی شکڵگرتنی دەوڵەتێکی کوردی بە ویشکایی گرێدراو لە عێراق. دەوڵەتێک کە هەوڵ دەدات داڵانێک بۆ خۆی بکاتەوە تا بگاتە دەریای مەدیترانە. ئەگەر بێت و ئەو هەوڵە سەربگرێ، ئاواتی لەمێژینەی کوردەکان بۆ ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی تا ڕادەیەکی زۆر لە ڕاستی نزیک دەبێتەوە. گەلۆ چەندە مومکینە کە سیناریۆیەکی لەم چەشنە لە ئارادابێ و چ فاکتۆرگەلێک دەتوانێ یارمەتیدەری وەڕاست گەڕانی بێت؟

رووداو- کەرکووک

 دوێنێ پێنج شەممە، ئەحمەد داود ئۆغلو، وەزیری دەرەوەی تورکیا لە سەردانەکەیدا بۆ کەرکووک بارەگای بەرەی تورکمانی بەسەر کردەوە و بۆ ژمارەیەکی بەرچاوی تورکمانەکانی کەرکووک دوا. (رووداو) دەقی قسەکانی وەزیری دەرەوەی تورکیا بۆ تورکمانانی کەرکووک بەبێ دەستکاری بڵاو دەکاتەوە:  دوای 75 ساڵان من وەکو یەکەمین وەزیری دەرەوەی تورکیا دێمە کەرکووک، ئێوە زۆر چاوەڕوانی ئێمە مانەوە بەڵام بەڵێن دەدەم لەوە بەدواوە نەهێڵین ئەوەندە چاوەڕوانمان بمێننەوە. (ئامادەبووان بەیەکەوە دروشمی "داود ئۆغلۆ بەدخێر هاتی"یان دەگووتەوە).  پێش ئەوەی بێمە ئێرە، ئاوازی مامۆستای مەزن عەبدوڵواحید گوزەلی ئۆغلۆ-م گوێداری کرد "چیا وانەی خۆڕاگری لەمن فێربوو، زنجیری پۆڵایین نەیتوانی من ببەستێتەوە بەڵام کەرکووک منی بەستەوە". (ئامادەبووان به گوێبیست بوونی ئەو پارچە شێعرە دروشمی "کەرکووک تورکە و تورک دەمێنێ"یان دەگووتەوە).

ولادیمێر ڤان ویڵخنبێرخ

كوردەكانی سووریا ساڵەهایە لەلایەن حكومەتەكانی سووریاوە سیاسەتی تەعریبی بەزۆریان بەسەردا پیادەكراوە. لەئەنجامی ئەمەشدا زۆر لە زەویوزاری كورد لەلایەن عەرەبەكانەوە داگیركرا و خۆشیان لە ناوچە كوردییەكان دەركران. هاوكات خێزانی عەرەب هێنرانە ناوچە كوردییەكان. كەچی ئێستا هەم عەرەبەكان و هەم كوردە پێشتر دەركراوەكانیش بەرەو ناوچە كوردییەكان هەڵدێن. چونكە خەریكە وردە وردە ناوچە كوردییەكان (وەك كۆبانێ و عەفرین) بكەونە دەست كورد خۆیانەوە. بەهۆی ئەو راستییەوە كە ئەسەد نایەوێ كێشەی لەگەڵ كوردەكاندا هەبێت، هەروەها پارتە كوردییەكانیش خۆیان لە شەڕكردن لەدژی ئەسەد بەدوورگرت، بۆیە زۆربەی ناوچە كوردییەكان بە هێمنی و بێ كێشە مانەوە. لەئەنجامی ئەمەشدا زۆر لە كوردەكان وتەنانەت عەرەبەكانیش پەنایان بۆ

سیاوەش گودەرزی

دەسپێكی شۆڕشی سووریا (بە زۆری عەرەبی سوننە) لە 16 مانگی رابردوودا هەلێكی زێڕینی بۆ كورد رەخساند. كورد لەبەردەم 3 ئەلتەرناتیڤی سەرەكیدا بوو، یەكەم لەگەڵ شۆڕشی عەرەبی سوننە بكەوێ و دوای رووخانی بەشار ئەسەد چی وەبەركەوت، پێی قایل بێت. دووەم بێدەنگ بمێنێ و لە لاوازی حكومەتی بەعسدا هێندێك دەستكەوت لە حكومەتی سووریا بۆ خۆی دەستەبەر بكات (كەمینەی سریانی تائێستا ئەمەیان هەڵبژاردووە). سێیەم، جیاواز لە سەرهەڵدانی عەرەبی سوننە و حكومەتی بەعس، بەبێ ئەوەی پاڵ بە لایەكەوە بدات، بێدەنگ نەمێنێ و بەجیدی كار لەسەر ئەجێندای پرسی خۆی وەك پرسی سەرەكی رۆژئاوای كوردستان بكات.

عەبدولڕەحمان سدیق 

لە سایەی گۆرانكارییە نێودەوڵەتییەكانی دوا ساڵەكانی سەدەی رابردوودا، لەپاڵ هەژموونی سیاسیی و كولتووری و ئابووری پرۆسەی بەجیهانیكردندا، هەندێك لە بنەما كولتوورییەكانی زۆر لەگەلان كەوتنە بەر هەڕەشەی فەوتان و كاڵبوونەوە ، كە یەكێك لەو بنەمایانەش زمانی نەتەوەیی گەلان بوو. بۆیە لەبەرامبەر تیژڕەوی هەژموونی زمانی ئینگلیزیدا زۆر لە دەوڵەتەكان كەوتنەخۆ و پڕۆژە یاسای پاراستنی زمانی نەتەوەییان پێشكەشی پەرلەمانی وڵاتەكانیان كرد ، پەرلەمانەكانیشیان پەسەندیان كردن. بۆ نموونە : وڵاتێكی گەورەی وەك فەرەنسا یاسای پاراستنی زمانی فەرەنسی لەساڵی 1988وە پەسەندكردووەو، رێوشوێنی تووندیشی گرتووەتەبەر بۆ پاراستنی زمانی نەتەوەییان لەبەرامبەر هەژموونی زمانی ئینگلیزی و زمانە زیندووەكانی دیكەی جیهاندا. دەوڵەتی میرنشینی ئیماراتی یەكگرتوو لەساڵی 2006وە

جەنگیز چاندار/ ڕادیکاڵ

لە تورکیەوە: ئەنوەر ‌حەسەن‌پوور 

دوابەدوای لێدوانە پڕ لە کێشەکانی سەرۆک وەزیر ئەردۆغان سەبارەت بە پێشکەوتنەکانی سوریا کە یەک بە دوای یەک دا دران، دوێنێش وەزیری کار و باری دەرەوە، ئەحمەد داوود ئۆغڵوو لێدوانی دا. داوود ئۆغڵوو بەشداری پرۆگرامی کاناڵێکی تی ڤی بوو و سەبارەت بەو بانگەشانەی دەنگە دەنگی ساز بوونی کوردستانێ دووهەم، یان ڕۆژئاوای کوردستان یان کوردستانی گەورەیان لە بن گوێی تورکیا ساز کردووە، لێدوانی داو ڕایگەیاند کە ئەو کەش و هەوایە زیاتر جم و جۆڵێکی ڕەوانی و نەفسیە. بە پێی لێدوانەکانی داوود ئۆغڵوو " لە باکووری سوریا بۆی نیە دەوڵەتێکی کوردی بنیاد بنرێ لە بەر ئەوەی لە سوریا ژماری کوردەکان ئەوندە نیە کە بتوانن دەوڵەتێکی کوردی بنیاد بنێن."