^{بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، به‌بۆنه‌ی جێژنی لەدایکبوونی عیسای مەسیح و نوێبوونەوەی ساڵ،و دەستپێکی سالی تازەی ۲۰۲٤ی زایینی، پر بەدڵ پیرۆزبایی ئاراسته‌ی خەڵکی کوردستان و گشت مه‌سیحیانی کورد و سەرجەم پەیرەوانی ئاینی پێروزی مەسیحییەت، لە گشت جیهان دا دەکات. و هیوادارە ساڵی تازە، ساڵی ئاشتی، ئاسایش و پێکەوەژیانی بەئاشتی بێت بۆ گشت خەڵکی کوردستان ، ناوچەکە و جیهان. هەروەها ساڵی تازەی ۲۰۲٤ ساڵی تەبایی و سەرکەوتنی سیاسەتی تەعاموول و لێکتێگەیشتنی گشتگیرانە بێت، بەسەر ناتەبایی و سیاسەتی شەرانخوازی و تەقابووڵگەرایانە لە گشت کوردستان و جیهان، بەتایبەتی لە رۆژهەلاتی کوردستان دا کە پێویستی بە
یەکگوتاری و دیالۆگی ناوماڵی کوردە .}

^{وەک بزووتنەوەی کۆماریخوازان: ئاواتە خوازین و لە بەرزەناوی بێ هاوتا داواکارین کە لە ساڵی۲۰۲٤ دا، ئاشتی و ئارامی بەسەر کۆمەلگای مرۆڤایەتی،و بە تایبەت بەسەر ناوچە و ئێران و}

^{فردەوس هاشمی}

^{نووڕستن جنسیەتی وە مرووڤەیل و دوچەوەکی لە بەین ژن و پیا لە زۆرم فەرهەنگەیل بۊە و هەس. هەرسەی ئێ نووڕگەیلە لە نیشتمانەیل نووخواز تا ئاست بانێگ لاچینە و سیستمەیل ڕوونتر و پێشتگر ماف بەرایبەر وەڕێ‌بەر نیشتمانەیل فرەێگن، ئەمان لە نیشتمانەیل لەوای ئێران جارێ شوون پاێان بتەوە و وەهاسانی نیەلاچن. ڕاسیەت یەسە ک هەنای داتەکێگ یاگەر یەێ نووڕگەی فەرهەنگی دژ وە مرووڤ بوودن، هەم خەسارێ ئڕای ژنە و هەمیش پیا، تەنانەت ئەر ڕواڵەتێ دژ وە یەێ جنسیەت بوودن. چەن میناک لە نووڕگەیل دژ وە ژن لە دریژای ئێ نۊسمانە تیەن و خەسارێان وە پیا شیەو بوودن.}

^{٭ پەروەردە کردن مناڵ (ئەرک تایبەت ژن)}

^{مرووڤ چ پیا بوودن و چ ژن، گرنگترین بەرەی ژیانێ ک ساڵەیل سەرەتایی ژیانێە و بەش فرەێگ لە کەسایەتی و نووڕگەێ سازیەێد تەنیا پەیوەندی وەگەرد داڵگێا دێرێدن؛ سە دیاریە ئەر ئێ داڵگە ژنێگ بوودن ک لە چالاکی لە پەلەیل جوورایجوور کوومڵایەتی، ڕامیاری، فەرهەنگی و… بێ‌بەش بۊە و ئاگاداری بانێگ لەێ باوەتە نەێرێد، نیەتۊەنێد مرووڤەیل ئازا و زاناێگ لەلێان دەربارێد و گشت کوومڵگە وە داشتن ئێجوور داڵگەیلێگا تۊش گیچەڵ تیەێد (چشتێ ک لە کوومڵگەی}

^{هاونیشتمانە بەرێزەکان
خەڵکی بە شەرف و مافخوازی کوردستان
رۆژی ٢٦ی سەرماوەز، ۷۸ سال بەسەر دەستبەسەرداگرتنی دوایین مۆڵگەی رێژیمی داگیرکەر ئێران لە مەهاباد و هەڵکردن و شەکاوەراگرتنی ئاڵای کوردستان وەک رەمزی سەرکەوتن لەلایەن پۆلێک لە لاوانی وڵات پارێز وکوردپەرەوەر و سەرەنجام دەستخستنی سەروەری سیاسی نەتەوەییمان، لە شکلی کۆماری کوردستان‌دا، تێپەڕ دەبێ. لە ماوەیەی ئەم ۷۸ساڵەدا و بگرە دوابەدوای نەمانی کۆماری کوردستان ( کە لە حەوزەی تەعاموولاتی سیاسی و دیپلۆماتیکدا، وەک حکومەتێکی دفاکتۆ و سەروەریسازی قۆناغی رزگاری نەتەوەیاتیمان ئەرک و رۆڵی دەسەڵاتداریەتی سیاسی/نەتەوەیی دەگێرا )، مێژوویی ژیان و مەکۆی حەوانەوە و بەردەوامی و بەرقەراری کۆمار، هاورێ دەگەڵ رەمز و هێماکانی وەک ( سرود و ئاڵا)، تووشی ژیانی خەباتی ژێرزەوینی و نەهێنیکاری دەبن، عەمەلەن لە دونیای واقیع را بەرەو عالەمی زەین و رەوتی خەباتی نەهێنکاری دەرباز دەبن. بەواتەیەکی دیکە دەتوانرێ بگووترێ لەمەڕ بەردەوامی خەبات و هەبوونی ئیرادەیەکی بەرز و بەهێزی نەتەوەیی لەپێناو دەستخستنی سەروەری سیاسی و نەتەوەیی‌دا، کۆمار لە عالەمی زەین و هەست و خەیاڵدا نەک نەڕووخاو، بەڵکوو زیندوو و بەرقەرار ماوەتەوە، و دیاردەی نەمانی کۆمار لەسەر عەرزی واقیع‌دا، دەبێ وەک پاشەکشەیەکی تاکتیکی، و نەک ئیستراتێژیکی بێتە نرخاندن. هەر بۆیەشە ئامانجی راستەقینەی گشت خەباتکارانی پرۆسێسی خەباتی سەروەریسازی ۷۸ساڵەی دوای پاشەکشەی تاکتیکی کۆمار، هەوڵ و تێکۆشانی نەپساوە لەپێناو دووبارە ساغکردنەوە و دامەزراندنەوەی کۆمار لە شکلی موومکین و هەنووکەیی خۆیدا بووە.
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان دەگەڵ بەرز و پیرۆز راگرتنی رۆژی مێژوویی ٢٦ی سەرماوەز، ئەم رۆژە لە خەڵکی کوردستان و گشت حیزب و لایەنەکان پیرۆز دەکات،و هیواخوازە بەزوویی نەتەوەکەمان}

^{د. ساماڵ مانیی}

^{هینری کیسینجەر سەد ساڵ ژیا، ئەو پیاوە سیاسیکار و دیپلۆماتەی کاریگەریی نەک تەنها لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا هەبوو بەڵکوو کاریگەرییەکانی لە شەری ڤیتنام و چین و جەنگی سارد دیارتر بوو.
ئەم بەرەبەیانە هەواڵی مردنی لە تەمەنی سەد ساڵیدا لە 'بی بی سی' بڵاوکرایەوە، هەواڵەکەی گەڕاندمیەوە بۆ سەردەمی سیاسەتکردنم لە کۆتایی حەفتاکان و دەیەی هەشتاکاندا و ئەویش وا بووە بە مێژوویەکی دوور. .
کتێبەکانی لە بواری سیاسەتدا بە خێرایی وەردەگێڕرانە سەر زمانی عەرەبی و فارسی لە ناو زمانەکانیتردا لەبەر کەسایەتی و کاریگەرییەکانی کیسینجەر خۆی لە سیاسەت و شەر و پەیوەندییە نیودەوڵەتیەکان و ئیشە دیپلۆماتیەکانی}

^{ئاماده‌ كردن و وه‌رگێڕانی : حه‌سه‌نی قازی}

^{به‌ڕێز ئه‌میرعه‌لی لاهروودی سه‌دری فیرقه‌ی دێمۆكراتی ئازه‌ربایجان له‌ كتێبی بیره‌وه‌رییه‌كانیدا : " یاد مانده‌ها و ملاحظه‌ها" (نشر فرقه‌ دمكرات آذربایجان) كه‌ له‌ ساڵی ٢٠٠٧ دا له‌ بكۆ به‌ زمانی فارسی بڵاو بووه‌ته‌وه‌ له‌ لاپه‌ڕه‌ی ٣٣٥، ٣٣٦ و ٣٣٧ی دا كۆپی سێ نامه‌ی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌دی بڵاو كردووه‌ته‌وه‌ كه‌ بۆ میرجه‌عفه‌ر باقرۆف نووسراون. ئه‌ونامانه‌‌ به‌ زمانی تركی ئازه‌ربایجانی و به‌ ده‌ستخه‌تی جیاواز نووسراون. ته‌نێ نامه‌ی یه‌كه‌م له‌ سه‌ركاغه‌زی فۆرمی 'وزاره‌ت هیزی كوردوستان' نووسراوه‌ و تاریخی پێوه‌یه‌.له‌ هه‌رسێك نامه‌كان دا ئیمزای پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د به‌ به‌راورد كردن له‌ گه‌ڵ سه‌رچاوه‌ی دیكه‌ دا به‌ جوانی ده‌ناسرێته‌وه و چ گومانێك له‌ ڕه‌سه‌ن بوونیدا نییه‌‌. ئه‌و به‌ڵگانه‌‌ یه‌كه‌م جاره‌ بڵاو ده‌كرێنه‌وه‌.
به‌ داخه‌وه‌ له‌ كتێبی به‌ڕێز لاهروودی دا ئه‌و نامانه‌ به‌ وردی و به‌ سه‌رنجه‌وه‌ وه‌رنه‌گێڕدراونه‌ سه‌ر زمانی فارسی.
له‌ نێوه‌رۆكی نامه‌ی دوویه‌م ڕا ده‌رده‌كه‌وێ كه‌ له‌ دوای}

^{نوسەر: د.لوقمان قەنبەری دکتۆرا لە زانستە سیاسییەکان
خۆپەرستی ئایینی و بیروباوەڕی ئایینی یەکێکە لە هۆکارە سەرەکییەکانی بڵاوبوونەوەی توندوتیژی و تیرۆر لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەم ناوچەیەی کردووە بە هەستیارترین گۆڕەپانی ڕووبەڕووبوونەوەی ئایینی و ئایدیۆلۆژی. ئەمەش لە توندوتیژی ئایینی و شەڕی تائیفی لە عێراق، ئەفغانستان، پاکستان، سوریا، یەمەن، لوبنان و فەلەستین دەبینرێت. لە بنەڕەتدا توندوتیژی ئایینی بەهۆی ئەوپەڕی پێشوەختەیی بەرامبەر بە بیروباوەڕ و ئایینێکی دیاریکراوەوە دروست دەبێت. پێشوەختەی ئایینی وا لە شوێنکەوتوانی ئەو مەزهەبە ئایینییە دەکات کە بەهای ڕەها و ڕاستی تایبەت بە ئایینەکەیان ببینن و ئایینەکانی دیکە بە چەواشەکار و لادان بزانن. ئەگەر ئەم پێشوەختە زانینە ببێتە هۆی بەدەستهێنانی دەسەڵاتی یەکێک لەو گروپانە، ئەوا هێرش دەکرێتە سەر گروپ و ئایینەکانی تر و لە ئەنجامدا توندوتیژی ئایینی بڵاودەبێتەوە. لەم ڕووەوە هۆرۆڤیتز (1985) و کۆنر (1994) پێیان وایە ململانێی نەتەوەیی گەورەترین کێشەی سیاسی ساڵانی}

کیوومەرس رەزایی

^{هەر ئێواران گوونیێگ کوتا لە کووڵ و رۊەو قەورسان بۊ. ڕیچه‌رمێ قووخن، وەرەنپووز ،کوناێ کوچگ چەوێ ک چەویل قیچ لنگ وە لنگێ داشت ئەولێ ڕیشێ گەڕ گولێگا، پووس دەس و دەمچەو و پووق ملێ هزار لووچ داشت. چمانێ لە زگ داڵگ هە وە ئێ شێوە پێابۊد.}

^{ئەوانەگ لە زۊا ناسینەێ هناێ باسێ بۊ گشتێ وتیان ک هە لە منالیا هە وە ئێ شیوە دیمنەسەێ یەسە ئیمە پیر بۊمنەو و یەۊ هەر ئەوەسە ک هەس ،پیر و جوان یە قسیەێان بۊ ،کلێگیل دەسێ لە جەور کار بۊ یا کار خودا گۊڕیاۊن و وەرەو دەیشت لەشێ چەفتەو بۊن، هناێ ڕێ کرد جوور کوور لەپ وەشان و تەلەپا کوتا.}

^{گونێەگەێ دەسێ ئەگەر بگووشیایدەێ دەم مار قەێێ کرد لە بوو زفرو چرک ئەو قەرە ملێ جەڕەو داۊد ک ئەگەر دەسە لێ وڵ بکردیاید وە بەن نا دیاری دووپات و هووکاری دەرێ بەسیاۊدوو واز نەۊاد .}

^{ئێ هات و چێن هەر ئێواران ک لە سەر قەرار خاسێگ بۊ ،بۊدە نیشانەێ پرسێاری گەوراێگ ک نە لە ناو زێنم جیێەو بۊ و نە ملم بەڕەست هەڵگردنێ داشت. لە وت و وێژ ئەول خوەما شەکەت بۊم ،ئڕاێ فامین باێەس خەتەر کرد یا فکر مەکە و ئڕا مەۊش یا ئەگەر وەتید بایس ئڕاێ گرتن جواوێ دڵ نا لە دلیا. یەێ ڕووژ برێار خوەم گردم .}

^{– مەرگ یەێدەفەو شیوەن یەێ دەف ،لەشوونێ چم .}

^{گوڕگورجەو بۊم و وسام تا سەر قەرار هەمۊشەێ ،هات و جوور جاران رۊ نا لە هناز قەورسان دۊرێ نزیکێ کردم و کەفتمەو شوونێ هە یەگێ ڕەسیمە نزیک قەورسان پاڕکە خسەم ،لەرز دنیا ڕشیا لە گیانم ،کەردە پەشیمان بۊم ،چماێ نەزانسم ئڕاێ کوورە}