فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

nokya amano66

 

“بان کی مۆن” سەرۆکی گشتیی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاندووە، حکوومەت و وڵاتی سووریا لە بەرەبەری رووخان دایە و کارەسات و قەیرانەکانی ئەو وڵاتە رۆژ لەگەڵ رۆژ لە پەرەسەندن دان. 

سەرۆکی رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەوەشی خستووەتەڕوو، سووریا لە پێنجەمین ساڵی شەڕ دایە و قەیرانەکانی لە قووڵتر بوونەوە دان و هەتا ئێستە زیاتر لە 220 هەزار کەس لەو وڵاتە کوژراون. 

ئەو لێپرسراوە ئاشکراشی کردووە هەتا ئێستث نزیک بە نیوەی حەشیمەتی ئەو وڵاتە ئاوارە بوون و خەڵکی ئەو وڵاتە ئێستثش لەژێر رهێڵەی تۆپ و خومپارە دان و هیچ مافێکیان نییە. 

بان کی مۆن بە هەواڵدەریی رویتەرزی گوتووە، میرات و ئاسەوارە فەرهەنگییەکانی سووریا لەناو چوون و بەم نزیکانەش بە یەکجاری وڵاتی سووریا دەڕووخێ و حکوومەتەکەی لەناو دەچێت. 

ماوەیەک لەمەوبەر لە جنێڤی سویس کۆبوونەوەیەک بۆ دۆخی سووریا پێکهات و بڕیارنامەیەکیش تێیدا پەسەند کرا کە دواتر هەر دوو وڵاتی چین و رووسیا ڤێتویان کردەوە. 

لە ماوەی چەند مانگی رابردوودا نوێنەری رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لەگەڵ بەشار ئەسەد چاوپێکەوتنی کردبوو کە دواتر شارەزایانی سیاسی ئەو دانیشتنەیان بە بێ ئەنجام لەقەڵەم دا.

2/7/2015

hibadi u david oxlu

 

سەرۆكوەزیرانی عێراق پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ  ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆكوەزیرانی كاربەڕێكەر توركیا ئەنجامدەدات.

نووسینگەی سەرۆكوەزیرانی عێراق بڵاویكردەوە، كە رۆژی پێنجشەممە 2ی تەمموزی 2015، حەیدەر عەبادی سەرۆكوەزیرانی عێراق، پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ ئەحمەد داودئۆغڵو، كە بڕیارە بەم نزیكانە بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێ رابسپێردرێت، ئەنجامداوە.

عەبادی و داودئۆغڵو باسی پەیوەندییە دووقۆڵییەكانی نێوان هەردوو وڵات و پرسە ئەمنییەكان و سەركەوتنی هێزە ئەمنییەكانی عێراق بەسەر چەكدارانی داعشدا كردووە. سەرۆكوەزیرانی عێراق جگە لە پیرۆزباییكردن لە داودئۆغڵو بەبۆنەی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانییەوە، هیوای سەركەوتنی بۆ داودئۆغڵو خواستووە لە پێكهێنانی حكومەتی نوێی توركیادا.

عەبادی ئاماژەی بە پاراستنی سنووری نێوان هەردوو وڵات و داوای رێگەگرتنی لە پەڕینەوەی چەكدارانی داعش لە داودئۆغڵو كردووە و رایگەیاندووە " كردەوەكانی داعش لە سووریا لە برەودان، بە ناكۆییە تائیفییەكان كاردانەوەی خراپی لە سەر عێراق و توركیا كۆی ناوچەكە دەبێت و، هێزە عێراقییەكان سوورن لەسەر سەركەوتن و ئازادكردنی رومادی و موسڵ و تەواوی عێراق".

بەپێی بەیاننامەكە، ئەحمەد داودئۆغڵو سوپاسی عەبادی كردووە، هاوكات ئاماژەی بە ئامادەیی وڵاتەکەی بۆ هاریكاریكردنی عێراق لە سەرجەم بوارەكان كردووە، بەتایبەتی لە دژایەتی داعش لە بواری ئەمنی و ئاڵوگۆڕی زانیاری هەواڵگری. هەروەها ئاماژەی بەوەش داوە كە دوای پێكهێنانی حكومەت سەردانی عێراق دەكات بۆ پتەوكردنی پەیوەندی نێوان هەردوو وڵات.

بەپێی بەیاننامەكە، ئەحمەد داودئۆغڵو سوپاسی عەبادی كردووە، هاوكات ئاماژەی بە ئامادەیی وڵاتەکەی بۆ هاریكاریكردنی عێراق لە سەرجەم بوارەكان كردووە، بەتایبەتی لە دژایەتی داعش لە بواری ئەمنی و ئاڵوگۆڕی زانیاری هەواڵگری. هەروەها ئاماژەی بەوەش داوە كە دوای پێكهێنانی حكومەت سەردانی عێراق دەكات بۆ پتەوكردنی پەیوەندی نێوان هەردوو وڵات.

2/7/2015

amano22

 

ھاوكات لەگەڵ بەردەوامیی گفتوگۆ ئەتۆمییەكانی نێوان ئێران و وڵاتانی پينج كۆ یەك لە ڤیەننا ئەمڕۆ پێنجشەممە “یوكیا ئامانۆ” بەڕێوەبەری ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆمی گەیشتە تاران.

 

 ئامانۆ لە یەكەم دانیشتنیدا لەگەڵ “عەلی شەمخانی” بەرپرسی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی ئێران كۆبووەوە.

 

بڕیارە ئەمڕۆش لەگەڵ حەسەن رۆحانی سەركۆماری ئێران كۆ ببێتەوە.

 

ئەمڕۆ رۆژنامەی واشنتۆن پۆست نووسیویەتی كە وڵاتانی پێنج كۆ یەك دەیانەوێ رۆڵی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆمی بەھێزتر بكەن، بۆ ئەوەی رێكاری چاودێری كردن و پشكنینی ناوەندە ئەتۆمییەكانی ئێران تاوتوێ بكات.

 

پێش چوونی ئامانۆ بۆ تاران عەلی خامنەیی رێبەری كۆماری ئیسلامیی ئێران پشكنینی ناوەندە ئەتۆمییەكانی ئێرانی بەھێلی سوور دانابوو.

 

لەگەڵ ئەوەش بەرلە گەیشتنی بەڕێوەبەری ئاژانسی وزەی ئەتۆمی بۆ ئێران نوێنەرانی فەرەنسا و ئەمەریكا مەرجی رێكکەوتنیان بە دەستراگەیشتن بەو شوێنانە دانابوو كە ئەوان داوای دەكەن.

 

ھەربۆیەش ھەندێك لێكۆڵەر و چاودێری سیاسی لە راپۆرتەكەی واشنتۆن پۆستدا بە سەردانەكەی ئەمڕۆی “ئامانۆ” بۆ تاران گەشبین نین، چونكە ئەو بۆ ئەركێك راسپێردراوە، كە لەلای دەسەڵاتدارانی ئێران ھێڵی سوورە.

 

بڕیاربوو 30-ی حوزەیران دوا وادەی دانیشتنەكانی ئێران و وڵاتانی پێنج كۆیەك بێت، بەڵام ئەو وادەیە بۆ حەفتەیەك درێژ كرایەوە و ھەتا یەكشەممەی داھاتوو وڵاتانی رۆژئاوا لەگەڵ ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆمی دەبێ ئێران رازی بكەن، كە دەرگاكانی ناوەندی ئەتۆمی “فۆردۆ”، “ئەراك” و “نەتەنز” بەرەوڕووی چاودێراندا بكاتەوە، بۆ ئەوەی لە ڤییەن بتوانن بگەنە ئەنجام.

2/7/2015

musl naw sharr

 

بەهۆی نەبوونی پێداویستی پزیشکی و کەمی چارەسەر، داعش بریندارە قورسەکانی بۆ چارەسەر دەگوازێتەوە سووریا و ئەندامێکی باڵای بزووتنەوەی ئەفسەرانی رزگاریخوازیش ئاماژە بەوەدەکات، داعش مەترسییەکی گەورەی لەکەمی پێداویستی پزیشکی هەیە و توانای چارەسەرکردنیشی نییە.

محەمەد بەعاج، ئەندامی ئەنجوومەنی باڵای  بزووتنەوەی ئەفسەرانی رزگاریخواز رایگەیاند:" بەهۆی نەبوونی ئامێری باشی پزیشکی و کەمبوونەوەی پێداویستییە پزیشکییەکان، بەتایبەتی کەمبوونەوەی چارەسەری پزیشکی لەنەخۆشخانەکانی شاری موسڵ، داعشی خستۆتە مەترسییەکی گەورەوەو هاوکات دانیشتوانی ئەو شارەش بەدەست کەمی خزمەتگوزاری پزیشکییەوە دەناڵێنن".

محەمەد بەعاج گوتیشی :" بەهۆی زۆری بریندارەکانی چەکدارانی داعش و وەرگرتنی چارەسەری لەوشارە، رۆژبە رۆژ پێداویستییە پزیشکییەکان لەموسڵ کەمدەبنەوە و هاوکات نەخۆشخانەکانیش کێشەی نەبوونی دەرمانیان هەیە و دانیشتوانی موسڵیش بەدەست کەمی چارەسەر دەناڵینن وداعشیش توانای دابینکردنی ئەو پێداویستیانەی نییە".

بەگوتەی بەعاج، داعش چەکدارە بریندارە قورسەکانی بۆ ناوچەکانی ژێر دەسەلاتی خۆی لە سووریا دەگوازێتەوە بۆ چارەسەرکردنیان ئەوەش لەبەر کەمی چارەسەر و نەبوونی خزمەتگوزاری تەندرووستی دەگەڕێتەوە لەموسڵ وداعش مەترسییەکی گەورەی رووبەرووبۆتەوە لەو رووەوە.

1/7/2015

ye66

 

 

وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤ له‌ ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی خۆیدا، كاریگه‌ری تیرۆر له‌سه‌ر مافی مرۆڤ بۆ ساڵی 2014 به‌ ژماره‌ ئاشكرا ده‌كات. هه‌روه‌ها ژماره‌ی هه‌موو ئه‌و ئاواره‌ و پاشماوانه‌ی شه‌ڕ، به‌ خاوه‌ن ناسنامه‌ و بێ ناسنامه‌كانیشه‌وه‌.

له‌ ڕاپۆرته‌كه‌دا هاتووه‌، ژماره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌ماوه‌ ساڵی 2014دا له‌ عێراق جگه‌ له‌ (نه‌ینه‌وا، سه‌ڵاحه‌دین، ئه‌نبار و شاره‌كانی كوردستان)دا به‌هۆی شه‌ڕه‌كانی ناو عێرا و دواییش شه‌ڕی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له‌ عێراق و شام (داعش)ه‌وه‌ كوژراون، ژماره‌یان 4722كوژراون 1458 له‌وانه‌ خاوه‌ن ناسنامه‌ن و 1965 كه‌سیان بێ ناسنامه‌ن، هه‌روه‌ها 28575 كه‌س بریندارن.

هه‌روه‌ها باس له‌ ژماره‌ی ڕاگه‌یاندكاره‌ كوژراوه‌كان كراوه‌، كه‌ له‌ماوه‌ی ساڵی ڕابردوودا 14 ڕاگه‌یاندكار كوژراون.

له‌ ڕاپۆرته‌كه‌دا ژماره‌ی ونبووان له‌ 10-6-2014ه‌وه‌ تا ئێسته‌ 2801 كه‌سن.

به‌پێی راپۆرتێكی وه‌زاره‌تی كۆچ و كۆچبه‌رانیش، ژماره‌ی ئه‌و خێزانانه‌ی له‌ماوه‌ ساڵی ڕابردوودا ئاواره‌بوون 493990خێزانن، كه‌ زۆربه‌یان خه‌ڵكی نه‌ینه‌وان.

1/7/2015

lenden

 

مسوڵـمانێکی بەریتانیا، خۆی بۆ پۆستی پارێزگاری ـشاری لەندەنی پایتەختی بەریتانیا کادیددەکات و پێیوایە مسوڵمانێتی و ناسنامە بەریتانییەکەی هیچ دژبەرییەکان نییە.


سەدیق خان، مسوڵمانێکی بەریتانیی بە رەگەز پاکستانییە و ئەندامی پارتی کرێکارانی بەریتانیایە، ئەو یەکێکە لە رکابەرەکانی بەدەستهێنانی پۆستی پارێزگاری لەندەن.


سەدیق خان بە میدیاکانی راگەیاندووە، کە ئایینەکەی هیچ بەربەست نییە لە ژیانی سیاسی ئەودا و خۆی ”هیچ دژبەرییەک لە نێوان مسوڵمانێتی و بەریتایبوون نابینێت“.


ئەو مسوڵمانە، کە یەکەم سموڵمان بوو چووە ئەنجوومەنی وەزیرانی بەریتانیا و لە کابینەی گۆردن بڕاون، سەرۆک وەزیرانی پـێشووتری بەریتانیا،


وەزیری گواستنەوە بوو، رایگەیاندووە، کە ”لەندەن یەکێکە لە شارە گرنگە نائیسلامییەکانی جیهان و هەر هاووڵاتییەکی  بەریتانییاش دەتوانێ پۆستێکی باڵای ئەو شارە وەربگرێت“.

1/7/2015

lenden

 

مسوڵـمانێکی بەریتانیا، خۆی بۆ پۆستی پارێزگاری ـشاری لەندەنی پایتەختی بەریتانیا کادیددەکات و پێیوایە مسوڵمانێتی و ناسنامە بەریتانییەکەی هیچ دژبەرییەکان نییە.


سەدیق خان، مسوڵمانێکی بەریتانیی بە رەگەز پاکستانییە و ئەندامی پارتی کرێکارانی بەریتانیایە، ئەو یەکێکە لە رکابەرەکانی بەدەستهێنانی پۆستی پارێزگاری لەندەن.


سەدیق خان بە میدیاکانی راگەیاندووە، کە ئایینەکەی هیچ بەربەست نییە لە ژیانی سیاسی ئەودا و خۆی ”هیچ دژبەرییەک لە نێوان مسوڵمانێتی و بەریتایبوون نابینێت“.


ئەو مسوڵمانە، کە یەکەم سموڵمان بوو چووە ئەنجوومەنی وەزیرانی بەریتانیا و لە کابینەی گۆردن بڕاون، سەرۆک وەزیرانی پـێشووتری بەریتانیا،


وەزیری گواستنەوە بوو، رایگەیاندووە، کە ”لەندەن یەکێکە لە شارە گرنگە نائیسلامییەکانی جیهان و هەر هاووڵاتییەکی  بەریتانییاش دەتوانێ پۆستێکی باڵای ئەو شارە وەربگرێت“.

1/7/2015

yemen

 

حوسییەکانی یەمەن رایانگەیاندووە، کۆمەڵێک چەکدار هێرشیانکردە سەر زیندانێکی پارێزگای تەعز و نزیکەی 1200 زیندانیی ئازادکراون، کە بەشێکی زۆریان پێشتر ئەندام و چەکداری قاعیدە بوون.

ئاژانسی سەبەءی فەرمیی یەمەنی، کە ئێستا چەکدارانی حوسی دەستیان بەسەردا گرتووە، بڵاویکردووەتەوە، کە کۆمەڵێک چەکداری لایەنگری قاعیدە هێرشیانکردە سەر زیندانی تەعز.

ئاژانسەکە لە زاری سەرچاوە ئەمنییەکانی پارێزگاکە بڵاویکردووەتەوە، کە دوای دەستبەسەرداگرتنی زیندانی ناوەندیی تەعز، چەکدارەکان 1200 زیندانیی ترسناکیان ئازادکردووە.

بەڵام سەرچاوە ئەمنیی و شایەتحاڵەکان بە BBCیان راگەیاندووە، کە زیندانەکە بەهۆی بۆردوومانی حوسییەکان رووخێنراوە و زیندانییەکان هەڵاتوون.

لیژنەکانی بەرگری میللیش باسیان لەوەکردووە، کە حوسییەکان بە ئەنقەست زیندانەکەیان شکاندووە، بۆ ئەوەی ئاژاوە و شەڕی زیاتر بکەوێتە شارەکەوە.

1/7/2015

 

frokeii turki

 

فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا لە نێو خاکی باشووری کوردستان هێرشدەکەنە سەر پارتی کرێکارانی کوردستان و فەرماندەیەکی پەکەکەش رایگەیاندووە، کە تورکیا ئاگربەستی شکاند.

بەپێی هەواڵێکی ماڵپەڕی ”رۆژ“ی پەکەکە، رۆژی سێشەممە فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا، هێرشیان کردووەتە سەر گەریللاکانی پەکەکە ”لە هەرێمی پاراستنی مەدیا لە ناوچەی ئاوەشین“.

فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندیی هێزەکانی پاراستنی گەل (هەپەگە) رایگەیاندووە، کە وێڕای هێرشی فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا، سوپای تورکیا ”بە تانک و هاوەن“یش هێرشیان کردووەتە سەر گەریللا لە ناوچەی ئۆرەمار.

ئەو فەرماندەیەی هەپەگە ئاماژەی بەوەشداوە، کە لە 2013ـەوە فڕۆکەکانی تورکیا بەمشێوەیە بۆردوومانی گەریللایان نەکردووە و بەم هێرشانەش، سوپای تورکیا ”هیچ مانایەکی بۆ ئاگربەست نەهێشتەوە“.

1/7/2015

swdan

 

       
کچی گوتەبێژ و بەڕێوەبەری کاروباری عەرەبی لە وەزارەتی دەرەوەی سوودان، پەیوەندیی بە چەکدارانی داعشەوە کردووە.
بە پێی هەواڵێکی ماڵپەڕی عەرەبییە، دیپلۆماسێکی سوودانی رایگەیاندووە، کە کچێکی عەلی سادق، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی سوودان چووەتە سوریا و پەیوەندی بە چەکدارانی رێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش)ـەوە کردووە.
ئەو کچە خوێندکاری کۆلێژی پـزیشکی بوو و بە بیانووی هاوکاریی مرۆیی، لەلایەن چەکدارانی داعشەوە هەڵخەڵەتێندراوە.
عەبدولحافیز محەممەد، باڵیۆزی سوودان رایگەیاندووە، کە عەلی سادقی باوکی کچەکە چووەتە تورکیا، بۆ ئەوەی هەوڵی گەڕاندنەوەی کچەکەی بدات.
ئەو کچە، تەمەنی 18 ساڵبووە و دوای  تەواوکردنی ساڵی سێیەمی کۆلێژ، هاوڕێ لەگەڵ 17 خوێندکاری دیکەی کۆلێژی پزیشکی، بەرەو ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی داعش رۆیشتووە
1/7/2015

 

zzzzz
له‌ئیستادا دانوستانی ئه‌تۆمی نێوان ئێران و شه‌ش وڵاته‌ گه‌وره‌كه‌ی جیهان، پێی ناوه‌ته‌ قۆناغه‌ هه‌ستیاره‌كانییه‌وه‌. ئه‌گه‌رچی دوێنێ 30/6 واده‌ی گه‌یشتن به‌ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی تاكو 9/7 درێژكرایه‌وه‌، به‌ڵام تاكو ئێستا هه‌ندێك دۆسیه‌ی گرنگ به‌هه‌ڵپه‌سێردراوی ماونه‌ته‌وه‌. 
سه‌باره‌ت به‌وه‌ی ئایا ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ ڕێككه‌وتنی ئه‌تۆمی واژۆ بكرێت؟ وه‌ئایا ئێران چ داواكارییه‌كی هه‌یه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌؟ 
“عه‌لادین بروجه‌ردی” سه‌رۆكی لیژنه‌ی سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ له‌په‌رله‌مانی ئێران، ده‌ڵێت: ” پێم وایه‌ ده‌بێت سزاكان هه‌موویان پێكه‌وه‌، به‌یه‌كجار هه‌ڵبگیرێن. ئه‌وه‌ مه‌رجێكی گرنگه‌.به‌سروشتی حاڵ، كاتێك دێینه‌ سه‌ر جێبه‌جێ كردنی سوككردنی سزاكان، ڕه‌نگه‌ كاتی زیاتری بوێت. چونكه‌ جێبه‌جێ كردنی كۆت وبه‌ندی تر له‌سه‌ر ئێران له‌ڕێی ڕێككه‌وتنێكی تازه‌وه‌، هه‌ڵنه‌گرتنی سزاكان، كاتێكی زیاتری ده‌وێت. به‌ڵام له‌ڕۆژی یه‌كه‌مه‌وه‌ پێویسته‌ ئه‌وه‌ ڕابگه‌یه‌نرێت كه‌ سزاكان هه‌ڵده‌گیرێن. هه‌روه‌ها پشكنینی دامه‌زراوه‌ سه‌ربازییه‌كانیشمان هێڵی سوره‌”. 
هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌پرسیارێكی “فه‌رید بیلتاگن” نێردراوی “سی.ئێن.ئێن” بۆ تاران، كه‌ گوتی: ” تۆ له‌گه‌ڵ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌تان قسه‌ت له‌باره‌ی دانوستانه‌كانه‌وه‌ كردووه‌، تاچه‌نده‌ پێت وایه‌ ئه‌گه‌ری ڕێككه‌وتن هه‌یه‌؟”. 
بروجه‌ردی گوتی: ” ده‌بێ هه‌ردوو لایه‌ن خواستی خۆیان پیشان بده‌ن بۆ گه‌یشتن به‌ڕێككه‌وتن. له‌ڕاستیدا ئێمه‌ قایل بووین به‌و كۆت وبه‌ندانه‌ی كه‌ له‌ دانوستانه‌كانی لۆزاندا خرانه‌ سه‌ر به‌رنامه‌ ئه‌تۆمییه‌كه‌مان. پێمان وایه‌ كۆماری ئیسلامی به‌ڕۆڵی خۆی هه‌ستاوه‌. ئێستاش پێویسته‌ لایه‌نه‌كه‌ی تر به‌ڕۆڵی خۆیان هه‌ستن، به‌تایبه‌تی ئه‌مریكا، چونكه‌ له‌ڕابردوودا به‌ڵێنه‌كانی به‌رانبه‌ر به‌ئێران جێبه‌جێ نه‌كردووه‌”. 
نێردراوه‌كه‌ی “سی.ئێن.ئێن” ده‌پرسێت: ” ئه‌گه‌ر بگه‌نه‌ ڕێككه‌وتن، كه‌شێكی تر دێته‌ پێشه‌وه‌، ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆی دروست بوونی په‌یوه‌ندی باشتر له‌گه‌ڵ ئه‌مریكادا، بۆنمونه‌ له‌وانه‌یه‌ ببێته‌ هانده‌ر بۆ هاوكاری زیاتر له‌بواری قه‌ڵاچۆكردنی تیرۆردا، له‌بواری دژایه‌تی كردنی داعشدا، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ڕێككه‌وتن نه‌كرا، به‌بڕوای تۆ چی ئاسه‌وار و لێكه‌وته‌یه‌ك به‌جێ ده‌هێڵێت؟” 
بروجه‌ردی ده‌ڵێت: ” ئێمه‌ كه‌شێكی تازه‌ ده‌بینین كه‌ وتوێژی دوورو درێژ له‌خۆ ده‌گرێت. درێژتر له‌هه‌ر كاتێكی تر. هه‌ردوو وه‌زیره‌كه‌ بۆ ماوه‌ی چه‌ندین كاتژمێری دوورودرێژ پێكه‌وه‌ قسه‌یان كردووه‌. ئه‌گه‌رچی ته‌نها باسی كێشه‌ی ئه‌تۆمی كراوه‌. ئێران پێی وایه‌ ئه‌وه‌ی ڕوویداوه‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی مێژووییه‌ بۆ ئه‌مریكا، چونكه‌ ئێمه‌ هێشتا بڕوامان به‌ئه‌مریكا نیه‌، ده‌بێ به‌ڕاستی ئه‌مریكا ئه‌وه‌مان پیشان بدات كه‌ده‌یه‌وێت ئه‌و دیواری بێ متمانه‌ییه‌ی ئێمه‌ بڕوخێنێت”.

hemas u ahash

 

 رێکخراوی  دەوڵەتی ئیسلامی ناسراو بە داعش هەڕەشە لە بزووتنەوەی ئیسلامی حەماس دەکات و دەڵیت "ئەو بەپێی شەریعەتی ئیسلام حکوم ناکات، لەبەرئەوە  پێویستە  لە سەر حکوم نەمێنیت و دوای ئەوانیش کەرتی غەززە دەکەینە ناوچەیەکی گرنگ لە رۆژ‌هەڵاتی ناوەڕاست". 

لە رێگەی گرتەیەکی ڤێدیۆیی رێکخراوی داعش کە لە لایەن چەکدارانی لە سووریا بڵاوکراوەتەوە، دەڵێن:" ئێمە کەرتی غەززە دەکەینە ناوچەیەکی گرنگ لە رۆژهەڵاتی ناوەراست و پێویستە بزووتنەوەی حەماس لە سەر حکوم لاببرێت، چونکە بە درووستی کار بە شەریعەتی ئیسلام ناکات".   

لەلایەن خۆیەوە ئەمریکا و ئیسرائیل و یەکێتی ئەوروپا بزووتنەوەی حەماس وەک رێکخراوێکی تیرۆرستی  وەسف دەکەن و وڵاتی میسریش  حەماس وەک هەڕەشە بۆ سەر ئەمنی ناوچەکە دادەنێت.  

وەزیری هەواڵگری ئیسرائیل لە  کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانی  لە تەلئەبیب رایگەیاند:" بزووتنەوەی حەماس پشتیوانی لە پرۆژەی چەکدارانی داعش لە ناوچەیی سینایی میسر دەکات". 

رێکخراوی داعش رووبەرێکی زۆر لە خاکی عێراق و سووریا کۆنترۆڵکردووە و هەروەها بەرپرسیارێتی زۆربەی تەقینەوەکانی میسر و لیبیا و توونس و یەمەنی  لەئەستۆی خوی گرتووە. 

1/7/2015

turkya u anjumani asaish

 

ئەنجوومەنی ئاسایشی میللی تورکیا رایگەیاند:" نیگەرانین لە هەوڵەکانی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکە".

رۆژی دووشەممە 30ی حوزەیرانی 2015 ئەنجوومەنی ئەسایشی میللی تورکیا کۆبووەوە، کۆبوونەوەکە رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا سەرپەرشتی کرد و4 کاژێری خایاند.
لەدوای کۆبوونەوەکە بەیاننامەیەک راگەیێندرا و تێیدا ئاماژە بەوە کراوە: "ئەو هێرشە تیرۆریستییانەی کە خەڵکی سڤیلی کردووەتە ئامانج و هەوڵی گۆڕینی دیمۆگرافیای ناوچەکە دەدات مایەی نیگەرانی ئێمەیە".

لە کۆبوونەوەکەدا باس لەو رێوشوێنانە کراوە کە هەڕەشەن بۆ سەر ئاسایشی دەوڵەتی تورکیا و جەخت لەسەر "بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کراوە، تیرۆرێک کە سەقامگیری و تەناهی خەڵک ناهێڵێ و بە ئامانجی دەگرێت، بە پێداگرییەوە دژی دەوەستینەوە"، بەڵام ئاماژە بە ناوی هیچ گرووپێکی دیاریکراو نەکراوە.

هەروەها باس لەوە کراوە کە تورکیا سوور دەبێت لە بەرەنگاربوونەوە بزووتنەوەی فەتحوڵلا گولەن کە بە "دەوڵەتی هاوتەریب" ناوی هاتووە، ئاماژە بەوەشکراوە " بەرەنگاری هەموو پێکهاتە نایاساییەکان دەبینەوە".

رەوشی سووریا تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی تورکیا بووە کە لە هەموو لایەکەوە هەڵسەنگێندراوە،  هەروەها رەخنەیان لە هەڵوێستی کۆمەڵگای نێودەوڵەتی گرتووە سەبارەت بە پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ.

 باس لە رەوشی عێراق و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کراوە لەو وڵاتەو ئەوە خراوەتەڕوو کە" رەوشی کەمینە و پێکهاتەکانی نێوخۆی عێراق بە وردی خراوەتەبەرباس".

30/6/2015

david oxlu u halmati halbjardn

 

چاودێران و سیاسەتمەدارانی كورد، حكومەتی هاوپەیمانیی ئاكپارتی – هەدەپە لە هەموو سیناریۆكانی دیكە بە باشتر دەزانن بۆ داهاتووی كورد، بەڵام ئەگەری روودانی ئەو هاوپەیمانێتییەش بە دوور دەزانن، بۆیە دەڵێن ئەگەر ئەوە سەرینەگرت، ئەوا حكومەتی ئاكەپە – جەهەپە لە حكومەتی هاوبەشی ئاكەپە - مەهەپە باشترە بۆ كورد. 

نەخشەی سیاسی ناوخۆی توركیا بە هەڵبژاردنی 7ی حوەزیران بەتەواوی گۆڕا. ئەنجامەكانی هەڵبژاردن پڕۆسەی دامەزراندنی حكومەتی زۆر زەحمەت كردووە و ئەگەری ئەوەش هەیە كە پرۆسەكە پەكبخات.

پارتی داد و گەشەپێدان (ئاكەپە) 13 ساڵ بەتەنیا لە دەسەڵاتدا بووە، بەڵام دەنگەكانی لەم هەڵبژاردنەدا لە كورتیی دا و ناتوانێت بە تەنیا حكومەت پێكبێنێ‌. پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە)  بە بەدەستهێنانی 80 كورسی، وەكو براوەی یەكەمی هەڵبژاردنەكە هەژمار دەكرێت. بەم ئەنجامەش هەدەپە بووە ئاكتەرێكی گرنگی دامەزراندنی حكومەتی داهاتووی توركیا.

بەڵام سەرۆكی هەدەپە لەكاتی كەمپینەكانی پڕوپاگەندەی هەڵبژاردندا هەمیشە ئەو رستەیەی لەسەر زار بوو: "تۆ (واتە ئەردۆغان) ناكەینەوە سەرۆك". بەمەش دەنگێكی زۆری كۆكردەوە، بۆیە چوونە نێو حكومەتێك كە ئاكەپەی تێدا بێت، وەك شكاندنی ئەو بەڵێنە هەژمار دەكرێ.

جگە لەوەش هەڵوێستی قەندیل كە سەركردەكانی دەڵێن "ئەگەر هەدەپە بەشداری حكومەت بكات، دەبێتە پارتی سیستەم و جیاوازی لەگەڵ پارتەكانی دیكە نامێنێ"، گەورەترین ئاستەنگە لەبەردەم بەشداریی هەدەپە لە حكومەت.

حوسێن شێخانیئۆغڵو، سەرۆكی بەشی پەیوەندییە نێودەوڵەتیەكان لە زانكۆی دیجلە پێیوایە دەرفەتێك بۆ هەدەپە هاتووەتە پێشەوە و دەبێت بیقۆزێتەوە. حوسێن بە (رووداو)ی گوت "پێمباشە هەدەپە تا دوو ساڵ پشتگیری حكومەتێكی كەمینە بكات بە سەرۆكایەتی ئاكپارتی". 

شێخانیئۆغڵو قازانجی هەدەپە لەو بەشدارییە لەوەدا دەبینێتەوە كە "دەتوانێ بەو هەنگاوەی لە بەرامبەر سیستەمی سەرۆكایەتی، دەستوورێكی نوێ و بە دامەزراوەكردنی پڕۆسەی چارەسەری پێگەیەكی گرنگ بەدەستبێنێ. دەشتوانێ ببێتە ئەكتەر لە پڕۆسەی سیاسی گەورەی ئاشتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست".
شێخانیئۆغلۆ لەو باوەڕەدا نییە بەڵێنەكەی دەمیرتاش بە دەنگدەرانی ببێتە هۆكاری كەمبوونەوەی متمانەی دەنگدەران، بە پێچەوانەوە دەبێتە هۆی زیاتربوونی دەنگەكانی هەدەپە. 

 ئەو لێكدانەوەی خۆی بەم دوو هۆكارەوە دەبەستێتەوە: "یەكەم، ئەو ستراتیژیەی هەدەپە لە هەڵبژاردن پەیڕەوی كرد، زیاتر كوردە موحافزكارەكان پێی كاریگەربوون. بە گشتی ئەوانە لە رۆژئاوای توركیا دەژین و دەنگدەری ئاكپارتی بوون. كەواتە ئەوانە بە ئاكپارتی نامۆ نین. دووەم، هەدەپە تاوەكو ئەمڕۆ پڕۆسەی چارەسەری لەگەڵ ئاكپارتی بەڕێوەبردووە. ئەگەر لەو قۆناغە لەگەڵ ئاكپارتی بەشداری لە ئامادەكردنی دەستوورێكی نوێ بكات، ئەوكات دەبێتە پارتی هەموو توركیا".

ئەحمەد ئۆزەر، پسپۆڕی پەیوەندییە سیاسیەكان و جێگری سەرۆكی زانكۆی تۆڕۆس لە مێرسین، پشتگیری لە هاوپەیمانێتی هەدەپە لەگەڵ ئاكپارتی دەكات و پێیوایە گەورەترین هەڵەی دەمیرتاش لەكاتی كەمپینی پڕوپاگەندەی هەڵبژاردن ئەوەبوو كە بەڵێنی بە دەنگدەرانی دا بەشداری لە حكومەتێكدا نەكەن ئاكپارتی تێیدا بەشدار بێت.

سەبارەت بە هەڵوێستەكەی قەندیل لەسەر بەشداریكردنی هەدەپە لە حكومەت، ئۆزەر دەڵێت "ئەمە بەندە بە هەڵوێستی ئۆجەلان، ئەگەر ئۆجەلان بڵێ هەدەپە بەشداری لە حكومەت بكات، ئەو كاتە دەمیرتاش دەست لەكاردەكێشێتەوە و مەسەلەكە چارەسەر دەبێ".

هەدەپە سوورە لەسەر ئەوەی بەشداری حكومەتێك نەكات كە ئاكەپەی تێدا بێ‌، پارتی بزووتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە)ش رایگەیاندووە كە بەشداریی حكومەتێك ناكات هەدەپەی تێدا بێت، بۆیە سیناریۆكانی حكومەتی داهاتووی توركیا بۆ حكومەتی نێوان ئاكپارتی – جەهەپە و ئاكپارتی – مەهەپە كورت دەبنەوە. بەڵام دیسان دەنگۆی ئەوە هەیە كە ئەردۆغان و بەشێك لە ئاكپارتی لەگەڵ هەڵبژاردنی پێشوەختدان. 

حوسێن شێخانیئۆغڵو پێیوایە هەموو هەوڵێكی ئەردۆغان بۆ ئەوەیە حكومەت دروست نەبێت و لەمانگی تشرینی دووەمی داهاتوو هەڵبژاردن بكرێتەوە. لەگەڵ ئەوەش لەبارەی ئەگەری دامەزراندنی حكومەت لە نێوان ئاكپارتی – جەهەپە دەڵێت "هیچ هاوپەیمانییەك دروست نابێت. لە سێ مانگی داهاتوودا هەڵبژاردن دەكرێتەوە".

ئەو پسپۆڕەی زانكۆی دیجلە جەخت لەوە دەكاتەوە كە ئاكپارتی درێژەپێدەری هێڵی سیاسی پارتی دیموكراتە لە ساڵانی پەنجاكانی سەدەی رابردوودا، ئەو پارتەش هیچ كاتێك لەگەڵ جەهەپە هەڵی نەكردووە "ناكۆكی گەورەی ئاكپارتی لەگەڵ جەهەپە لە بارەی سەرۆكایەتی كۆمارە كە جەهەپە دەخوازێ سنووری دەستووری نەبەزێنێ. كەس ناتوانێ چۆك بە ئەردۆغان دابدات، چونكە كاریزماییە و یەكەم سەرۆك كۆمارە كە راستەوخۆ لەلایەن دەنگدەرەوە هەڵبژێردراوە". 

بەڵام ئەحمەد ئۆزەر دەڵێت ئەحمەد داودئۆغڵو لەگەڵ هەڵبژاردنی پێشوەخت نییە، ئەگەری زۆرە لەگەڵ جەهەپە حكومەت دروست بكا. دەشڵێت "ئەو حكومەتە بە بەراورد لەگەڵ حكومەتی ئاكپارتی – مەهەپە بۆ كورد باشترە. چونكە حكومەتی ئاكپارتی – مەهەپە واتای شەڕە".

پێشدەچێت بەهۆی بارودۆخی ئابووریی توركیا و رەوشی سیاسیی ناوچەكە، هێزە دەرەكییەكان لەگەڵ حكومەتی جەهەپە – ئاكپارتی بن. موستەفا ئۆزچەلیك، سەرۆكی پارتی ئازادیی كوردستان كە پارتێكی كوردیە لە باكووری كوردستان، بە (رووداو)ی گوت "ئەو پارتانەی لە پەرلەمانن، چ لە بارەی كێشەی كوردستان، چ لە بارەی ئازادی و دیموكراسی جیاوازییان نییە و هەموویان سیستەم دەپارێزن". بەهۆی وشەی "كوردستان"،  وەزارەتی ناوخۆی توركیا تا ئێستا مۆڵەتی نەداوەتە حیزبەكەی ئۆزچەلیك.

ئۆچەلیك پێیوایە حكومەتی ئاكپارتی – مەهەپە بۆ كورد خراپترینیانە و پڕۆسەكە بۆ دواوە دەگەڕێنێتەوە. هەروەها نكۆڵیش لەوە ناكات كە گرووپە سەرمایەدارە نوێ و كۆنەكانی توركیا پشتگیری لە حكومەتی ئاكەپە – جەهەپە دەكەن.

30/6/2015

parlamani iraq_101147166

 

پرسی گۆڕینی سیستەمی پەرلەمانی بۆ سەرۆکایەتی ماوەیەکە لە بەغدا بووەتە مشتومڕی نێوان لایەنە عێراقییەکان، شیعەکان زۆربەیان لەگەڵ مانەوەی سیستەمی پەرلەمانیدان، بەڵام بەشێکیان سیستەمی سەرۆکایەتی-یان لاپەسەندە، ئەوانەی دژی سیستەمی پەرلەمانین دەڵێن:" دوو خولی پێشووی دەسەڵاتداری مالیکی و ساڵێکی دەسەڵاتداری عەبادی شکستخواردوو بووە و زیانی بە پرۆسەی سیاسیی عێراق گەیاندووە".

بەشێک لە لایەنگرانی عەبادی، ناڕاستەوخۆ پشتگیری گۆڕینی سیستەمی پەرلەمانی بۆ سەرۆکایەتی دەکەن، بەڵام بەشێکی دیکەیان بارودۆخی سیاسیی عێراق لەو دۆخەی کە تێیدایە بە گونجاو نازانن بۆ هەڵوەشانەوەی سیستەمی پەرلەمانی، پێیانوایە بۆ گەیشتن بەو قۆناخە "عێراق پێویستی بە هەنگاوی بەرەوپێشچوون هەیە".

سوننەکان وەک زۆربەی پرسەکانی دیکە، یەکگرتوونین و بەسەر دوو بەرەدا دابەش بوونە، باڵەکەی ئایاد عەلاوی جیاواز لە بەرەی هێزە عێراقییەکان بیردەکەنەوە و پێیانوایە" سیستەمی سەرۆکایەتیی جارێکی دیکە عێراق  بەرەو دیکتاتۆریەت دەبات و ئاییندەی وڵات دەخاتە ژێر مەترسییەوە".

بەشێک  لە شرۆڤەکارانی سیاسیی  لە بەراوردکردنی سیستەمی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ سیستەمی پەرلەمانی عێراق، پێیانوایە:" سیستەمی سەرۆکایەتیی لە هەرێمی کوردستان دەتوانێت خزمەت بە پڕرۆسەی سیاسیی کوردستان بکات، بەڵام سیستەمی سەرۆکایەتی بۆ عێراق بەگونجا نازانن، ئەمەش بەهۆی بوونی ئەو ناکۆکییە قوڵەیە کە لەنێوان لایەن و پێکهاتەکانی عێراقدا هەیە.

1/7/2015

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان