فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-05-31-11-52-19ئەم سێ هاووڵاتییە و بەبێ مۆڵەتی یاسایی دەستبەسەریان کردوون. جەلا فەڕوخی و هەردوو خوشکەزاکەی، ڕەعنا خۆران و ڕۆژان خۆران، پێشتریش بە بۆنەی ڕێوڕەسمی نەورۆزی ورمێوە لە...
2025-05-31-11-50-23 بە نرخی هەرزان پێبدرێت و کرێی گواستنەوەیان بۆ زیاد بکرێت. تائێستاش ژمارەیەکی زۆری بارهەڵگرەکان راگیراون و ئامادەنین کەلوپەل بگوازنەوە. هەروەها سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە...
2025-05-31-11-38-33 نووسینی عەبدوڕەحمان ئاداک هەڵبژێردران. بە پێی هەواڵی هاژە ڕۆژی یەکەمی خەڵاتی قەڵەمی هەژار ئەمڕۆ ٧ی جۆزەردانی ۱۴۰۴ی هەتاوی لە سنە لە حاڵی بەڕێوەچووندایە.یادگار کەریمی سەرۆکی...
2025-05-31-11-19-20؟! پێم وانەبێ! لانیکەم لەو ئاستەدا وا هەوڵدراو بوودجە بۆ هەژار دابینکرا، پێم وانەبێ ئەوندە پێشوازی بکرێ و کەسی وا پەیدا ببن شان بدەنە بەر...
2025-05-24-13-02-30 ئەمریکیدا هەبێت. دانوستانە ناڕاستەوخۆکان هێشتا بەردەوامن و ئەگەری پێشکەوتن لە خولی داهاتودا هەیە. وەزیری دەرەوەی ئێران باسی لەوەشكرد، پێشنیازەكان جێگەی گفتوگۆ بون، ڕێککەوتن لەسەر ئەوە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 ره‌زا شـوانreza shwan 

یه‌کێک له‌ هه‌ره‌ که‌ڵه‌ناوداره‌کانی جیهان له‌ سه‌ده‌ی بیسته‌مدا ، داهێنه‌ر، ده‌رهێنه‌ر ، وێنه‌کێش، سیناریۆنووس، کاریکاتێرکێش، ئه‌کته‌ری ده‌نگ و شانۆ، ئاماده‌که‌ر و پێشکه‌شکه‌ری به‌رنامه‌ی ته‌له‌فزیۆنی، چیرۆکخوان، فیلمساز، سینه‌ماکار، بیزنزمه‌ن، هونه‌رمه‌ندی مه‌زن و بلیمه‌ت، دانا و له‌ توانا به‌ده‌ر، خاوه‌ن هزر و بیرێکی قووڵ و ئه‌ندێشه‌‌یه‌کی فراوان ، هاوڕێ ی گه‌وره‌ و منداڵان ، داهێنه‌ری چه‌ندین فیلمی کارتۆنی جوڵاوه‌ ـ ئه‌نیمه‌یشن ـ ، خاوه‌ن چه‌ندین شاکاری سینه‌مایی ، خاوه‌ن زۆرترین خه‌ڵاتی ئۆسکار ، واڵت دیزنی یه‌ ( 1901 ــ 1966). گه‌وره‌ و بچووک، به‌ تایبه‌تیش منداڵان، له‌ هه‌موو شوێنێکی ئه‌م جیهانه‌ به‌رینه‌دا ، واڵت دیزنی ده‌ناسن.. هه‌مووشمان چێژمان له‌ سه‌یرکردنی فیلمه‌ کارتۆنه‌ جوڵاوه‌کانی و فیلمه‌ سینه‌ماییه‌ خۆش و گه‌پاوییه‌کانیمان وه‌رگرتووه‌ ..‌

Read more...

 ولادیمێر ڤان ویڵخنبێرخ

پاش ئەوەی پارتە كوردییەكانی سووریا گەیشتنە رێككەوتن لەسەر پێكهێنانی ئیدارەیەكی هاوبەش و ژمارەیەك شاری كوردییان لە سووریا گرتەدەست، تەحەدای دووەمیان ئەوەیە كە چۆن هەڵسوكەوت لەگەڵ توركیا دەكەن. بەپێی پەیماننامەی ئەدەنە، توركیا مافی ئەوەی هەیە ئەگەر پێویستیكرد كورد لە ناوەوەی سووریاش بۆمباران بكات. بەم دواییانەش سەرۆكوەزیرانی توركیا گوتی دەوڵەتەكەی لە پارتی كرێكارانی كوردستان PKK دەدات، تەنانەت ئەگەر بڕۆنە نێو خاكی سووریاشەوە. بەر لەساڵی 1998، سووریا میوانداریی عەبدوڵڵا ئۆجەلان و PKKی كرد. دوای ئەوەی توركیا كەوتە هەڕەشە لە سووریا، حكومەتی سووریا بڕیاری دەركردنی ئۆجەلانیدا و لە هەمان ساڵدا لە شاری ئەدەنەی توركیادا پەیماننامەیەكی لەگەڵ توركیادا واژۆكرد كە رێگەدەدات توركیا بە قووڵایی پانزدە

Read more...

 عەبدولڕەحمان سدیقabdulrahman sadiq

وێڕای ئەوەی لە زۆر وڵاتی جیهان چەندین بیردۆزی كاركردنیان تاقیكردووەتەوە لە بواری كاری میدیاییدا و ، سەرئەنجام بیردۆزێكیان پەسەندكردووە كە لەگەڵ ئاستی خەڵك و باری سیاسی و كۆمەڵایەتی ئەواندا دەگونجێت، بەڵام ئێمە لەهەرێمی كوردستاندا هێشتا خاوەنی بیردۆزێكی میدیایی تایبەت بەخۆمان نین ، هەر لەبەرئەوەشە خەریكە لەجیاتی ئەوەی میدیا بەشێكبێ لەچارەسەر ، زۆرجار زۆر میدیاكان بوونەتە بەشێك لەگرفت. لە بیردۆزی دەسەڵاتەوە كە بڕیاری دەدا میدیا تەنها لەدەستی دەسەڵاتدابێ، تاوەكو بیردۆزی ئازادی كە قازانجی دارایی و ئازادی رەها داوا دەكات و بۆ بیردۆزی سۆشیالیستی كە داوای دەكرد میدیا تەنها لەدەستی حیزب و چینی كرێكار و پڕۆلیتاریادا بێت، تاوەكو بیردۆزی گەشەپێدانی سەردەمی جیهانی سێ و خەریكبوون بە باسەكانی ناسنامەو

Read more...

ۆفڕا بێنگیۆ/ هائارێتسofra-bengio israili

لە ئینگلیسییەوە: مەسعوود مەناف
ئەو گۆڕانکارییانەی کە لەم ساڵانەی دواییدا لە وڵاتانی عەرەبی ڕوییدا، چەخماخەی پێشکەوتنێکی لێڵی تری لە ناوچەیەکی کەمتر ناسراو بەڵام ستراتێژیک لە سێ گۆشەی عێراق، تورکیا و سووریا لێدا. ناوچەیەک کە دەکرێ ناوی "کوردستان"ی لی بنیین. ئاکامی ئاشکرای ئەو گۆڕانکارییانە دەتوانێ ببێ بە هۆی شکڵگرتنی دەوڵەتێکی کوردی بە ویشکایی گرێدراو لە عێراق. دەوڵەتێک کە هەوڵ دەدات داڵانێک بۆ خۆی بکاتەوە تا بگاتە دەریای مەدیترانە. ئەگەر بێت و ئەو هەوڵە سەربگرێ، ئاواتی لەمێژینەی کوردەکان بۆ ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی تا ڕادەیەکی زۆر لە ڕاستی نزیک دەبێتەوە. گەلۆ چەندە مومکینە کە سیناریۆیەکی لەم چەشنە لە ئارادابێ و چ فاکتۆرگەلێک دەتوانێ یارمەتیدەری وەڕاست گەڕانی بێت؟

Read more...

kerkuk-daud oglu_420311679

رووداو- کەرکووک

 دوێنێ پێنج شەممە، ئەحمەد داود ئۆغلو، وەزیری دەرەوەی تورکیا لە سەردانەکەیدا بۆ کەرکووک بارەگای بەرەی تورکمانی بەسەر کردەوە و بۆ ژمارەیەکی بەرچاوی تورکمانەکانی کەرکووک دوا. (رووداو) دەقی قسەکانی وەزیری دەرەوەی تورکیا بۆ تورکمانانی کەرکووک بەبێ دەستکاری بڵاو دەکاتەوە:  دوای 75 ساڵان من وەکو یەکەمین وەزیری دەرەوەی تورکیا دێمە کەرکووک، ئێوە زۆر چاوەڕوانی ئێمە مانەوە بەڵام بەڵێن دەدەم لەوە بەدواوە نەهێڵین ئەوەندە چاوەڕوانمان بمێننەوە. (ئامادەبووان بەیەکەوە دروشمی "داود ئۆغلۆ بەدخێر هاتی"یان دەگووتەوە).  پێش ئەوەی بێمە ئێرە، ئاوازی مامۆستای مەزن عەبدوڵواحید گوزەلی ئۆغلۆ-م گوێداری کرد "چیا وانەی خۆڕاگری لەمن فێربوو، زنجیری پۆڵایین نەیتوانی من ببەستێتەوە بەڵام کەرکووک منی بەستەوە". (ئامادەبووان به گوێبیست بوونی ئەو پارچە شێعرە دروشمی "کەرکووک تورکە و تورک دەمێنێ"یان دەگووتەوە).

Read more...

ولادیمێر ڤان ویڵخنبێرخ

كوردەكانی سووریا ساڵەهایە لەلایەن حكومەتەكانی سووریاوە سیاسەتی تەعریبی بەزۆریان بەسەردا پیادەكراوە. لەئەنجامی ئەمەشدا زۆر لە زەویوزاری كورد لەلایەن عەرەبەكانەوە داگیركرا و خۆشیان لە ناوچە كوردییەكان دەركران. هاوكات خێزانی عەرەب هێنرانە ناوچە كوردییەكان. كەچی ئێستا هەم عەرەبەكان و هەم كوردە پێشتر دەركراوەكانیش بەرەو ناوچە كوردییەكان هەڵدێن. چونكە خەریكە وردە وردە ناوچە كوردییەكان (وەك كۆبانێ و عەفرین) بكەونە دەست كورد خۆیانەوە. بەهۆی ئەو راستییەوە كە ئەسەد نایەوێ كێشەی لەگەڵ كوردەكاندا هەبێت، هەروەها پارتە كوردییەكانیش خۆیان لە شەڕكردن لەدژی ئەسەد بەدوورگرت، بۆیە زۆربەی ناوچە كوردییەكان بە هێمنی و بێ كێشە مانەوە. لەئەنجامی ئەمەشدا زۆر لە كوردەكان وتەنانەت عەرەبەكانیش پەنایان بۆ

Read more...

سیاوەش گودەرزیsiyawesh gudarzi

 

دەسپێكی شۆڕشی سووریا (بە زۆری عەرەبی سوننە) لە 16 مانگی رابردوودا هەلێكی زێڕینی بۆ كورد رەخساند. كورد لەبەردەم 3 ئەلتەرناتیڤی سەرەكیدا بوو، یەكەم لەگەڵ شۆڕشی عەرەبی سوننە بكەوێ و دوای رووخانی بەشار ئەسەد چی وەبەركەوت، پێی قایل بێت. دووەم بێدەنگ بمێنێ و لە لاوازی حكومەتی بەعسدا هێندێك دەستكەوت لە حكومەتی سووریا بۆ خۆی دەستەبەر بكات (كەمینەی سریانی تائێستا ئەمەیان هەڵبژاردووە). سێیەم، جیاواز لە سەرهەڵدانی عەرەبی سوننە و حكومەتی بەعس، بەبێ ئەوەی پاڵ بە لایەكەوە بدات، بێدەنگ نەمێنێ و بەجیدی كار لەسەر ئەجێندای پرسی خۆی وەك پرسی سەرەكی رۆژئاوای كوردستان بكات.

Read more...

عەبدولڕەحمان سدیقabdulrahman sadiq 

لە سایەی گۆرانكارییە نێودەوڵەتییەكانی دوا ساڵەكانی سەدەی رابردوودا، لەپاڵ هەژموونی سیاسیی و كولتووری و ئابووری پرۆسەی بەجیهانیكردندا، هەندێك لە بنەما كولتوورییەكانی زۆر لەگەلان كەوتنە بەر هەڕەشەی فەوتان و كاڵبوونەوە ، كە یەكێك لەو بنەمایانەش زمانی نەتەوەیی گەلان بوو. بۆیە لەبەرامبەر تیژڕەوی هەژموونی زمانی ئینگلیزیدا زۆر لە دەوڵەتەكان كەوتنەخۆ و پڕۆژە یاسای پاراستنی زمانی نەتەوەییان پێشكەشی پەرلەمانی وڵاتەكانیان كرد ، پەرلەمانەكانیشیان پەسەندیان كردن. بۆ نموونە : وڵاتێكی گەورەی وەك فەرەنسا یاسای پاراستنی زمانی فەرەنسی لەساڵی 1988وە پەسەندكردووەو، رێوشوێنی تووندیشی گرتووەتەبەر بۆ پاراستنی زمانی نەتەوەییان لەبەرامبەر هەژموونی زمانی ئینگلیزی و زمانە زیندووەكانی دیكەی جیهاندا. دەوڵەتی میرنشینی ئیماراتی یەكگرتوو لەساڵی 2006وە

Read more...

جەنگیز چاندار/ ڕادیکاڵchangiz 563401951

لە تورکیەوە: ئەنوەر ‌حەسەن‌پوور 

دوابەدوای لێدوانە پڕ لە کێشەکانی سەرۆک وەزیر ئەردۆغان سەبارەت بە پێشکەوتنەکانی سوریا کە یەک بە دوای یەک دا دران، دوێنێش وەزیری کار و باری دەرەوە، ئەحمەد داوود ئۆغڵوو لێدوانی دا. داوود ئۆغڵوو بەشداری پرۆگرامی کاناڵێکی تی ڤی بوو و سەبارەت بەو بانگەشانەی دەنگە دەنگی ساز بوونی کوردستانێ دووهەم، یان ڕۆژئاوای کوردستان یان کوردستانی گەورەیان لە بن گوێی تورکیا ساز کردووە، لێدوانی داو ڕایگەیاند کە ئەو کەش و هەوایە زیاتر جم و جۆڵێکی ڕەوانی و نەفسیە. بە پێی لێدوانەکانی داوود ئۆغڵوو " لە باکووری سوریا بۆی نیە دەوڵەتێکی کوردی بنیاد بنرێ لە بەر ئەوەی لە سوریا ژماری کوردەکان ئەوندە نیە کە بتوانن دەوڵەتێکی کوردی بنیاد بنێن."

Read more...

 

هیوا کوردستانی " مولانیا "hiwa kurdistani

 

په‌یماننامه‌ نێو ده‌وله‌تییه‌کان ژمــــــــــــــــــــــــــاره‌ 2

پره‌نسیپه‌کانی پاراستنی هه‌موو ئه‌ۆ که‌سانەی تووشی هه‌ر شێوه‌یەک ده‌سبه‌سه‌ر کردن یان به‌ند کردن ده‌بن: 

1.18- ده‌شێت دیمانه‌ له‌ نێوان به‌ندیی و راوێژکاری یاساییدا له‌ به‌ر چاوی فه‌رمانبه‌ری به‌رپرس بکرێت، به‌ڵام نابێت گوێی له‌ قساکانیان بێت .
1.19- به‌ندیی یان ده‌سبه‌ سه‌رکراۆ مافی هه‌یه‌ ئه‌ندامانی خێزانه‌که‌ی سه‌ردانی به‌کەن، ده‌رفه‌تی گۆنجاویشی بۆ ده‌ڕه‌خسێنرێت په‌یوه‌ندی بکات به‌جیهانی ده‌ره‌کییه‌وه‌ به‌پێی بارودۆخ کۆت وپێوه‌ندی ماقووڵ وه‌ک یاسا، یان سیستەمه‌ یاساییه‌کان دیارییان کردووه‌.

Read more...

 

جەنگیز چاندار/ ڕادیکاڵcengizcandar

لە تورکییەوە: عەزیز مەعروفی

هەوڵ و تەقەلای کوردەکانی سووریا، زۆر دام دەزگای دەوڵەتی تورکیای پەشۆکاند. مانشێتی دۆینێی ڕۆژنامەی ڕادیکاڵ "پێشهاتی چاوەڕوان نەکراو" بوو و سەروتارەکەشی بریتی بوو لە "گۆڕانکارییەکانی کوردستانی سووریا، تورکیای وەخۆ خست". دوێنێ، ڕۆژنامەکان، زۆربەی باسەکانیان بۆ ئەو مەسەلەیە تەرخان کردبوو. چەند ڕستەیەکی "دەنیز زەیرەک"، لە مانشێتی ڕادیکاڵ، سەرنجی ڕاکێشام. دەنیز نووسیبووی: تورکیا، بە دڵ دەیویست کە کوردەکانی سووریا، لە ئەسەد دوور بکەونەوە، بەڵام کوردەکان لە دەوری ئەو هێز و گرووپانە هاڵان، کە پەکەکە پشتیوانیان لێ دەکات.لایەنی تورک ئەو ڕەوشە وەک "پێشهاتی چاوەڕواننەکراو" چاو لێدەکات و

Read more...

peshmerge 155878599

 

هاوسەرۆکی پارتی یەکێتی دیموکراتی PYD دەڵێ هێزی پێشمەرگە برای ئێمەن و ئێمە هیچ کێشەمان لەگەڵ پێشمەرگە نییە.

ساڵح موسلیم ناسراو به ئەبو وڵات لە لێدوانێکی تایبەتدا بۆ (رووداو) ئەو دەنگۆیانەی رەت کردەوە کە رێگرییان لە هاتنی هێزی پێشمەرگە بۆ ناو رۆژئاوای کوردستان کردبێ. لە چەند رۆژێکی رابردوودا شاندێکی پارتی یەکێتی دیموکراتی PYD، سەردانی هەرێمی کوردستانیان کردووە و دەربارەی هاتنی هێز بۆ رۆژئاوای کوردستان لەگەڵ جێگری سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان کۆبوونەتەوە.

Read more...

 

ئیدریس ئیبراهیم‌نه‌ژادidris uybrahymnjad 

بەبڕوای کۆمەلێک لە جەریاناتی سیاسی رۆژهەلاتی کوردستان، هێزو گرووپە ئیسلامییەکان هیچ ‌کات لە ئاست بەرژەوەندی خەڵک و نەتەوەکەیاندا هەنگاویان نەناوەو بەپێی بۆچوونی ئەم هێزە سیاسییانە، بێگانە پەرەستی و کۆنەپەرەستی مۆرک و ناسنامەی سەرەکی گشت ئیسلامییەکانە. دیارە وەک ڕۆژ روونە کە ئەگەر ئێمەی کورد ئەمڕۆ گەرەکمان بێت، شانازی بەمێژووی نەتەوەیی و بەسەرهاتی پڕ لەمەزنایەتی گەورەپیاوان و رێبەرانمان بکەین، فاکتەری ئایین ناکرێ نکۆڵی لێبکرێ و ناکرێ شوێنەواری ئەو ڕەوتە پیرۆزە لەبەرچاو نەگیرێ. نموونەی کەسایەتی ئایینی و رادەی شوێن‌دانانی فاکتەری دین لەسەر ڕەوتی ڕابردووی تێکۆشانی نەتەوەیی کورد زۆر ئاشکرایەو پێویست بەشیکردنەوە نیە.

Read more...

 

کاردۆ بۆکانیkardo-bokani

ڕوانگەیەک هەیە دەڵێ چارەسەری پرسی کورد لە دێموکراتیزەکردنی ڕۆژهەڵاتی ناڤین دایە. بۆ تاقیکی کردنەوەی ئەو ڕوانگەیە چاوێک لە کێشەی نەتەوەیی گەلی باسک دەکەین. گەلی باسک ٣ میلۆن کەسن و وڵاتەکەشیان کە بریتیە لە ٧ پارێزگە بە سەر دوو وڵاتی سپانیا و فەڕانسەدا دابەش بووە. چووار پارێزگەی ناڤارا، گویپووزکوا، ڤیسکایا و ئالاڤا کە ٩٠% لە سەرژومێری گەلی باسک پێکدێنن لەژێر دەسەڵاتی سپانیادان و ٣ پارێزگەی لاپووردی، بێنافاروا و زووبێروا لە ژێر دەسەڵاتی فەڕانسەدان. هاورێ لەگەڵ هەبوونی نیشتمانی خۆرسک و خۆزایی، گەلی باسک خاوەن زمانی تایبەت بەخۆیانن بە نێوی "ئووسکێرا" کە یەکێکە لە کۆنترین و ڕەسەنترین زمانەکانی ئۆرووپا.پێش دامەزرانی دەوڵەت نەتەوەکانی فەرانسە و سپانیا و داسەپاندنیان بەسەر گەلی باسکدا، کۆمەڵگای باسک لە چووارچێوەی

Read more...

 

هیوا کوردستانی "مولانیا "hiwa kurdistani

 

ژمـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاره‌ 1

په‌یماننامه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌کان به‌ راشکاوی داوای هه‌ڵگرتنی سزای مه‌رگ ده‌کن.

دووهه‌مین پرۆتۆکوڵی ئیختیاری که‌ پاشکۆی په‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی تایبه‌ت به‌ مافه‌ مه‌ده‌نی وسیاسییه‌کانە، روو لە گشت لایەنەکان و دەولەتان، ئەم خالانەی خوارەوە ئاراستە دەکات:
"ده‌وڵه‌ته‌ لایه‌نه‌کان له‌م پرۆتۆکوڵه‌دا، کە باوه‌ڕیان به‌ هه‌ڵگرتنی سزای مه‌رگ هه‌یه‌. به‌شداریی ده‌که‌ن له‌ چه‌سپاندنی که‌رامه‌تی مرۆیی و په‌ره‌پێدانی پله‌ پله‌ی مافه‌کانی مرۆڤدا..."
په‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی تایبه‌ت به‌ مافه‌ مه‌ده‌نی و سیاسییەکان.

Read more...

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان