لە ماوەی كەمتر لە مانگێكدا، سێ چالاكوانی سیاسی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان بە ناوەكانی (حەبیبوڵڵا گوڵپەری پوور، شێركۆ مەعاریفی و رەزا ئیسماعیلی) لە سێدارەدران. ئەمەش ناڕەزایەتی بەربڵاوی كوردی لێكەوتەوە. نوێنەرێكی كورد لە پارلەمانی ئێران تاوانەكە دەخاتە ئەستۆی لایەنە توندڕەوەكانی نێو دەسەڵات و دەڵێت "هێشتا زانیاریمان لەبارەی ئەو رووداوانە نییە، بۆیە ناتوانین لەگەڵ بەرپرسانی پایەبەرزی حكومەت باسی بكەین". لە سێدارەدانی گیراوانی سیاسی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان ناڕەزایەتی زۆری لێكەوتەوە. لە شارەكانی مەریوان و سەقز خەڵك هاتنە سەر شەقامەكان. هێزە ئەمنییەكانی ئێران رێیان لە بەڕێوەچوونی خۆپیشاندان لە شارەكانی سەردەشت، رەبەت و مەهابادیش گرت. ناڕەزایەتییەكان بەشێك لە شارەكانی هەرێمی كوردستان و وڵاتانی ئەوروپاشیان گرتەوە. بەڵام عابد فەتاحی، نوێنەری شاری ورمێ لە رۆژهەڵاتی كوردستان بە (رووداو)ی گوت كە ئەوان زانیاری وردیان لەسەر دۆسیەی لەسێدارەدراوە سیاسییەكان لە بەردەست نییە "بۆیە دەبێت نوێنەرانی كورد لە پەرلەمان بە یەكەوە دابنیشین و زانیاری كۆبكەینەوە، ئینجا بەیاننامەیەك دەربكەین". گوتیشی "بەهۆی ئەوەی ئێستا پەرلەمانی ئێران لە پشوودایە بۆیە نوێنەرانی كورد نەیانتوانیوە كۆببنەوە". ئەو پێیوایە سزای لە سێدارەدان هیچ سوودێك بە كۆماری ئیسلامی ئێران ناگەیەنێ "لەسێدارەدانی خەڵك بێسوودە. بە تانك و تۆپ و تەیارە ناتوانی بیروباوەڕەكان بگۆڕی و لەنێویان ببەی. ناتوانی لەگەڵ ئەندێشە و باوەڕەكاندا بەربەرەكانێ بكەی. بەگوتەی ئەو نوێنەرە كوردە، مافی تەواویان هەیە بەدواداچوون بۆ هەر شتێك بكەن كە لە وڵاتدا روودەدات. فەتاحی گوتی "ئەوانەی جیاوازیی بیروبۆچوونیان لەگەڵ دەسەڵات لە ئێراندا هەیە لە سێدارە نادرێن، بەڵكو تەنیا ئەو كەسانە لە ئێران لەسێدارە دەدرێن كە هەوڵ بۆ رووخاندنی كۆماری ئیسلامی دەدەن. هەڵبەت ئەوەش دادوەر بڕیاری لێدەدات". سەبارەت بە بێدەنگی نوێنەرانی كورد بەرامبەر لە سێدارەدانی ئەو سێ چالاكوانە كوردە، فەتاحی رەتیكردەوە بێدەنگ بووبن و گوتی "زانیاری تەواومان لەبەردەست نییە بۆیە بێدەنگین، بەڵام بە دڵنیاییەوە بەدواداچوون بۆ ئەو پرسە دەكەین و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای حكومەت قسە دەكەین". بەگوتەی فەتاحی، بەرپرسانی پایەبەرزی حكومەت لەگەڵ ئەوەدا نین كەسێك لە كوردستان لەسێدارە بدرێ "بەڵام لایەنگەلێكی توندڕەو هەن كە كاری خۆسەرانە دەكەن. هەڵبەت وڵاتانی دیكەش كە ناكۆكییان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی هەیە، كێشە دەنێنەوە". پێشتریش عەلی یونسی، راوێژكاری حەسەن رووحانی بۆ كاروباری نەتەوە و ئاینەكان، لە سێدارەدانی گیراوانی سیاسی خستبووە ئەستۆی لایەنە توندڕەوەكانی نێو دەسەڵاتی ئێران. ئەو ئاماژەی بۆ لایەنێكی دیاریكراو نەكردبوو. حكومەتی حەسەن رووحانی تا ئێستا سەبارەت بەو زنجیرە لەسێدارەدانە هیچ هەڵوێستێكی نەبووە. لایەنە توندڕەوەكان پێشینەیەكی درێژیان لە كۆماری ئیسلامیدا هەیە. پێشتریش هاشمی رەفسەنجانی، سەرۆك كۆماری پێشووی ئێران، تیرۆری عەبدولڕەحمان قاسملو، سكرتێری گشتی پێشووی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێرانی خستبووە ئەستۆی ئەو لایەنە توندڕەوانە. جێدەستی لایەنە توندڕەوەكان زیاتر لە سەردەمی محەممەد خاتەمی، سەرۆك كۆماری ریفۆرمخوازی ئێراندا دەركەوت. ئەوكات ژمارەیەك لە نووسەران و رۆشنبیرانی ئێرانیشیان كوشت. حكومەتی خاتەمی لێكۆڵینەوەی لە كوژرانی ئەو نووسەرانە كرد و دەركەوت لایەنێكی توندڕەو كە فەرمان لە وەزیری ئیتلاعات وەرناگرن، ئەو نووسەرانەیان كوشتووە. بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕی جەڕەس، كە سەر بە بزووتنەوەی سەوزی ئێرانە، هاوكات لەگەڵ هاتنە سەركاری حكومەتی رووحانی و دیاریكردنی وەزیری ئیتلاعات، لایەنێك لەنێو وەزارەتی ئیتلاعات و سوپای پاسدارانەوە لە هەوڵی ئەوەدان ئیتلاعاتی هاوتەریب پێكبهێنن. ئیتلاعاتی هاوتەریب لایەنە توندڕەوەكانی سوپای پاسداران و وەزارەتی ئیتلاعات دەگرێتەوە كە بەشێوەی نهێنی و سەربەخۆ كار دەكەن و دەستوور لە وەزیر وەرناگرن. هاوكات لەگەڵ لەسێدارەدانی ئەو سێ چالاكوانە، حوكمی سێدارەی 4 گیراوی سیاسی دیكەی كورد لە زیندانی ورمێ پشتڕاستكرایەوە و ئەگەری لە سێدارەدانیان هەیە. ئێستا حەوت گیراوی سیاسی كورد ئەگەری بەڕێوەچوونی حوكمەكەیان هەیە. - 13/11/2013