لێكۆڵینەوەیەك كە توێژەران ئەنجامیانداوە گەیشتووەتە پوختەی ئەوەی كە ئەو كەسانەی هاوڕێی زۆریان هەیە پێویستە لێهاتوویی مەعریفی زیاتر بەكاربێنن بۆ ئەوەی تێبگەن بەرامبەرەكانیان چۆن بیر دەكەنەوە. 

بەڵام ئەمە ئەو پەیوەندییانە ناگرێتەوە كە لە رێگەی ئینتەرنێتەوە دروست دەبێت.

زانایان بۆیان دەركەوت پەیوەندی لە نێوان ژمارەی هاوڕێكانی كەسێك و قەبارەی مێشكی ئەو كەسەدا هەیە بە تایبەت لەو ناوچەیەدا كە راستەوخۆ دەكەوێتە سەر چاوەكان.

توێژینەوەكە بۆ یەكەمجار ئاشكرای كردووە كە قەبارەی مۆخی مرۆڤێك پلەی لێهاتووییە كۆمەڵایەتییەكانی دیاری دەكات.

رۆژنامەی دەیلی تەلەگرافی بەریتانی لە زاری پرۆفیسۆر رۆبن دنباری سەرۆكی توێژەرەكانی گواستەوە كە توێژینەوەكە بۆی دەركەوتووە كە ئەو كەسانەی بازنەیەكی فراوانتری هاوڕێیان هەیە، توانا و لێهاتوویی مێشكیان زیاترە.

هەروەها گوتی: تێگەیشتن لە پەیوەندی نێوان قەبارەی مێشكی تاك و ژمارەی هاوڕێكانی یارمەتیدەرە بۆ تێگەیشتن لە ئالیەتی دروستبوونی مۆخی گەورە لای كەسەكان بە بەراورد بە كەسانی تر.

پرۆفیسۆرەكە هەروەها روونی كردەوە كە پشكنینی بەشی پشت چاوی مۆخ دەریخستووە لە ماوەی نیو ملیۆن ساڵی رابردوودا گەورەبوون لەو ناوچەیەی مێشكدا رووی داوە و روونی كردەوە كە كات و تێكەڵبوون و جوگرافیا و رەگەز كاریگەرییان لەسەر ژمارەی هاوڕێیان مرۆڤێكەوە هەیە.

هەروەها رونی‌كردەوە كە توێژینەوەی ئەنجامدراو لەلایەن تیمەكەیەوە گەیشتووەتە بوونی پەیوەندی لە نێوان توانای تاكەكەس و خوێندنەوەی ئەوەی كەسانی تر بیری لێدەكەنەوە لەگەڵ فراوانی تۆڕی پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكانی.

توێژینەوە لە چوارچێوەی توێژینەوەیەكی فراواندا ئەنجامدرا لەسەر 40 كەس كە زانایان وێنەی شیكارییان بۆ مێشكیان گرت لە پێناو پێوانەكردنی قەبارەی توێكڵی بەشی مۆخیان كە تایبەتە بە بیركردنەوە و بەرەوپێشچوون.

سەرچاوە: جەزیرە نێت

ئا: زانیار نوری

27/10/2013

^{بەرپرسانی سوپای پاسدارانی ئێران دژایەتی خۆیان بۆ ئاسایی کردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان وڵاتەکەیان و رۆژئاوا دەربڕیوە. سوپای پاسداران بەوە تۆمەتبارە کە قازانجی زۆر دەکات لە گەمارۆ ئابوورییەکانی رۆژئاوا لەسەر ئێران. گەمارۆ ئابوورییەکانی رۆژئاوا لەسەر ئێران بۆ هەموو لایەنەکان خراپ نەبووە. دەگوترێ سوپای پاسداران لەو گەمارۆیانە قازانجی زۆری دەستکەوتووە. یەکەم کەس کە پەردەی لەسەر ئەو نهێنییە هەڵدایەوە، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی ئێران "مەهدی کەروبی" بوو. ئەو رایگەیاند "گەمارۆکان قازانجی زۆری بۆ سوپای پاسداران هەیە". لە ماوەی سەرۆکایەتی مەحمود ئەحمەدی نەژاد گوشارە نێودەوڵەتییەکان لەسەر ئێران چڕتر بۆوە. زۆربەی کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانیش لە ئێران کشانەوە و زۆربەی پرۆژە ئابوورییە گەورەکان بە قەرارگای خاتم الانبیا سپێردران کە گەورەترین کۆمپانی سوپای پاسدارانە و بە فەرمانی رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران دامەزراوە. ئەو قەرارگایە بە کۆنترۆڵکردنی جەمسەرەکانی ئابووری ئێران و نەهێشتنی کێبرکێی بەشی تایبەت تۆمەتبار دەکرێت. ساڵی 2010 گەورەترین گرێبەست لە مێژووی پیشەسازی نەوتی ئێران درایە کۆمپانیایەکی سەر بە سوپا. گرێبەستێکی ٢١ ملیار دۆلاری بۆ گەشەپێدانی گۆڕەپانی گازی پارسی جنوبی. بەرپرسانی سوپای پاسدارانی ئێران دژایەتی خۆیان بۆ ئاسایی کردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان وڵاتەکەیان و رۆژئاوا دەربڕیوە. سوپای پاسداران بەوە تۆمەتبارە کە قازانجی زۆر دەکات لە گەمارۆ ئابوورییەکانی رۆژئاوا لەسەر ئێران. گەمارۆ ئابوورییەکانی رۆژئاوا لەسەر ئێران بۆ هەموو لایەنەکان خراپ نەبووە. دەگوترێ سوپای پاسداران لەو گەمارۆیانە قازانجی زۆری دەستکەوتووە. یەکەم کەس کە پەردەی لەسەر ئەو نهێنییە هەڵدایەوە، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی ئێران مەهدی کەروبی بوو. ئەو رایگەیاند "گەمارۆکان قازانجی زۆری بۆ سوپای پاسداران هەیە". لە ماوەی سەرۆکایەتی مەحمود ئەحمەدی نەژاد، گوشارە نێودەوڵەتییەکان لەسەر ئێران چڕتر بوونەوە. زۆربەی کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانیش لە ئێران کشانەوە و زۆربەی پرۆژە ئابوورییە گەورەکان بە قەرارگای خاتم الانبیا سپێردران، کە گەورەترین کۆمپانی سوپای پاسدارانە و بە فەرمانی رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران دامەزراوە. ئەو قەرارگایە بە کۆنترۆڵکردنی جەمسەرەکانی ئابووری ئێران و نەهێشتنی کێبرکێی بەشی تایبەت تۆمەتبار دەکرێت. ساڵی 2010 گەورەترین گرێبەست لە مێژووی پیشەسازی نەوتی ئێران درایە کۆمپانیایەکی سەر بە سوپا. گرێبەستێکی ٢١ ملیار دۆلاری بۆ گەشەپێدانی گۆڕەپانی گازی پارسی جنوبی. هەروەها بەپێی راپۆرتێکی ماڵپەڕی بازتابی ئێران "داهاتی گەمارۆکان بۆ ئەو کەسانەی گەمارۆکان دەور لێدەدەنەوە، ساڵانە نزیکەی 13 هەزار ملیارد دۆلارە". سوپای پاسداران دەور لێدانەوەی گەمارۆکان بەیەکێک لە ئەرکە گرینگەکانی خۆی دەزانێ. هاوپەیامی ئەحمەدی نەژاد و سوپا تاوەكو سەر نەبوو. ئەحمەدی نەژاد لە کۆتاییەکانی ساڵی 2011 ئەندامانی سوپای پاسدارانی بە "برایانی قاچاخچی" نێو برد. ئاماژەی بەوەشدا کە سوپا لە بەندەرەکانی باشووری ئێران بە قاچاغ شتومەک دێنێتە نێو ئێران. وەزیری ناوخۆی ئێرانیش مانگی رابردوو رایگەیاند "کەلوپەلی قاچاخ بە کامیۆن هاوردە دەکرێ". هەروا گوتی، بەستنەوەی قاچاخ بە دانیشتووانی سەر سنوور بەهانەیە. گەمارۆکانی سەر ئێران گەورەترین کاریگەری نەرێنی لەسەر ژیان و بژێوی رۆژانەی خەڵک هەبووە. کابینەی نوێی حکومەتی ئێرانیش بە دروشمی لابردنی گەمارۆکان متمانەی دەنگدەرانی بەدەستهێناوە. بۆ گەیشتن بەو ئامانجەشی جگە لە دانوستان لەگەڵ رۆژئاوا، دەبێ بەرەوڕووی لایەنەکانی دەسەڵاتی ناوخۆی ئێرانیش بێتەوە. هەروەها بەپێی راپۆرتێکی ماڵپەڕی بازتابی ئێران "داهاتی گەمارۆکان بۆ ئەو کەسانەی گەمارۆکان دەور لێدەدەنەوە، ساڵانە نزیکەی 13 هەزار ملیارد دۆلارە".سوپای پاسداران دەور لێدانەوەی گەمارۆکان بەیەکێک لە ئەرکە گرینگەکانی خۆی دەزانێ. هاوپەیامی ئەحمەدی نەژاد و سوپا هەتا سەر نەبوو. ئەحمەدی نەژاد لە کۆتاییەکانی ساڵی 2011 ئەندامانی سوپای پاسدارانی بە "برایانی قاچاغچی" نێو برد. ئاماژەی بەوەشدا کە سوپا لە بەندەرەکانی باشووری ئێران بە قاچاغ شتومەک دێنێتە نێو ئێران.  وەزیری نێوخۆی ئێرانیش مانگی رابردوو رایگەیاند کەلوپەلی قاچاغ بە کامیۆن هاوردە دەکرێ. هەروا گوتی بەستنەوەی قاچاغ بە دانیشتووانی سەر سنوور بەهانەیە. گەمارۆکانی سەر ئێران گەورەترین کاریگەری نەرێنی لەسەر ژیان و بژێوی رۆژانەی خەڵک هەبووە. کابینەی نوێی حکومەتی ئێرانیش بە دروشمی لابردنی گەمارۆکان متمانەی دەنگدەرانی بەدەستهێناوە. بۆ گەیشتن بەو ئامانجەشی جگە لە دانوستان لەگەڵ رۆژئاوا، دەبێ بەرەوڕووی لایەنەکانی دەسەڵاتی نێوخۆی ئێرانیش بێتەوە.}

^rudaw

^26/10/2013

دوای ئەوەی كە كۆبوونەوەكانی ڕابردوو لە لوبنان و ڕووسیا بەرێوەچوون لە ئێستادا كۆبوونەوەی دەوری حزبە شیوعی و كرێكاری و چەپەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە بەشداریی ١٤ حزب و رێکخراو لە شاری هەولێر بەرێوەدەچێت. 

تەها سلێمان ئەندامی سەركرداتی حزبی شیوعی كوردستان گوتی: بۆیەكەمجارە ئەم كۆبوونەوەیە لە كوردستان ئەنجام دەدرێت و ناوەڕكی كۆبوونەوەكە بریتییە لە گفتوگۆکردن لەسەر پرسی كاری سەندیكایی و رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی و چەسپاندن و بەرجەستەکردنی دیموكراسی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و كاركردن بۆ دانانی ڕێگاچارەی گرفتی بەردەم پرۆسەی سیاسی و دیموكراسی.

هەروەها گوتیشی لەم كۆبوونەوەیە 14 حزبی شیوعی و كرێكاری و چەپ لە 12 وڵاتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەشدارییان تێدا كردووە و ساڵانەش ئەم كۆبوونەوانە بە دەوری بەردەوام دەبن.

سەعید عەبدوڵا/م.ش

26/10/2013

^{مەسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان پێشوازی لە ژمارەیەک نوێنەری پارتە شیوعی و چەپەکانی عێراق و لوبنان و فەڵەستین و ئۆردۆن و سودان و مسر و چەند وڵاتێکی دیکەی عەرەبی کرد لە دیدارەکەدا سەرۆکی ھەرێم گوتی شانازیی بەوە دەکەم تاکێکم لەو گەلەی کولتووری لێبووردەیی ھەیە و ھەرگیز پەنای بۆ تۆڵەسەندنەوە و توندڕۆیی نەبردووە.} 

^{لە دیدارەکەدا سەرەتا حەمید مەجید مووسا سەرۆکی حزبی شیوعیی عێراقی بە نوێنەرایەتیی شاندی ھاوبەشی پارتە شیوعی و چەپەکانی وڵاتانی عەرەبی پەیڤێکی پێشکەش کرد و سوپاسی ڕەخساندنی دیدار لەگەڵ سەرۆک بارزانی کرد و لە درێژەی قسەکانیدا ئەزموونی ھەرێمی کوردستان لە گەشەسەندن و ئاساییش و دیموکراسی بە ئەزموونێکی سەرکەوتوو و نموونەیی وەسف کرد و سەبارەت بە بارودۆخی خەراپی وڵاتانی ناوچەکە ئاماژەی بەوەدا کە ڕژێمەکان بەرپرسی یەکەمن لە نەبوونی خەدەمات و بێبەشبوونی ھاووڵاتیان و ھەژاری و گەندەڵی ھەرچەندە کە ئێمە خاوەنی سەرەوت و سامانێکی مرۆیی و سرووشتیی زۆرین. حەمید مەجید مووسا باسی ئەوەشی کرد کە بەرپرسیارێتی لەسەر شانی ھەموومانە بۆ ئەوەی پێکەوە کار بکەین ھەتا گەلان بتوانن کۆمەڵگەیەکی مەدەنیی دوور لە توندڕۆیی و دەمارگیری بنیات بنێین.}

^{ھەر لەو کۆبوونەوەیەدا ژمارەیەک لە ئەندامانی شاندەکە وتەیان پێشکەش کرد و تێیدا دەستخۆشییان لە پێشڤەچوون و گەشەسەندنی ھەرێمی کوردستان کرد و ھێمایان بەوەدا کە ئەو ئازادی و ئاساییش و دیموکراسییەی لێرەدا ھەیە ھیچ کات ناھێتەدی مەگەر لە سایەی سەرکردایەتێکی سیاسیی دڵسۆز و شارەزا نەبێت. ھەروەھا ئاماژەیان بەوەدا کە ئەوان لە دوورەوە بە وردی چاودێریی بارودۆخی ھەرێمی کوردستان دەکەن و بەڕوونی سەرکەوتنی دیموکراسی و ھەڵبژاردن و فرەلایەنی و سەرکەوتنی ئاساییش و گەشەسەندن لە ھەرێمی کوردستاندا دەبینین.}

^{لە بەرانبەردا سەرۆک بارزانی وێڕای بەخێرھێنانی شاندی میوان سوپاسی ھەڵوێستی ئامادەبووانی کرد و ئەم دیدارەی بە دەرفەتێک زانی بۆ ئەوەی ئاگاداری بارودۆخی ھەرێم بن و سوودیش لە گۆڕینەوەی بۆچوونەکان وەربگیرێت.}

 ^{دواتر سەرۆک بارزانی لەبارەی بارودۆخی سیاسی کوردستان و ناوچەکە وتەیەکی پێشکەش کرد و سەبارەت بە سەرکەوتوویی ئەزموونی ھەرێمی کوردستان سەرۆک بارزانی گوتی: "ئەزموونی ئێمە سەلماندی کە ئەگەر پشت بە ئیرادە و تواناکانی گەلەکەمان ببەستین سەرکەوتوو دەبین و لە ھەر شوێنێک ئەگەر لە پڕۆسەی سیاسیدا چاو لە یارمەتیی خەڵکی دیکە بێت ئەوە ئەنجامەکەی شکست دەبێت". سەرۆک بارزانی لە درێژەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەدا کە گەلی کوردستان بەھایەکی قورسی داوە بەڵام ئەنجامی ھەبووە و ئازادیی وەدەستھێناوە.}

 ^{پەیوەست بە ئەدای سیستەمە سیاسییەکانیش سەرۆک بارزانی سەرکەوتوویی حکوومەتەکانی بە بوونی متمانەی گەل بەستەوە و گوتی: " ھەرچەندە نیزامێک بەھێز و باڵادەست بێت بەڵام ئەگەر متمانەی گەلەکەی لەپشت نەبێت دەڕووخێت". سەرۆک بارزانی لە پەیڤەکەیدا ھیمای بە بوونی گیانی تەبایی و لێبووردەیی لەنێو گەلی کوردستانی کرد کە مێژووییەکی دوورودرێژی ھەیە و بووەتە کولتوورێکی دەوڵەمەند و گەلی کوردستان قەت پەنای بۆ توندوتیژی و تۆڵە نەبردووە تەنانەت لە دژی دوژمنەکانیشی و ئەوەی بۆ میوانەکان باس کرد کە " شانازیی بەوە دەکەم تاکێکم لەو گەلەی کولتووری لێبووردەیی ھەیە و ھەرگیز پەنای بۆ تۆڵەسەندنەوە و توندڕۆیی نەبردووە".}

^pna

^25/10/2013

^{دەزگای هەواڵگریی ئەڵمانیا ژمارەی ئەو ئەڵمانیانەی، كە بەمەبەستی جیهاد و شەڕ دژی رژێمی سو‌وریا روویانكردووەتە ئەو وڵاتە و سەربازگەیان لە باكووری ئەو وڵاتە داناوە، بە 200 كەس مەزندە دەكات. ئەو وڵاتانەشی كە هاونیشتمانیانیان بۆ شەڕ روویان لە سو‌وریا كردووە، مەترسی ئەوەیان هەیە دوای تەواوبوونی شەڕ تووندوتیژییەكان بگوازنەوە وڵاتەكانی خۆیان. دەسەڵاتدارانی ئەڵمانیا مەزندە دەكەن هەزار كەس لە وڵاتە جیاجیاكانی ئەورووپاوە روویان كردبێتە سو‌وریا بۆ جیهاد و شەڕ  دژی رژێمی ئەسەد، كە 250 كەسیان لە كۆتاییەكانی 2012 رۆیشتوون، لە نێوانیاندا 90 بەریتانی و 120 بەلجیكی و 50 دانیماركی و 150 كۆسۆڤی هەن. بەگوێرەی راپۆرتی ئۆفیسی پاراستنی دەستووری ئەڵمانیا، 200 كەسی ئیسلامی تو‌وندڕەوی ئەڵمانی لە سەرانسەری ئەڵمانیا روویانكردووەتە سو‌وریا و لە باكووری ئەو وڵاتە سەربازگەیەكی تایبەتی ئیسلامییە ئەڵمانەكانیان دروستكردووە، بەگوێرەی نوێترین ئامارەكانی دەزگای هەواڵگری ئەڵمانیاش،  تاوەكو ئێستا 8 ئەڵمانی لە شەڕەكانی سو‌وریا كوژراون.  گۆڤاری دێر شبیگڵی ئەڵمانی، بە پشتبەستن بە راپۆرتێكی نهێنی 71 لاپەڕەیی، ئاشكرایكرد بەسەدان هەزار یۆرۆ كۆكراوەتەوە بۆ كۆمەكی ئۆپۆزیسیۆنی سو‌وریا بۆ كڕینی چەك و ئامادەكردنی جیهادییەكان بۆ رەوانەكردنیان بۆ سو‌وریا و شەڕی دژی ئەسەد، كە زۆربەشیان خەڵكی ویلایەتی باكووری راین و ستفالیان و بەشێكی دیكەشیان خەڵكی ویلایەتەكانی هیس، بەرلین، بافاریا و هامبۆرگن. گر‌ووپە چەكدارە ئۆپۆزیسیۆنەكانی سو‌وریا، جیهادییە ئەڵمانەكان زۆر بە گونجاو دەزانن بۆ كردە خۆكوژییەكان، چونكە نە لە شەڕی چەكداری شارەزاییان هەیە، نە زمانی عەرەبیش دەزانن. ئەڵمانیا مەترسی ئەوەی هەیە، جیهادییە ئەڵمانەكان بەڕێگای ئینتەرنێت بتوانن خەڵكێكی زیاتر بڕواپێبهێنن، كە بۆ جیهاد روو بكەنە سو‌وریا و دوای كۆتاییهاتنی شەڕ و گەڕانەوەشیان بۆ ئەڵمانیا، تووندوتیژی لەنێو كۆمەڵگەی ئەڵمانی بڵاوبكەنەوە و ببنە هەڕەشە بۆ سەر ئاسایشی ئەڵمانیا.}

^24/10/2013

سەرچاوەکانی پۆلیس ئاشکرایان کرد کە لێکۆڵەرانی فەڕەنسی کۆمەڵێک بەڵگەی لەسەر گومانلێکراوی سەرەکیی دۆزی سێ ژنە کوردە تیرۆرکراوەکەی پاریس کۆکردۆتەوە و دوا هەوڵەکانی خۆشیان دەست پێکردووە بۆ بە ئەنجام گەیاندنی دۆزەکە.

ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتێرز لەو بوارەوە چەند سەرچاوەیەکی دواندووە و ئاماژەی بەوە داوە کە دادوەری بەرپرسیار لە دۆسیەکە، بە ڕەسمی داوای زانیاریی لە تورکیا کردووە سەبارەت بە عومەر گونەی، کە گومانلێکراوی سەرەکیی تیرۆرەکەیە. ئەم داوایەی دادوەر لە کاتێک دایە کە گومانلێکراو، مانگەکانی بەر لە تیرۆرەکە، لانیکەم سێ جار سەردانی تورکیای کردووە و بە شێوەیەکی بەردەوامیش لە ڕێگای تەلەفۆنەوە لە پەیوەندیدا بووە.

رۆژی چوارشەممە ٩ی ژانویەی ٢٠١٣، "سەکینە جانسز" سیاسەتمەداری کورد و لە دامەزرێنەرانی پارتی کرێکارانی کوردستان، "فیدان دۆغان"، ئەندامی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد و "لەیلا شایلەمەز"، چالاکی سیاسیی کورد، لە "بیرۆی ئینفۆرماسیۆنی کورد" لە پاریس تیرۆر کران و ئەمەش شەپۆلێکی ناڕەزایەتیی لەناو کوردەکانی دانیشتووی ئەورووپادا وەڕێخست.

"عومەر گونەی"، تاکە تۆمەتباری قۆڵبەستکراوی دۆسیەی تیرۆری ئەو سێ سیاسەتمەدارە لە پاریس، ١٩ رۆژ بەر لە تیرۆرەکە، واتە رۆژی ١٨ی دێسامبری ٢٠١٢، لە رێگەی فڕۆکەخانەی ئیستانبووڵەوە، سەردانی ئانکارای کردووە و ٣ رۆژ لەم شارە ماوەتەوە بێ ئەوە سەردانی خزم و قەومی بکات و ئامانجی سەردانەکەی بزانرێ.

رۆژنامەی حوڕیەتی تورکیا رۆژی یەکشەممە ٢٧ی ژانویە بڵاوی کردبۆوە کە پۆلیسی نێودەوڵەتی[ئینتێرپۆل] بە هاوکاریی تیمێکی تایبەت لە تورکیا، خەریکە بەدواداچوون بۆ سەفەرەکانی گومانلێکراو دەکەن بۆ تورکیا و لە هەوڵی دۆزینەوەی سەرەداوێک دان دەربارەی دەست و پێوەندەکانی عومەر گونەی لە ئانکارای پێتەختی تورکیا.

لەگەڵ ئەوەشدا وەزارەتی دادی تورکیا، لە لێدوانێکدا کە لەسەر وێبسایتی خۆی ڕایگەیاندووە کە فەڕانسە، تا ئێستا هیچ داوایەکی رەسمیی سەبارەت بە هاوکاریی حقووقی لەو دۆزەدا لە تورکیا نەکردووە.

"لە ئۆکتۆبری ٢٠١١ەوە تا ئێستا، دامەزراوە حقووقییەکانی فەڕانسە هیچ داوایەکی ڕەسمییان لە وەزارەتی داد یان هەر دامەزراوەیەکی دیکەی پەیوەندیدار نەکردووە"؛ وەزارەتەکە وای نووسیوە.

گرینگرتین پرسیاری لێکۆڵەرانی دۆسیەکە ئەوەیە کە داخوا کێ دەستووری کوشتنی ئەو سێ ژنە سیاسەتمەدارەی داوە. ئەو کوردانەی لە ماوەی هەشت مانگی ڕابردوودا هەموو حەفتەیەک لە شوێنی ڕووداوەکە کۆدەبنەوە، هەروەها سەرکردایەتیی پارتی کرێکارانی کوردستانیش، پێیان وایە ئەمە قەتڵێکی سیاسییە.

گومانلێکراوی سەرەکیی دۆسیەکە عومەر گونەی، زیاتر لە هەشت مانگە کە لە ژوورێکی تاکەکەسی و لە گرتووخانەیەکی نزیک پاریس بەند کراوە و چاوەڕوانی دادگایی کردنە. ناوبراو، کە پێشتر لە مێدیاکانی توکیادا وەک "کەسێکی نزیک لە لایەنە نەتەوەپەرستەکانی تورکیا" ناوی هاتووە، خۆی بە بێتاوان دەزانێ و ڕایگەیاندووە کە "بۆ ژن هێنان" سەردانی تورکیای کردووە.

پارێزەری گونەی، ئان سۆفی لۆون ڕایدەگەیەنێ کە سەبارەت بە سەفەرەکانی موەکیلەکەی، چاوەڕوانی زانیاریی زیاترە لە تورکیاوە. بەڵام پارێزەرانی بنەماڵەی سێ قوربانییەکە گومان دەکەن "هەستیاریی سیاسی" پڕۆسەی بەدواداچوون و بە ئەنجام گەیشتنی دۆزەکەی ئاستەنگ کردبێ.

ئەمە لە کاتێک دایە کە سەرچاوەکانی ڕۆیتێرز لە پۆلیسی فەڕانسە، دەڵێن تورکیا پێشتر هێندێک زانیاریی سەبارەت بە شوێنی لەدایک بوون و ژیانی عومەر گونەی داوە بە لێکۆڵەرانی دۆزەکە، بەڵام وەزارەتی دادی تورکیا دووبارەی دەکاتەوە کە "فەڕانسە داوای هاوکارییەکی لەو چەشنەی لە ئێمە نەکردووە."

هاوکات وتەبێژێکی وەزارەتی کاروباری دەرەوەی فەڕانسە دەڵێ دەوڵەت "هیچ دەستەڵاتێکی بەسەر لێکۆڵینەوە و بەدواداچوونە حقووقییەکانی وڵاتەکەیدا نییە" و دادگەی دژە تیرۆری جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە "هەستیاریی سیاسی بەهیچ جۆرێک پێشی لە بە ئەنجام گەیاندنی دۆزەکە نەگرتووە."

پارێزەرانی دۆزەکە هاوکاری وهاوئاهەنگیی نێوان تورکیا و فەڕانسە بە "سست و ناکاریگەر" دەزانن و بە گوێرەی ڕۆژنامەکانی تورکیاش، سەردۆزگەری دادگەی ئەنقەرە، بەهۆی ئەوەی سەبارەت بە دۆسیەی عومەر گونەی وەڵامی نامەکانی نادەنەوە، گازندەی لە کاربەدەستانی فەڕانسە کردووە.

بە گوێرەی قانوونی سزادانی گشتیی تورکیا، ئەگەر هاوولاتییەک لە دەرەوەی سنوورەکان تاوانێک ئەنجام بدا و کارمەندی دەوڵەت بێ، دەبێ لە تورکیا دادگایی بکرێ و بەو هۆیەوە، سەردۆزگەری ئەنقەرە دۆزێکی تایبەتی دەست پێکردووە. سەردۆزگەر دەیەوێ لەوە بکۆڵێتەوە داخوا عومەر گونەی کارمەندی دەوڵەت بووە یان نا.

دادگەی ئەنقەرە وەڵامی پرسیارەکانی ڕۆیتێرزی نەداوەتەوە بەڵام پارێزەری بنەماڵەی قوربانییەکان، "مەڕاڵ دانیش بێشتاش" دەڵێ: "ئێمە پێمان وایە کە، لەبەر ئەوەی تاوانەکە لە فەڕانسە ئەنجام دراوە، ئەوان لایەنی پەیوەندیدارن، دەبێ وەلامی داواکارییەکانی تورکیاش بدەنەوە."

پۆلیسی فەڕانسە کە دەستی بەسەر کەلوپەلەکانی گومانلێکراودا گرتووە، ڕایگەیاندووە کە عومەر گونەی، رۆژ و حەفتەکانی بەر لە تیرۆرەکە، کۆمەڵێکی زۆر پەیوەندیی تەلەفۆنی دەگەڵ ناوخۆی تورکیا هەبووە و ئەم پەیوەندییانە، بۆ بە ئەنجام گەیاندنی دۆزەکە گرینگن، بەڵام دۆزینەوەی ئەم پەیوەندییانە، بەبێ هاوکاریی دامودەزگا پەیوەندیدارەکانی تورکیا مەیسەر نابێ.

24/110/2013

NNSROJ

^rudaw

^23/10/2013

بەرپرسانی میسر رایانگەیاند، بە گوێرەی زانیارییەكانی دەزگای هەواڵگرییان، توركیا پشتیوانی میلیشیا ئیسلامییەكانی سینا دەكات. ئاماژە بەوەش دەكەن "خەڵكانێك لە توركیا هەن پشتیوانی ئەو میلیشیا چەكدارانەن، كە پەیوەندییان هەیە بە قاعیدە و لە نیمچە دورگەی سینا شەڕ دژی سوپا و پۆلیسی میسر دەكەن".  ئەو بەرپرسانەی میسر دەڵێن: "چەك لە توركیاوە‌و بە رێگەی قاچاخ و لەڕێی دەریاوە دەگاتە لێوارەكانی دەریای سپی ناوەڕاست". ئوسامە عەسكەر، فەرماندەی سوپای 3ی میسر، رایگەیاند "رێوشوێنی زۆر تو‌وندمان بۆ پشكنینی هەموو ئەو كەشتییە بازرگانییانە داناوە، كە لە توركیاوە بەرەو میسر دێن".  ئەو فەرماندەیەی سوپای میسر گوتیشی "ئەو كۆمەكە سەربازیی و چەكانە لە بەندەرەكانی ئەسكەندەرییە و دەمیات و پۆر سەعید دەگەنە میسر".  چەكدارانی ئیسلامیی تو‌وندڕە و وەك وەڵامێك بۆ ئەو پشكنینە تو‌وندانەی سوپای میسر، كە بۆ ئەو كەشتییانەی دەكەن، رۆژی 19ی مانگ تەقینەوەیەكیان لەبەردەم دەزگای هەواڵگریی میسر لە ئیسماعیلییە ئەنجامدا، ئەو تەقینەوەیە هاوكات بوو لەگەڵ راگەیاندنی دەستگرتنیان بەسەر چەك و تەقەمەنی، كە لە چەند وڵاتێكەوە گە‌یەنرانە میسر. فەرماندە سوپاییەكەی میسر، ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد ئێستا چاودێری چڕی ئەو بارهەڵگرە توركیانە دەكەن، بە گوتەی خۆی لەوەتەی زانیارییان پێگەیشتووە كە لە توركیاوە چەك دەگاتە دەستی تو‌وندڕەوە ئیسلامییەكان.

23/10/2013

^{گوتەبێژی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی رایگەیاند كە بەرهەم ساڵ سەردانی ئێران دەكات، بەڵام نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران لەو سەردانە بێئاگایە، سەركونسوڵی گشتیی ئێرانیش لە هەولێر دەڵێ مەبەستی سەردانەكە تاووتوێكردنی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستانە.   ئازاد جندیانی، گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان چەند رۆژ لەمەوبەر هەواڵی سەردانی بەرهەم ساڵح، جێگری دووەمی سكرتێری گشتیی یەكێتی بۆ ئێران راگەیاند‌و گوتی "لە رۆژانی داهاتوودا ئەجێندای ئەو سەردانە لە كۆبوونەوەی مەكتەبی سیاسی یەكێتیدا باسدەكرێ". نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، سەبارەت بە سەردانەكەی بەرهەم ساڵح، جێگری دووەمی سكرتێری گشتیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بۆ ئێران، كە بڕیارە بەم نزیكانە ئەنجامبدرێ، بێئاگایی خۆی لەو سەردانە نیشاندا. نازم دەباغ بە (رووداو)ی گوت "بێئاگام لەوەی لەم كاتەدا هیچ بەرپرسێكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان یاخود بەرپرسێكی حكومەتی هەرێمی كوردستان سەردانی ئێران بكات". لای خۆیەوە سەید عەزیم حوسێنی، سەركونسوڵی گشتیی ئێران لە هەولێر بە (رووداو)ی راگەیاند "راستە بەرهەم ساڵح سەردانی ئێران دەكات". سەبارەت بە ئەجێندای سەردانەكەش گوتی "تێیدا باس لە مەسەلەی چۆنێتی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكرێ". نازم دەباغ، قسەكانی ئازاد جندیانی رەتنەكردەوە كە بەرهەم ساڵح سەردانی ئێران دەكات، بەڵام گوتی "هەمیشە چاوەڕوانی سەردانی بەرپرسانی هەرێمی كوردستان دەكەین بۆ ئێران، لە كاتی پێویستدا".}

^rudaw

^23/10/2013