بەهۆی خراپیی هەڵكردنی ئاڵاوە، حكوومەت رەخنە لە دامودەزگاكانی دەگرێت و چەند رێنماییەكی تازەش بۆ هەڵدانی ئەو ئاڵایە دەردەكات. بەرپرسێكیش ئاماژە دەدات كە ئاڵای سەر هەموو دامودەزگاكان یەكدەخرێن و، رێگەش ناردێت رێكلام بە ئاڵاوە بكرێت.
سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان بە پێی نووسراوێك كە لە 19/9/2013 دەریكردوە، داوای لە وەزارەت و فەرمانگەكانی حكوومەت كردووە پابەندی ئەو پرەنسیپ و شێوازانە بن كە بە پێی یاسا هەڵكردن و دانانی ئاڵای كوردستانی دیاریی كردوە.
ئەنجوومەنی وەزیران رەخنەی لە مامەڵەی وەزارەت و فەرمانگەكانی هەرێم گرتووە بە رامبەر بە ئاڵای كوردستان و داوای كردووە بە شێوەیەكی بەرپرسانە مامەڵە لە گەڵ ئاڵا بكەن.
ئەنجوومەنی وەزیران كەمتەرخەمیی فەرمانگەكانی لە بەرامبەر ئاڵا خستووەتە روو وەك "هەڵكردنی ئاڵا لە جێگای نەشیاو بە بێ گوێدانە مواسەفاتی ئەندازەیی و تەكنیكی لە رووی بەرزی و شوێنی هەڵكردن و ئەو ستونانەی كە ئاڵای پێوە بەستراوە. گوێنەدان بە كۆنبوون و تێكچوونی رەنگ و سیمای ئاڵاكان و پیسبوونیان.
ئاماژەیشی داوە، هەندێك دامودەزگا كە ئاڵای تایبەت بە خۆیان هەیە زیاتر لە ئاڵای كوردستان گرنگی بە ئاڵا و دروشمی خۆیان دەدەن و بەرزتر لە ئاڵای كوردستان هەلیاندەكەن.
ئەنجوومەنەكە رەخنەی لە هەندێك فەرمانگە گرتووە كە بە بێ گوێدانە ئەو مەرج و پرەنسیپانەی لە یاسای ژمارە(14)ی ئالاًی هەرێمی كوردستان هاتووە ئاڵایان هەڵكركردووە.هەوەكو لە نووسینگەی هەندێك لە بەرپرسان دەبیندرێت رەچاوی ئەتەكێت و پرۆتۆكۆڵی تایبەت بە ئاڵای هەرێم و ئاڵای عێراقی فیدراڵ ناكرێت. گوێیش بە شێوازی هەڵكردنی ئاڵا نەدراوە.
سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران ئەوەی دووپات كردووەتەوە كە نابێت لەمەودوا ئەو كەموكوڕیانە بمێنن؛ جەختیشی كردووەتەوە كە دەبێت هەموو لایەك پابەندی چەند رێنماییەكی تازە بن.
لە رێنماییەكاندا هاتووە كە جێگەی تایبەت بە ئاڵا دیاری بكرێت و شوێنێكی شایستەی هەبێت كە بەپێی ئەو مەرج و پێوەرە گشتیانە بێت كە لە یاسای ئاڵای كوردستان هاتووە. هەوەكو پێویستە گرنگی بە بەرزی و قەبارەی ستوونی ئاڵا هەڵگر و پێوەری ئەندازەیی لە هەڵكردنی ئاڵا بدرێت. لە كاتی هەڵكردنی ئاڵای كوردستانیش لە گەڵ ئاڵای عێراقی فیدراڵ و هەر ئاڵایەكی تر پێویستە رەچاوی مەودا و بەرزی و شێوازی هەڵكردنەكە بكرێت.
ئەوەیشی كردووەتە مەرج كە دەبێت هەردوو رووی ئاڵا وەكو یەك بێت لە رەنگ و ئەندازە و تیشكەكەی ناوەراستی، نابێت یەك رووی هەبێت.
لەو رێنماییانەدا حكوومەت بڕیاریشی داوە، سەرجەم تابلۆی وەزارەت و دامودەزگاكان بگۆڕدرێن كە باگراوندیان ئاڵای كوردستانە.
یاسای ژمارە(14)ی ئاڵای هەرێمی كوردستان لە سالًی 1999 لە لایەن پەرلەمان دەرچووە.لە رێنماییەكاندا ئاماژە دراوە كە لە ئایندەیەكی نزیكدا سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران پەیرەوێك بۆ وردەكارییەكانی تایبەت بە مەرجەكانی هەلًكردنی ئاڵای كوردستان دەردەكات. جەختیش كراوەتەوە كە وەزارەتی رۆشنبیری بە وردی چاودێری ئەو كۆمپانیا بازرگانیانە بكات كە ئاڵا دروست دەكەن یان هاوردەی دەكەن، بەو مەرجەی لەگەڵ پێوەر و ستانداردە نێودەوڵەتییەكان بگونجێت.
بە بڕیاری پەرلەمانی كوردستان17/12ی هەموو ساڵێك كراوەتە رۆژی ئاڵای كوردستان، چونكە لە ساڵی 1945 لەو رۆژەدا بۆ یەكەمجار ئاڵای كوردستان لە كۆماری كوردستاندا لە مەهاباد هەڵكرا.
د. پشتیوان عەلی سەرۆكی فەرمانگەی یاسایی لە ئەنجوومەنی وەزیران لە لێدوانێكدا بۆ (باس) ئەوەی دووپات كردەوە كە ئەو نووسراوەی حكوومەت بۆ هەموو وەزارەت و فەرمانگەكان ئاراستەكراوە.
د.پشتیوان ئاماژەیشی داوە، سەرپێچی لە سەر یاسای ئاڵای كوردستان هەیە. گوتیشی "بۆ ئەوەی رێگری لە سەرپێچیەكان بكرێت و كەموكوڕییەكان بەرامبەر ئاڵا هەڵبگیرێت، بەم نزیكانە ئەنجوومەنی وەزیران پێرەوێكی تایبەت بە ئاڵا دەر دەكات، هەروەك چاودێری ئەو كۆمپانیایەیش توندتر دەكرێت كە ئاڵا دروست دەكەن یان هاوردەی دەكەن.
سەرۆكی فەرمانگەی یاسایی جەختی كردەوە كە ئاڵای سەر دامودەزگاكان یەكدەخرێت و رێگەش نادرێت ئاڵا بۆ رێكلامی بازرگانی بە كار بهێندرێت.
عومەر زۆرباش، یەكێك لە ئەندامانی گرووپی ئاڵا كە ئەمساڵ 7 هەزار ئاڵای بەخشیوە راگەیاند زۆربەی دامودەزگاكانی حكوومەت رێز لە ئاڵای كوردستان ناگرن. گوتیشی: زۆربەی ئاڵای سەر دامودەزگاكان ئاڵای پیس و دراون بۆیە نابێت چیتر رێگە بەو حاڵەتانە بدرێت.
زۆرباش گوتیشی، ئەوەی پێوەرەكانی ئاڵا رەچاو نەكات "خیانەتی كردووە"، دەشڵێت: ئەگەر قەبارە و درێژیی و پانی و چۆنیەتیی رەنگەكان و ژمارەی تیشكەكان رەچاو نەكرێت و بە نادروستی دروست بكرێت، ئەوا وەكو خیانەت وایە.
(باس)
