ئارامگەی ناحوم پێغەمبەر

^{نوێنەرایەتی كاروباری جووەكان لە وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئاینی لە هەرێمی كوردستان داوای هاوكاری لە رێكخراوی كولتووری، زانستی و پەروەردەی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان (یونسكۆ) كردووە بۆ ئەوەی بە هانای ئارامگەی ناحوم پێغەمبەری جووەكانەوە بێت و لە رووخان بیپارێزن.}

^{ناحوم پێغەمبەری جوو، لە سەدەی شەشی پێش زاییندا ژیاوە و ناوی لە تەوراتدا هاتووە، لە یەكێك لە نووسینەكانیدا پێشبینی رووخانی ئیمپراتۆریەتی ئاشووری كردبوو چونكە گوایە سیاسەتەكانی ناكۆك بووە لەگەڵ ئیرادەی خوا.}

^{ئارامگەی ناحوم پێغەمبەر لە ماوەی چەند ساڵی رابردوودا سەرنجی جووەكانی جیهانی بۆ لای خۆی راكێشابوو، زۆربەی گەشتیارە جووەكان نیگەرانیی خۆیان دەربڕیبوو كە ئەم ئارامگەیە لە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی داعش لە مووسڵ نزیكە.}

^{ساڵی پار وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئاینیی هەرێمی كوردستان نوێنەرایەتییەكی بۆ جووەكان كردەوە كە شێرزاد مامسانی سەرۆكایەتی دەكات. ئامانجی سەرەكیی ئەم نووسینگەیە بووژاندنەوەی كولتووری جووەكانە لە ناوچەكە، هەروەها پاراستنی مافی جووەكان و بەدەمەوە چوونی ئەو جووانەی بەهۆی سیاسەتی تەعریبەوە تووشی مەینەتی بوونە.}

^{ئارامگەكە لەنێو دێرێكی مەسیحییەكاندایە لە شارۆچكەی ئەلقوش كە زۆرینەی دانیشتووانەكەی مەسیحین و تەنیا 50 كیلۆمەتر لە مووسڵەوە دوورە. خێزانێكی مەسیحیش ئەركی پاسەوانی و پاراستنی دێرەكە و ئارامگەكەیان لەئەستۆ گرتووە.}

^{بەڵام مامسانی هۆشداری دا كە ئارامگەكە لە داهاتوویەكی نزیكدا دەڕووخێت، ئەگەر خەمێكی لێ نەخۆن، بۆ ئەم مەبەستەش پەیوەندییان بە دەزگا حكومییە پەیوەندیدارەكانەوە كردووە، بۆ ئەوەی هەوڵەكانیان بۆ پاراستنی دێرەكە لە رووخان بخەنە گەڕ.}

^{هەرچەندە مامسانی دەڵێت تاوەكو ئێستا یونسكۆ وەڵامی داواكارییەكەی ئەوانی نەداوەتەوە، بەڵام رێكخراوی یونسكۆ بە رۆژنامەی جەروسەلیم پۆستی ئیسرائیلی رایگەیاندووە كە چاودێریی كێشەكەیان كردووە بەمەبەستی وەرگرتنی زانیاریی زیاتر و سەبارەت بە رەوشی ئارامگەكەش پەیوەندییان بە حكومەتی ناوەندیی عێراقەوە كردووە.}

^{مامسانی دەڵێت "داوای ئێمە بۆ پێدانی پارە نییە. تەنیا دەمانەوێت جیهان ئاگادار بكەینەوە كە حكومەتی عێراق زۆر شوێنەواری مێژوویی لەم وڵاتەدا تێكداوە. ئێمە وەكوو جوو و وەكوو كورد چیدی قەبووڵی ناكەین هیچ بەشێك لە مێژووەكەمان تێكبدرێت". مامسانی هەروەها دەڵێت "داواكاریی ئێمە تەنیا بۆ مەبەستی گوشارخستنە سەر یونسكۆیە كە ئەو ئارامگەیە نۆژەن بكاتەوە، نەك خەڵكانێك لەسەر خوانی ئەو شوێنەوارە خواردنی خۆیان پەیدا بكەن".}

^{جووەكانی ئەلقوش لەساڵی 1948ەوە ئەم ناوچەیەیان جێهێشتووە، ئەمەش لەو كاتەدا بووە كە جووەكان ناچار دەكران عێراق جێبهێڵن. هەر ئەوكات كلیلی ئارامگەی ناحوم رادەستی پیاوێكی ئاشووری بەناوی سامی جاجو حەننا كراوە كە بەڵێنی داوە چاوی بەسەر ئارامگە و دێرەكەوە بێت. دێرەكە لە 1976 كۆمەڵێك نۆژەنكردنەوەی بەرایی بۆ كراوە، بەڵام وەكوو لە رەوشی ئێستای دیارە، ئەم نۆژەنكردنەوەیە كاریگەرییەكی ئەوتۆی لەسەر پاراستنی هەیكەلی كۆنی دێر و ئارامگەكە نەبووە.}

^{بە گوتەی شێرزاد، بە مەزارگەكەی ناحومیشەوە 14 مەزار و شوێنەواری جووەكان لە عێراق و هەرێمی كوردستان هەن.
شتێكی ئەوتۆ لەبارەی ژیانی ناحومەوە نازانرێت، هەر ئەوەندە نەبێت كە بەشێكی زۆری نووسینەكانی پێشبینی بوون و لە شێوەی شیعر نووسرابوون، لەو نووسینانەدا كە لە تەوراتیشدا ئاماژەیان پێدراوە، پێشبینی رووخانی دەسەڵاتی ئاشوورییەكان و نەینەوای پایتەختی ئیمپراتۆریەتی ئاشووری كردووە.}

^{یەكێك لە كێشەكانی ئەم شوێنەوارە مێژووییە پەیوەندی بە شوێنی هەڵكەوتنی شارۆچكەی ئەلقوشەوە هەیە كە دەكەوێتە ناوچەیەكەوە هەم حكومەتی عێراق و هەمیش حكومەتی هەرێمی كوردستان بە هی خۆیانی دەزانن، ئەمەش ئاڵۆزییەكی زۆر بۆ هەوڵە نێودەوڵەتییەكان بۆ چاككردنەوەی شوێنەوارەكە دروست دەكات.}

^{شێرزاد مامسانی لە لێدوانێكدا بە (رووداو)ی گوت "حكومەتی عێراق هیچ بایەخێكی بە هیچ شوێنەوارێك نەداوە، حكومەتێك نەتوانێ گیانی هاووڵاتییە زیندووەكانی بپارێزێت چۆن دەتوانێ‌ ئێسك و پروسكی مردووەكان و مەزارەكان و شوێنەوارەكان بپارێزێت".}

^{بەگوێرەی راپۆرتێكی ناشناڵ جیۆگرافیك، ساڵی 2007 هوو تۆماس، راوێژكار و شارەزای ئەمنی و لۆجیستیك، بەڕێكەوت لە كاتی گەڕان بەناو مەیدانەكانی جەنگدا رێی لە دێرەكە كەوتووە، دواتریش هەوڵی داوە تیمێك بۆ چاككردنەوەی شوێنەوارەكە بدۆزێتەوە. بۆ ئەم مەبەستە ژمارەیەك لە زێڕینگەرە جووەكانی نیویۆرك بەڵێنی نیو ملیۆن دۆلاریان پێداوە، بۆ ئەوەی بەم پارەیە كۆمپانیایەكی نۆژەنكردنەوە بە كرێ بگرن.}

^{تۆماس دەڵێت "بەڕێوەبەری شوێنەوارەكانی كوردستان پێی گوتین كە كاری نۆژەنكردنەوەكە دەگرێتە ئەستۆ، بەڵام بەو مەرجەی خۆمان چاودێریی نۆژەنكردنەوەكە بكەین و هەموو یارمەتییە داراییە دەرەكییەكان راستەوخۆ بۆ ئەو بنێرین، ئێمە پلانەكەمان وەستاند، چونكە ئەوانەی پشتگیریی پرۆژەكەیان دەكرد، بەو پێشنیازەی عەبباس حوسێن، بەڕێوەبەری شوێنەوارەكانی كوردستان رازی نەبوون".}

^{سەرەڕای كۆكردنەوەی نیو ملیۆن دۆلار بۆ نۆژەنكردنەوەی ئارامگەكە، بەڵام تا ئێستا هیچی بۆ نەكراوە. مامسانی دەڵێت "ئەو پارانە دیار نەماون و شوێنەكەش دەستكاری نەكراوە، هیوادارم حكومەتی هەرێمی كوردستان لەلایەن خۆیەوە بە دواچوون بۆ ئەو كەیسە بكەن".}

^{شێرزاد مامسانی دژی ئەو هەوڵەی تۆماسە و دەڵێت "ئێمە وەك نوێنەرایەتی كوردانی جوو رازی نابین بەوەی هیچ كەس و رێكخراوێك پارە بۆ ئەو مەبەستە كۆبكاتەوە، بەڵكو دەمانەوێت لیژنەیەك لە یونسكۆ و حكومەتی كوردستان و نوێنەرایەتی جوو پێكبهێنرێت و ئەو شوێنەوارە رزگار بكرێت لە لەناوچوون".}

^8/9/2016

^{رەنگە ترۆپكی گۆڕانكارییەكان هێرشەكەی سەر جەرابلوس، دەركردنی داعش لەم شارە و دامەزراندنی بنكەیەك بۆ چەكدارانی سوپای سووریای ئازاد بێت}

^{لە مانگی ئایار و پاش لەسەركار لادانی ئەحمەد داودئوغڵو، سەرۆكوەزیرانی پێشووی توركیا، كۆمەڵێك گۆڕانكاریی گەورە و خێرا لە توركیا روویاندا. لەوانەش ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ ئیسرائیل و رووسیا، كودەتا شكستخواردووەكەی 15ی تەممووز، دیداری نێوان ئەردۆغان و سەرۆكی رووسیا و هێرشی توركیا بۆ سەر جەرابلوس لە سووریا.}

^{رەنگە ترۆپكی گۆڕانكارییەكان هێرشەكەی سەر جەرابلوس، دەركردنی داعش لەم شارە و دامەزراندنی بنكەیەك بۆ چەكدارانی سوپای سووریای ئازاد بێت. لەم ئۆپەراسیۆنەدا توركیا سێ ئامانجی پێكا: یەكەم داعشی لە سنوورەكانی خۆی دوورخستەوە، دووەم رێگری كرد لەوەی هێزەكانی سووریای دیموكرات كە یەپەگە پێكهاتەی سەرەكییە لەو هێزەدا، ئەو ناوچایە كۆنتڕۆڵ بكات. سێیەم ناوچەیەكی ئارامی بۆ سوپای سووریای ئازاد دروستكرد. پرسیارەكە ئەوەیە ئەم دەستكەوتانەی توركیا هەتا چەندە و بە چ ئاراستەیەك گۆڕانكاری لە سیاسەتی توركیا لە سووریا دروست دەكەن؟ وەڵامی ئەم پرسیارە بە سێ خاڵەوە بەستراوەتەوە كە دەشێت لە داهاتوودا بیانبینین:}

^{یەكەم: توركیا و رووسیا لەسەر ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانیان بەردەوام بن و ناكۆكییەكانی خۆیان لە سووریا چارەسەر بكەن.}

^{دووەم: مۆسكۆ و واشنتن ـ بە ئاگاداریی دەوحە و ریاز ـ لەسەر چارەسەری قەیرانی سووریا رێكبكەون.}

^{سێیەم: ئەردۆغان ئەجێندای نێوخۆیی حكومەتەكەی بگۆڕێت، واتە كۆتایی بە شەڕ و پێكدادانەكان لەگەڵ پەكەكە و لەوێشەوە پەیەدە بهێنێ.}

^{سیاسەتی فاشیلی دەرەوە}

^{ئاكپارتی لەگەڵ وەرگرتنی دەسەڵات لەساڵی 2002، گۆڕانكاری لە روانگەی توركیا بۆ سیاسەتی دەرەوە كرد. رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆككۆماری توركیا، پێیوابوو وڵاتەكەی لەبری هاوكاریی رۆژئاوا، دەبێت هەوڵ بدات ببێتە زلهێزی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. داودئوغڵو پشتگیری لە بیرۆكەكەی ئەردۆغان كرد و وەكوو راوێژكاری ئەردۆغان و دواتریش وەكوو وەزیری دەرەوە و پاشانیش سەرۆكوەزیران هاتە نێو دونیای سیاسەتەوە.}

^{بەڵام تیمی ئەردۆغان- داودئوغڵو نەك هەر نەیانتوانی توركیا بكەنە زلهێزێكی ناوچەكە، بگرە كێشەی زیاتریشیان لە سیاسەتی دەرەوەی توركیادا دروستكرد. سەرەتای ئەمەش بە دووركەوتنەوە لە ئەمریكا لە كاتی پێویستدا و بەشداریكردن لە شەڕ و پێكدادانەكانی ناوچەكە دەستی پێكرد كە لە هەمووشیاندا توركیا شكستی هێنا.}

^{نموونەی هەرە بەرچاوی ئەم شكستانەش لە سووریا بوو. لەڕۆژی یەكەمی سەرهەڵدانەكەی سووریاوە، ئەنقەرە، بەبێ وەرگرتنی هیچ گەرەنتییەك لە ئەمریكا و ناتۆ، پشتگیری لە ئۆپۆزیسیۆن كرد بۆ ئەوەی كۆتایی بە دەسەڵاتی ئەسەد بهێنن، بەمەش ركابەرایەتی توركیا لە دژی رووسیا و ئێران دەستیپێكرد. ئەم سیاسەتە توركیای هەتا ئاستی پێكدادانی ناوچەیی لەگەڵ رووسیا برد. ئەم سیاسەتە هەروەها وایكرد كە توركیا نەتوانێ هەڕەشەكان پێشبینی بكات، لەوانەش هەڕەشەی ئەو چەكدارە توندڕەوانەی توركیا چاوی لێ پۆشیبوون كە زۆریان دەچوونە ناو داعش. هەر ئەم گرووپەش بوو دواتر توركیایان كردە ئامانجی زنجیرەیەك هێرش.}

^{ئەم سیاسەتەی توركیا تەنیا لە نێوخۆی سووریا كێشەی بۆ ئەنقەرە دروست نەكرد، بەڵكو بووە هۆی ئەوەی توركیا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا جگە لە هەرێمی كوردستان، قەتەر و سعودیە هیچ دۆستێكی دیكەی نەمێنێ.}

^{ئاساییكردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ رووسیا:}

^{رۆژی 27ی حوزەیران ئەردۆغان لە نامەیەكدا داوای لێبوردنی لە پوتین كرد، بەهۆی خستنەخوارەوەی فڕۆكەیەكی رووسی لە مانگی تشرینی دووەمی 2015. پاش داوای لێبوردنەكەی ئەردۆغان پڕۆسەی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان دەستیپێكرد و هەوڵی كودەتاكەی 15ی تەمووز پڕۆسەكەی خێراتر كرد. بەتایبەتیش لە كاتێكدا كاردانەوەی ئەمریكا و ناتۆ لەدژی كودەتاكە وەكوو ئەوە نەبوو كە ئەنقەرە چاوەڕێی دەكرد.}

^{ئەگەرچی پوتین ئەم هەلەی قۆستەوە و دوای دیداری لەگەڵ ئەردۆغان بڕیاری لادانی هەموو سزا ئابوورییەكانی لەسەر توركیا دەركرد، بەڵام جارێ زووە بۆ ئەوەی بگوترێت پەیوەندییەكانی ئەنقەرە و مۆسكۆ تەواو ئاسایی بوونەتەوە.}

^{پاڵنەرەكانی گۆڕانی سیاسەتی توركیا لە سووریا:}

^{ئەردۆغان خۆی بەشێكی زۆر لە بژارەكانی توركیا لە دژی ئەسەد و پەیەدە دیاری دەكات. هەڵبەت لای نوخبەی ئاكپارتیش پشتگیریكردن لە سوننەكان و بزووتنەوە سوننییەكان (لەوانەش ئیخوان موسلمین) تەنیا بژارێكی سیاسی نییە، بەڵكو بژارەیەكی ئەخلاقیشە.}

^{بەڵام ئەم سیاسەتە كە بیانوویەكی ئەخلاقیشی لەگەڵە، سیاسەتی توركیا لە سووریای شێواند، لەبەر ئەوەی توركیا نەیتوانی پردێك لە نێوان خۆی و هێزە ئاشتیخوازەكانی سووریا دروستبكات، لەبەر ئەوەی سەرهەڵدانەكەی سووریا هەر زوو لە سەرهەڵدانێكەوە بۆ دیموكراسی گۆڕا بۆ جەنگی نێوخۆیی كە تێیدا گرووپە توندڕەوە ئیسلامییە سوننەكان رۆڵێكی كارای تێدا دەگێڕن.}

^{لە 2010ەوە توركیا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا پشتگیری لەو گرووپانە كردووە كە نزیكن لە ئیخوان. بەڵام ئەو لایەنانە لە میسر لەسەر كار لادران، لە تونس لە هەڵبژاردندا دۆڕان و لە لیبیاش كرانە ئامانجی گرووپە چەكدارە توندڕەوەكان.}

^{سیاسەتی توركیا لەهەمبەر كوردیش هەر لەلایەن ئەردۆغان خۆیەوە دیاری دەكرێت. بەپێی دەستووری توركیا سەرۆككۆمار سەرۆكی دەوڵەتە نەك حكومەت، بۆیە دەبێت بێلایەن بێت، هەر بۆیە ناچار بووە واز لە سەرۆكایەتی ئاكپارتی بهێنێت. بۆ گۆڕینی دەستووری توركیا و لەوێشەوە گۆڕینی سیستەمی سیاسی توركیا لە پەرلەمانییەوە بۆ سەرۆكایەتی، ئەردۆغان پێویستی بە دەنگی پارتی گەلی توركیا (مەهەپە) دەبێت. بۆ راكێشانی دەنگی لایەنگرانی مەهەپە ئەردۆغان پێویستی بە لێدانی پەكەكە لە توركیا و پەیەدە لە سووریا هەیە، چونكە وەكوو لە دوایین هەڵبژاردنیشدا دەركەوت، ئاكپارتی بە تەنیا ناتوانێت لە گشتپرسیدا دەنگی پێویست بۆ گۆڕینی دەستوور بەدەستبهێنێ.}

^{كێشەی كورد و رەحمەتی رووسیا}

^{پەیوەندییەكانی رووسیا و پەیەدە، ئەردۆغانی نیگەران كردووە. بە تایبەتیش لە كاتێكدا ئەردۆغان دەزانێت بۆ ئەوەی دەستووری توركیا بگۆڕێت، پێویستە لە توركیا پەكەكە و لە سووریاش پەیەدە بكاتە ئامانج. هەر بۆیە لە سەردانی نۆی ئابدا ئەردۆغان داوای رەحمەتی رووسیای كرد، بۆ ئەوەی رێگە بە هێزەكانی توركیا بدات بێنە ناو خاكی سووریا، دەبووایە هەوڵی پچڕاندنی پەیوەندییەكانی نێوان رووسیا و پەیەدەش بدات، بەڵام بۆ ئەم مەبەستە توركیا دەبووایە پشتگیری خۆی لە گرووپە چەكدارە ئیسلامییە سوننەكانی سووریا كەم بكاتەوە، بە تایبەتیش ئەوانەی لە حەلەب و لە نزیك ئدلیب لە دژی هێزەكانی حكومەتی سووریا دەجەنگن.}

^{هەڵبەتە رووسیا لە دوای بڕانەوەی جەنگی ساردەوە بەردەوام هەوڵی داوە پەیوەندییەكانی لەگەڵ توركیا (كە ئەندامی ناتۆیە) بپارێزێت، ئەمە جگە لەوەی بەهۆی سزاكانی ئەمریكا و یەكێتی ئەوروپا، مۆسكۆ زیاتر لە هەموو كاتێك پێویستی بە بازاڕەكانی توركیایە. ئەگەرچی ئامانجەكان سیاسین، بەڵام كۆمەڵێك پاڵنەری بازرگانی (وەكوو زیندووكردنەوەی بیرۆكەی پڕۆژەی بۆڕیی غازی توركیش ستریم) دەكرێت پرۆسەكە خێرا بكەنەوە.}

^{ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ رووسیا و داوای یارمەتی لەم وڵاتە، توركیا دەخاتە بەردەم دووڕیانێك واتە دەبێت لە نێوان پاڵنەرە ئایدیۆلۆژییە (پشتگیری لە گرووپە سوننەكان بۆ رووخاندنی دەسەڵاتی ئەسەد) و پاڵنەرە سیاسییەكان (لاوازكردنی پەكەكە و پەیەدە و لەوێشەوە گۆڕینی دەستووری توركیا بۆ سەرۆكایەتی) دەبێت یەكێكیان هەڵبژێرێت، هەر ئەمەش داهاتووی سیاسەتی توركیا لە سووریا دیاری دەكات.}

^{سەرچاوە: پەیمانگەی واشنتن}

^8/9/2016

^{حکومەتی ئەمریکا رایگەیاند لە ساڵی 2016 بڕی یەک ملیار و 700 ملیۆن دۆلاری رەوانەی ئێران کردووە.}

^{بەگوێرەی راپۆرتێکی ئاژانسی فەرمی حکومەتی ئێران، بەشی یەکەمی ئەو پارەیە کە بڕەکەی 400 ملیۆن دۆلار بووە، هاوکات بوو لەگەڵ ئازادکردنی چوار زیندانی ئەمریکی، ئاماژە بەوەشکراوە کە بڕی یەک ملیار و 300ملیۆن دۆلاری دیکە بە دووجار و بەشێوەی قیست دراوەتە ئێران.}

^{رۆب رۆنیان، گوتەبێژی وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا رایگەیاند: گەمارۆی نێودەوڵەتی و ئەمریکا رێگربوون لەوەی سیستەمی بانکی ئێران بە سیستەمی بانکی جیهانی نەبەستێرێتەوە، بۆیە پێدانی ئەو بڕە پارەیە بەشێوەی نەخت بووە.}

^{وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا چۆنییەتی ناردنی ئەو بڕە پارەیەی خستەڕوو و رایگەیاند، ناردنی 1ملیار و 700ملیۆن دۆلار، لە ئەنجامی چارەسەرکردنی ناکۆکی 37 ساڵەی نێوان ئەمریکا و ئێران بووە. بڕی 1ملیار و 300 ملیۆن دۆلار لە بڕە پارەیە سوودی ئەو بڕە پارەیەی ئێران بووە کە لە ساڵی 1970ـەوە لەلایەن ئەمریکاوە دەستی بەسەردا گیرا.}

^7/9/2016

<sup>بەپێێ هەواڵی ماڵپەڕی ڕۆژی کورد، شەوی سێشەممە لەسەر چوارشەممە 2016 -9 -7 لە شاری بۆکان، لەلایەن گرووپی هەڵۆکانی زاگرۆسەوە هێرش کراوەتە سەر دوو بنکەی هێزە ئەمنییەکان.

هێرشی یەکەم کاتژمێر 10:30شەو لە ئاوایی ناچیت ئەنجام دراوە و هێرشی دووەمیش سەعات 12:10 خولەکی شەو بۆ سەر بنکەی بەسیج لە گوندی سەرچنار ئەنجام دراوە.

سەرچاوەکان لە شاری بۆکانەوە بە ڕۆژی کوردیان ڕاگەیاندووە، ئەو هێرشە لەلایەن هێزی پێشمەرگەی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێرانەوە ئەنجام دراوە و ئەژمارێک لە هێزە ئەمنییەکان کوژراون و بریندارن، بەڵام تا ئێستا زانیاریی تەواو لەبەردەستدا نیە و حدکا هەتا ئێستا لەم بارەوە هیچ ڕوونکردنەوەیەکی نەداوە.

هاو کات لەگەڵ هێرشی هێزی پێشمەرگە، دوو کوردی ئەندامی سوپای پاسداران لە بۆکان لەلایەن هەڵۆکانی زاگرۆسەوە دراونەتە بەر هێرش.

ناوی ئەو دوو کەسە عوسمان خەبات و عەبدوڵڵا کەربەلایی ڕاگەیەندراوە.

سەرچاوەیەک لە هەڵۆکانی زاگرۆس لە پەیوەندییەکدا بۆ ڕۆژی کوردی وێڕای پشتڕاستکردنەوەی ئەو هەواڵە رایگەیاندووە، هەڵۆکانی زاگرۆس هێرش بۆ سەر ئەو دوو کەسەیان ئەنجام داوە.

بەپێی زانیاریی ئەو سەرچاوەیە، هێرش بۆ سەر عوسمان خەبات هاوکات بووە لەگەڵ هێرشی هێزی پێشمەرگە بۆ سەر بنکەی بەسیجی ئاوایی ناچیت و هێرش بۆ سەر عەبدووڵا کەربەلایی هاوکات بووە لەگەڵ هێرشی هێزی پێشمەرگە بۆ سەر مۆڵگەی ڕژیم لە ئاوایی سەرچنار.

هەروەها هەواڵەکان لە شاری سەردەشت باس لە کۆنترۆڵی گوندی بنەوخەڵەف لە ناوچەی قاسمەڕەشی سەر بە باژێڕی سەردەشت لەلایەن و سوپای پاسدارانەوە دەکەن.

سەرچاوەیەک لەو بارەوە ڕاگەیاندووە: "لە ئێوارە درەنگانەوە هێزیکی زۆر هاتوونەتە دەوری گوندەکە و گوندیان بە تەواوی گەمارۆ داوە، دەنگی چەند تەقەیەکیش بیستراوە کە تا ئێستا ڕوون نییە شەڕ و پێکدادان هاتووەتە ئاراوە، یان هەر بۆ خۆیان تەقەیان کردووە.</sup>

^7/9/2016

<sup>هاوكات لەگەڵ دەستپێكردنی حەجی ئەمساڵ، ئەو ڕێوڕەسمە ئایینییەش دیسان بووەتە خاڵێكی ناكۆكیی دیكە لە نێوان دوو وڵاتی ئێران و سعوودیەدا.

بە گوێرەی ڕاپۆرتی هەواڵدەرییە نێوخۆییەكانی ئێران، عەلی خامنەیی، ڕێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران لە پەیامێكدا بە بۆنەی ڕێوەڕەسمی حەج ڕایگەیاند: "جیهانی ئیسلام، بە هەموو دەوڵەت و نەتەوەكانییەوە دەبێ دەسەڵاتدارانی سعوودی بناسن و بەرۆكیان بەر نەدەن و دەبێ بە هۆی هەڵسوكەوتی ستەمكارانەیان لەگەڵ میوانانی ماڵی خودا بیریكی بنەڕەتی لە شێوازی بەڕێوەبردنی بارەگا پیرۆزە ئایینییەكان و مەسەلەی حەج بكەنەوە."

پەیامی خامنەیی لە كاتێكدا بڵاو دەبێتەوە كە بە بڕیاری سعوودیە، پاش هێرشی ساڵی ڕابردوو لە مەکە و هێرشی هێزە بەسیجییەکان بۆ سەر بۆ سەر ناوەندە دیپلۆماتیكەكانی ئەو وڵاتە لە تاران و مەشهەد، هەروەها پشێوی و ئاژاوەنانەوەی حاجییە شیعەکان لە ناوەندە ئایینییەكانی حەجدا، ئەمساڵ هیچ حاجی، یان بەناوحاجییەكی ئێرانی رێگەی پێ نادرێت بەشداریی ڕێوڕەسمی حەج بكات."

لەلایەكی دیكەوە، محەممەد بن نایف بن عەبدولعەزیز، شازادەی جێنشین، جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و وەزیری ناوخۆی سعوودیە جەختی كردەوە كە لە پەیوەندی لەگەڵ بەشداریی هاووڵاتیانی ئێرانی لە ڕێوڕەسمی حەجدا، ئەوە تاران بوو كە ئەمساڵ بوو بە ڕێگری لەبەردەم بەشداریكردنیان لەو ڕێوڕەسمەدا و حەجی كردە ڕێوڕەسمێكی سیاسی.

شازادە نایف ڕۆژی دووشەممە 5ی سێپتەمبەر لە كۆنفرانسی ڕۆژنامەوانیی تایبەت بە ئامادەكاریی هێزەكانی پاراستنی ڕێوڕەسمی حەج لە وەڵامی تۆمەتی هێندێك لە میدیا ئێرانییەكاندا كە سعوودیەیان بە پێشگرتن لە بەشداریی حاجییەكانی ئێران تۆمەتبار کردووە، ڕایگەیاندووە: "ئەوەی كە ڕاگەیەنەكان و هێندێك لە بەرپرسانی ئێران باسی دەكەن، هیچ بنەمایەكی نییە، ئەوان باشتر لە هەموو كەسێك دەزانن كە سعوودیە هەموو پێداویستییەك بۆ حاجییە ئێرانییەكانیش وەكوو حاجییەكانی هەموو وڵاتانی دیكە ئامادە دەكات، بەڵام ئەمساڵ نوێنەرایەتیی حەجی ئێران كۆمەڵێك داخوازیی بە پێچەوانەی ئامانجەكانی حەج پێشكەش كردبوو كە ئەو داخوازییانە تەناهی و ئاسایشی هەموو حاجییەكانی بە حاجییە ئێرانییەكانیشەوە لەگەڵ هەڕەشە بەرەوڕوو دەكرد".

ئەوەشی زیاد كردووە كە "حكوومەتی سعوودیە بە هیچ شێوەیەك ڕێگە نادات هەلومەرجێك بێتە ئاراوە كە لەگەڵ ئامانجەكانی حەج ناتەبا بێت و هەڕەشەیەك لەلایەن ئێران، یان هەر لایەتێكی دیكەوە بكرێتە سەر ژیان و تەندروستیی حاجییەكان."

شازادە نایف هەروەها جەختی كردەوە كە ئەوە بەرپرسانی ئێرانین كە لەبەر هەر هۆكارێك كە پەیوەندیی بە خۆیانەوە هەیە، نایانهەوێ حاجییە ئێرانییەكان لە ڕێوڕەسمی حەجدا بەشداری بكەن و لە چوارچێوەی هەوڵەكانیاندا بۆ بە سیاسیكردنی حەج دەیانهەوێ ئاسایشی حەج و حاجییەكان تێك بدەن. ئێمە ئەو كارە قەبووڵ ناكەین و بە هەموو توانای خۆمانەوە لە بەرانبەر هەر كەسێكدا ڕادەوەستین كە بیهەوێ ئاسایشی ڕێوەڕەسمی حەج تێك بدات".</sup>

^{باسنیوز: شەریف فەلاح}

^7/9/2016

<sup>فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا بنکە و بارەگاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان(پەکەکە) لە ناوچە سنووریەکانی نێوان کوردستانی باشوور و باکوور بۆردومان دەکەن.

کاتژمێر 11ی شەوی دووشەممە 5ـی ئەیلوولی 2016، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا بارەگاکانی پەکەکەیان لە ناوچەکانی لۆڵان، خواکورک، کارەش و بێرکمە لە سنووری شرەدێی سیدەکان بۆردومان کردووە.

بەھۆی بۆردومانەکەی سوپای تورکیا، ئاگر لەو ناوچانە کەوتووەتەوە و رووبەرێکی زۆری پوش و پاوان و ژینگەی دەڤەرەکە سووتاوە.

دەیان جار هاووڵاتییانی ناوچە سنوورییەکانی کوردستانی باشوور داوایان لە پەکەکە کردووە، کە بارەگاکانی لە گوند و ناوچەکانی ئەوان بکشێنێتەوە تاوەکو هاووڵاتییانی مەدەنی نەبنە قوربانیی شەڕی پەکەکە و تورکیا، بەڵام پەکەکە گوێ لەم داواکارییەی خەڵکی دەڤەرەکە ناگرێت.</sup>

^6/9/2016

^{سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییە خزمەتگوزاری و تەندروستی و ئەمنییەكانی هەولێر لە پارێزگای هەولێر لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا پلانی ڕۆژانی جەژنیان بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندن ئاشكرا كرد.}

^{لەو کۆنگرە ڕۆژنامەنووسییەدا کە پەیامنێری (باسنیوز)یش ئامادەی بوو، نەبەز عەبدولحەمید، قائیمقامی قەزای هەولێر ڕایگەیاند: "پلانی ئەمنی و خزمەتگوزارییەكانی دیکە بۆ ڕۆژانی جەژن دانراوە، و وا چاوەڕوان دەكرێت زیاتر لە 185 هەزار كەس بەمەبەستی گەشتوگوزاری سەردانی شاری هەولێر و ناوچە گەشتیارییەكانی ئەو پارێزگایە بكەن."}

^{لە درێژەدا گوتیشی: "هێزەكانی پۆلیس و ئاسایش كە ئەركی سەلامەتی و ئەمنیی هاووڵاتیانیان لە ئەستۆیە ئەركی خۆیان ڕدەپەڕێنن و پلانی تۆكمە و بەرنامەی تایبەتیان هەیە، هەرچی بابەتی خزمەتگوزاریی جەژنیشە پلانی پێویست دانراوە بۆ ئەوەی خۆڵ و زبڵ هەڵبگیرێتەوە و تیمەكانی شارەوانی كاری خۆیان ئەنجام بدەن."}

 ^{ئاگاداری بەڕێوەبەرایەتیی چاودێریی بازرگانی و دەستەی گەشتوگوزاریش كراوەتەوە تاكوو  نانەواخانە و چێشتخانەكان دانەخرێن، هەر سەرپێچی كارێكیش سزا بدرێت.} 

^{هاوکات عەبدولخالق تەلعەت، بەڕێوەبەری پۆلیسی پارێزگای هەولێر رایگەیاند:  "پلانمان داناوە سەرجەم هێزە ئەمنییەكان و پۆلیسی هاتوچۆ و ئاسایش لە شوێنە گشتییەكان و مۆڵەكان دابەش ببن، بۆ ئەوەی پشووی ڕۆژانی جەژن لە ئارامیدا بەڕێوە بچێت، سەرباری ئەوەش ئاسانكاریی تەواو كراوە بۆ هاتنی گەشتیاران لە شارەكانی تری عێراق و وڵاتانەوە.}

^{بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی هەولێر د. سامان بەرزنجی گوتی: "ئەمبۆلانسەكانی 122 لە 13 شوێن جێگیر كراون، لەگەڵ دابینكردنی سەرجەم پێدوایستییە پزیشكییەكان و چاودێری چڕیش دەخەینە سەر بازاڕەكان و لیژنەكانی ئێشكگری لە نەخۆشخانەكان فراوانتر كراون و ئەركیان زیاتر بۆ دانراوە تا لە ڕۆژانی جەژندا لە خزمەت هاووڵاتیاندا بن."}

^{هەر لە كۆنگرە ڕۆژنامەنوووسییەكەدا هەریەك لە بەڕێوەبەری بەرگریی شارستانی و پۆلیسی هاتوچۆ و سەرۆكی شارەوانی پلانەكانیان بۆ ڕۆژانی جەژن خستەڕوو.}

^6/9/2016

<sup>وێنەی ئەرشیڤ

وا بڕیارە مەسعود بارزانی، سەرۆکی ھەرێمی کوردستان، لەم ھەفتەیەدا بڕواتە فەرەنسا و لەگەڵ فرانسوا ھۆلاند، سەرکۆماری فەرەنسادا کۆ ببێتەوە. چاودێرێکی سیاسیی نێودەوڵەتیش پێی وایە پێشوازیی وڵاتان لە بارزانی، وەکو سەرۆکی دەوڵەتێکی بەھێزە لە شەڕی دژ بە داعشدا.

سەرچاوەیەکی نزیک لە سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان بۆ (باس) ئاشکرای کرد، لەم ھەفتەیەدا مەسعود بارزانی، لە درێژەی گەشتەکەیدا بۆ ئەوروپا، دەڕواتە فەرەنسا و لەگەڵ فرانسوا ھۆلاند، لە کۆشکی (ئێلیزێ) دیدار و کۆبوونەوەیان دەبێت.

بەپێی زانیارییەکانی (باس)، ئەجێندای سەردانەکەی بارزانی بۆ وڵاتانی ئەوروپا، لەپاڵ باسکردنی شەڕی داعش و گرتنەوەی مووسڵ، باس لە گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە بەگشتی دەکرێت و پرسی ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی کوردستانی باشووریش یەکێک لە تەوەرەکانی سەردانەکەی بارزانی دەبێت.

سەرسام شوانی، چاودێری سیاسی و مامۆستای زانستە سیاسییە نێودەوڵەتییەکان بۆ (باس) رای گەیاند، ئەگەر لە روویەکی ئەکادیمیانەی دوور لە ململانێی سیاسییەوە سەیری سەردانەکانی بارزانی بکەین بۆ وڵاتان، ئەو راستییە بۆ ھەموو لایەک روونە کە بارزانی، وەکو سەرۆکی وڵاتێکی کارای شەڕی دژ بە داعش پێشوازیی لێ دەکرێ.

گوتی: «سەردانەکانی بارزانی، بەردەوام لە ئاستێکی بەرزدان و گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە ئەوە دەخوازێ کورد بە شێوەیەکی خێرا ھەوڵی دیبلۆماسییانەی خۆی بۆ دەستکەوتەکانی بدات، لەو رووەشەوە بارزانی جانتاکەی پڕە لە دەستکەوت و وڵاتانی ناوچەکە و ئەوروپا و ھاوپەیمانانیش گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی، کە دروستبوونی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان، ئارامی بۆ ناوچەکە دەھێنێ».

ئەو چاودێرە سیاسییە راشی گەیاند، لەپاڵ پرسەکانی مافی گەلی کوردستان، بارزانی لەگەڵ ئەو وڵاتانەدا باس لە شەڕی داعش و چارەنووسی مووسڵی دوای داعش و پرسی پێشمەرگە و بابەتە پەیوەندیدارەکان بە شەڕی داعشیشەوە دەکات، گوتی: «ئەوەی تا ئێستا بۆ کورد ھاتووەتە پێشەوە دەستکەوتی باشن و پێویستە لایەنە سیاسییەکانی کوردستانیش یەکگرتووانە ئەو دەستکەوتانە زیاتر سەر بخەن».

ھەفتەنامەی (باس) وەکو یەکەم میدیا، پێش سەردانی بارزانی بۆ تورکیا ئەوەی ئاشکرا کرد، کە بارزانی لەدوای سەردانی بۆ ئەو وڵاتە، دەڕواتە وڵاتانی ئەوروپا.

جێی باسە، لە ماوەی شەڕی داعشدا، بارزانی و ھۆلاند چەند دیدار و کۆبوونەوەی دیکەیان ھەبووە و لە ١٢ ئەیلوولی ٢٠١٤دا فرانسوا ھۆلاند سەرکۆماری فەرەنسا ھاتووەتە ھەرێمی کوردستان و لە کۆشکی سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان، لەگەڵ مەسعود بارزانیدا، کۆ بووەتەوە، دوای ئەو ساڵەش بارزانی، لە ١٠ی شوباتی ٢٠١٥ رۆیشتووەتە فەرەنسا و لەگەڵ ھۆلانددا کۆبوونەوەی ھەبووە، ئەم دیدارە بە سێیەم دیداری فەرمی لەنێوان ھەردوو سەرۆک بارزانی و ھۆلاند دادەنرێت لە ماوەی شەڕی دژ بە داعشدا.</sup>

^6/9/2016

^{دووکانێکی فرۆشتنی سەرپۆش لە بازاڕی گەورەی قوم}

^{پۆلیسی ئێران زیاتر لە 800 دووکانی فرۆشتنی جلوبەرگی داخست، بەهۆی ئەوەی "جلوبەرگی نەشیاویان فرۆشتووە".}

^{بەپێی تەلەفزیۆنی فەرمیی ئێران "ئەو دووکانانەی داخراون جلوبەرگێکیان فرۆشتووە کە مۆرکی رۆژئاواییان پێوەبووە".}

^{پۆلیسی ئێران لەمبارەیەوە ئاشکرایکرد "ئەو پرۆسەیە 10 رۆژی خایاندووە، سەرەتا هۆشداریان بەو دووکانانە داوە کە ژمارەیان لە 3 هەزار و 600 دوکان زیاتر بووە".}

^{ماوەیەکە پۆلیسی ئێران هەڵمەتێکی دژی بازاڕی فرۆشتنی جلوبەرگی بەکارهاتوو لەبەرنەبوونی "مەرجی سەلامەتی" دەستپێکردووە و، هەموو ئەو جلوبەرگانەشی قەدەخەکردووە کە نووسینی ئینگلیزیان لەسەرە.}

^{بەپێی یاساکانی ئێران ژنانی ئەو وڵاتە دەبێت باڵا پۆشبن، سەرپۆشیان لەسەربێت و جلێکی درێژ تاوەکو سەر ئەژنۆشیان بپۆشن، بە پێچەوانەوە لەلایەن پۆلیسی تایبەتەوە کە پێیان دەڵێن (ئەماکن)، سزادەدرێن.}

^6/9/2016

^{دووکانێکی فرۆشتنی سەرپۆش لە بازاڕی گەورەی قوم}

^{پۆلیسی ئێران زیاتر لە 800 دووکانی فرۆشتنی جلوبەرگی داخست، بەهۆی ئەوەی "جلوبەرگی نەشیاویان فرۆشتووە".}

^{بەپێی تەلەفزیۆنی فەرمیی ئێران "ئەو دووکانانەی داخراون جلوبەرگێکیان فرۆشتووە کە مۆرکی رۆژئاواییان پێوەبووە".}

^{پۆلیسی ئێران لەمبارەیەوە ئاشکرایکرد "ئەو پرۆسەیە 10 رۆژی خایاندووە، سەرەتا هۆشداریان بەو دووکانانە داوە کە ژمارەیان لە 3 هەزار و 600 دوکان زیاتر بووە".}

^{ماوەیەکە پۆلیسی ئێران هەڵمەتێکی دژی بازاڕی فرۆشتنی جلوبەرگی بەکارهاتوو لەبەرنەبوونی "مەرجی سەلامەتی" دەستپێکردووە و، هەموو ئەو جلوبەرگانەشی قەدەخەکردووە کە نووسینی ئینگلیزیان لەسەرە.}

^{بەپێی یاساکانی ئێران ژنانی ئەو وڵاتە دەبێت باڵا پۆشبن، سەرپۆشیان لەسەربێت و جلێکی درێژ تاوەکو سەر ئەژنۆشیان بپۆشن، بە پێچەوانەوە لەلایەن پۆلیسی تایبەتەوە کە پێیان دەڵێن (ئەماکن)، سزادەدرێن.}

^6/9/2016